T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI 2003-2011 DESTEK BİZDEN, ÜRETİM SİZDEN BURDUR
Türk tarımını kalkındırmadan Türkiye yi kalkındıramayız Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan
Ekolojik denge ve küresel gıda sorunları için şimdi tarım zamanı Mehmet Mehdi EKER Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı
Burdur tarımında yapısal değişim ve dönüşüm çalışmaları
Tar m Türkiye BÜYÜDÜ... Son 8 yılın 7 sinde büyüyerek ekonominin tampon ve Türkiye nin lokomotif sektörü olan Tarım Sektörü, 75 Milyon insanımızın ve 30 Milyon turistin gıda ihtiyacını karşılamış, 1.525 ürün ile 184 ülkeye 15,3 Milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir. 7
Çiftçinin yüzü güldü
Çiftçi borçları silindi Burdur da Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri nden aldıkları kredileri ödeyemeyen 7.774 çiftçimizin, 5 Milyon 137 Bin TL yi bulan borçları silindi. 9
Kefalet kanunu ile çiftçi mağduriyeti sona erdi 2007 yılında çıkarılan Kanun ile müteselsil kefalet yüzünden hacizle karşı karşıya olan çiftçilerimizin mağduriyeti giderildi. 10
Tarımsal kredi kullanımı arttı 2002 yılında %59 olan tarımsal kredi faiz oranları, sulama ve hayvancılık faaliyetlerinde sıfır a (faizsiz), diğer tarımsal faaliyetlerde % 5 e düşürüldü. T.C. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından 2003 yılında çiftçilere 13 Milyon TL kredi kullandırılmış iken, 2011 yılında bu miktar 270,4 Milyon TL ye yükseldi. Bu dönemde, Burdur çiftçisine kullandırılan kredi miktarı 20,8 kat arttı. 11
Burdur da tarımsal destekler
Tarımda İlk ler Dönemi Başlatıldı. İlk kez Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli başlatıldı(2010). Devlet destekli tarım sigortası uygulamaları başlatıldı (2006). 174 ALO GIDA HATTI kuruldu (2009). Tarım arazilerinin Bölünemez Parsel Büyüklüğü belirlenerek fiili toplulaştırma yapılması sağlandı(2007). Kırsal kalkınma yatırımları desteklendi (2005). Damızlık süt sığırcılığı, büyükbaş hayvan yetiştiriciliği, küçükbaş hayvan yetiştiriciliğine % 60 indirimli faiz uygulaması başlatıldı(2006). Büyükbaş Besi Hayvancılığında sıfır faizli işletme kredisi, büyükbaş besi, süt ve küçükbaş hayvancılık yatırımlarında % 50-60 oranlarında indirimli faizli kredi uygulaması başlatıldı(2010). Basınçlı sulama sistemi yatırımlarına, % 50 hibe ve sıfır faizli 5 yıl vadeli kredi uygulamaları başlatıldı (2006-2007). Sünede havadan ilaçlamaya son verildi tamamen yerden ilaçlamaya geçildi ve sünede biyolojik mücadele başlatıldı (2006). 13
Meyve bahçelerinin yenilenmesi çalışmalarına destek verildi(2005). Sertifikalı tohumluk ve fidan kullanan üreticilere destek verildi(2005). Gübre desteği nakit olarak doğrudan çiftçilere verildi (2005). Toprak analizi için ilave destek uygulaması başlatıldı (2005). Ürün konseyleri kuruldu(2009). Akredite veteriner hekimlik uygulaması başlatıldı (2006). Yerli hayvan genetik kaynakları halk elinde koruma altına alındı (2005). Sertifikalı tohum üreticilerine destek verilmeye başlandı (2008). Su ürünleri üretimine destek verilmeye başlandı(2005). Küçükbaş hayvancılığına destek verildi (2006). Sertifikalı Tarım Danışmanlığı Uygulaması başlatıldı (2009). Tarımsal İşletme Kayıt Sistemi oluşturuldu (2010). Çevre amaçlı tarımsal arazilerin korunmasına yönelik destek başlatıldı(2006). İyi tarım ve örtü-altı iyi tarım uygulamalarına destek verildi(2009). Anaç sığır ve manda desteklemesi uygulaması başlatıldı.