döviz dergisi SAYI : 80 TARİH : 04 AĞUSTOS 2014 ALPER KORKMAZ YAZIYOR.. AMERİKA LI PETROL ŞİRKETLERİ DÜNYAYA SAVAŞ AÇTI ANALİZLER EUR / USD, GBP / USD, USD / TRY, BIST30 DOWJONES, ALTIN, HAM PETROL, BRENT PETROL FED POLİTİKALARI YUAN ÜÇÜNCÜ BÜYÜK PARA BİRİMİ OLACAK SOSYAL MEDYA HİSSE ÖNERİLERİ adres Galataderesi Caddesi 27/6 Şişli - İstanbul iletişim 0(212) 505 37 69 info@dovizdergisi.com kurucu ALPER KORKMAZ alper@alperkorkmaz.com twitter.com/alperfrx
İÇİNDEKİLER 4 AMERİKA LI PETROL ŞİRKETLERİ DÜNYAYA SAVAŞ AÇTI 7 ANALİZLER 12 FED POLİTİKALARI 18 YUAN ÜÇÜNCÜ BÜYÜK PARA BİRİMİ OLACAK 21 SOSYAL MEDYA HİSSE ÖNERİLERİ
HAKKIMIZDA Dünyanın en büyük piyasasında işlem yapmak ve yaptığınız işlemler için bilgi almak istiyorsunuz. Döviz dergisini okuyorsunuz çünkü yurt dışı piyasalardaki gelişmelerin hayatımızı daha çok etkilediği bugünlerde, başta ekonomik olmak üzere, politik, sosyal, çevresel ve teknolojik oluşumları daha yakından takip etmek ve yurt dışı spot parite (fx), vadeli işlemler, opsiyon ve CFD piyasaları aracılığıyla yatırım portföyünüzü çeşitlendirmek istiyorsunuz. 2001 ve 2007 yılında yaşanan ekonomik krizler sonrasında, ülkemizde önce döviz dalgalanmalarının serbest bırakılması, ardından faizlerin hızla gerileyerek cazibesini kaybetmesi, yatırımcıların alternatif yatırım araçlarına yönelmesine neden olmuştur. Yatırımcıların kaldıraçlı yatırım enstrümanlarına olan talebi, uzun bir süredir Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası A.Ş nin faaliyete geçmesini sağlamış, zamanla aynı şekilde çalışan yurt dışı piyasalara ilgi daha da artmıştır. Bu ilgi, yatırımcıların tek bir borsa ve geleneksel enstrümanlar yanında, farklı yatırım alternatiflerine duydukları ihtiyacı işaret etmektedir; bu durum aynı zamanda ülkemizdeki yatırımcıların daha nitelikli ve bilinçli olmaları yolunda güzel bir trendin başladığının da işaretidir. Döviz Dergisi bu trende paralel olarak, yatırımcıların yurt dışı piyasalara güvenilir ve etkin bir kaynaktan erişimlerini sağlamak üzere kurulmuştur. Dergimizde zengin kapsamlı strateji bültenlerimize erişebileceksiniz. Döviz Dergisi ile edindiğimiz tecrübelerimizi ve bilgilerimizi sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz. 3
AMERİKA LI PETROL ŞİRKETLERİ DÜNYAYA SAVAŞ AÇTI Avrupa ve Amerika yaptırımlara devam ediyor. Rusya ise şu an izliyor. ABD aslında kendine savaş açtı. Chevron, Exxon Mobile, BP gibi nakit sorunu yaşamayan bol likidite bulunan şirketlere Rusya ya gitme orayla iş yapma diyor. Exxon Mobile in, Amerika ya ihtiyacı yok. Bugün savaşımızı büyüttük. Bütün dünyaya savaş! Siz davanıza inanmadınız. Biz bize inananları bulacağız. Yeryüzüne huzuru getireceğiz. Buna siz inanmasanız da; engel olmayı planlasanız da. Savaş başladı. 2008 yılı... ABD eski Hazine Bakanı Henry Poulsen acil bir şekilde FED Başkanı Bernanke dahil büyük banka sahipleri, ve CEO larını toplamıştı. Hatta Wells Fargo un yetkili isimlerinden biri, Yaşadığınız finansal kriz bizi ilgilendirmiyor neden bizi çağırdınız? demişti. Toplantıda, mortgage şirketlerine ortak bir kredi verilmesi konuşuldu. Tüm gelenler kabul etmese de Poulsen in istediği oldu. Her kuruluş farklı miktarlarda kredi vermeye söz verdi. Fakat, Lehman ın iflası gecikmedi. Ve bir gece açıklandı. Büyük bir çöküş başladı. ABD borsaları rekor seviyelere doğru geriliyordu. Lehman bir başlangıçtı. Bunu herkes biliyordu. Fakat yapılabilecek çok şey yoktu. Kriz yöneticisi olmak, gerçekten sorumluluğu alabilmek, kriz zamanı sonu zarar; hatta 5 yıl sonra düzelme ihtimali düşük bile olsa doğru kararı verebilmek gerçekten zor işti. Burda Poulsen in verdiği karar hatalıydı demiyorum. Çünkü o şartlarda ne karar verilirse verilsin hatalı olacaktı. Poulsen bir karar vermek zorundaydı. Poulsen krizi belki bugüne göre kötü yönetti ama başarısız da olundu denilemez. Bernanke ile nerdeyse her gün bir araya geldi. Lehman ın satışı konuşuluyordu. Bank of America, riskli bulduğu için bir ara Tamam alıyoruz dedi fakat satın almaktan vazgeçti. Devreye İngiliz yatırım bankası Barclays girdi. Barclays girişimlerde bulundu. Fakat İngiliz devleti bu satın almayı dolaylı yollardan engeledi. Lehman dan sonra Freddie Mac ve Fannie Mae geldi. 4
