Hasan Bülent KANTARCı( )



Benzer belgeler
OKUL VE ÖĞRENCİ YURTLARINA YAPILACAK BAĞIŞ VE YARDIMLARA İLİŞKİN YENİ DÜZENLEMELER

Murat KÖSEOĞLU Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

2015 yılında kira geliri elde eden gerçek kişilerin bu gelirlerini 1 Mart-25 Mart arasında beyan etmeleri gerekiyor.

SPOR KULÜPLERİNE YAPILACAK BAĞIŞ VE YARDIMLAR. Sayfa1. Mevzuat Yazıları: 2017/09 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR & BAĞIMSIZ DENETÇİ ASIM GEZER

GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDEN İNDİRİLECEK GİDERLER

BA-BS FORMLARININ DÜZENLENMESİ VE CEZA UYGULAMASI BAĞIŞ VE YARDIMLAR BASİT USÜLDE VERGİLENDİRME BEYANNAME İMZALATMA ZORUNLULUĞU BİLDİRİM SÜRELERİ

KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİ ÜZERİNDE YAPILACAK SOSYAL İNDİRİMLER

İBADETHANELER İÇİN YAPILACAK AYNİ BAĞIŞLARDA İNDİRİM DÖNEMİ

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. (Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

KİRA GELİRİ İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER

Konu : Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ile şahıs sigorta primleri

SĐRKÜLER Đstanbul, Sayı: 2011/202 Ref: 4/202

BAĞIŞ VE YARDIMLAR HAKKINDA YASAL DÜZENLEMELER VE MUHASEBE UYGULAMALARI

2010 Yılı Kira Gelirlerinin (GMSİ) Beyanı

Özelge: Şirket hissedarlarına ait arsanın kiralanarak arsa üzerine yapılacak binanın inşaasına ilişkin harcamaların GV ve KDV karşısındaki durumu.

6322 SAYILI YASA ile GELİR VERGİSİ KANUNU NUN 89 UNCU ve 5520 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNU NUN 10 UNCU MADDESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

SOSYAL TESİSLER, İKTİSADİ İŞLETMELER VE TABİ OLDUĞU ESAS VE USULLER

KURUM KAZANCININ TESPİTİNDE KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER

Muhasebe Müdürlüğü ne

Konu: 2017 Yılı Kira Gelirlerinin Beyanı İçin Son Gün 26 Mart 2018

ÖRNEK KİRA GELİRİ BEYANLARI -2

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2016/35

DANIŞTAYIN 1606 SAYILI YASAYLA İLGİLİ KANUN YARARINA BOZMA KARARI

SİRKÜLER. TARİH : SAYI : 2015 / 07 / 1 KONU : Kurumlar Vergisi Kanununa ilişkin 2015/7910 sayılı BKK ÖZETİ

Yorum ve makaleler Konu: 2013 Yılı Kira Gelirlerinin Beyanı. Kimler kira gelirlerini beyan edecekler? TL lık istisnanın Uygulanması

AKDENİZ DENETİM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD.ŞTİ.

2014 yılında kira geliri elde eden gerçek kişilerin bu gelirlerini 1 Mart-25 Mart arasında beyan etmeleri gerekiyor.

37- Yatırım Fon ve Ortaklıklarının Portföy İşletmecilik

SİRKÜLER (2019/34) 2. İhraç Kaydıyla Teslim Edilen Malın İhracatının Gerçekleşmemesi Halinde Vergi İndirimi

2011 Yılında Elde Edilen Kira Gelirlerinin (GMSİ) Beyanı

GELİR VERGİSİ NDE ÖNE ÇIKAN NOKTALAR ETHEM YÜKSEL KAHVECİ SMMM / İSTANBUL ÜNİ. ÖĞR. GÖREVLİSİ

Sirküler Rapor Mevzuat /128-2 SERMAYE ŞİRKETLERİNDE SERMAYE ÜZERİNDEN HESAPLANAN FAİZİN VERGİ MATRAHINDAN İNDİRİMİNE İLİŞKİN BKK YAYIMLANDI

Sponsorluk Harcamalarının Vergisel Boyutu

Konu: 295 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği 23 Aralık 2016 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

Menkul Sermaye İradı Elde Eden Gerçek Kişiler İçin Beyanname Notları

T.C. MALİYE BAKANLIĞI Gelirler Genel Müdürlüğü. Kurumlar Vergisi Sirküleri/1

BAĞIŞLAR, SPONSORLUKLAR VE %5 lik HADDİN BAZI 1. KURUMLAR VERGİSİ AÇISINDAN BAĞIŞ GİDERLERİ VE SPONSORLUK HARCAMALARI :