(2008) Hayvan başı destek ödemesi başlatıldı(2008). Kuraklıktan zarar gören çiftçilerimize nakdi destek verildi (2007). Hububata prim desteği verildi (2005). Çiftçilerimize mazot desteği verildi (2003). Tarımsal kalkınma kooperatiflerine faizsiz kredi verildi (2003). Arıcılık destekleme kapsamına alındı (2003). Organik tarım için ilave destek uygulaması başlatıldı (2005). Organik Tarım Bilgi Sistemi kuruldu(2005). Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi kuruldu(2007). Bitki koruma ürünleri için Bayilik Sınav Sistemi getirildi (2007). 14
Üreticilere tarım danışmanı istihdamı için destek verildi (2009). Çiğ sütün süt tozu olarak değerlendirilmesine destek verildi (2009). Koyun ve keçi sütüne sığır sütünden farklı olmak üzere destekleme verildi (2009). Ulusal süt kayıt sistemi ve damızlık koyun keçi kayıt sistemi kuruldu (2009). Süt fiyat düzenlemesi desteği verildi (2009). Buzağı desteği verildi(2003) Reçeteli zirai ilaç satışı uygulamasına geçildi(2009). Don zararına destek verildi (2010). Et ve Yumurta Tavukçuluğuna % 50 kanatlı sektörüne ise % 60 faiz indirimli biyogüvenlik kredisi uygulandı (2010). Aşı desteği verildi(2005). Alo Ofis Ürün Alım Hattı kuruldu (2005). Yağlı tohumlardan aspire prim desteği verildi (2006). İpekböcekçiliği Bakanlığımız bünyesinde destekleme kapsamına alındı (2006). Tiftik üretimi desteği verildi(2006). Baklagiller prim desteği kapsamına alındı (2008). Arıcılık Kayıt Sistemi (AKS) ile tüm veriler kayıt altına alınmaya başlandı (2008). Tütüne alternatif ürün desteği uygulaması başlatıldı(2009). İşletme başına tarımsal yayım ve danışmanlık desteği verildi(2009). Fark ödeme desteklerinin havza bazlı yapılmasına başlandı(2010). Tritikale prim desteği kapsamına alındı (2010). Web Tarım TV yayına başladı (2010). İlk kez büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde faizsiz, 7 yıl vadeli kredi uygulaması başlatıldı (2010). İlk kez büyükbaş hayvan besiciliğinde faizsiz, 2 yıl vadeli kredi uygulaması başlatıldı (2010). 15
Mazot desteği başlatıldı Burdur da çiftçilerimize, bu dönemde 29,5 Milyon TL mazot desteği sağlandı. 16
Kimyevi gübre desteği doğrudan çiftçimize ödendi Kimyevi gübre desteği doğrudan çiftçimize verildi, gübre fiyatlarındaki artıştan üreticimizin olumsuz etkilenmesi önlendi. Burdur çiftçisine, bu dönemde toplam 26,2 Milyon TL gübre desteği sağlandı. 17
İşimiz destek, amacımız daha çok üretmek Burdur da 2002 yılında toplam 16,7 Milyon TL tarımsal destek verilmiş iken, 2011 yılında 77,5 Milyon TL destek verildi. Bu dönemde toplam 386,6 Milyon TL tarımsal destek verildi. 2002-2011 döneminde, Burdur da toplam tarımsal desteklemeler 4,6 kat arttı. 18
Prim destekleri arttı Burdur da 2002 yılında 6 Bin TL prim desteği verilmiş iken, 2011 yılında 4,8 Milyon TL destek verildi. 2003 2011 yıllarında çiftçilerimize toplam 17,7 Milyon TL prim desteği verildi. 2002-2011 döneminde çiftçimize ödenen prim miktarı 800 kat arttı. 19
Hayvancılığa özel önem verildi Burdur da 2002 yılında 2 Milyon TL hayvancılık desteği verilmiş iken, 2011 yılında 59,2 Milyon TL destek verildi. 2003 2011 yıllarında, çiftçilerimize toplam 221 Milyon TL hayvancılık desteği verildi. 2002-2011 döneminde, çiftçimize ödenen hayvancılık desteği miktarı 30 kat arttı. 20