Henry Poulsen, Goldman Sach tan eski ABD başkanı Bush tarafından atanarak gelmişti. Atanma ile şirket hisselerini sattı. Fakat Bush bir yasa çıkararak vergi vermemesini sağladı. Goldman Sach devreye girdi. AIG den batan mortgage şirketlerinin sigorta primlerini talep etti. Piyasa bir anda buz kesti. Çünkü milyonlarca varlık vardı. Hatta Poulsen Bunlar ne yapıyor bindiğimiz uçağın bile sigortasını AIG yapıyor. AIG yi iflas ettirecek bunlar dedi. Goldman Sach böyle bir şirketti. İşin gerçek tarafı bu duygusuzluk falan değil. Kriz başlayınca herkes kendini düşünür. Kimse krizde bir başkasını düşünmez. AIG bu ödemeleri yaparsa şirkette nakit kalmıyordu. Öyle de oldu. AIG, kısa sürede iflas noktasına geldi. Borsalar düşüyor piyasada işsizlik artıyordu. Poulsen Çinlilerle bir araya geldi. Bir Çinli, Poulsen e, Dün gece servetimin yarısını kaybettim. Borsalar ne zaman yükselecek? diye sordu. Orda bulunan bir başka Çinli ise daha kötü durumdaydı. Hani bizde bir söz var, Boğazıma kadar geldi. Öyleydi. Ruslarla konuştum onlar hisselerini satmaya başlamış. Bizde satmaya başlarsak bunun sonucuna hazırlanın. diyerek tehdit olarak görülse bile gerçeği söyledi. Poulsen, acil bir biçimde AIG nin kurtarılması için hamle yapmak zorunda kaldı. Gecenin 3 ünde ünlü yatırımcı Warrent Buffet i aradı. Buffet cevap vermedi. Ertesi gün defalarca aramasına rağmen yine ulaşamadı. Çünkü Buffet torunları ile vakit geçiriyordu. Torunu sordu: Dede senden ne istiyorlar? İşte bu soru herşeyi değiştirdi. İstedikleri torunlarının geleceğiydi. ABD iflas ediyordu. AIG nin iflası demek tüm dünyanın iflası demekti. Buffet birkaç dakika içinde Poulsen i aradı. Poulsen, AIG iflas ediyor. Borsalar düşüyor. Sen biraz AIG hissesi al ekonomiyi kurtar dedi. Buffet, 78 dolardan 2 dolara gerileyen AIG hisselerinden 5 milyar dolarlık alım yaptı. Şirket hisseleri kısa sürede 8 dolara yükseldi. Buffet in bu hisse alımı Poulsen in elini güçlendirdi. Hemen Bernanke ile bir araya gelerek AIG nin satın alınmasını konuştu. AIG in nerdeyse %80 i Amerika tarafından satın alındı. Yıl 2014 Ukrayna da düşen uçak Rusya ya yaptırımları başlattı. Bu yaptırımlara karşı çıkan sadece İngiltere var. Çünkü BP nin Rusya da yatırımları var. Uçağın sigortasını Lloyd s yapmış büyük ihtimal. Tam bilgi sahibi değilim. Yani sonuçta Lloyd s değilse bile bir İngiliz şirketi. Avrupa ve Amerika yaptırımlara devam ediyor. Rusya ise şu an izliyor. Bu arada FED varlık alımlarını azaltıyor. Bu durum aslında AB bankaları için büyük riskdir. Bunu bir başka yazımda anlatmaya çalışacağım. Güya Rus şirketler, AB bankalarından kredi bulamayacak bu sayede Rus şirketler iflas edecekmiş. Rusya dan Putin, İngiltere den Cameron likidite zengini Çin e gidip ticari anlaşmaları öylesine imzaladılar. Tabi AB bankalarında bol likidite var. Nasılsa merkez bankasına para yatırsalar bile zarar ediyorlar. Kredi verecekler AB şirketlerine 5
ABD aslında kendine savaş açtı. Chevron, Exxon Mobile, BP gibi nakit sorunu yaşamayan bol likidite bulunan şirketlere Rusya ya gitme orayla iş yapma diyor. Exxon Mobile in, Amerika ya ihtiyacı yok. Hâlâ bunu anlamış değil. Bu arada Buffet, neden Exxon Mobile hissesi aldı ki? Buffet, Eylül 2013 sonunda 3.7 milyar değerinde 40 milyon Exxon Mobile hissesi almıştı. Ortalama maliyeti 93 dolar düzeyindeki şirket hisseleri Çarşamba 103.3 dolardan günü kapatırken bugün açıklanan bilançosu ile 100 dolar seviyesine geriledi. Yukos petrol şirketine geçtiğimiz hafta 50 milyar ceza kesildi. Yukos ile Exxon Mobile nin geçmişini iyi bilirsek bu yazıdan nereye gittiğimizi çıkarabilirsiniz. Putin göreve geldikten sonra Rus petrol şirket sahipleri ile bir konuda uzlaşmak istemişti. Vergi oranlarında artış yaparak, yükselen petrol fiyatlarından Rusya da kazanç elde etmek istiyordu. Fakat, Yukos yöneticisi başta olmak üzere birçok petrol-doğalgaz şirket sahibi ve yöneticileri buna karşı çıktı. Putin Rus devletine ait ROSNEFT içinde çalışmalar yaptırıyor büyük petrol-doğalgaz rezervi bulunan ya da faal olan bölgeleri satın aldırıyordu. Yukos yönetici M.Khodorkovsky (Mihail Hodorkovski ) devlete ait ROSNFET in bu alımlarda büyük yolsuzluk yaptığını bir sunum ile Putin in başkanlık ettiği ticaret konseyinde TV lerin canlı yayını ile anlattı. Putin-Hodorkovski