Maliye Bakanlığı Sirküler 1. T.C. MALİYE BAKANLIĞI Gelirler Genel Müdürlüğü. Kurumlar Vergisi Sirküleri/1

Sponsorluk Türleri. Sponsorun Niteliği Bakımından. Ürün Sponsorluğu. Kurumsal Sponsorluk:

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. (Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

SİGORTA İŞLEMLERİ İLE KAMBİYO İŞLEMLERİNE İLİŞKİN GİDER VERGİLERİ TEBLİĞİ YAYIMLANDI

E-BÜLTEN 2015 / YILINDA UYGULANACAK HAD VE ORANLAR

SİRKÜLER: 2014/012 BURSA, Konu: 2013 Yılında Elde Edilen (GMSİ) Kira Gelirleri Beyanı Hakkında

E-BÜLTEN 2014 / 25 YIL SONU GELMEDEN YAPILMASI GEREKENLER

Sirküler No: 122 İstanbul, 23 Aralık 2016

FİRMA YÖNETİCİLERİ VE MUHASEBE BİRİMLERİNİN DİKKATLERİNE, ÜCRETLERDE GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ KONUSUNDA TEBLİĞ YAYIMLANDI

Satış kazancının fon hesabında tutulması başlıklı bölümün ikinci paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

YURT DIŞI FAALİYETLERE İLİŞKİN OLARAK MATRAHTAN İNDİRİLEN GÖTÜRÜ GİDERLERİN TEVSİK ZORUNLULUĞU VAR MI?

6728 VE 6745 SAYILI KANUNLARLA GELİR VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİ AÇIKLAYAN GENEL TEBLİĞ YAYIMLANDI:

6327 sayılı kanun ile yapılan değişikliklerin vergi uygulamalarına etkileri madde madde aşağıdaki gibidir.

Sirküler Rapor /108-1

YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş.

Doç.Dr. Adnan GERÇEK. Uludağ Üniversitesi İİBF Maliye Bölümü

DUYURU. Üyelerimize ve Kamuoyuna önemle duyurulur.

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2015/26

5766 sayılı Kanunun 25 inci maddesi ile 6802 sayılı Kanunun 30, 31 ve 47 nci maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Buna göre 6802 sayılı Kanunun;

A) Gıda Bankacılığı Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

KONU : :AR-GE FAALİYETLERİ KAPSAMINDA ORTAYA ÇIKAN BULUŞLARA KURUMLAR VERGİSİ VE KDV İSTİSNASI GETİREN KANUN, TBMM DE KABUL EDİLDİ.

Konu: Gelir Vergisi Kanunu nda 6728 Sayılı Yasa İle Yapılan Değişiklikler Hakkında

SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMAYI TEŞVİK KANUNU

DEĞER YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

SON DÜZENLEMELER ÇERÇEVESİNDE SİGORTA VE KAMBİYO İŞLEMLERİNDE BSMV UYGULAMASI

Bu makale Dünya Gazatesi nin promosyon özel ekinde yayımlanmıştır.

Kurumlar Vergisi Sirküleri/1

2012 Yılı Kira Gelirlerinin Beyanında Bilinmesi Gerekenler

BAĞIġ ve YARDIM TOPLAMA USUL VE ESASLARI

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2018/37. KONU 2017 Yılında Elde Edilen Kira Gelirlerinin (GMSİ) Beyanı ve Örnek Uygulamalar.

GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI ELDE EDENLERCE ÖDENEN BAĞ-KUR SİGORTASI PRİMİ BEYANNAME ÜZERİNDEN İNDİRİM KONUSU YAPILABİLİR Mİ?

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/224 Ref: 4/224. Konu: 295 SERİ NUMARALI GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ YAYINLANMIŞTIR

SİRKÜLER RAPOR 2 SERİ NO LU KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ. Sirküler Tarihi: Sirküler No: 2008/53

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2010/52 TARİH: Yatırım İndirimi İstisnası Uygulamasına İlişkin 276 Seri No lu Gelir Vergisi Tebliği

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2013/35. KONU 2012 Yılında Elde Edilen Kira Gelirlerinin (GMSİ) Beyanı.