Tarımsal kalkınma kooperatiflerine tam destek, bereketli gelecek Burdur da 1999-2002 döneminde 3 adet kooperatif projesine 1,1 Milyon TL kredi desteği sağlanmış iken, 2003-2011 döneminde 39 adet kooperatif projesine 29,5 Milyon TL destek sağlandı. Bu projeler ile 2.273 aile desteklendi. Kooperatiflere verilen kredi desteği 27 kat arttı 21
22 Kuraklığa ve dona karşı nakdi destek verildi Burdur da çiftçimiz kuraklığa ve dona karşı yalnız bırakılmadı. 2007 yılında Burdur da meydana gelen kuraklıktan zarar gören çiftçilerimizin mağduriyetini önlemek için kuraklık desteği verildi. 2007 yılında 10.896 çiftçimize 1,3 Milyon TL kuraklık desteği ödendi. Ayrıca, zarar gören çiftçilerimizin Ziraat Bankası ile Tarım Kredi Kooperatiflerine olan tarımsal kredi borçları 1 yıl süre ile ertelendi. 2090 sayılı Kanun kapsamında 2010 yılında meydana gelen don afetinden zarar gören Burdur ilimizde çiftçilerimize dekar başına 150 TL destek verildi ve Ziraat Bankası ile Tarım Kredi Kooperatiflerine olan çiftçi kredi borçları 1 yıl süreyle ertelendi. Ayrıca, 2010 yılında don zararı gören 122 çiftçiye 130 Bin TL yardım yapıldı.
Ürünler işlendi, kazanç çoğaldı Kırsal kalkınma hamlesi başlatıldı. Tarım-sanayi entegrasyonunu sağlayan % 50 hibe destekli Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı 2006 yılında başladı. Böylece tarımsal ürünlerin işlenmesi, paketlenmesi, ambalajlanması, depolanması ve makine-ekipman alımı gibi ekonomik yatırımlar desteklendi. 678 adet makine-ekipman alımı için 4,8 Milyon TL destek verildi. 2006-2011 döneminde 5,1 Milyon TL tutarında 39 proje tamamlanarak, 290 kişiye istihdam sağlandı. 23
Cumhuriyet tarihinde bir ilk; tarım sigortası Doğal afetlerden etkilenen üreticilerin mağduriyetlerini gidermek üzere 70 yıllık bir rüya olan Tarım Sigortaları uygulamaları 2006 yılında başlatıldı. Bugüne kadar, Türkiye genelinde 1 Milyon 826 Bin, Burdur ise 4.114 poliçe kesildi ve poliçe bedelinin % 50 si hibe olarak karşılandı. 24
Veteriner hekim ve mühendisler çiftçimizin yanında Türkiye de 7.500, Burdur da ise 63 tarım danışmanı göreve başlatıldı. Tarım danışmanı sayısı 2012 yılında alınacaklarla birlikte Türkiye de 10.000 e, Burdur da ise 78 e yükselecektir. İlk kez performansa dayalı sözleşme yenileme esası bu personel için uygulandı. Tarım danışmanlarının büyük bir kısmı kadroya geçirildi. 25
Suni tohumlama çalışmaları Özel veteriner hekim uygulamasıyla suni tohumlama çalışmaları hız kazandı. Burdur da, 2002 yılında 27.345 adet suni tohumlama yapılıyor iken, 2011 yılında 113.785 adede ulaştı. 2003 2011 yıllarında 679.522 adet suni tohumlama yapıldı. Suni tohumlama sayısı 4,2 kat arttı. 26
Hayvan hastalıklarıyla daha etkili mücadele... Hayvan hastalıklarıyla mücadele için önemli projeler hayata geçirildi. 2010 yılında ŞAP aşılama kampanyası ile Burdur da hayvan varlığının % 100 ü aşılandı. 2003-2011 döneminde toplam 4,3 Milyon hayvan aşılandı. 2003-2011 döneminde 457 Bin büyükbaş hayvan kayıt altına alındı. 27
Güvenilir gıda, sağlıklı yaşam... 174 alo gıda hattı 28 Halk sağlığını korumak ve güvenli gıda tüketimini sağlamak üzere gıda üretim ve satış yerlerinde denetimler arttırıldı. Burdur daki gıda denetçisi sayısı, 2002 yılında 7 iken, 2011 yılı sonu itibariyle 40'a çıkartıldı. Gıda denetimi sayısı ise, 2002 yılında 287 adet iken, 2011 yılında 3.877 adede çıkarıldı. 2009 "GIDA YILI" ilan edildi. 174 ALO GIDA HATTI hizmete açıldı.