savaşı başlamıştı. Putin, Yukos yöneticilerini sırası ile aldırıyordu. Hodorkovski ise seçim öncesi muhalif partileri destekleyerek Putin e karşı savaşıyordu. Putin seçimi kazandı. Hodorkovsk hemen Amerika lı petrol şirketi Exxon Mobile ile hisse anlaşması yaptı. Exxon Mobile yöneticileri Moskova ya geldi. Putin ile görüştüler. %25 hisse satışı yapılacaktı. Exxon Mobile azınlık hissedar olmak istemedi. Fakat, Yukos köşeye sıkıştığı için sindiremediği bir anlaşmayı imzalamak zorunda kaldı. Hodorkovski ise vergi kaçacıklığı vb. nedenlerle hapse girdi. Hodorkovski Aralık 2013 de Putin in imzası ile affedildi. Hodorkovski, hemen Berlin e giderek bir süre sonra Basel de yaşayacağını bildirdi. Rosneft şirketinin %69,5 oranı Rus devletine ait iken %19,5 oranı İngiliz BP ye aittir. Aslında bugün yaşananlar Rusya ya yaptırımlar değildir. Exxon Mobile nin tüm dünya verdiği savaşın bir göstergesidir. Exxon Mobile hatta Amerika lı petrol şirketleri bütün dünyaya savaş açtı. BP, artık Exxon Mobile ile aynı safta değil mi? sorusunu soruyorsam; Exxon Mobile in bunu BP ye sormuş olduğunu tahmin ediyorum. ALPER KORKMAZ alper@alperkorkmaz.com twitter.com/alperfx 6
ANALİZLER Fed in faizleri yükseltme beklentisi ve ekonomide yaşanan krizler pariteyi 1.337 e kadar geriletti. Cuma günü gelen ABD istihdam verileri ile parite 1.343 den haftayı kapattı. 1.348 ve 1.353 üzerinde fiyatlanması zor görünen paritede 1.348 e kadar yükselişin devamını görebiliriz. 1.348 ve 1.353 den büyük fonların satışa devam etmesini bekliyorum. EUR / USD İngiltere merkez bankasının faizleri yükseltmeyecek beklentisi ile Sterlin de 1.71 in üzerinde kalıcı olmayacağını önceki analizlerimizde belirtmiştik. Parite 1.682 den haftayı kapattı. 1.67 seviyesine kadar satışların devam etmesini beklediğim paritede 1.688 direnç noktamdır. GBP / USD 7
78. sayımızda belirtiğimiz gibi kur yükseldi. 2.151 seviyesini hafta içi test kur 2.133 den haftayı kapattı. 2.147 direnç seviyesinin üzerinde fiyatlanmaya devam edeceğini düşündüğümüz kurda 2.154 direnç noktamdır. 2.116 destek noktamdır. USD / TRY 8
78.sayımızda belirtiğimiz gibi 104000 li seviyelere ulaşan endeksde hafta içi 100000 seviyesine kadar gerileyip 102000 den haftayı kapattık. 106 000 ve üzerine doğru yeniden alımların geleceğini düşündüğüm endeksde Cumhurbaşkanlığı seçimlerine yatırım yapıldığını fark ediyoruz. Bu nedenle endeksde gerilemeler bir alım fırsatıdır. BIST30 17000 seviyesinin üzerinde fiyatlanmaların satış fırsatı olduğunu paylaştığımız endeksde hızlı bir satış baskısı gelerek 16480 e kadar indik. 15950 desteğine kadar satışların devam edeceğini tahmin ettiğim endeksde satış yapılmaya devam edilebilir. 15200 ilk ara hedefimdir. Endeks yeniden 12000 lere inebiliriz. DOWJONES 9
Altın/Ons 1293 den haftayı kapattı. 1303 seviyesinden alım önerdiğimiz altında 1390 hedefli alımları koruyoruz. Bu hafta 1301 direnç seviyesi üzerinde fiyatlanma görmeyebiliriz. Altın işlemlerinde makul hacimde ek alımlar yaparak strateji geliştirilmelidir. ALTIN 10
Ham petrol 105 seviyesinden 97.6 a kadar geriledi. 93.5 e kadarda satışların devam edeceğini tahmin ettiğim ham petrolde 99 direnç noktamdır. HAM PETROL Brent petrolde yeniden 104.6 seviyesindeyiz. 103.5 ilk destek noktamdır. 102.3 diğer destek noktamdır. Brentte satış dalgasının devam etmesini bekliyorum. 105.2 direnç noktamdır. BRENT PETROL 11
FED POLİTİKALARI ABD Merkez Bankası (FED) 2009 finansal kriz öncesi bilançosu 1 trilyon dolar ın altındaydı. 2009-2014 arası yapılan tahvil alımları ile bilançcosu 4.5 trilyon dolara yaklaştı. 5 yıl içinde bilanço 3.5 trilyon dolar piyasaya verilmiş olundu. Parasal genişleme (QE) dediğimiz sistemi kavrayabilirsek, parasal genişleme bittiğinde neler olabileceğinin tahminini kolayca yapmış oluruz. Tahvil alım programı bir nevi bedava para demekdir. Yatırımcılar ve şirketler ellerinde bulunan düşük getirili ama riskli tahvilleri FED e sattılar. FED bu tahvilleri alarak yatırımcılara ve şirketlere dolar verdiler. Şirketler bu işten büyük avantaj elde ettiler. 12
