İŞ KAMYONLARI OPERATÖRÜ YETİŞTİRME KURSU PROGRAMI 1. KURUMUN ADI : 2. KURUMUN ADRESİ : 3. KURUCUNUN ADI : 4. PROGRAMIN ADI : İş kamyonları (Kaya kamyon, toprak taşıyıcı araçlar, transmixser, kendi yürür beton pompası) operatörü yetiştirme 5. PROGRAMIN DAYANAĞI : 625 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, Özel Kurslar Tip Yönetmeliği ve 05.05.2005 tarih ve 24 sayılı Kurul Kararıyla kabul edilen Özel Kurslar Çerçeve Programı na göre hazırlanmıştır. 6. PROGRAMIN SEVİYESİ : En az ilköğretim okulu mezunu yetişkinler için hazırlanmıştır. 7. PROGRAMIN AMAÇLARI Bu program ile kursiyerlerin; a. Yapıları gereği iş yapma yeteneğine sahip olan iş kamyonlarının üzerinde bulunan ekipmanlarını ve fonksiyonlarını tanımaları, b. İş kamyonlarının bakım ve işletmeciliği hakkında bilgi sahibi olmaları, c. İş kamyonlarının kullanımı ile ilgili güvenlik önlemlerini almaları, d. Arızaları tespit etme becerisini kazanmaları, e. Arızaların giderilmesi için önlemler almaları, f. İş kamyonlarını ekonomik ve verimli şekilde kullanmaları, g. İş güvenliği bakımından çalışma alanında personelin can güvenliği sağlamaları ve bundan doğacak sorumlulukları kavramaları, h. Kullanma teknikleriyle ilgili uygulamalar yapmaları, i. Mesleğin gerektirdiği görev ve sorumlulukları kavramaları, j. Sektördeki diğer kişi ve kurumlarla iş birliği yapmaları beklenmektedir. 8. PROGRAMIN UYGULAMANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR a. Bu kurs programı, Türkiye de iş makineleri dünyasındaki iş alanlarında oluşan yeni gelişmelerin kursiyerlere aktarılmasının yanında bu konuda eksikliği hissedilen yetişmiş nitelikli iş kamyonu operatörü ihtiyacının karşılanması amacıyla hazırlanmıştır. Ülkemizde bu konudaki uygulama alanlarına örnek olarak büyük inşaat, baraj inşaatları ve sanayi organizasyonları verilebilir. Bu kurs programını başarı ile bitiren kursiyerler her seviyedeki inşaat, sanayi kesiminde iş imkânına kavuşmalarının yanında iş kamyonunu kullanmada daha iyi ve verimli hizmeti vermiş olacaklardır. b. Program; İş kamyonlarının kullanımında verimlilik, iş emniyeti ve güvenliği konularında makinenin iş yapan ve hareket iletimini sağlayan sistemlerini kapsamaktadır. c. Programın konuları zincirleme olarak birbirleriyle bağlantılı konulardır. d. Kurs programı uygulanırken yapılacak slayt, CD, video vb. gösterilerin yanında, İş kamyonu üzerinde, inşaat alanında yapılacak uygulamaları da içeren gözlem ve çalışmalar düzenlenecektir. e. Konular (motor, hidrolik sistem, şanzıman sistemi, ataşmanların kullanılması vb.) anlatıldıktan sonra uygulamalı olarak eğitim verilecektir. f. Kurs sonunda yapılacak yazılı sınavda başarılı olanlar uygulama sınavına alınır. Uygulama sınavında da başarılı olan kursiyerlere iş kamyonu operatörü sertifika- 1
sı verilir. Yazılıda başarılı olup da uygulamada başarısız olan kursiyerlere ikinci bir uygulama sınavı hakkı verilir. g. Kursiyerlerin makinelerin çalışma alanında gezi yapmaları sağlanacaktır. h. Öğreticiler, mesleki konularda temel bilgilere sahip, iş makineleri konusunda eğitim görmüş kişiler olup, bilgi ve deneyimlerini kursiyerlere aktaracaklardır. i. Bu program uygulanırken anlatım, gösterip-yaptırma gibi yöntemler ile soru cevap, Gösteri, grup çalışmaları gibi tekniklerden yararlanacaktır. 