Süne mücadelesi Havadan ilaçlamayı kaldırarak, uygulamaya konulan etkin tedbirler neticesinde Ülke genelinde ilaç kullanımını 901 tondan 104 tona emgili dane oranını da % 3,8 den %0,73 e düşürüldü. Sünenin neden olduğu kalite kayıpları azaltıldı. Daha önceki yıllarda paçal yapılmak üzere kaliteli buğday ithalatı yapılırken bu ihtiyaç ortadan kaldırıldı. Sünede biyolojik çalışma başlatıldı. Bu çerçevede ağaç dikimi, faydalı böcek üretimi ile keklik üretim ve salımı çalışmaları yapıldı. 29
Mera ıslahında dev adım... Mera ıslah çalışmalarına büyük önem verildi. Sağlanan destekler ve yapılan ıslah çalışmaları ile yem bitkileri üretim alanlarında önemli artışlar sağlanarak kaliteli kaba yem ihtiyacının % 75 e karşılanır hale geldi. Burdur da, 7 proje kapsamında 10.820 da alanda mera ıslahı yapıldı. 30
Çiftçi eğitim ve yayım çalışmaları Burdur da 2003-2011 döneminde, 359 adet çiftçi eğitim kursu açıldı. Böylece 2.412 çiftçi eğitildi, 36 Bin adet kitap, broşür, liflet ve sirküler mektup çiftçileri bilgilendirmek amacıyla dağıtıldı. Ayrıca, 2010 yılında toplam 26.000 adet liflet, 650 adet afiş yapıldı, 49 adet tarımsal konularda yapılan video çekiminin yerel TV kanalında gösterimi sağlandı. 31
Tütüne alternatif ürün desteği uygulaması başlatıldı Tütüne Alternatif Ürün Desteği Uygulaması 2009 yılında Adıyaman, Batman, Bitlis, Burdur, Diyarbakır, Hatay, Mardin, Muş ve Trabzon illerinde başlatılmıştır. 2009-2011 yıllarında toplam 18,9 Milyon TL destekleme ödemesi yapıldı. 2009-2011 yıllarında Burdur da 257 Bin TL destekleme ödemesi yapıldı. 32
Çevre amaçlı tarımsal arazilerin korunması (ÇATAK) projesi 2006 2008 yıllarında Kırşehir, Kayseri, Isparta ve Konya, 2009 yılında, Kahramanmaraş, Niğde, Karaman, Çanakkale ve Nevşehir, 2010 yılında ise, Adana, Amasya, Aksaray, Burdur, Bilecik, Diyarbakır, Denizli, Mersin, Samsun, Sivas illeri ve Konya Kapalı Havzası projeye dahil edildi. 2011 yılından itibaren ise projeye Çorum, Edirne, Manisa, Tokat, Ankara, Aydın illeri de dahil oldu. ÇATAK Projesi kapsamında destekleme yapılacak alanlara kategorilerine göre dekara 30 TL, 60 TL ve 135 TL olmak üzere destek verilmektedir. Burdur İlinde 2010 yılında ise 2 üretici toplam 189 da alanda 25 Bin TL destekleme ödemesi almıştır. 33
TİGEM faaliyetleri Tarım İşletmelerinden, sertifikalı 5.048 ton hububat ve 182 ton yem bitkileri tohumlukları ile üstün vasıflı 54 baş damızlık sığır ve 244 baş damızlık koyun arz edildi. Çiftçilerin sertifikalı tohumluk kullanımının yaygınlaştırılması ve tohumluğa kolay ulaşımının sağlanması amacıyla İl geneline 2 adet TİGEM bayiliği kuruldu. Bayi Otomasyon Sistemine geçildi. 34