SİRKÜLER. TARİH KONU Çalışanlara ramazan paketi verilmesi hk. ÖZET ÇALIŞANLARA RAMAZAN PAKETİ VERİLMESİNİN VERGİSEL BOYUTU

KISIM II HİBENİN (BAĞIŞLARIN) KAZANÇ VERGİLERİNE VE KDV YE ETKİSİ

BEDELSİZ HİZMET İFASI BAĞIŞ VE YARDIM OLARAK DEĞERLENDİRİLEBİLİR Mİ VE VADELİ ÇEK İLE YAPILAN BAĞIŞ VE YARDIM HANGİ DÖNEM KAZANCINDAN İNDİRİLECEKTİR?

TÜRKİYE DE YERLEŞİK OLMAYAN KİŞİLERE VERİLEN HİZMETLER NEDENİYLE VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI

DUYURU ( ) : 2011 Yılı Kazançlarına İlişkin Verilecek Gelir Vergisi Beyanı Hk.

ERTÜRK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş. SİRKÜLER 2016/147

Sirküler no: 035 İstanbul, 25 Mart 2009

Çeşitli Vergi Düzenlemeleri İçeren 6519, 6525 ve 6527 Sayılı Kanunlar Hakkında Bilgilendirme DUYURU NO:2014/18

ESKİŞEHİR TİCARET ODASI

Murat KÖSEOĞLU Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Değerli Üyemiz, 30/ Nisan/ 2012

MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI PRİMLERİNİN İNDİRİM KONUSU YAPILIP YAPILMAYACAĞI SORUNU

Vergi Kanunlarındaki Muafiyet, İstisna ve İndirim Sınırının Aşılması Sorunu. E-Yaklaşım Dergisinin 2017/Mart dönemi 291 inci sayısında yayımlanmıştır.

TAKVİM YILI KAPANDIKTAN SONRA GELEN FATURALAR KDV LERİN VERGİ KANUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMU

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

MENKUL SERMAYE İRADI ELDE EDENLER İÇİN GELİR VERGİSİ BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ 2013

SİRKÜLER 2016/14. : Nakit Sermaye Artırımında Kurumlar Vergisi İndirimine İlişkin Tebliğ Yayımlandı.

A) %5 B) %10 C) %20 D) %25 E) %50

SAYI: 2014/27 Ankara,09/04/2014 KONU: Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Yapılan Değişiklikler SİRKÜLER

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2012/98. KONU Vakıfların Vergi Muafiyetinde Yapılan Yeni Düzenlemeler.

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. (Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

86 SERİ NO'LU GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI

AR-GE, YENİLİK VE TASARIM HARCAMALARININ KAZANCIN TESPİTİNDE İNDİRİM KONUSU YAPILMASI HAKKINDA KARAR YAYIMLANDI

SİRKÜLER RAPOR GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞİ. ( Seri No : 86 ) Sirküler Tarihi: Sirküler No: 2008/87

KDV Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı

KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 1) NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SERİ NO: 9)

28 SERİ NO LU ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU TEBLİĞİ YAYIMLANDI

Transkript:

GELİR VE KURUMLAR VERGİSi AÇıSıNDAN BAGIŞ VE YARDıMLARIN VERGİDEN İNDİRİLMESİ ÜZERİNE BİR DEGERLENDİRME Hasan Bülent KANTARCı( ) Özet: Türk Vergi Sisteminde daha az vergi ödemek için Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisinde çeşitli avantajlar mevcuttur. Bunlardan bazılan, vergi mükelleflerinin yaprruş olduklan bagış ve yardımlardh. Bazı ba~ş ve yardımlar vergilerden indirilebilmekte bazılan ise indirilememektedir. Bu makalede, 1'lJrk Vergi Sisteminde ba~ış ve yardımlara ilişkin daha iyi neler yapılabileceği ve bunlara dair eleştiriler açıklanmaktadır. Abstract: To pay fewer taxes, there are some advantages in Income tax and corporation tax in national tax systems in Turkey. Same of them are donations and aids expenditures, wbich are given by taxpayers. Same donations and aids can not be reduced from taxes but same donations and aids can be reduced from mes. In this paper, we eııamine about donatins and aids what would be better and what must not be in national tax systcms in Turkey. I.Giriş Gelir vergısı ve Kurumlar vergisinde vergi mükellefleri yıllık beyannamelerinde belirletecekleri kazaçlanndan safi gelirin tespit edilmesinden sonra vergi matrahından önce yapmış olduklan belirli şartlar dahilindeki bağış ve yardımları hasılattan indirebilmektedirler. Kanunlarda belirtilen şartlara haiz olmayan bağış ve yardımlann ise indirilmesi mümkün değildir. Bu çalışmada, bağış ve yardımların gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin hasılatlanndan indirimine ilişkin düzenlernelerin neler olduğu ve bunlara ait eleştiriler açıklanmaya çalışılmıştır. II. Gelir Vergisi Yönünden Bağış ve Yardımlarm İndirilmesi Gelir Vergisi Kanunu'nun (Yürürlülük tarihi: 01.01.1961, Kanun No: 193) (G.V.K.) 89/2. maddesinde yapılan ba~ış ve yardımların indirimine ilişkin düzenlemeler belirtilmiştir. 4369 sayılı kanunla (Yürürltiltik tarihi: Ol.O1.l999, Kanun No: 4369) gelir vergisinden indirilecek bağış ve yardımlar yapılan bağış ve yardımın % 5' ininin indirilmesine veya yapılan bağış ve yardımın tamamının indirilmesini imkan sağlayan olmak üzere iki şekilde açıklanmaktadır. A.Gelirin % 5' i ile Sınırlı Olan Bağış ve Yardımlar Genel bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli idarelere, il özel idareleri ile belediyelere, köylere ve kamu menfaatine yararlı derneklere, Bakanlar Kurulu'ca vergi muafiyeti tanman vakıflara, bilimsel araştırma ve geliştimıe faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara, müzelere, sinema, tiyatro, opera, (') Doç.Dr. Karadeniz Teknik Üniversitesi itbf İşletme Bölümü

136 Hasan Bülent KANTARCl bale, kbsik müzik, klasik Türk müziği ve plastik sanatlar alanındaki üretim ve etkinlikler ile bu alanda kurulacak özel araştırma, eğitim ve uygulama merkezlerine, kültür Bakanlığı'nca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen uluslararası sanatsalorganizasyonlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar gelirden indirilir. İndirilecek kısım yapıldığı yıla ait beyan edilen gelirin % 5'ini geçemez, eğer yapılan bağış ve yardımlar kalkınmada öncelikli bölgelerde olursa yapıldığı yıla ait beyan edilen gelirin % 10' unu geçemez. Kanunda belirtilen bu miktarların üzerindeki tutarda bir bağış yapılırsa bu miktann indirilmesi mümkün değildir ve bu tutar kanunen kabul edilmeyen tutar olarak dikkate alınacaktır. Yapılan bağışlar ayrı ayrı yerlere yapılmış ise her bir bağış ve yardım tutarlan toplanmaktadır. Kazanç sahibi mükellefin bulunduğu bölge kalkınmada öncelikli bir bölge ise yapılacak bağış ve yardım miktarın mükellefin safi gelir tutarının % 10' unu aşmaması, kazanç sahibi mükellef normal bir bölgede ise yapılacak bağış ve yardım tutarının mükellefin safi gelirinin % 5'ini aşmaması göz önüne alınacaktır. O.YK.'nun 89/2 maddesinde bahsedilen kamu menfaatine yararlı dernek kavramı için ilgili derneğin bazı şartları taşıması gerekmektedir. Buna göre; a) Derneğin en az bir yıldan fazla faaliyette bulunması, yani bir yıl içinde amaç ve çalışma konulan doğrultusundahizmetler yapması gereklidir, b) Demek faaliyetinin ülke genelinde yarar sağlayacak sonuçlar verecek nitelik ve ölçüde olması gerekmektedir, c) Kamuya yararlı olmak için demek kurulunca başvuru yapılması, d) Maliye Bakanlığı da dahilolmak üzere ilgili bakanlıklıklardan görüş alınarak İçiçleri Bakanlığının önerisi ile Danıştay Genel Kurulunun karan ve Bakanlar Kurulunun tasdikine bağlıdır (Baııar, 1991: 280-281). Yine ilgili kanunda Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıfların hangileri olduğu Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kurulan vakıflar ile bilimsel araştirma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara vergi muafiyeti tanınmasına ilişkin usul ve esaslar Resmi Gazetede bel1rtilmişt1r (J 1.03. i 987 tarih ve 19397 sayılı Resmi Gazete). B. Gelirin Tarnamının İndirilmesine İmkan Sağlayan. Bağış ve Yardımlar Bu çerçevedeki yapılan bağış ve yardımların tamamı bazı özel kanunlara dayanılarak indirim konusu yapılmaktadır ve herhangi bir sınırlarnaya tabi tutulmaksızın vergi matrahı bulunurken beyan edilen gelirden tamamı indirilmektedir. Bağış ve yardımların nakit olarak yapılması ve makbuzla belgelendirilmesi zorunludur. Nakit olarak yapılmayan mal ve haklar mukayyet değe.ri ile bu değer yoksa V.D.K. hükümlerine göre takdir komisyonunca tesbit edilecek değer esas olarak alınır. Özel kanunlara göre tamamı indirim konusu yapılacak bağış ve yardımlar şu şekildedir:

iktisadi ve idari Bilimler Dergis~ Cilt: 18 Eylül 2004 Sayı: 3-4 137 a-türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu (17.06.1949 tarihli 5434 sayılı Kanun): Emekli Sandığı Kanunu'nun 44. maddesinde gerçek ve tüzel kişilerin bağış ve yardımlarının ayni ve nakti olabileceği, aktarılan yardımlarm ilgili kuruluşların devlete ödeyeceği gelir ve kurumlar vergisinden İndirim konusu yapılacağı belirtilmektedir. b-umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlere Yapılacak Yardımlara Dair Kanun (25.01.1959 tarihli 7269 sayılı Kanun): Bu kanun'un 44 ve 45. maddelerinde gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yaptıyjan bağış ve yardım miktarlanm yıllık beyannamelerde indirebileceklerdir. c-ilk Öğretim ve Eğitim Kanunu (05.01.1961 tarihli 222 sayılı Kanun): İlk öğretim ve Eğitim Kanunun 76/g bendine göre gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri makbuz karşılığı yapacakları para bağışlanm kazançlarından indirebilecekleri hükmüne yer verilmiştir. Bu kanuna göre ayni yardımların değil sadece nakti yardımların indirilebileceğine yer verilmektedir. d-türkiye Bilimsel ve Teknoloji Araştırma Merkezi Kanunu (17.07.1963 tarihli 278 sayılı kanun): İlgili kanunun l3.maddesine göre gelir ve kurumlar vergisine tabi mükellefler makbuz karşılığı yapacaklan para ve bağışların tamamını yıllık beyannamelerinde belirterek kazançlarından indirebileceklerdir. e-yüksek Öğretim Kanunu (04.11.1981 tarihli 2547 sayılı kanun) : Yüksek Öğretim Kanunu'nun 56. maddesine göre gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin üniversitelere ve yüksek teknoloji enstitülerine makbuz karşılığı yapacaklan nakti bağışıann yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden ve kurum kazancından indirileceği yer almaktadır. 2547 sayılı kanunun 56. maddesi 09.04.1991 tarihli 3708 sayılı kanunla değiştirilerek Yüksek Öğretim Kanunu'n ek 7. maddesinde 56. maddede yer alan mali bağış ve yardımlardan vakıf üniversitelerinin de yararlanabileceği hükmü getirilmiştir. Bu yüzden vakıf üniversitelerine yapılacak bağış ve yardımların tamamltiın yıllık beyanname ile gösterilecek gelirden indirilmesi mümkündür. f-sosyal Hizmetler ve Çoçllk Esirgeme Kurumu Kanunu (24.05.1983 tarihli 2828 sayılı kanun): Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu'n 20/b maddesine göre Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin makbuz karşılığı ve nakit olarak yapacakları bağış ve yardımların yıllık beyanname ile bildirecekleri gelirden indirim yapabilecekleri konusuna yer verilmektedir. g-sosya! Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu (29.05.1986 tarihli 3294 sayılı Kanun): Bu kanunun 9. maddesine göre yapılacak nakti ve ayni bağış ve yardımların tamamının gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından vergi matrahından indirebilecekleri beyan edilmektedir. h-milli Ağaçlandırma ve Erozyonu Kontrolü Seferberlik Kanunu (23.07.1995 tarihli 4122 sayılı kanun): İlgili kanunun 12. maddesinde bu kanun hükürrjerine göre kurulan ormanlarda ağaçlandırma, bakım ve koruma masraflarının tamamı gelir ve kurumlar vergisi matrahından düşü1ür hükmü yer almaktadır.

138 Hasan Brllen! KANTARe! i-sekiz Yılhk Kesintisiz Eğitim Kanunu (16.08.1997 tarihli 4306 sayılı kanun): Sekiz Yıllık Kesintisiz Eğitim Kanunu kapsamında sekiz yıllık kesintisiz eğitim için yapılacak bağış ve yardımlann tamamının elde edilen kazançtan indirileceği belirtilmektedir. j-türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Kanunu (17.06.1987 tarihli 3388 sayılı Kanun): Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendinne Vakfı Kanunu'n 3.maddesinde ayni ve nakti yardım ve bağışlarda bulunan mükelleflerin bu miktarlann tamamını vergi matrahından indirebilecegi hükmüne yer verilmektedir. k-gülhane Askeri Tıp Akademisi Kanunu (17.08.1983 tarihli 2955 sayılı kanun): Gülhane Askeri Tıp Akademisi Kanunu'nun 46. maddesine göre sadece nakli olarak makbuz karşılı~ yapılacak bağışlann yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden ve kurum kazancından indirileceği belirtilmektedir. I-Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu (i 1.08.1983 tarihli 2876 sayıli Kanun): Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu'n 1Oı. maddesinde gelir ve kummlar vergisi mükelleflerinin bu kuruma yapacakları ayni ve nakti bağış ve yardımların verecekleri beyannamelerde masraf olarak göstererek yapılan bağış ve yardımların tamamının indirilmesine olanak sağlanmaktadır. Bu sayılan 12 adet kanun hükümlerine baktığıııuıda son üç adedi 12 Eylül 1980 darbesinin gölgesirıde çıkarıldığını ve 28 Şubat 1997 sürecinden sonra da sekiz yıllık eğitim kanunu'n çıkarıldıgını gönnekteyiz. Bu arada Polis Teşkilatını Güçlendirme Vakfı, Polis Akademisi, Polis Meslek Yüksek Okulları gibi kuruıuşların da kamu yararına çalıştığını söyleyebiliriz. Bu gibi kuruluşlara niçin bağış yapılamadığını daha dogrusu yapılan bağışlann vegiden düşülemediği konusuna cevap olarak kanun koyucunun kendi yetkisini kullandığını söyleyebiliriz. Bağış ve yardımlar ticari ve kurum kazancının tespitinde gelirin elde edilmesi ile değil harcanması ile ilişkilidir. Kanun koyucu, yukarıdaki sayılan şartlar çerçevesinde yapılacak bağış ve yardımların gerek ticari kazancın gerekse kurum kazancının tespiti yapılırken indirim konusu yapılabilmesine imkan sağlamıştır. lll. Kurumlar Vergisi Yönünden Bağış ve Yardımların İndirilmesi Bağış ve yardımlar konusu gelir vergisinde olduğu gibi kurumlar vergisi içerisinde de yer almaktadır. Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yapılacak bağış ve ya.rdımların niteliklerinin neler olduğu ve yapılan yardım ve bağışlarm hangi miktarlarının indirim konusu yapılabileceği belirtilmektedir. Gelir vergisinde olduğu gibi kurumlar vergisinde de bağışlar ve yardımlar konusu iki kısımda ele alınmaktadır.

İktisadi ve İdari BilimlerDergisi, Cilt: 18 EyIiil 2004 Sayı: 3 4 139 A.Gelirin % 5' i İle Sınırlı Olan Bağış ve Yardımlar Kurumlar Vergisi Kanun'un 14/6. maddesinde bağış ve yardımlara ilişkin düzenlemelerden bahsedilmektedir. 4369 sayılı Kanunla bağış ve yardımlara ait bazı değişiklikler yapılmışor. Buna göre; "Genel bütçeye ait da.irelere, katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti. tanınan vakıflara, kamu menfaatine yararlı sayılan derneklere ve bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan ba~ş ve yardımlann toplamının o yıla ait kurum kazancının % S'ine kadar olan kısmı, bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde bağışlanan veya yardımın konusunu teşkh eden mal ve hakkın maliyet bedeli veya mukayyet değeri, bu değer yoksa Vergi Usul Kanunu hükümleri dairesinde takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır." Nakti bağışların indirilebilmesi veya gider olarak kazançtan düşülebilmesi için bağışı kabul eden kuruluşca makbuz verilmesi veya bu amaçla açılan banka hesaplarına yatınldığını banka dekontu ile belgelernesi gereklidir. Ayni olarak yapılacak bağışlar için bu mala ilişkin malın cinsini, miktarını ve maliyet bedelini gösterir fatura ve sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunludur. Yapılacak yardımlann tesliminde ise yardım yapılan kuruluştan makbuz alınması, makbuz bulunmaması durumunda ayrıntılı tutanak tutulması gereklidir. Kurumlar Vergisindeki düzenlernelerin Gelir Vergisindeki düzenlemelerden farkı; müze, sinema, tiyatro, opera, bale, klasik müzik, klasik türk müziği ve plastik sanatlar alanındaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda kurulacak özel araştırma, eğitim ve uygulama merkezlerine kültür bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen uluslararası sanatsal organizasyonlara yapılacak ba~ş ve yardımların indirim konusu yapılmamasıdır. Yine, Kumuuar Vergisi Kanunu'n geçici 25. maddesinde camiiere yapılan bağış ve yardımlar 4369 sayılı kanunla 01.01.1999 yılında yürürlükten kaldırılınıştır. Gelir Vergisinde indiriın konusu olan bazı bağış ve yardımlar kurumlar vergisinde indirim konusu yapılamamaktadır. Yani, Kurumlar vergisinde yer alan bağış ve indirimler gelir vergisindeki bağış ve indirimlerden bazı farklılıklar göstermektedir. Böyle bir farklılığa niçin gerek duyulduğu sorusuna ise kanun koyucunun kendi takdir yetkisini kullanarak bu şekilde düzenlemelerde bulunduğunu söyleyebiliriz. B. Gelirin Tamamının indirilmesine imkan Sağlayan Bağış ve Yardımlar Kanun koyucu bazı özel kanunların verdiği yetkiye dayanarak bağış ve yardımların tamammın indirim konusu yapılmasına izin vermektedir. Yukanda saydığımız 12 adet kuruluşun kendi kanunlarından aldığı yetki ile bu konudaki bağış ve yardımlann tamamı indirim konusu yapılmaktadır.