Kısa sürede şirket tahvil çıkartıyor piyasaya satmadan FED e bu tahvili veriyor böylelikle finans kurumlarından hem kredi kullanmak zorunda kalmıyor hemde finans kurumlar ile bir bağ kurmuyordu. Yani şirketler için bedava paranın kaynağı FED di. Şirketler bu yöntemi uyguladı. Başlangıçta ne güzel bir durum denilebilir. Zaten FED in isteğide buydu. Borçlanamayan ama istihdam oluşturan şirketler bu sayede hem üretimlerini artırdılar hemde istihdamı yükselttiler. FED in bu parasal genişlemede amacıda buydu. İşsizliği düşürmek, enflasyonu kontrol altına alarak ekonomik büyümeyi teşvik etmekti. Son açıklanan istihdam rakamlarına bakar isek FED in bu politikasında pekde başarılı olmadığını gözlemliyoruz. Başarılı olamadı diyoruz çünkü 2009 rakamları ile bugün elde edilen rakamlar arasında pek fazla bir değişim yok. 2009 yılında işsizlik rekor seviyelere yükselmiş hatta profesyonel diyeceğimiz binlerce kaliteli yönetici bile işsiz kalmıştı. Dünün 5 birimi ile bugünün 5 birimi arasındaki fark şudur. Dün geçti. Bu kadar büyük fonun piyasaya enjekte edilmiş olması 2009 rakamlarını yakalamış ise bu başarı değil büyük hüsrandır. Bugün riski çok yüksek ülke ve şirketler tahvil ile borçlanabiliyor. Düşünebiliyor musunuz? Kenya bile borçlanabiliyor. Ekvator, G.Kıbrıs, Yunanistan gibi mimli ülkelerin tahvilleri bile kolayca alıcı bulabiliyor. Bu alan kişiler ne yapıyor dersiniz. Alanlar Amerika lı dev şirketler. Bu tahvillerin 3.pazarında alıcı yine FED oluyor. Gerçi burda işleyiş biraz farklı ama burda anlatılmasına gerek yok. Geçtiğimiz hafta FED tahvil alımını azaltmaya devam edeceğini açıkladı. 2014 başından beridir her ay 10 milyar dolar azaltıma giden FED in 3 ay içinde tamamen alımları bitirmesi bekleniliyor. 2009 öncesine bir bakalım. İşsizlik %6 civarı, enflasyon %2 seviyesindeydi. Peki FED in politik faizleri %4 e yakın seyir ediyordu. Bugünlerde parasal genişlemenin bitmesi sonucu faizlerde yükseliş beklentisini konuşuyor isek FED %4 seviyesine faizleri yükseltecek mi? Piyasaya düz mantık ile bakar isek FED in hedeflerinde işsizlik ve enflasyon hedefinden uzak olunmuş olsa bile faizlerdeki hedef %2.5 ile %4 arası olması gerekiyor denilebilir. Sıfır faiz politikasından kısa sürede %3 lere çıkmak çok zordur. Ayrıca bu kendi ayağına sıkma demektir. FED yöneticilerine göre %3 oranında bir faiz hedefleniyor ama artırım kademeli olacak.başkan Yellen de 2016 öncesi faizlerde artırım yapmayacağını açıkça söylüyor. Buraya kadar yazdıklarımızı özetleyelim. FED piyasaya aslında bedava para dağıttı. Bu dağıttıkları karşılığında değerli kağıt dediğimiz tahvil aldı. Bu tahvilleri FED ne yapacak? Piyasaya geri iade edecek. Peki faiz oranları neye göre olacak? %1 diyelim biz buna riski düşük tutalım. Bu şirketler peki ödemeleri nasıl yapacak? 2009 ile iflas riskine giren ülkeler-şirketler kredi bulamadıkları için FED parasal genişlemeyi başlattı. Şirketler ve ülkeler 2009-2014 arası ne kadar büyüdüler? İşte bu büyüme 5 yıl içinde alınan borçları ödeyebilecek büyüklükte midir? Bu sorunun cevabı aslında dünya ekonomisinin ne durumda olduğunu gösteriyor. 2009 da %10 ve üstü büyüme hedefleyen Çin bile tahvil çıkartıp satma zorunda kalıyorken 2016 yılında hangi şirket ödemeleri düzenli yapabilecektir. 13
İlk çatlak ses geldi bile. Arjantin ve İrlanda, parasal genişlemenin düşürülmesinden nasibi aldılar. İrlanda nın en büyük bankasının büyük bir sermayeye ihtiyaç duyduğu açıkça ifade edilirken, diğer AB üye ülkelerin durumuda pek farklı değildir. Geçtiğimiz yıllarda sermayeye ihtiyaç duyduğunu piyasa tarafından bilinen Amerika lı Citigrup, İngiliz Barclays, RBS, Lloyd s, Alman Comerzbank, Deutsche Bank gibi devlerin durumu bile kritik iken birde Rusya ya yaptırımların ortay çıkmış olması ekonomiye 2 defa darbe vuracak güçte değil midir? FED FAİZ YÜKSELTEMEZ Bu ifade çok kesin gibi görünse bile bir tahmindir. Fed faizleri yükselttiğinde bankalar FED e para yatıracaklar. Bu faiz getirilerin ödemesi olacak. Peki FED bu giderleri nerden karşılayacak? Elinde bulunan tahvilleri satmaya başlar ise alıcılar çok zorlanacak. Ya da kimse almaya yanaşmayacak. FED aslında 5 yıl içinde en az 1 trilyon dolar en fazla 3.5 trilyon doları çöpe attı. Diyelim ki FED tahvilleri piyasaya satmaya başladı. Bunu yapmaya başlamadan önce faizler %1 ve üzerinde olduğu açıklanacaktır. Tahvilleri almak zorunda olanlar zaten kredi bulamıyacaklar. Bulmaya çalışsalar