Sertifikalı tohumluk Üretimde bolluk Sertifikalı tohum kullanımına, 2005 yılında ilk kez destek verilmeye başlandı. Burdur da sertifikalı tohumluk kullanan çiftçilerimize, 2005 2011 döneminde toplam 350 Bin TL destekleme yapıldı. 35
Arazi toplulaştırma çalışmaları Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından, Burdur da 2003-2011 arasında 3 köyde 4.600 ha alanda arazi toplulaştırma çalışması yapıldı. 2012 yılında 17 köyde 16.915 ha alanın toplulaştırması çalışmaları yürütülmektedir. 36
TMO alımları Toprak Mahsulleri Ofisi, Burdur da son 9 yılda 21.692 ton hububat alımı yaptı ve karşılığında çiftçilere 8 Milyon TL ödedi. Ayrıca, TMO son 9 yılda 19.299 ton haşhaş kapsülü alımı yaptı ve karşılığında çiftçilere 38,2 Milyon TL ödedi. 37
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu ile Özel İdare kaynaklı projeler Burdur da Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı finansmanıyla 85 Bin TL tutarında, 8 işletme için Sera Projesi hazırlanarak 8 sera tesis edildi. Mantar Projesi kapsamında, 545.500 TL lik yatırımla 40 işletmede üretime başlandı. 38
Burdur da artış gösteren bazı ürünler Fasulye (taze) Üretimi; 2002 yılında 4.605 ton iken 2010 yılına 19.276 tona ulaştı. Son 8 yıldaki artış % 318. Üzüm Üretimi; 2002 yılında 9.097 ton iken, 2010 yılında 32.733 tona ulaştı. Son 8 yıldaki artış % 260. Karpuz üretimi; 2002 yılında 23.102 ton iken 2010 yılında 32.232 tona ulaştı. Son 8 yıldaki artış % 40. 39
40 Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu kuruldu 2007 2013 döneminde AB tarafından kırsal kalkınmanın desteklenmesi için ülkemize 874 Milyon Avro hibe sağlanacaktır. Bu rakama 292 Milyon Avroluk ulusal katkı eklendiğinde toplam kamu katkısı olarak 1 Milyar 166 Milyon Avro kırsal alanların kalkındırılmasına hibe destek olarak kullandırılacaktır. IPARD Programı kapsamında; et, süt, meyve-sebze, su ürünleri sektörlerinde ve kırsal kalkınma faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi kapsamında, AB kaynaklı kırsal kalkınma desteklerinden çiftçilerimizin yararlanması sağlanacaktır. Kurumun Burdur İl Koordinatörlüğü kuruluş çalışmaları başlatıldı. Kurum ile Burdur da; süt üretimi ve kültür balıkçılığına yönelik yatırım faaliyetleri, süt ve süt ürünleri işlenmesi pazarlanması, meyve ve sebzelerin işlenmesi ve pazarlanması, çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve geliştirilmesi, yerel ürünlerin ve mikro işletmelerin geliştirilmesi, kırsal turizm ile üretici gruplarının kurulmasına hibe desteği verilecektir.
Türk tarım sektörü, 75 milyon insanımızın ve 30 milyon turistin gıda ihtiyacını karşılıyor. 1.525 ürün ile 184 ülkeye 15,3 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiriyor.