ULUSAL MESLEK STANDARDI ĠġLETME ELEKTRĠK BAKIMCISI SEVĠYE 5 REFERANS KODU / 11UMS0164-5 RESMĠ GAZETE TARĠH-SAYI/ 20.12.2011-28148(Mükerrer) Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 1
Meslek: ĠġLETME ELEKTRĠK BAKIMCISI Seviye: 5 I Referans Kodu: 11UMS0164-5 Standardı Hazırlayan KuruluĢ(lar): TĠSK Koordinasyonunda Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) Standardı Doğrulayan Sektör Komitesi: MYK Elektrik ve Elektronik Sektör Komitesi MYK Yönetim Kurulu Onay Tarih/ Sayı: 23.11.2011 Tarih ve 200/76 Sayılı Karar Resmi Gazete Tarih/Sayı: 20.12.2011-28148(Mükerrer) Revizyon No: 00 I Mesleğin yeterlilik seviyesi, sekizli (8) seviye matrisinde seviye (5) olarak belirlenmiģtir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 2
TERĠMLER, SĠMGELER VE KISALTMALAR ALÇAK GERĠLĠM: 1000 volta kadar olan gerilimi, AMPERMETRE: Bir iletkenden geçen elektrik akımının Ģiddetini ölçen aleti, AVOMETRE: Ampermetre- Voltmetre - Ohmmetre cihazlarının tümünün iģlevini birden yerine getiren ölçü aletini, AYIRICI: Yüksek gerilim sistemlerinde dahili ve harici ortamlarda devre yüksüz iken açma kapama iģlemi yapabilen ve açık konumda gözle görülebilen bir ayırma aralığı oluģturan Ģalt cihazlarını, BARA: Elektrik enerjisinin tesis içinde dağıtımı için tasarlanmıģ iletken çubuğu, BECERĠ: Belli bir iģe iliģkin görev ve sorumlulukları yerine getirebilme yeteneğini, ÇEVRE KORUMA: ÇalıĢmalarda, çevreye zarar vermeyen malzemeleri veya süreçleri kullanmayı veya zararlı atıkların uygun Ģekilde bertaraf edilmesini, DEVRE ġemasi: Bir ya da birçok elektrik devresini içeren elektrik düzeneğinin teknik çizimini, DĠRENÇ: Elektrik akımına karģı gösterilen zorluk derecesini, ELEKTRĠK PANOSU: ĠĢletme içerisinde elektrik dağıtımını sağlayan ve kontrol etmeye yarayan kumanda panelini, ELEKTRĠK TESĠSATI: ĠĢletme içi hatlar, makine/cihazlara ait hatlar, jeneratör, diafon, telefon, anten, yangın alarmı, internet kablosu, güvenlik, paratoner, dıģ aydınlatma, topraklama v.b. ye ait elektrik kablo ve armatür sistemleri ile devrelerini, ELEKTRĠKSEL AYAR: Makine, cihaz veya elektrik tesisatı üzerinde gerçekleģtirilen elektriksel değiģiklik ve düzenlemeleri, GALVANOMETRE: Elektrik akımındaki değiģimin, manyetik alan oluģturması prensibiyle çalıģan bir tür ölçüm cihazını, GERĠ KAZANIM: Malzemeleri doğrudan veya iģlemden geçirdikten sonra tekrar kullanıma sunmayı ve ilgili süreçleri yönetmeyi, GÜÇ KOMPANZASYONU: Elektrikli makine/cihazlarda iģe çevrilebilen aktif gücün maksimum düzeye getirilerek, enerji kullanımında daha yüksek verimin alınması iģlemini, HÜCRE: ĠĢletme içerisinde yer alan 35 kv ve altı yüksek gerilim için kesici ve ölçü ünitesini, ISCO: Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması nı, ĠSG: ĠĢ Sağlığı ve Güvenliğini, Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 3
ĠSTEKA: Topraklamada kullanılan yalıtkan çubuğu, JENERATÖR: Enerji türlerini elektrik enerjisine çeviren, genellikle elektrik kesintisi anında yedek enerji kaynağı olarak kullanılan elektrik üretecini, KABLO BAĞI: Kabloları bağlamak ve gruplandırmak için kullanılan çeģitli düzenleme malzemelerini, KALĠBRASYON: Doğruluğundan emin olunan (izlenebilirliği sağlanmıģ) referans ölçüm cihazı ile doğruluğundan emin olunamayan bir ölçüm cihazını mukayese ederek ölçüm sonuçlarını raporlama iģlemini, KESĠCĠ: Yük altında açma kapama yapabilen devre elemanını, KĠġĠSEL KORUYUCU DONANIM (KKD): Bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik tehlikesine karģı korunmak için kiģilerce giyilmek veya taģınmak amacıyla tasarlanmıģ herhangi bir cihaz, alet veya malzemeyi, KLEMENS: Ġletkenleri birbirine tutturmaya yarayan gereci, KONDANSATÖR: Bir yalıtkan malzemenin iki metal tabaka arasına yerleģtirilmesiyle oluģturulan, içinde akımsız elektrik yükü biriktirilen cihazı, kv: Kilovolt u, MANEVRA: Alçak gerilim ve yüksek gerilim enerji dağıtım merkezlerinde sistem enerjisinin kesilmesi, verilmesi ve/veya sistemin enerji kaynağını/hattının değiģtirilmesini, MARKALAMA: ÇeĢitli renk, iģaret, numune vb kullanılarak aynı ya da farklı özellikteki malzemeleri birbirinden ayırt etmek için yapılan iģaretlemeyi, OHMMETRE: Elektrik akımına karģı gösterilen direnci ölçen cihazı, PLC: Otomasyon devrelerinde kullanılan mikroiģlemci temelli cihazları, RĠSK: Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı ile sonuçlarının bileģimini, SAPMA: Cihaz üzerindeki standart değerlerle ölçülen değer arasındaki farkı, ġalter: Elektrik devresini açıp kapamaya yarayan aracı, TEHLĠKE: ĠĢyerinde var olan ya da dıģarıdan gelebilecek, çalıģanı veya iģyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, TOPRAKLAMA: Can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla, sistemin veya ekipmanların dıģ gövdelerini elektriksel bağlantı ekipmanı kullanarak toprakla irtibatlandırmayı, TRANSFORMATÖR: Yüksek gerilim hattından aldığı elektrik enerjisini iģletme içerisinde kullanılabilecek gerilim seviyesine uygun hale getiren veya elektrik santrallerindeki alçak gerilimi yükselten gerilim ayarlayıcıyı, Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 4
UPS (KGK): Kesintisiz güç kaynağını, VOLTMETRE: Bir elektrik devresinin herhangi iki noktası arasındaki gerilimi ölçmeye yarayan cihazı, YÜK: Elektrik devresinde veya sistemde enerji harcayan her türlü makine/cihaz/donanımı, YÜKSEK GERĠLĠM: 1 kv ve üstü gerilimi ifade eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 5
ĠÇĠNDEKĠLER 1. GĠRĠġ... 7 2. MESLEK TANITIMI... 8 2.1. Meslek Tanımı... 8 2.2. Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri... 8 2.3. Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile Ġlgili Düzenlemeler... 8 2.4. Meslek ile Ġlgili Diğer Mevzuat... 10 2.5. ÇalıĢma Ortamı ve KoĢulları... 10 2.6. Mesleğe ĠliĢkin Diğer Gereklilikler... 10 3. MESLEK PROFĠLĠ... 11 3.1. Görevler, ĠĢlemler ve BaĢarım Ölçütleri... 11 3.2. Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman... 27 3.3. Bilgi ve Beceriler... 27 3.4. Tutum ve DavranıĢlar... 28 4. ÖLÇME, DEĞERLENDĠRME VE BELGELENDĠRME... 31 Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 6
1. GĠRĠġ ĠĢletme Elektrik Bakımcısı (Seviye 5) ulusal meslek standardı 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu ile anılan Kanun uyarınca çıkartılan Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik ve Mesleki Yeterlilik Kurumu Sektör Komitelerinin KuruluĢ, Görev, ÇalıĢma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre MYK nın görevlendirdiği Türkiye ĠĢveren Sendikaları Konfederasyonu nun (TĠSK) koordinasyonunda Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) tarafından hazırlanmıģtır. ĠĢletme Elektrik Bakımcısı (Seviye 5) ulusal meslek standardı, sektördeki ilgili kurum ve kuruluģların görüģleri alınarak değerlendirilmiģ, MYK Elektrik ve Elektronik Sektör Komitesi tarafından incelendikten sonra MYK Yönetim Kurulunca onaylanmıģtır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 7
2. MESLEK TANITIMI 2.1. Meslek Tanımı ĠĢletme Elektrik Bakımcısı (Seviye 5), iģletmelerde, iģ sağlığı ve güvenliği önlemlerini alarak, çevre koruma mevzuatına ve kalite yönetim sistemi dokümanlarına uygun Ģekilde elektriksel sistem ve donanımların, bakımı, onarımı, kontrolü ve gerekli durumlarda kurulumu veya sökülmesi iģlerinde çalıģan kiģidir. Bakım ve onarım iģlemlerinde, tesisatta ve donanımda meydana gelebilecek arızaların belirlenmesi, nedenlerinin bulunarak giderilmesi ve bunların istenilen Ģekilde ve sürekli olarak çalıģmasının sağlanması esastır. Bakım, onarım ve kurulum iģlemleri sırasında, donanım ve tesisatın üzerinde ölçümler ve kontroller yapma ve ayarlama iģlemlerinin yanı sıra, devre Ģemalarının okunması, elektrik bağlantılarının yapılması ve iģletmeye ait olan yüksek gerilimli güç aktarma sistemlerinin arızalarına müdahale edilmesi, elektrik bakımcının mesleki yetkinliğini gerektirir. ĠĢletme Elektrik Bakımcısı (Seviye 5), iģletmelerde genel nezaret altında gerçekleģtirdiği iģlemlerin doğruluğundan, zamanlamasından, kalitesinden ve güvenli bir Ģekilde tamamlanmasından sorumludur. ĠĢlemlerin yapılmasında iģ talimatlarına uygun çalıģır ve sorumluluk alanı dıģında kalan arızaları ve hataları ilgili kiģilere bildirir. ĠĢlemleri tamamlanan donanım ve tesisatın teknik talimatlarda belirtilen özelliklere sahip olması, kullanılan donanımın bakım ve temizliğinin yapılması, üretim akıģının aksamadan devamının sağlanması, tesis enerji kaynaklarının kesintisiz/verimli bir Ģekilde kullanılması ve birlikte çalıģılan diğer kiģilerin emniyetinin sağlanması iģletme elektrik bakımcısının sorumlulukları arasında yer alır. 2.2. Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri ISCO 08: 3113 (Elektrik Mühendisliği Teknikerleri) 2.3. Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile Ġlgili Düzenlemeler 4857 Sayılı ĠĢ Kanunu 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ağır ve Tehlikeli ĠĢler Yönetmeliği Alçak Gerilim Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Asbestle ÇalıĢmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yönetimi Genel Esaslarına ĠliĢkin Yönetmelik ÇalıĢanların ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ekranlı Araçlarla ÇalıĢmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Elektrik Ġç Tesisler Yönetmeliği Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 8
Elektrik Ġle Ġlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Elektrikli ve Elektronik EĢyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği Elle TaĢıma ĠĢleri Yönetmeliği Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik Gürültü Yönetmeliği Geçici veya Belirli Süreli ĠĢlerde ĠĢ Sağlığı Güvenliği Hakkında Yönetmelik Güvenlik ve Sağlık ĠĢaretleri Yönetmeliği Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme ĠĢleri Yönetmeliği Ġlkyardım Yönetmeliği ĠĢ Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik ġartları Yönetmeliği ĠĢ Güvenliği ile Görevli Mühendis veya Teknik Elemanların Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile ÇalıĢma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Tüzüğü ĠĢyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine ĠliĢkin Yönetmelik Kanserojen ve Mutajen Maddelerle ÇalıĢmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Kimyasal Maddelerle ÇalıĢmalarda Sağlık Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik KiĢisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği KiĢisel Koruyucu Donanımların ĠĢyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik Makine Koruyucuları Yönetmeliği Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle ÇalıĢılan ĠĢyerlerinde ve ĠĢlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden ÇalıĢanların Korunması Hakkında Yönetmelik Postalar Halinde ĠĢçi ÇalıĢtırılarak Yürütülen ĠĢlerde ÇalıĢmalara ĠliĢkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Sosyal Sigorta Sağlık ĠĢlemleri Tüzüğü Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Madde ve Müstahzarlara ĠliĢkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik Tehlikeli Madde ve Müstahzarların Sınıflandırılması Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik TitreĢim Yönetmeliği Zayıf Akım Yönetmeliği Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 9