bile piyasada büyük bir likidite yok. Çin bile borçlanmaya gidiyor. Bu sefer şirketler hisselerini satmaya başlayacaklar. Hatta başladılar bile. Nakite ihtiyacı olan bir şirket iki şekilde kolay fon bulur. Ya tahvil çıkartır. Yada ortak arar. Zaten rekor seviyelere yükselmiş hisselerde biraz satış yapmak piyasayı zora sokmaz. Piyasalarda özellikle tahvil piyasasında yükselen faizler ve şirketlerin hisse satışları bu sefer hisse senedi piyasalarında büyük satış dalgası getirecektir. Yatırımcılar güvenli buldukları limanlara kaçmaya başlayacaklardır. Dikkat eder isek son dönemde dolar yükseliyor ve hisse senedi piyasalarında bariz bir satış dalgası var. FED in yapacağı bir başka politika daha var. Faizleri %0.5-1 arası çekip elinde bulunan tahvilleri piyasaya satıp fakat bunları 1-3 yıl arası yine geri alacağım deyip FED in zarar bilançosunu küçültmede yapabilir. Bu sistemi biliyoruz. TCMB geçmiş dönemlerde bunu yaptı. Peki TCMB yaptı da ne elde etti? Elde edilen bir şey var. Gelişmekte olan ülkeler içine girdik. Amerika yapar ise lig değiştirip gelişmekte olan ülkeler içine gerilemeye başlar. 14
15
16
17
YUAN ÜÇÜNCÜ BÜYÜK PARA BİRİMİ OLACAK Bankof Communications ın hazırladığı rapora göre, Çin para birimi yuan 2020 yılına kadar ABD doları ve euronun ardından üçüncü büyük para birimi olacak. Çin de geçen yıl sınır ötesi RMB(Çin Yuanı) ile yapılan ticaretlerin 4,63 trilyon Yuan a (yaklaşık 759 milyar dolar) ulaştığı ve bir önceki yıla oranla yüzde 57,5 artarken RMB olarak doğrudan yatırımın toplam 534 milyar Yuan seviyelerine çıktığı ve bir önceki yıla oranla yüzde 90 yükseldiği kaydedildi. Tarihteki diğer önemli para birimlerine bakıldığında bunun olağan bir durum olduğunu görüyoruz. Her ne kadar doları kontrol eden güçler, onun gücünün sonsuza dek süreceğini düşünmüş olsalar da, dünya ticaret ve ekonomisine yön veren para birimlerinin ortalama ömrünün 80 ile 100 yıl arasında olduğu tecrübeyle sabit. Çin Halk Cumhuriyeti nin para birimi Yuan, bundan 70 sene önce Amerikan Doları nı, İngiliz Sterlini yerine zirveye taşıyan koşulların günümüzde yeniden yaşanması ile doları tahtından indirmek üzere. Amerika Birleşik Devletleri, İkinci Dünya Savaşı bitmeden önce öyle güçlü bir konumda idi ki, 1944 yılının Haziran ayında, savaş sonrası dünya ekonomisine yön verecek sistemin tartışıldığı konferansın nerede yapılacağına tek başına karar vermişti. Londra da olmayacaktı bu toplantı, ABD bunu istemiyordu. Bretton Woods adlı, New Hampshire Eyaleti nde yer alan, bir beldeye davet edildi 44 ülkenin maliye bakanları ve merkez bankası başkanları. Bu buluşmanın dünya ekonomisinin geleceğini belirleyecek ana gündem maddesini, yeni uluslararası para biriminin belirlenmesi oluşturuyordu. İngilizler, toplantının yapıldığı yerin ABD de olmasının ve bunun alınacak kararlar üzerindeki etkisinin önemini o zaman pek idrak edememişlerdi. 18
ABD temsilcileri kendi sahalarında istedikleri gibi baskı yapabileceklerdi ve yaptılar da. Koşullar da buna çok müsaitti. Dünya iki büyük savaşın ve arada bir de küresel ekonomik krizin ardından iktisadi ve mali açıdan tam bir harabe görüntüsü veriyordu. Devletler, para birimlerinin değerini sahip oldukları altına bağlayan sistemi çoktan terk etmişler ve yaşanan iki dünya savaşı enflasyonu tam bir kabusa dönüştürmüştü. Ayrıca İngilizler boğazlarına kadar ABD ye borçluydular. KEYNES, WHITE A KARŞI İngilizler Bretton Woods a gizli maliye bakanı olarak nitelendirilen ve daha o zamanlar dünyanın en ünlü iktisatçılarından olan John Maynard Keynes i gönderdiler. Keynes in elinde Amerikan tezlerine karşı akılcı tezler vardı. Ancak siyasette çokça olduğu gibi bu toplantıyı da sağlam gerekçeleri ve tezleri olan değil güçlü olan belirleyecekti. İngilizlerin direnci ve başbakanları Winston Churchill in dayanıklılığı olmasa muhtemelen müttefikler savaşı kazanamazlardı. Fakat bu gerçek toplantıda pek bir şey ifade etmiyordu. ABD nin tek amacı, Büyük Britanya nın dünyaya hükmettiği dönemi sonlandırmak ve bunu belgelemekti. Keynes in konferanstaki rakibi, Amerikan Maliye Bakanlığı Müsteşarı Harry Dexter White ın da eli bu açıdan çok güçlüydü. İngiltere de ise siyasiler hala, savaştan sonra para birimleri Sterlin in ve JOHN MAYNARD KEYNES