9. PROGRAMIN SÜRESİ a. Haftalık süre : Günde 6 saat x 5 gün = 30 saat b. Toplam Süre : 2 hafta x 30 saat = 60 saattir 10. PROGRAM İÇERİĞİNİN TOPLAM KURS SÜRESİNE GÖRE HAFTALIK DAĞILIMI 1. HAFTA A. İŞ KAMYONLARININ TEKNİK YAPISINA VE KULLANMA AMACINA GÖRE BAŞLICA ÖZELLİKLERİ 1. Gün 1. İş Kamyonları Şase, Motor ve İş Yapan Ekipmanlar (Damper vb.) ile Diğer Kısımların Tanıtımı ve Makineler Üzerinde Uygulamalar 2. İş Kamyonları Üzerinde Motordan Hareket Alan Hidrolik Yağın Etkisi İle Çalışan Debriyaj Sisteminin Tanıtımı ve Hareket İletim Şekliyle İlgili Uygulamalar 3. İş Kamyonları Üzerinde, Tork Konvertörlü (Otomatik Şanzıman) Çalışan Şanzımanın Çalışma Sisteminin Tanıtımı ve Uygulamaları 4. İş Kamyonları Üzerinde, Motordan Hareketi Difransiyele İleten Kardan (Şaft) Mil Sistemi Üzerinde Bulunan Elemanların Tanıtımı ve Uygulamaları 5. İş Kamyonları Üzerinde, Şaft Milinden Hareket Alan Difransiyel İçinde Bulunan Mahruti, Ayna, Pinyon ve İstavroz Dişli Sistemlerinin Tanıtımı ve Uygulamaları 2. Gün 1. İş Kamyonları Üzerinde Dingil, Kovan, Aks ve Forya Makine Elemanlarının Fonksiyonları ve Uygulamaları 2. İş Kamyonları Üzerinde Kampana, Tekerlek Fren Sistemi, Jant ve Yürüyüş Takımlarının Tanıtımı ve Uygulamaları 3. İş Kamyonları Üzerinde İş Yapan Ekipmanların Çalıştırmasını Sağlayan, Hidrolik Yağı ve Hidrolik Pompa, Klapeler, Valf, Kumanda Kolları vb. Elamanların Tanıtımı, Uygulamaları 4. İş Kamyonlarını Çalıştırıp Yukarda Belirtilen Sistemlerin Uygulamalı Tekrarı 2
B. İŞ KAMYONLARININ HER TÜRLÜ ATAŞMAN VE EKİPMANININ TANITILMASI, YERİNDE VE DOĞRU ŞEKİLDE KULLANILMASI 3. Gün 1. İş Kamyolarıu Üzerinde Ataşmanların Tanıtılması, Yapılacak İşe Göre Ataşman Seçilmesi 2. İş Kamyonları Üzerinde Ataşmanlara Bağlantılı Çalışan Yardımcı Elemanların Tanıtılması 3. İş Kamyonları Üzerinde Ataşmanların Uygulamalı Olarak Tanıtılması 4. İş Kamyonları Üzerinde Malzeme Taşıma ve Boşaltma İle İlgili Uygulamalar 4. Gün 1. İş Kamyonlarının İşe Konulması Sırasında Yapılacak İşler 2. İş Kamyonlarının Elektronik Kumanda Sistemleri, Fren ve Malzeme Nakil Teçhizatı Sisteminin Tanıtılması 3. İş Kamyonlarının Çeşitlerine Göre Birbirleriyle Bağlantılı Olarak Yaptığı İşlerle İlgili Uygulamalar (Mixer den Yürüyen Beton Pompasına Malzeme Nakli vb.) C. İŞ KAMYONLARININ İŞ YERİNDE, ARAZİDE VE KARAYOLUNDA EMNİYETLİ, EKONOMİK VE VERİMLİ ŞEKİLDE TEKNİĞİNE UYGUN KULLANILMASI, ARACIN AYARLARI İLE İLGİLİ BİLGİ VE BECERİLERİN KAZANDIRILMASI 5. Gün 1. İş Kamyonlarının Çalışma Alanında Çalıştırılması ve İş Yaptırılma Sırasında Alınacak Güvenlik Önlemleri 2. Hava Filtresi, Soğutma Sistemi, Radyatör, Akümülatör Sistemlerin Tanıtımı 3. Fren Sistemi, Işık Sistemleri, Yürüyüş Takımlarının Tanıtımı, Operatör Kabinindeki Göstergelerin (Motor, Aktarma Organları, Hidrolik Sistem, İş Yapan Ekipmanlar vb.) Çalışıp Çalışmadığının Kontrolü 4. Operatör Kabinindeki Bulunan Kumanda Sistemlerinin (Kumanda Düğmeleri Ve Levyeleri, Fren Sistemleri, Debriyaj, Gaz Pedalları Ve Diğer Yardımcı Elemanlar) Tanıtımı ve Uygulamaları 2. HAFTA 1. Gün 1. İş Kamyonlarının Çalıştırılması ve İşe Konularak Uygulamalar Yapılması 2. Çalışma Alanında ve Karayolunda Aracın Kullanılması Sırasında Güvenlik Önlemlerinin Uygulanması 3. Çalışma Alanında İş Kamyonu İle İş Yaptırılırken Verimli ve Ekonomik Çalıştırma Yöntemlerinin Uygulanması 4. İş Kamyonlarının İşe Konulmadan ve İş Esnasında Üzerinde Yapılması Gereken Ayarlar ve Uygulamaları 3
