İ Ç İ NDEKİ LER B İ R İ NCİ KISIM Genel Esaslar B İ R İ NCİ BÖLÜM Kanunun şümulü, terimler, vazifeliler ve selâhiyetliler Sayfa MADDE 1 Kanunun şümulü AÇIKLAMA VE YORUM... 46 1 Alacağın aidiyeti... 46 2 Alacağın mahiyeti... 47 3 Amme alacaklarının madde hükmündeki tasnifi... 48 a) Asli amme alacakları... 48 b) Fer'i amme alacakları... 49 c) Amme hizmeti tatbikatından doğan alacaklar... 49 d) Takip masrafları... 49 4 Türk Ceza Kanununun para cezalarının tahsil şekli ve hapse tahvili hakkındaki hükümleri... 49 5 Amme alacaklarının vergi, resim, harç ve diğer alacaklar olarak sınıflandırılması ve tahakkuk aşaması itibariyle kesinleşmiş olma durumu... 50 a) Vergi, resim, harçlar, zam ve cezaları... 50 b) Ek mali yükümler... 51 c) Sosyal Sigortalar Kurumunun prim ve diğer alacakları... 52 6 506 sayılı Kanun kapsamında 6183 sayılı Kanun uygulamasının özellikleri ve sistem açısından durumu... 53 a) Düzenlemenin geneli bakımından... 54 b) Ödeme vadesi verilip, bu sürenin dolması beklenmeden gecikme zammı uygulanamayacağı cebri takibata girilemeyeceği... 56 1
c) İdari para cezaları bakımından durum... 57 d) Kurumun idari para cezasındaki uygulaması... 59 e) Gecikme zammına gecikme zammı uygulaması... 61 MADDE 2 Tahsili, Tahsili Emval Kanununa atfedilen alacaklar AÇIKLAMA VE YORUM... 63 1 Tahsili Emval Kanunu veya 6183 sayılı Kanuna özel atıf olan hallerde alacağın mahiyeti ve aidiyetine bakılmaz... 63 2 Özel atıf hükümlerinin değerlendirilmesi... 63 a) 6183 sayılı Kanunun bütün hükümleri ile uygulanacağı alacaklar... 64 b) Sadece gecikme zammı uygulama imkânı veren atıflar... 64 3 Tahsili Emval Kanunu veya 6183 sayılı Kanuna atıf yapan Kanunlar... 65 MADDE 3 Kanundaki terimler AÇIKLAMA VE YORUM... 76 1 Amme alacağı terimi... 76 2 Amme borçlusu terimi... 76 a) Amme borcunu ödemek zorunda olan hakiki ve hükmi şahıslar... 76 b) Vergi mükellefleri... 77 c) Vergi sorumlusu... 77 d) 6183 sayılı Kanunun 22 nci maddesindeki sorumluluk... 77 e) Mirasçılar... 78 f) Kefil ve yabancı şahıs ve kurumlar temsilcileri... 78 aa) Kefil... 78 bb) Yabancı şahıs ve kurumların temsilcileri... 79 2
g) Kanuni temsilcilerin durumu... 79 aa) Vergi Usul Kanunundaki sorumluluk hükmü... 80 bb) 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35 nci madde hükmü... 81 cc) Vergi Usul Kanunundaki amme alacakları için hangi hüküm uygulanacaktır?... 83 dd) Kanuni temsilcilerin takibe alınmasında usul... 85 ee) Kanuni temsilcinin sorumluluğunun zaman itibariyle belirlenmesi... 87 h) Tasfiye memurlarının sorumluluğu... 89 ı) Limited şirket ortakları... 89 j) Yeminli mali müşavirlerin durumu... 90 k) Tüzel kişilerin amme borçlusu olması hali... 91 3 Alacaklı amme idaresi terimi... 94 4 Tahsil dairesi terimi... 95 5 Mal terimi... 97 6 Para cezası terimi... 97 7 Takibat giderleri terimi... 98 MADDE 4 Selahiyetliler ve Mesuliyetleri AÇIKLAMA VE YORUM... 117 MADDE 5 Takibata selahiyetli tahsil dairesi AÇIKLAMA VE YORUM... 119 1 Genel esaslar... 119 2 Niyabeten takibat... 119 a) Niyabet hangi tahsil dairesine verilir?... 120 b) Borçlu veya mallarının başka mahalde bulunması... 120 c) Niyabeten neler yaptırılır?... 120 d) Niyabeten yapılan haciz ve ihtiyati hacze karşı dava açmada ve istihkak iddialarında yetkili mahkeme... 121 MADDE 6 Yardım mecburiyeti 3
AÇIKLAMA VE YORUM... 123 MADDE 7 Borçlunun ölümü AÇIKLAMA VE YORUM... 125 1 6183 sayılı Kanunun 50 nci madde hükmü... 125 2 Ölüm halinde amme alacağının bulunabileceği safhalar... 126 a) Ölümden önce ödeme emrinin tebliğ edilmiş ve kesinleşmiş olması... 126 b) Tebliğ edilmiş ödeme emri kesinleşmeden borçlunun ölümü... 127 c) Amme alacağının kesinleşmiş olmasına rağmen ödeme emrinin çıkarılmamış olması... 129 d) Amme alacağının ölümden önce tahakkuku itibariyle kesinleşmemiş olması... 130 aa) İhbarnamenin tebliğ edilmiş, davanın açılmamış olması... 131 bb) Vergi mahkemesinin henüz karar vermemiş olması... 132 cc) Vergi mahkemesinin tarhiyatı terkin etmiş olması... 133 dd) Tarhiyatın vergi mahkemesince onanmış Danıştay'dan henüz karar çıkmamış olması... 134 3 Terekenin bir mahkeme veya iflas dairesi tarafından tasfiyesi... 134 4 Mirasın tutulan defter mucibince kabulü... 135 5 Mirasçılar ve sorumluluk hisseleri... 135 MADDE 8 Tebliğler ve müddetlerin hesaplanması AÇIKLAMA VE YORUM... 143 A SÜRELERİN HESAPLANMASI... 143 1 Kanuni ve idari süreler... 143 2 Sürelerin hesaplanması... 144 3 Mücbir sebepler... 144 B TEBLİĞLER... 147 4
1 6183 sayılı Kanunda öngörülen özel tebliğ usulleri... 147 a) Belediye hududları dışındaki köylerde ödeme emri tebliği... 147 b) 6183 sayılı Kanunun 37 nci maddesine göre... 147 2 Vergi Usul Kanunu hükümlerine tabi tebliğler... 148 a) Genel esas... 148 b) Hüküm ifade etmek bakımından tebliğ... 148 c) Tebliğ yapılacak kimseler... 149 d) Bilinen adreste tebliğ... 150 e) İlan yolu ile tebliğ... 151 MADDE 9 Teminat isteme İ K İ NCİ BÖLÜM Amme Alacaklarının Korunması I TEMİNAT HÜKÜMLERİ AÇIKLAMA... 161 1 Teminat isteme... 162 2 Teminat isteme nedenleri... 162 a) Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergi resim ve harç şeklindeki amme alacaklarında Vergi Usul Kanununun 344 üncü maddesine göre vergi ziyaı cezası veya 359 uncu maddesine göre ceza kesilecek haller... 163 b) Türkiye'de ikametgâhın bulunmaması... 163 c) 6183 sayılı Kanunun 9 uncu madde hükmü dışında teminat istenmesi... 163 3 Teminatın Vergi Usul Kanunu kapsamındaki amme alacakları ile sınırlı tutulmasının nedeni... 164 4 Teminatın tutarı ve teminat istenmesinde izlenecek yol... 166 a) Teminatın tutarı... 166 5
aa) Genel olarak... 166 bb) Sonradan doğacak gecikme faizi ve gecikme zamları... 166 b) İzlenen yol... 167 5 Diğer hususlar... 168 a) Teminat kimden istenir?... 168 b) Teminat istemede süre... 168 c) Müeyyide... 168 d) Teminat olarak alınan kıymetlerin muhafazası ve haczi... 169 MADDE 10 Teminat ve değerlemesi AÇIKLAMA... 175 1 Para... 175 2 Bankalar tarafından verilen teminat mektupları... 176 3 Hazine tahvil ve bonoları... 177 4 Hükümetçe belli edilecek milli esham ve tahvilat... 177 5 İlgililer veya ilgililer lehine üçüncü şahıslar tarafından gösterilen ve amme idarelerince haciz varakalarına müsteniden haczedilen menkul ve gayrimenkul mallar... 177 a) Değer takdiri... 178 b) Özellik taşıyan durumlar... 178 c) İdare menkul mal teminatının kabulünden çekinebilir mi?... 179 6 Teminatın tamamlanması... 180 7 Teminatın değiştirilmesi... 180 8 6183 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi dışında verilen teminatlarda durum... 182 9 Teminatın iadesi... 184 a) Başlıca durumlar... 184 b) Teminatın ilgili borçla sınırlı olarak kullanılması... 186 MADDE 11 Şahsi kefalet 6
AÇIKLAMA... 189 1 Şahsi kefalette esaslar ve miktar... 189 2 Şahsi kefilde aranacak nitelikler... 191 3 Şahsi kefalette şekil... 191 4 Amme alacağını ödeyen kefile belge verilmesi... 192 MADDE 12 Teminat hükmünde olan eşya AÇIKLAMA... 195 1 Mahiyeti... 195 2 Teminat hükmünde olan eşya, bulundukları yerler ve ilgili amme alacakları... 196 3 Teminat dışında kalan eşya ve malzeme... 197 a) Gayrimenkul sahibinin demirbaş eşyası... 197 b) Otel, han ve pansiyonlarda misafir ve kiracılara ait eşya... 197 4 Teminat hükmünde olan eşya üzerinde üçüncü şahısların istihkak iddiaları... 198 II İHTİYATİ HACİZ MADDE 13 İhtiyati haciz AÇIKLAMA... 202 1 Tanımı ve mahiyeti... 202 a) Henüz tahakkuk etmemiş borçlar... 202 b) Tahakkuk etmiş olduğu halde ödeme vadesi gelmemiş amme alacakları... 203 c) Amme alacağının tahakkuk etmiş ve ödeme vadesi de dolmuş olduğu halde henüz ödeme emrinin çıkarılmamış olduğu durumlar... 203 d) Ödeme emrinin tebliğinden sonra ihtiyati haciz uygulanamaz, kesin haciz uygulanması gerekir... 204 e) Değişik safhalarda birden fazla borcun bulunması... 205 2 İhtiyatı hacizde muhatap... 205 7
a) Asıl borçlu... 206 b) Kanuni temsilciler ve diğer sorumluların durumu... 206 aa) Limited şirket ortakları... 206 bb) Kanuni temsilciler... 207 cc) Kefiller, yabancı şahıs ve kurum temsilcileri... 207 dd) Mirascılar... 207 ee) Şahıs şirketi ortakları... 207 3 İhtiyati hacizde usul... 207 a) Tahakkuk etmemiş amme alacakları için ihtiyati tahakkuk kararı alınması... 208 b) İhtiyati haciz kararı alınması... 208 c) İhtiyati haciz varakasının düzenlenip onaylanması... 209 4 İhtiyati haciz nedenleri... 209 a) 9 uncu madde gereğince teminat istenmesini mucip hallerin mevcut olması... 209 aa) 6183 sayılı Kanunun kabul edildiği tarihteki düzenleme bütünü itibariyle durum... 210 bb) Bugünkü durum... 213 b) Borçlunun belli ikâmetgahının olmaması... 214 c) Borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırma ve hileli yollara sapması ihtimali varsa... 215 d) Borçludan teminat göstermesi istendiği halde, belli müddette teminat veya kefil göstermemiş veya gösterdiği kefil kabül edilmemişse... 215 e) Mal bildirimine çağrılan borçlunun belli müddet içinde mal bildiriminde bulunmaması veya noksan bildirimde bulunması... 216 f) Hüküm sadır olmuş olsun olmasın para cezasını müstelzim fiil dolayısı ile amme davası açılmış olması... 217 g) İptali istenen muamelelerle ilgili malların elden çıkarılması... 218 5 Diğer hususlar... 219 8
a) İhtiyati haciz mecburiyeti... 219 b) İhtiyati haczin hiç bir müddetle kayıtlı olmaksızın uygulanacağı... 219 c) İhtiyati haciz konusu amme alacakları nasıl takip edilmelidir?... 220 d) İhtiyati haciz uygulamasında para, hazine tahvil ve bonoları, esham ve tahvilat gibi değerlerin durumu... 222 e) İhtiyati hacizde istihkak iddiası... 223 f) Tüzel kişiliği haiz şahıs şirketi ortakları... 224 g) Ölüm halinde mirasçılarda ihtiyati haciz... 224 h) İhtiyati haciz uygulama şekli... 225 MADDE 14 İhtiyati hacizde borçlu tarafından gösterilecek teminat AÇIKLAMA VE YORUM... 237 MADDE 15 İhtiyati hacze karşı vergi mahkemesinde dava açma AÇIKLAMA VE YORUM... 239 1 Dava açacak olanlar... 239 2 Dava açma süresi... 239 3 Yetkili vergi mahkemesi... 240 4 Dava yürütmeyi etkilemez... 241 5 Dava nedenleri... 241 MADDE 16 İhtiyati haczin kaldırılması AÇIKLAMA VE YORUM... 251 III İHTİYATİ TAHAKKUK 9
MADDE 17 İhtiyati tahakkuk Sayfa AÇIKLAMA VE YORUM... 253 1 İhtiyati tahakkukun uygulanacağı amme alacakları... 254 2 İhtiyati tahakkukta izlenmesi gereken yol... 255 3 İhtiyati tahakkuk nedenleri... 255 a) 9 uncu maddeye göre teminat istenmesini gerektiren hallerin bulunması... 255 b) Borçlunun belli ikametgahının bulunmaması... 256 c) Borçlunun kaçmış olması veya kaçması mallarını kaçırması ve hileli yollara başvurma ihtimalinin bulunması... 257 d) Mal bildirimine çağrılan borçlunun belli müddet içinde mal bildiriminde bulunmamış veya noksan bildirimde bulunmuş olması... 257 e) Amme alacağının tahsiline engel olmaya bağlı olarak yapılan ihtiyati tahakkuk... 257 f) Teşebbüsün muvazaalı olması, hakikatte başkasına aidiyeti hakkında delillerin bulunmuş olması... 258 MADDE 18 İhtiyati tahakkukun neticeleri AÇIKLAMA VE YORUM... 261 1 Matrahı belli olan vergi ve resimler ve cezalarında ihtiyati tahakkuk... 262 2 Matrahı belli olmayan vergi ve resimler ve cezaları... 262 a) Geçmiş yıllara ait olanlar... 263 b) Cari yıla ait vergiler... 264 3 Matrahı belli olmayan vergi ve resimlerle ilgili geçici takdirlerin yapılması... 265 4 Tahsil zamanı... 265 MADDE 19 İhtiyati tahakkukun düzeltilmesi AÇIKLAMA VE YORUM... 267 1 Beyannameye müstenit tarhiyatta... 267 10
2 Dava konusu yapılması söz konusu olacak tarhiyatlarda... 269 MADDE 20 İhtiyati tahakkuka karşı vergi mahkemesinde dava açılması AÇIKLAMA VE YORUM... 271 IV DİĞER KORUNMA HÜKÜMLERİ MADDE 21 Amme alacaklarında rüçhan hakkı AÇIKLAMA VE YORUM... 275 1 Genel esas... 275 2 Rehinli alacaklar... 276 a) Gümrük vergileri, bina ve arazi vergileri... 277 b) Eşya ve gayrimenkulün aynından doğan vergilerin cezaları... 277 c) Katma değer vergisi, zam ve cezaları... 277 d) Veraset ve intikal vergisi... 278 e) Rehnin muteberliği... 278 3 Borçlunun iflası, mirasın reddi, terekenin resmi tasfiyesi halleri... 278 4 İhtiyati hacizde 21 inci madde uygulaması... 279 MADDE 22 Amme alacaklarını kesip ödemek mecburiyetinde olanlar AÇIKLAMA VE YORUM... 285 1 Kapsam... 285 2 Vergi kanunlarındaki düzenlemeler... 286 3 Alacağın kesinleşmiş olması... 287 4 Kesilmesi gereken verginin asıl borçlu tarafından ödenmiş olması... 288 MADDE 23 Tahsil edilen amme alacaklarından yapılacak reddiyat sebebiyle mahsuplar AÇIKLAMA VE YORUM... 289 11
1 23 üncü madde hükmü, amme alacağının korunması ile ilgili bir hükümdür... 289 2 Amme alacağının reddedilecek safhaya gelmiş olması... 290 3 Uygulamada durum... 291 a) Genel olarak... 291 b) Kurumlar vergisindeki mahsup fazlasının, stopaj vergisinden mahsup edileceği hususunda 47 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile yapılmış olan düzenleme... 294 MADDE 24 İptal davası açılması AÇIKLAMA VE YORUM... 309 1 İptal davasının mahiyeti ve konusu... 309 2 İptal davası açmada şartlar... 311 a) Amme alacağının kesinleşmiş olması... 311 aa) Geneli ile durum... 311 bb) İhtiyati tahakkuk iptal davasına imkân vermez... 312 b) Borçlu nezdinde yapılan takibatın sonuçsuz kalması... 312 3 İptal davasında görev ve yetki... 313 4 Diğer hususlar... 313 MADDE 25 İptal talebinde muhatap AÇIKLAMA VE YORUM... 317 MADDE 26 Hükümsüz sayılmada zamanaşımı AÇIKLAMA VE YORUM... 321 MADDE 27 İvazsız tasarrufların hükümsüzlüğü AÇIKLAMA VE YORUM... 323 12
MADDE 28 Bağışlama sayılan tasarruflar Sayfa AÇIKLAMA VE YORUM... 325 MADDE 29 Hükümsüz sayılan diğer tasarruflar AÇIKLAMA VE YORUM... 331 MADDE 30 Amme alacağının tahsiline imkan bırakmamak maksadiyle yapılan tasarruflar AÇIKLAMA VE YORUM... 335 MADDE 31 Üçüncü şahısların hakları ve mecburiyetleri AÇIKLAMA VE YORUM... 341 MADDE 32 Tasfiye halinde vazifeler AÇIKLAMA VE YORUM... 345 MADDE 33 Tasfiye halinde mesuliyet AÇIKLAMA VE YORUM... 347 MADDE 34 Ortaklığın feshini isteme AÇIKLAMA VE YORUM... 351 1 Ortaklığa yönelme için şartlar... 351 2 Ortaklığın feshinin istenmesi... 352 3 Diğer hususlar... 353 MADDE 35 Limited şirketlerin amme borçları AÇIKLAMA VE YORUM... 355 MÜKERRER MADDE 35 Kanuni temsilcilerin sorumluluğu AÇIKLAMA VE YORUM... 369 13
1 Vergi Usul kanununa tabi olmayan amme alacaklarında da kanuni temsilcilerin sorumluluğu sağlanmıştır... 370 2 387 seri no.lu Tahsilat Genel Tebliğindeki açıklamalar... 370 MADDE 36 Birleşme, devir ve şekil değiştirme halleri AÇIKLAMA VE YORUM... 375 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ödeme MADDE 37 Ödeme zamanı ve önce ödeme AÇIKLAMA... 377 I VERGİ USUL KANUNU KAPSAMINA GİREN VERGİ, RESİM VE HARÇLAR... 378 A HUSUSİ KANUNLARINDAKİ ÖDEME VADESİ... 379 1 Gelir vergisinde... 379 a) Genel olarak... 379 b) Gelirlerinin büyük kısmı zırai kazançtan oluşanlar... 379 c) Ölüm ve memleketi terk hali... 379 2 Kurumlar vergisinde... 381 a) Genel olarak... 381 b) Tasfiyeye giren kurumların tasfiyeye girişten önceki dönemle ilgili kurumlar vergisi... 382 c) Tasfiye ve birleşme halinde önceki normal dönemlerin vergisi... 382 d) Devir halinde... 383 e) Kurum kazancı üzerinden stopaj suretiyle ödenen vergi... 385 aa) 4369 sayılı Kanun düzenlemesine göre... 385 14