onunla birlikte imparatorluklarının yeniden yükselişe geçeceğini umut etmekteydiler. Gerçek olan şey ise, sanayi ve ekonomisi bombalanmayan ABD nin, dünyadaki üretimin yüzde 50 den fazlasını karşıladığıydı. Ayrıca en gelişmiş ordu ABD nin elindeydi ve üstelik de atom bombasına sahiptiler. İngilizlerin ise şan ve şöhretlerinden başka pek bir şeyleri kalmamıştı. Aksine ekonomileri enkaza dönüşmüş ve ABD ye olan borçları astronomik seviyelere ulaşmıştı. Bu sebeplerden dolayı Amerikalılar yeni küresel ekonomi sistemini rahatça kabul ettirdiler. Tüm diğer para birimleri sabit bir fiyatla Amerikan Doları na, Dolar da bir altın standardına bağlanacaktı. İngiltere açısından, Sterlin e biçilen kur değeri o kadar olumsuzdu ki, savaştan sonra ihracatı ile uluslararası rekabette boy gösteremedi. Almanya ise ilginç bir şekilde çok iyi bir kura sahip oldu. HEM HAKEM, HEM OYUNCU Alman ekonomik mucizesinin sırlarından biri de budur. ABD nin, konu Almanya olduğunda cömert davranma şansı vardı. Sonuçta Almanya ekonomik açıdan ne kadar yükselirse yükselsin, mağlup ve işgal altındaki bir ülke olarak asla bir dünya gücü olmasına, ABD ye karşı tehlike oluşturmasına ve para biriminin Dolar ile küresel boyutta rekabet etmesine izin verilmezdi. ABD ise dünya ekonomik sistemini yönlendiren para biriminin sahibi sıfatı ile bu parayı dilediği kadar basabilirdi. Washington bundan böyle küresel ekonomide hem hakem hem de oyuncu sıfatlarına sahipti. 19
Bu durum, 1971 yılında Başkan Richard Nixon un, Amerikan Doları nı altına bağlayan maddeyi ortadan kaldırması ile değişmedi. Amerikalılar artık ürettiklerinden fazlasını tüketebilir ve aradaki açığı yurt dışı borçları ile kapatabilirlerdi. Dolar, dünyanın bir numaralı para birimi olma özelliğini sağlamlaştırmıştı. Bugün hala milyar dolarlarla ölçülen uluslararası para transferlerinin yüzde 87 si Amerikan Doları üzerinden gerçekleşiyor. Ülkelerin sahip oldukları nakit rezervlerinin de hala yüzde 60 ını yine Amerikan Doları oluşturuyor. ÇİN ABD YE GERİ ADIM ATTIRIYOR Çin in yükselişi yavaş yavaş ABD yi geri adım atmaya zorluyor. Aynı bir zamanlar İngiltere nin ABD karşısında geri adım attığı gibi. Günümüzde, ekonomisi çok sayıda yapısal sorunla boğuşan ABD nin en fazla borçlu olduğu ülke Çin. 2008 yılında yaşanan mali krizin ana sebeplerinden biri, dünyaya hükmeden para birimine sahip güçlerin bir hastalığı olan kendini olduğundan büyük görmekten kaynaklandı. Bu krizin ardından sadece Çin değil, birçok Avrupa ülkesi de küresel oyun kurallarının yeniden belirleneceği yeni bir Bretton Woods toplantısı talep ettiler. Washington bu talebi zar zor ve ancak kısmen geri çevirebildi. Büyük bir olasılıkla mali piyasalarda yeni bir kriz yaşandığında kartların yeniden karıştırılması, ABD nin artık karşı çıkamayacağı bir zorunluluk olacak. Bunun için, 70 yıl önce olduğu gibi bir savaş yaşanması gerekmiyor. 1940 lı yıllarda İngilizler nasıl kendi tezlerini nafile bir biçimde savundularsa, bir sonraki toplantıda büyük olasılıkla ABD bu pozisyonda olacak. Avrupalıların da kendi içlerinde mücadele halinde oldukları bir iktidar boşluğunu Çin ilk fırsatta dolduracaktır. DÜNYA BANKASINA KARŞI BRICS BANK 70 yıl önce Bretton Woods ta olduğu gibi yeni bir gücün iktidara gelmesi için koşullar bugün itibarı ile oluşmuş durumda. Süper gücün yani ABD nin ekonomisi kalıcı bir biçimde zayıflıyor. Yükselen ülkelere karşı ABD nin borçları artıyor ve her şeyden önemlisi, Amerikan Doları nın dezavantajlarından yakınan, çok sayıda gelişmekte olan üçüncü dünya ülkesinde değişim beklentisi had safhada. Çin Halk Cumhuriyeti, batının koyduğu kurallar ile değil, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Güney Afrika ile birlikte oluşturduğu kendi kuralları ile yeni bir küresel mali sistem isteğini ortaya koydu. İçinde bulunduğumuz temmuz ayının ortasında bu ülkeler, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu na (IWF) karşı ayrı bir para fonu kurdular. BRICS-Bank adı verilen bu banka, ekonomik krize düşen ülkelere kredi sağlama konusunda, Dünya Bankası ve IWF nin tekelini kırmayı hedefliyor. Pekin yönetimi aynı zamanda Asya ve Güney Amerika ülkeleri ve Rusya ile imzaladığı çok sayıda anlaşma ile Amerikan Doları dan bağımsız ticari ilişkilerini her geçen gün arttırıyor. Çin bu hamleleri ile çok sayıda küçük atağın ardından, büyük bir hücum pozisyonuna gelmiş vaziyette. Aynı Bretton Woods ta, 70 yıl önce ABD nin durumunda olduğu gibi. 20
SOSYAL MEDYA HİSSE ÖNERİLERİ ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Janet Yellen sosyal medya ve biyoteknoloji hisseleri konusunda endişeli... Yellen in Temmuz ayında Senato kuruluna yaptığı sunumla birlikte yayımlanan FED raporunda, küçük şirketlerle birlikte, sosyal medya ve biyoteknoloji şirketleri hisselerinde aşırı ısınma olduğu uyarısında bulunuldu. Yellen yaptığı sunumda, ekonomik toparlanmanın henüz bitmediğini söylerken işsizlikte hızlı toparlanma sürerse faiz artırımlarının beklenenden önce yapılabileceğini belirtti. Piyasalar Fed in faiz artırımlarına 2015 ortasında başlamasını bekliyor. Yellen dün Temsilciler Meclisi kuruluna da aynı çerçevede bir sunum hazırladı. 1 FACEBOOK Facebook hisseleri mayıs 2012 de NASDAQ da 38 dolardan işlem görmeye başlamıştı. Hisseler 2012 ağustos ayında 18 dolara kadar gerilemişti. Bugün facebbok hissesi 73 dolardan işlem görüyor. Mart 2014 te 72 dolarından kısa süreli satış baskına giren hisseler 54 dolara kadar gerileyerek yeniden yükselmeye başladı. Bu yükseliş ile Facebook un borsa değeri 200 milyar dolara yaklaştı. Toplam kullanıcı sayısı 1 milyarı aşan Facebook ta çok kısa süreli bir kesinti bile, onu sıkça ziyaret eden milyonlarca kullanıcısının canını sıkabiliyor. Geçtiğimiz günlerde Facebook u açtığımızda ekrana gelen Bir şeyler ters gitti mesajının nedeni ise firma tarafından henüz açıklanmadı. Ancak Facebook a ulaşan CNN, firmanın bu kesintiyi itiraf ettiğini iletiyor. Facebook yetkilisi Iain Waterman ın CNN e yaptığı açıklama şöyle: Bu sabah kullanıcıların Facebook ta paylaşımda bulunmasını engelleyen kısa süreli bir sorun yaşadık. Sorunu hızla çözdük ve şu an yüzde 100 çalışır haldeyiz. Bu durumun yol açmış olabileceği sıkıntıdan dolayı özür dileriz. 21
Bu son kesintinin, sosyal dev, 2010 yılında yaşadığı 2.5 saatlik kesintiden sonraki en büyük kesinti olduğu söyleniyor. Forbes in bir raporu, yarım saat süren sorunun Facebook a yaklaşık 500 bin dolara mal olduğunu tahmin ediyor. Bununla birlikte kayıp, Facebook u etkileyecek büyüklükte değil. İlk çeyrek gelirleri 2.5 milyar dolara ulaşan firma, saatte yaklaşık 1.16 milyar dolar kazanıyor. Sadece 1 sene içindeki satın almalar için yaklaşık 20 milyar dolar harcayan bir firma için 500 bin dolar, Forbes e göre çok da önemli olmayabilir. FACEBOOK HİSSE ALIM ÖNERİLERİ 22
FACEBOOK GRAFİK 2 LINKEDIN LinkedIn Corp. gelirlerindeki istikrarlı artışı 2014 ün ikinci çeyreğinde de devam ettirdi. Reklam ve üyelik gelirlerindeki güçlü artışların etkisi ile LinkedIn Corp ın cirosu 2. çeyrekte yüzde 47 artarak 533,9 milyon dolara yükseldi. Ancak gelirlerdeki bu artışa rağmen 2. çeyrekte 1,03 milyon dolar net zarar ortaya çıktı. Şirket in zarar etmesinde Şubat ayında Bright ın satın alınması rol oynadı. Bu satın almanın etkileri dışarıda bırakıldığında 2. çeyrekte hisse başına kâr geçen yılın aynı döneminde 38 centten 51 cente çıktı. Analistler ise 39 cent kâr ve 511 milyon dolar ciro bekliyorlardı. LINKEDIN GRAFİK 23
LINKEDIN HİSSE ALIM ÖNERİLERİ 3 TWITTER Dünya Kupası ile birlikte beklentilerin kat kat üzerinde büyüme gösteren dev sitede yüzler gülüyor. Twitter, yavaşlamakta olan kullanıcı sayısı artışını, Dünya Kupası na özel servisler ve ürünlerdeki ufak değişiklikler sayesinde hızlandırmış ve en yüksek kullanım oranına ulaşmış durumda. Firmanın hisse değerleri, aylık aktif kullanıcı sayısının beklenenden yüksek bir şekilde yüzde 24 oranında artmasının açıklanmasının ardından, yüzde 35 oranında yükseldi. Bu oran ise, firmanın bir gün içerisinde yaşadığı en yüksek değer artışı olma özelliğini taşıyor ve firmanın market değerini 7 milyar dolara yükseltmiş bulunuyor. 24
Uzun bir süre, hakkında tahmin edilen her artış oranını aşmayı başarmış olan firma, bir süredir yavaşlayan bir büyüme durumu ile savaşmaktaydı. Şubat ayında yaşanan aşırı düşük miktardaki kullanıcı artışı ardından ise, pek çok yatırımcı firmadan ümidini neredeyse kesmişti. Bu anlık artışın öncesinde ise firma, sadece 2014 yılının başından beri market değerinde yüzde 40 gibi büyük bir düşüş yaşamıştı. Firmanın şimdi ihtiyacı olan şey ise, önümüzdeki birkaç çeyrek boyunca yaşadığı artışı devam ettirerek yatırımcıların güvenini bir kez daha kazanmak. Analistler, geçen zaman içerisinde firmanın yaşadığı düşüşün sadece bu Dünya Kupası yükselişi ile çözülemeyeceği düşüncesindeler. Söylenenlere göre, firmanın halen en azından bir çeyrek boyunca daha düzgün bir yükseliş göstermesi gerekiyor. Twitter ın şu anki kullanıcı tabanı ise, 271 milyona çıkmış durumda. Ancak bu sayı, rakibi olan Facebook un 1.3 milyarlık kullanıcı tabanı yanında çok da yüksek sayılmaz. Incoming Finance yöneticisi Anthony Noto, Twitter ın dünya üzerindeki en büyük takipçi miktarına ulaşabileceğine inandığını söylemekte. Twitter ın yöneticileri de, hizmetin aslında gözükenden çok daha büyük bir kullanıcı tabanına sahip olduğunu söylemekteler. Söylenene göre, var olan aylık 271 milyon kullanıcının dışında, yüz milyonlarca üye olmayan kişi siteyi takip ediyor. Bazı yatırımcılar da gözüken kullanıcı sayısının özellikle haberleri takip eden kişiler nedeni ile gerçeği yansıtmadığı düşüncesindeler. Başka bir yatırımcı grubu ise, var olan karmaşık formatın genel bir kabullenme durumunu uzaklaştırdığını düşünüyor. TWITTER GRAFİK 25
TWITTER HİSSE ALIM ÖNERİLERİ 4 GOOGLE Google ın doğudaki rakibi, Çinli arama motoru Baidu da sürücüsüz araçlar üzerine çalıştığını açıkladı. Ancak Baidu, Google ın aksine sürücülere kontrol seçeneği sunmayı planlıyor. Baidu nun Institute of Deep Learning kısmından Kai Yu nun The Next Web e söylediğine göre, firmanın gelecek görüşü, kullanıcıların arabalarında dinlenerek ilerleyebildikleri veya aracın kontrolünü ellerine alabildikleri bir durumu içeriyor. Üzerinde çalışmakta oldukları arabayı sürücüsüz olarak tanımlamak istemediklerini söyleyen Yu, arabanın insanların yerini almaktansa insanlara yardım etmesi gerektiğini düşündüklerini söyledi. 26
GOOGLE GRAFİK GOOGLE HİSSE ALIM ÖNERİLERİ Business Project Project Proposal 27
YASAL UYARI Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapor ABD de dağıtılmak için hazırlanmamıştır. Döviz piyasasındaki ticaretin sabit vadeleri ve garantileri yoktur ve bu da likiditeyi ve her an hareket etme olanağını piyasanın ana karakteristiği yapmaktadır. Buna yüksek oynaklık ve özellikle de şeffaflık eklenebilir. Döviz veya yabancı para ticaretindeki temel unsur ise kaldıraç etkisi ile işlem yapma olanağıdır. Başka bir deyişle çok az sermayeyle çok daha yüksek bir miktarı hareket ettirmek mümkündür. Döviz ticaretinde ki normal kaldıraç oranı 1:100 dür. Başka bir deyişle, işlem yapmak istediğiniz döviz miktarının %1 i kadar bir teminat ile işlem yapabilirsiniz. Örneğin; 1.000 Euro yatırarak 100.000 Euro değerinde işlem gerçekleştirebilirsiniz. Bu durumda satın aldığınız döviz sizin lehinizde sadece yüzde 0.5 oranında bir hareket gerçekleştirdiğinde pozisyonu kapatırsanız 500 Euro luk bir gelir elde edersiniz. 1.000 Euroluk yatırımınızda göz önüne alındığında, bu yüzde 50 oranında bir gelir demektir. Döviz kurları genellikle gün içinde yüzde 1 oranında aşağı veya yukarı dalgalanma gösterirler. Döviz işlemlerinin çekiciliği, küçük fiyat hareketlerinde bile anında önemli kazançlar elde edebilme şansında yatmaktadır. Ancak bu kazanç şansının yanı sıra aynı oranda kaybetme riski de vardır ve bunu, daha önce de altını çizdiğimiz gibi, kesinlikle unutmamalısınız.gerekli finansal koşullara sahip spekülatif kişiler için döviz işlemleri; hızı, yüksek likiditesi ve özellikle de kaldıraç etkileriyle eşsiz bir ortam oluşturmaktadır. Şeffaflık ve günün 24 saati güncel koşullara cevap vermek de diğer avantajları arasındadır. Kaldıraçlı spot parite ve vadeli işlemler piyasaları doğaları gereği yatırımcıların hesaplarında bulunan teminatların ortalama 50 kattı büyüklüğünde pozisyonların açılmasına olanak verir. Yatırım yaparken kaybetmeyi göze alabileceğiniz büyüklükteki sermayelerle çalışmalısınız. Hiçbir suretle borç alarak bu piyasalarda işlem yapmamalı veya hayat standardınızı etkileyecek büyüklükte riskler almamalısınız.
adres Galataderesi Caddesi 27/6 Şişli - İstanbul iletişim 0(212) 505 37 69 info@dovizdergisi.com kurucu ALPER KORKMAZ alper@alperkorkmaz.com twitter.com/alperfrx