140 Hasan Bülenı KANTARCI Okul, kreş, spor, yurt ve sağlık tesisleri ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılacak bağış ve yardımlar sınırsız olarak indirim konusu yapılabilirken 4369 sayılı kanun ile değişiklik yapılarak bu durum ortadan kaldın1mıştır. Fakat, 4832 sayılı kanun (24.04.2003 tarihli 4832 sayılı kanun) ile okul ve en az yüz yatak kapasiteli veya kalkınmada öncelikli bölgelerde en az elli yatak kapasiteli öğrenci yurdu inşaası için -eski kanunda normal bölgelerde elli yatak kapasiteli, kalkınmada öncelikli bölgelerde 35 yatak kapasiteli idi- bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımlann tamamının yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden indirilebilmesine yeniden olanak sağlanmıştır. Yine, 4962 sayılı kanun (30.07.2003 tarihli 4962 sayılı kanun) ile sağlik tesisleri için yapılacak her türlü ayni veya nakdi bağış ve yardımlann tamamının yıllik gelirden indirilebileeeğine dair değişiklik yapılmıştır. Bağış ve yardımların makbuz karşılığı yapılması gereklidir. Nakti olarak yapılan bağış ve yardımların ise maliyet bedeli veya mukayyet değeri ile bu değer mevcut değilse V.D.K hükümleri çerçevesinde takdir komisyonlan tarafından [espit edilen değeri esas alınır. Ayrıca, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarından başka bu konuda Danıştay kararları ve Özelgeler de (Muktezalar) bağış ve yardımlarm kazançlardan indirilmesi konusunda yol gösterici ve bağlayıcı olmaktadır. Danıştay, vergi davalarında nihai karar organıdır. Vergi mahkemelerinin kararlanna karşı temyiz için Danıştay' a başvurulabilir. Muktezalar İse mükelleflerin veya vergi dairesi elemanlarının vergi kanulanmn uygulanması sırasında tereddüt ettikleri hususlara ilişkin olarak Maliye Bakanlığından ya da Bakanlığın bu konuda yetkili kıldığı birimlerinden istedikleri yazılı açıklama göriişüdür. Bu konuda yetkili makamlar, Maliye Bakanlığı adına Gelirler Genel Müdürlüğü ya da yetkili kılacağı defterdarlıklardır (Kırbaş, 1995: 45,182). Bağış ve yardımların beyan edilen gelirlerden indirilmesi konusunda bir çok karar mevcuttur. Bu kararlarda bağış ve indirimlerin uygulanmasına dair gerekli açıklamalarda bulunulmuştur (Büyükışık, 2002: 111-125). ıv. Sonuç Bağış ve yardımlann kazançtan indirim konusu gelir ve kurumlar vergısı mükellefleri tarafından kanunlarda belirtilen kuruluşlara yapılması şartına bağlanmıştır. Yapılacak bağış ve yardımlann toplam tutarları kanunlarda belirtilen niteliklere göre, ilgili yıla ait gelirin toplam miktarının en fazla % 5'i, kalkınmada öncelikli bölgelerde gelirin toplam miktarının en fazla % lo' II veya yapılan bağış ve yardımlann tamamının indirimini mümkün kılmaktadır. Bağış ve yardımların indirim konusu yapılınası için bu durumun belgelendirilmesi mecbur olmakla birlikte bunların yapıldığı yıl'da da mükelleflerin bir kazançlarının olması gereklidir. Aksi halde yapılan bağış ve yardımlann ertesi yılki kazançtan indirilmesi mümkün değildir.

İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, CW: 18 EylUL 2004 Sayı: 3 4 141 Bağış ve yardımlar ticari kazancın devamıyla ilgili bir harcama tüıii değildir. Fakat, kanun koyucu burada kendi yetkisini kullanarak belirli şartlara haiz bazı kanunlar çerçevesinde yapılan bağış ve yardımlara ait indirimlerin gerek ticari kazançtan gerekse kurum kazancından indirimini mümkün kılımştır. Yukanda sayılan kanunlar çerçevesinde yeni kanunlar ile bu sayının arttmlması veya bu kanunlarda yeniden düzenlemeler yapılarak bunların iptal edilmesi de mümkündür. Söz konusu indirimlerin kamu yaran için yapıldığı belirtilmekle birlikte gerçek veya tüzel kişilerin ilgili yerlere yapmış olduklan bağış ve yardımlar ilgili gerçek veya tüzel kişilerin indirim yapıldıktan sonra hiç vergi vermemesine de yol açabilir. Avrupa Birliği ülkelerinin vergi mevzuatlarında vergi kaybına yol açan istisna ve muafiyetlerin kaldınlmasına çalışıldığını bilmekteyiz. Türkiyede bu konuda vergi mevzuatılli Avrupa Birliği ülkelerine uyumlaştırmaya çalışmaktadır. Bu tür uygulamaların indirim konusu yapılmadan devlete vergi olarak ödendiği durumda devlet zaten toplanan vergileri kamu yaranna ve gerekli yerlere kullanacaktır. Ayrıca, vatandaşlarımız da bu tür bağış ve yardımı yapan gerçek veya tüzel kişileri hayırsever olarak nitelendirmektedir. Fakat, bu yardımlan yapan gerçek veya tüzel kişiler bu bağış ve yardımları111 indirim konusu yaptıktan sonra devlete bir miktar veya hiç vergi ödemiyor olabilirler. Bu bağlamda, gerçek ve tüzel kişilerin vergilerini ödedikten sonra bu tür bağış ve yardımda bulunmaları gerçek manada bir hayırseverlik örneğini oluşturacaktır. Kaynaklar Ballar S. (1991), Türk Dernekler Hukuku, 2.Baskı, Beta Yayını, istanbul. Büyükışık E. (2002) "Bağış ve Yardımlar", Mükellefin Dergisi, Sayı: 111, SS.lIl-125. Kırbaş S. (1995) Vergi Hukuku, 7. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara. Ol.O1.l961 tarihli Gelir Vergİsi Kanunu, Kanun No: 193 01.01.1999 tarihli Bağış ve yardımlara ilişkin Kanun, Kanun No: 4369 11.03.1987 tarih ve 19397 sayılı Resmi Gazete. 17.06.1949 tarihli 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu 25.01.1959 tarihli 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlere Yapılacak Yardımlara Dair Kanun. 05.01.1961 tarihli 222 sayılı ilk Öğretimve Eğitim 17.07.1963 tarihli 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknoloji Araştırma Merkezi 04.11.1981 tarihli 2547 sayılı Yüksek Öğretim 24.05.1983 tarihli 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çoçuk Esirgeme Kurumu 29.05-1986 tarihli 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik

142 Hasan Bülent KANTAReT 23.07.1995 tarihli 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyonu Kontrolü Seferberlik 16.08.1997 tarihli 4306 sayılı Sekiz Yıllık Kesintisiz Eğitim Kanunu 17.06.1987 tarihli 3388 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı 17.08. ı 983 tarihli 2955 sayılı Gülhane Askeri Tıp Akademisi 11.08.1983 tarihli 2876 sayılı Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 24.04.2003 tarihli 4832 sayılı bağış ve yardımlara ilişkin kanun. 30.07.2003 tarihli 4962 sayılı bağış ve yardımlara ilişkin kanun.