A. İŞ KAMYONLARININ GÜNLÜK, HAFTALIK, AYLIK VE 6 AYLIK BAKIMI 2. Gün 1. İş Kamyonlarının Bakımının Önemi ve Faydaları 2. İş Kamyonları Üzerinde Günlük Bakımda Operatör Tarafından Yapılacak İşler ve Uygulamaları 3. İş Kamyonları Üzerinde Haftalık Bakımda Yapılacak İşler ve Uygulamaları 4. İş Kamyonlarının Aylık ve 6 Aylık Bakımında Yapılacak İşler ve Uygulamaları B. İŞ KAMYONLARININ ARIZA BELİRTİLERİ, OPERATÖR TARAFINDAN GİDERİLEBİLECEK KÜÇÜK ONARIMLAR 3. Gün 1. İş Kamyonları Üzerinde Hava Sistemi ve Hava Filtresinin Önemi, Bakımı, Motorun Çalışmasındaki Fonksiyonu 2. Supaplar, Buji, Enjektör, Vantilatör Kayışı Ayarları; Akümülatörün Özelikleri, Sigortalar, Göstergeler, Bağlantı Elemanları, Kaporta ve Şasede Meydana Gelen Oksitlenmeler ve Bunların Giderilmesiyle İlgili Uygulamalar 3. Hidrolik Hortumların Özellikleri, Araç Üzerinde Sisteme Montajı, Sızdırmazlık Elemanları, Hidrolik Pistonlarda Kullanılan Sızdırmazlık Keçelerinden Arızalı Olanların Değiştirilmesi İle Uygulamalar 4. Gün 1. Yürüyüş Takımlarının Değiştirilmesi, Termostat Özeliği ve Değiştirilmesi, Motor Avans Ayarı, Supapların Ayarı, Servis Fren Ayarları, Debriyaj Ayarı İle İlgili Uygulamalar 2. Gaz Pedalı Ayarı, Şanzıman, Diferansiyel, Motor Yağ Değişimi, Gres Yağı İle Yağlanacak Kısımlar, Motor Soğutma Sistemin Temizlenmesi ve Antifriz Koyma İle İlgili Uygulamalar 3. İş Kamyonları Üzerinde İş Yaptırılarak Bu Sistemlerin Uygulamalı Tekrarı C. İŞ KAMYONLARININ ÖZELLİĞİNE GÖRE MAKİNEDE ENERJİ TASARRUFU VE ÇEVRE İLİŞKİSİ 5. Gün 1. Dizel ve Benzinli Motorların Yakıt Sisteminde Yakıt Tasarrufuyla İlgili Uygulamalı Ayarlar 2. Hava Filtrelerinin Çeşitleri, Bakımı, Montajı, Kirli Hava Filtresinin Mahsurları, Araç Kullanılması Sırasında Yakıt Tasarrufunu Sağlayacak Uygun Vites Seçilmesi İle İlgili Uygulamalar 3. Çalışma Alanında ve Karayolunda Araçlardan Kaynakların Gürültüler ile Çevre Kirliliğine Sebebiyet Veren Hususların Önlenmesi, 4. İş Kamyonlarının Amacı Dışında Kullanılmaması, Sakıncaları, Karayolunda ve Çalışma Alanında Yüklü ve Boş Olarak Çalıştırılması Esnasında Uyulacak Kurallar 4
5. Karayolunun Standart Ölçüleri, Bu Ölçüleri Aşan Yüklerin ve Araçların Taşınması Sırasında, Karayolları Genel Müdürlüğü Bölge Müdürlüklerinden Özel Müsaade Alınması ve Yükün Taşınması Sırasında Sürücülerde ve Trafik Kontrol Elemanlarında Bulundurulacak Belgeler 6. Karayolunda İş Kamyonlarının Taşınması Sırasında Üzerinde Alınacak Güvenlik Önlemleri İle İlgili Uyarı İşaretleri, Yükü Taşıyacak Araç Üzerinde Sabit, Sağlam ve Oynamayacak Şekilde Tespiti Hakkında Gerekli Uygulamalı Çalışmalar 7. Çalışma Alanının Bulunduğu Yerin Giriş Çıkış Kapılarına, İnsanların ve Araçların Girmesini Yasaklayan Uyarı İşaretleri ve Engellerinin Konulması, Bu Tür Yerlerde Gözcü ve işaretçilerin Bulundurulması, Operatörün, İşaretçinin İşaretlerine Göre Araç Kullanarak Uygulamalar Yapması 8. Yapılacak İşin Cinsine Göre İş Kamyonlarının Seçimi ve Bu Kamyonun Yaptığı İşe Göre İş Bölümü ve Zaman Kaybını Engelleyecek Tedbirlerin Alınması 11. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR Kurs sonunda sınav yapılır. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Kurslar Tip Yönetmeliğinin ilgili maddeleri çerçevesinde yapılan sınavların değerlendirilmesi, aşağıda belirtilen puanlama esasına göre yapılır. Uygulama sınavında ise aşağıdaki puanlama esasları dikkate alınmaz; kursiyer, başarılı veya başarısız şeklinde değerlendirilir. PUAN NOT DERECE 0 44 D Başarısız 45 69 C Orta 70-84 B İyi 85-100 A Pekiyi 13. PROGRAM UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖGRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ Programın uygulanmasında kullanılacak öğretim araç-gereçleri 17.03.2004 tarih ve 25405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği nin 31. maddesinde belirtilen eğitim aracı seçme ve değerlendirme formu ve bilgi formu ektedir. 5