Ayrıca, iģ sağlığı ve güvenliği ve çevre ile ilgili yürürlükte olan kanun, tüzük ve yönetmeliklere uyulması ve konu ile ilgili risk analizi yapılması esastır. 2.4. Meslek ile Ġlgili Diğer Mevzuat ĠĢ Kanunu'na ĠliĢkin Fazla ÇalıĢma ve Fazla Sürelerle ÇalıĢma Yönetmeliği Haftalık ĠĢ Günlerine Bölünemeyen ÇalıĢma Süreleri Yönetmeliği 2.5. ÇalıĢma Ortamı ve KoĢulları Elektrik bakım iģlemleri, atölye veya fabrikalarda, açık veya kapalı ortamlarda genelde ayakta çalıģarak yapılır. Elektrik bakımcı kurulum, bakım ve onarım iģlemleri sırasında önlenmesi mümkün olmayan risklerden korunmak amacıyla kiģisel koruyucu donanım kullanarak çalıģır. ÇalıĢma ortamının olumsuz koģulları arasında gürültü, koku, gazlı (parlayıcı ve patlayıcı), kimyasal madde içeren ortamlar, toz ve elektrik çarpma ihtimalinin fazla olması, kısıtlı hareket alanı ve yüksekte çalıģma gibi iģ sağlığı ve güvenliği tedbirlerini gerektiren kaza, yaralanma ve sağlık riskleri bulunmaktadır. Gerekli durumlarda iģ güvenliği açısından ve ilgili mevzuat çerçevesinde baģka bir nezaretçi eģliğinde çalıģmalarını yürütür. 2.6. Mesleğe ĠliĢkin Diğer Gereklilikler Yüksek gerilim altında çalıģmak için yürürlülükteki mevzuata göre yetki ve izin belgelerine sahip olmak zorundadır. Ayrıca, Ağır ve Tehlikeli ĠĢlerde ÇalıĢacaklara Ait ĠĢe GiriĢ veya Periyodik Muayene Formu raporuna sahip olması gerekir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 10
3. MESLEK PROFĠLĠ 3.1. Görevler, ĠĢlemler ve BaĢarım Ölçütleri Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama A.1.1 ĠĢ sağlığı ve güvenliği konusundaki normların anlaģılması için, iģyerinin düzenlediği eğitimlere veya iģyeri dıģındaki kurumların eğitimlerine katılır. A.1.2 Yapılan iģe uygun iģ elbiseleri ve kiģisel koruyucu donanımları kullanır. A.1.3 ĠSG koruma ve müdahale araçlarını uygun ve çalıģır Ģekilde bulundurur. A ĠSG faaliyetlerini yürütmek (devamı var) A.1 ĠĢ sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal ve iģyerine ait kuralları uygulamak A.1.4 A.1.5 A.1.6 A.1.7 ĠĢe özgü olarak, talimatlarda belirtilen havalandırma, ısıtma-soğutma, aydınlatma gibi önlemlerin çalıģma öncesinde uygulanmasını sağlar. Yapılan çalıģmaya ait uyarı iģaret ve levhalarını talimatlar doğrultusunda yerleģtirerek ve çalıģma sırasında koruyarak iģ alanının ve personelinin güvenliğini sağlar. Talimatlara uygun olarak enerjiyi kestirerek gerekli olan emniyet kilidi gibi emniyet tedbirlerinin alınmasını sağlar. Sisteme enerji verilmesini sağlamak için sistemde alınan emniyet tedbirlerini talimatlara uygun Ģekilde kaldırır. A.2.1 Risklerin belirlenmesi çalıģmalarına katkıda bulunur. A.2 Risk etmenlerini azaltmak A.2.2 A.2.3 A.2.4 A.2.5 Risk faktörlerinin azaltılmasına yönelik yapılan çalıģmalara katılır. Elektrik bakım ve onarım iģlemlerinde karģılaģılabilecek olası ĠSG tehlikelerini, yapılacak iģlere ve bunlarla ilgili koģullara göre belirler. Talimatlarda yer almayan, bildirilen ve belirlenen tehlikeler ve riskleri ĠSG birimine/ görevlisine veya amire, önlem önerisiyle birlikte iletir. ÇalıĢılacak sahada yapılacak iģe özgü olarak talimatlarda belirtilen güvenli çalıģma sürelerine uyulmasını sağlar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 11
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama A.3.1 Tehlike durumlarını saptayıp yok etmek üzere önlem alma çalıģmalarına katkıda bulunur. A.3 Tehlike durumunda acil durum prosedürlerini uygulamak A.3.2 Anında giderilemeyecek türden tehlike durumlarını amirlerine ve yetkililere veya gereken durumlarda iģletme dıģında ilgili kurumlara bildirir. A.3.3 Makineye ve yapılan iģleme özel acil durum prosedürlerini uygular. A ĠSG faaliyetlerini yürütmek A.4 Acil çıkıģ prosedürlerini uygulamak A.4.1 A.4.2 Acil durumlarda çıkıģ veya tahliye prosedürlerini uygular. Acil çıkıģ veya tahliye ile ilgili deneyimleri ilgililerle ve iģ arkadaģlarıyla paylaģmak üzere yapılan periyodik çalıģmalara ve tatbikatlara katılır. A.5.1 Periyodik bakımı yapılacak olan donanım ve ekipmanların topraklanmasını sağlar. A.5 Makine/cihaz ve ekipmanın topraklanmasını sağlamak A.5.2 A.5.3 Topraklama yapılacak ekipmanın uygun ölçüm aleti ile enerjisini kontrol eder. Topraklama yapılacak ekipmanın üzerindeki yükün isteka ile boģaltılmasını sağlar. A.5.4 Topraklama standartlarına uygun olarak ilgili elektriksel uç ve çıkıģların topraklama Ģeridine irtibatlandırılmasını sağlar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 12
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama B.1 Çevre koruma standart ve yöntemlerini uygulamak B.1.1 B.1.2 B.1.3 Elektrik bakım ve onarım iģlemlerinin gerçekleģtirileceği ortamlar ve yapılacak iģlerle ilgili çevresel etkileri ve olası çevresel tehlikeleri değerlendirir. GerçekleĢtirilen iģlemler ile ilgili çevresel etkilerin doğru bir Ģekilde saptanması çalıģmalarına katılır. Çevre koruma gereklerine ve uygulamalarına yönelik periyodik eğitimlere katılır. B Çevre koruma faaliyetlerini yürütmek B.2 Çevresel risklerin azaltılmasına katkıda bulunmak B.1.4 B.2.1 B.2.2 B.2.3 B.2.4 B.2.5 ĠĢ süreçlerinin uygulanması sırasında çevre etkilerini gözler ve zararlı sonuçların önlenmesi çalıģmalarına katılır. ĠĢ süreçlerinin uygulanması sırasında oluģabilecek çevresel etkilere ve olası tehlikelere iliģkin belirlemelerine göre, iģletme talimatlarına uygun Ģekilde saha ve çalıģanla ilgili önlemlerin alınmasını sağlar. DönüĢtürülebilen malzemelerin geri kazanımı için gerekli ayırmayı ve sınıflamayı yapar. Çevresel risk ve tehlike faktörlerinin azaltılmasına yönelik yapılan çalıģmalara verilen görevlere göre katılır. Tehlikeli ve zararlı atıkları verilen talimatlar doğrultusunda diğer malzemelerden ayrıģtırır ve gerekli önlemleri alarak geçici depolamasını yapar. Yanıcı ve parlayıcı malzemelerin güvenli bir Ģekilde tutulmasını sağlar. B.3 ĠĢletme kaynaklarının tüketiminde tasarruflu hareket etmek B.2.6 B.2.7 B.2.8 B.3.1 B.3.2 B.3.3 Kullanılan cihaz, donanım ve araçların, çevresel açıdan olumsuz etki yaratabilecek fonksiyonlarına karģı, güvenli ve sağlıklı çalıģma tedbirlerinin alınmasını sağlar. ĠĢlem sırasında ve hazırlık aģamalarında kiģisel koruyucu donanım ve malzemeleri kullanır veya diğerlerine kullandırır. Dökülme ve sızıntılara karģı kullanılacak uygun donanım, malzeme ve ekipmanı hazır bulundurur. ĠĢletme kaynaklarını tasarruflu ve verimli bir Ģekilde kullanır ve kullanılmasını sağlar. Elektrik bakım ve onarım iģlemleri için talep edilecek malzeme, donanım ve araçların, enerji tasarrufu ve verimlilik sağlayan özelliklerde olmasını önerir. ĠĢletme kaynaklarının daha az ve verimli kullanımı için gerekli tespit ve planlama çalıģmalarına katılır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 13
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama C.1 ĠĢe ait kalite gerekliliklerini uygulamak C.1.1 C.1.2 ĠĢlem formlarında yer alan talimatlara ve planlara göre kalite gerekliliklerini uygular. Uygulamada izin verilen tolerans ve sapmalara göre kalite gerekliliklerini uygular. C.1.3 Makine, cihaz, alet, donanım ya da sistemin kalite gerekliliklerine uygun çalıģır. C.2.1 Yapılacak iģlemin türüne göre kalite sağlama tekniklerini uygular. C.2 Kalite sağlamadaki teknik prosedürleri uygulamak C.2.2 ĠĢlemler sırasında kalite sağlama ile ilgili teknik prosedürleri uygulayarak, özel kalite Ģartlarının karģılanmasını sağlar. C.2.3 ÇalıĢmayla ilgili kalite ve fire/hata formlarını doldurur. C Kalite ile ilgili faaliyetleri yürütmek C.3 Yapılan çalıģmaların kalitesini denetim altında tutmak C.3.1 C.3.2 C.3.3 Operasyon bazında çalıģmaların kalitesini denetleme çalıģmalarına katılır. Ekipman, cihaz ve makineler üzerinde yapılan ayarların uygunluğunu denetler. Bakım ve onarımı tamamlanan makine veya cihazın çalıģmasının teknik özelliklere uygunluğunu denetler. C.4.1 ÇalıĢma sırasında saptanan hata ve arızaları yetkili kiģilere bildirir. C.4 Süreçlerde saptanan hata ve arızaları engelleme çalıģmalarına katılmak C.4.2 C.4.3 Hata ve arızaları oluģturan nedenlerin belirlenmesine ve ortadan kaldırılmasına katkıda bulunur. ĠĢ süreçlerinin iyileģtirilmesine ve hataları gidermeye yönelik kendisinin ve ekiplerinin yaptığı gözlemleri, geliģtirdiği görüģ ve önerilerini iģletmenin kalite geliģtirme yöntemlerine uygun olarak amire/ ilgili yetkiliye iletir. C.4.4 Hata ve arıza gidermeyle ilgili uygulama ve yöntemleri uygular. C.4.5 Yetkisinde olmayan veya gideremediği hata ve arızaları amirlerine bildirir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 14
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama D.1.1 ÇalıĢmaların kesintisiz ve uygun Ģekilde sürdürülmesi için, iģ alanını inceleyerek çalıģma noktalarının kapsamını belirler. D.1 ÇalıĢma alanının özelliklerini belirlemek D.1.2 D.1.3 ĠĢ alanının olumsuz özelliklerinin iyileģtirilmesine katkıda bulunur. ÇalıĢmanın türü ve kullanılan iģ yöntemine göre düzeni sağlar. D.1.4 Uygun olmayan parça veya malzeme alanını kontrol altında tutar ve düzenini sağlar. D.2.1 Kullanılacak malzemeleri yapılacak çalıģma ile ilgili iģlem formu ve yöntemlerine uygun olarak seçer ve hazırlar. D ÇalıĢılan yeri düzenlemek D.2 Gerekli makine, donanım ve malzemeyi çalıģmaya hazırlamak D.2.2 D.2.3 Belirlenen iģleme göre, kontrol ve muayene araçlarını ve cihazlarını seçer. ÇalıĢma için gerekli aparat, makine, cihaz ve donanımları çalıģmaya hazır hale getirir. D.2.4 ÇalıĢma süresince kullanılacak malzeme, araç ve gereçlerin ĠSG kapsamında uygunluğunu kontrol ederek gerekli önlemleri alır. D.3.1 ÇalıĢma alanını düzgün ve temiz tutar. D.3.2 Temizlik yaparken iģ güvenliği Ģartlarını gözetir. D.3 ĠĢ bitiminde donanım ve iģ alanı temizliğini sağlamak D.3.3 Kullanılan makine ve ekipmanın iģ bitiminde kaldırılmasını ve temizlenmesini sağlar. D.3.4 ĠĢ güvenliğine zarar verebilecek maddelerin kullanımı sırasında gereken özeni gösterir ve belirlenmiģ yerlerde uygun bir Ģekilde depolanmasını sağlar. D.3.5 Yapılan çalıģma hakkında amirlerini ve ilgili operatörleri bilgilendirir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 15
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.1 ÇalıĢma donanımlarının çalıģabilirlik durumlarını denetlemek E.1.1 E.1.2 E.1.3 ÇalıĢma donanımlarının durumunu ve güvenlik düzeneklerinin iģlerliğini talimatlara uygun Ģekilde periyodik olarak denetler. ÇalıĢma sırasında iģ güvenliği, çevresel etkiler ve kaliteye iliģkin uygun olmayan bir durum olduğunda veya olacağı sezildiğinde çalıģmayı durdurur. Arızalı donanımların ve araçların değiģimi veya onarımı için ilgili kiģilere haber verir. E.1.4 ÇalıĢtığı araç, gereç ve donanımların yetkisindeki sorun ve arızalarını giderir. E.2.1 Donanımların düzgün ve sürekli çalıģmalarını sağlamak üzere gerekli bakım aģamalarını uygular. E ÇalıĢma alet ve donanımlarının koruyucu ve talimatlı bakımlarını sağlamak E.2 E.3 ÇalıĢma donanımlarının koruyucu ve talimatlı bakım aģamalarını uygulamak ÇalıĢma donanımlarının bozulma ve yıpranmaları ile ilgili bilgileri aktarmak E.2.2 E.2.3 E.2.4 E.3.1 E.3.2 E.3.3 Koruyucu bakım ve temizlik iģlemlerini talimatlara göre uygular. Bakım ve temizlik faaliyetlerinde kullanılacak malzemeleri temin eder ve uygun Ģekilde depolar. Ölçü ve muayene aletlerinin kalibrasyonlarının sistematik olarak yapılmasını takip eder. Kullanılan alet ve donanımdaki yıpranmaları ve bozulmaları zamanında tespit eder. ÇalıĢma iģlemlerinin sürekliliğinin sağlanması için araç ve donanımlardaki bozulma, yıpranma türünden olumsuzluklar ile ilgili kayıtları oluģturur ve ilgililere aktarır. Donanımın genel durumu ile ilgili bilgilendirmeyi, prosedürlere uygun yapar. E.3.4 Parçaların çalıģma ömürlerini takip eder. E.3.5 ÇalıĢma ömürlerini tamamlayan parça ve donanımların değiģtirilmesini sağlar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 16
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama F.1.1 Bakım, onarım faaliyetlerine iliģkin iģ planlarını hazırlar. F.1 ĠĢ organizasyonunun ve dokümantasyonunun hazırlığını yapmak F.1.2 F.1.3 ĠĢ planına iliģkin dönemsel programları, kontrol formlarını ve diğer gerekli dokümanları hazırlar, uygunluklarını kontrol eder. Faaliyetlerin tahmini iģlem sürelerini saptar. F.1.4 ĠĢ planını amirleriyle paylaģır ve onaylatır. F ÇalıĢma öncesi hazırlıkları yapmak (devamı var) F.2 F.3 Bakım/onarımı yapılacak makine/cihazın teknik özelliklerini incelemek Kullanılacak alet, araç, gereç ve donanımları hazırlamak F.2.1 F.2.2 F.2.3 F.3.1 F.3.2 F.4.1 Ġlgili kullanım kılavuzlarını, teknik resimleri ve devre Ģemalarını inceler. Makine/cihazların çalıģma prensipleri ve teknolojilerini inceler. Yedek parçalar hakkında araģtırma yaparak kritik özelliklerini belirler ve alternatif yedek parçaları tespit eder. Yapılacak iģleme göre kullanılması gereken alet, araç ve gereçleri belirler ve temin eder. Kullanılacak alet, araç ve gereçlerin çalıģma durumunu kontrol eder ve sistematik kalibrasyonlarının yapılmasını sağlar. Talep edilecek malzemelerin teknik özelliklerini belirler. F.4 Malzeme teminine destek vermek F.4.2 F.4.3 F.4.4 Malzeme tedariki için prosedürlerde belirtilen formları doldurarak talepte bulunulmasını sağlar. Tedarik edilen malzemenin teknik özelliklerini kontrol ederek talimatlara uygunluğunu değerlendirir. Uygun olmayan malzemeleri ilgili kiģilere bildirerek gerekli prosedürlerin uygulanmasını sağlar. F.5 Ġlgili makine/cihaz ve donanımların fiili çalıģmalarını sistematik olarak kontrol etmek F.5.1 F.5.2 F.5.3 F.5.4 Makine/cihaz ve donanımların kontrol formlarını inceler. Ġlgili operatörden makine/cihazın çalıģmasına iliģkin bilgi alır. Makine/cihazların elektriksel performansını sistematik olarak denetler. Ölçülen değerleri teknik talimatlarda bulunan değerler ile karģılaģtırır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 17
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama F.6 Makine/cihaz ve donanımları gözlemleyerek normal olmayan durumları tespit etmek F.6.1 F.6.2 F.6.3 Makine/cihaz ve donanımların çalıģtığı ortamda iģ güvenliğini etkileyecek olumsuzlukları denetler. Ses, sıcaklık, koku, kirlilik gibi durumların kontrolünü yapar. Makine/cihaz ve donanımların elektrik giriģi ve ilgili bağlantılarını kontrol eder. F.7.1 Yetkili olmayan kiģileri ve yabancı/tehlikeli maddeleri uzak tutmak gibi çalıģma ortamının güvenliğini sağlayacak önlemleri alır. F.7 ĠĢlemlere baģlamadan önce güvenlik önlemlerini almak F.7.2 Elektrik, su, basınçlı hava ve gaz tesisatlarının bağlantılarını kapatır veya kapatılmasını sağlar. F.7.3 Makine/cihaz veya donanımın çalıģmasını kendi denetimi altında tutar. F ÇalıĢma öncesi hazırlıkları yapmak F.8.1 F.8.2 Aldığı iģ emirlerini, talepleri ve belirlediği ihtiyaçları değerlendirir. Değerlendirmelerine göre öncelikli iģleri ve iģ akıģını belirler. F.8 Birime gelen iģleri planlamak F.8.3 F.8.4 F.8.5 ĠĢlere ve zamanlarına göre ihtiyaç duyulacak malzeme, ekip ihtiyaçlarını tespit eder. ĠĢ planını, her ekibin ve her personelin yapacağı iģleri içerik, faaliyetler, yer, zaman, beklenen çıktı/sonuçlar gibi unsurlara göre tanımlayarak bildirir. Ani duruģ ve arıza gibi beklenmedik durumlara göre planları revize eder. F.8.6 Kendisine tanınan yetki ve sorumluluklar çerçevesinde ekiplerin idari iģlemlerini yürütür. F.9 Bakım yapılacak ekipmanın temizliğinin yapılmasını sağlamak F.9.1 F.9.2 Panoların ve pano odalarının tozlarını, çeģitli temizlik makine ve gereçleriyle aldırır. Alkol, solvent gibi temizlik ve yağ giderici maddeler kullanarak panoların ve pano odalarının silinmesini sağlar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 18
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama G.1 Planlı bakımları takip etmek G.1.1 G.1.2 G.1.3 Elektrikle ilgili gerçekleģtirilmesi gereken planlı bakımların takibini düzenli olarak yapar. Bakım zamanı gelen makine/cihaz veya panonun bulunduğu birime bakımdan önce bilgi verir. Tamamlanan ve bir sonraki bakımla ilgili kayıtları tutar. G.1.4 Tutulan kayıtları düzenli olarak amirlerine raporlar. G Bakım iģlemlerini gerçekleģtirmek G.2 Planlı bakımları gerçekleģtirmek G.3 Elektriksel ayarları yapmak G.2.1 G.2.2 G.2.3 G.2.4 G.2.5 G.2.6 G.2.7 G.3.1 G.3.2 G.4.1 Zamanı gelen bakımları makine/cihazın bulunduğu yerde veya atölyede gerçekleģtirir. Bakımı yapılacak makine/cihaz ve ekipman üzerindeki ilgili parça ve bölümlerin markalamasını yapar. Üretimi ve çalıģmaları aksatmayacak koruyucu/önleyici bakım iģlemlerini uygular. Yağ ve su analizi yapılması için talimatlarda belirtilen prosedürleri uygular. Ölçüm ve kontroller sonucunda tespit edilen ikmal ve değiģim ihtiyaçlarına göre, yağ, akü suyu, mazot, soda ve su seviyelerinin talimatlarda belirtilen değerlerine getirilmesini sağlar. Bakım sonuçları hakkında ilgili görevlilere bilgi verir. Bakım sonucunda, çalıģılmasının sakıncalı olduğuna karar verdiği veya arızalı makine/cihazları üstlerine raporlar. Elektriksel ayarların teknik dokümantasyonlardaki özelliklere uygunluğunu denetler. Tespit ettiği uygunsuzlukları talimatlarına göre düzeltir. Bakımı yapılan makine/cihaza iliģkin ilgili operatörden bilgi alarak aldığı bilgiyi değerlendirir. G.4 Planlı bakım sonrası kontrolleri yapmak G.4.2 G.4.3 Ġlgili operatörle birlikte makine/cihazın çalıģmasını kontrol eder. Kontrol sonucuna göre oluģan aksaklıkları tespit eder. G.4.4 Tespit edilen aksaklıkların giderilmesini sağlar. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 19
Görevler ĠĢlemler BaĢarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama H.1.1 Kurulum yapılacak tesisat ile ilgili teknik bilgileri ve kurulum yapılacak yeri inceler. H.1 ĠĢletme içinde kurulumu yapılan tesisatı denetlemek H.1.2 Elektrik devre ve bağlantılarını kontrol eder, sorunlu kısımların düzeltilmesini sağlar. H.1.3 Tesisatın çalıģıp çalıģmadığını ve Ģemasına uygunluğunu kontrol eder. H.2.1 Makine/cihaz ve donanımların elektrik bağlantılarını ve tesisatlarını kurar. H.2.2 Elektrik panosunu yapar veya yapılmasını sağlar ve yerine monte eder. H Kurulum, yer değiģtirme ve söküm iģlemlerini gerçekleģtirmek H.2 Yeni veya yer değiģtirecek makine/cihaz ve donanımları kurmak H.2.3 H.2.4 H.2.5 H.2.6 Hazırlanan kablo güzergâhı üzerinden kabloyu markalayarak, kopma, kırılma, kesilme gibi hasarlar meydana gelmeyecek Ģekilde kabloların çekilmesini sağlar. Makine/cihazın istenilen Ģekilde çalıģmasını sağlamak için gerekli elektriksel ayarları yapar. Elektrik sistem ve cihazların bağlantılarında gözlemlenen eksikliklerin giderilmesini sağlar. DıĢarıdan gelen teknik ekiplerin montaj, bakım, test gibi çalıģmalarına nezaret eder. H.3.1 Makine/cihaz ve donanımların elektrik bağlantılarını ve tesisatlarını kurar. H.3.2 Elektrik panosunu yapar veya yapılmasını sağlar ve yerine monte eder. H.3 Eski veya yer değiģtirecek makine/cihaz ve donanımları sökmek H.3.3 H.3.4 H.3.5 H.3.6 Hazırlanan kablo güzergâhı üzerinden kabloyu markalayarak, kopma, kırılma, kesilme gibi hasarlar meydana gelmeyecek Ģekilde kablonun çekilmesini sağlar. Makine/cihazın istenilen Ģekilde çalıģmasını sağlamak için gerekli elektriksel ayarları yapar. Elektrik sistem ve cihazların bağlantılarında gözlemlenen eksikliklerin giderilmesini sağlar. DıĢarıdan gelen teknik ekiplerin montaj, bakım, test gibi çalıģmalarına nezaret eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2011 Sayfa 20