bb) 4369 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı 1998 takvim yılı kazançlarında... 386 cc) Tasfiye, birleşme devir hallerinde... 387 3 4369 sayılı Kanun düzenlemesine göre gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetindeki geçici vergi... 388 4 Veraset ve intikal vergisinde... 388 5 Katma değer vergisinde... 389 B) SÜRELERİN UZAMASINDA ÖDEME VADESİ... 389 1 Mücbir sebep, zor durum, ölüm ve diğer nedenlerle süre uzaması... 389 2 Veraset ve intikal vergisinde ek süre bakımından durum... 390 3 Ödeme süresinin Maliye Bakanlığınca uzatılması... 391 C) İKMALEN VE RE SEN SALINAN VERGİLERİN ÖDENMESİ... 391 1 Genel Olarak... 391 2 Veraset ve İntikal Vergisinde re sen tarhedilen vergilerde ödeme vadesi... 392 3 İkmalen ve re sen tarhedilen vergilerin vergi mahkemeleri kararları üzerine ödenmesi... 394 4 Yürütmenin durdurulması hali... 394 5 Dosyanın işlemden kaldırılması... 395 D) VERGİNİN İDARECE TARHINDA ÖDEME... 395 E) TEMİNAT GÖSTERİLMESİ HALİNDE ÖDEME... 395 F) TAHAKKUKTAN ÖNCE ÖDEME... 397 1 Beyannamenin posta ile gönderilmesi... 397 2 Ceza indiriminden yararlanma halinde ödeme... 397 3 Davadan vazgeçme suretiyle ödeme... 397 4 Pişmanlıkla beyan edilen matraha ait vergiler... 398 5 Uzlaşma halinde ödeme... 398 G) KAYDİ İHTİRAZİ İLE BEYANDA ÖDEME... 400 15
H) VERGİLERİN NORMAL VADE TARİHİNDEN SONRA TAHAKKUK EDİP ÖDENMESİNE BAĞLI GECİKME FAİZİ... 400 İ) GECİKME ZAMMI VE HAKSIZ ÇIKMA ZAMMI... 405 II GÜMRÜK KANUNU UYARINCA İTHALDE ALINAN VERGİ, RESİMLER VE GÜMRÜK PARA CEZALARI... 406 A) VERGİ VE RESİMLERİN ASILLARI... 406 B) GÜMRÜK PARA CEZALARI... 407 III KUR FARKLARI FONLAR VB. ŞEKLİNDEKİ DİĞER MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER VE PARA CEZALARINDA DURUM... 408 1 Fon vb. mali yükümlülükler... 408 2 Para cezaları... 410 IV MAHİYET VE TUTAR İTİBARİYLE KESİNLEŞMEMİŞ AMME ALACAĞI DOĞRUDAN 6183 SAYILI KANUNA GÖRE TAKİP EDİLEBİLİR Mİ?... 410 A GENELİ İLE DURUM... 410 1 Konunun açıklanması... 410 2 Uygulamadan örnekler... 411 3 Mali mükellefiyetlerdeki düzenlemenin bütünü... 412 4 Tahsili Emval Kanunu veya 6183 sayılı Kanuna atıf yapan kanunlar... 414 5 İcra İflas Kanunundaki düzenleme... 417 6 6183 sayılı Kanunun sistem bütünlüğü açısından durum... 418 B YARGI İÇTİHATLARINA GÖRE DURUM... 421 1 Vergi Usul Kanunu kapsamına giren amme alacakları bakımından... 421 2 1615 sayılı Kanun kapsamındaki amme alacakları... 423 16
3 Vergi Usul Kanunu ve 1615 sayılı Gümrük Kanunu kapsamına girmeyen amme alacaklarında durum... 425 4 İade edilen amme alacağının tekrar istenmesinde durum... 429 5 Taksit vadeleri veya tecil şartlarına uyulmaması, teminata bağlı alacaklarda teminat uyuşmazlığı... 430 V DİĞER HUSUSLAR... 431 A) 37 NCİ MADDE UYARINCA TAHSİL DAİRESİNİN ÖDEME VADESİ BELİRLEYEN YAZISINA KARŞI DAVA AÇILABİLİR Mİ?... 431 B) AMME BORCUNUN BELLİ ZAMANLARDA ÖDENMESİ... 432 MADDE 38 Taksitlerin zamanında ödenmemesi BELİRLEME... 437 MADDE 39 Ödeme yeri AÇIKLAMA VE YORUM... 439 MADDE 40 Ödeme şekli, makbuz AÇIKLAMA VE YORUM... 443 MADDE 41 Hususi ödeme şekilleri AÇIKLAMA VE YORUM... 447 1 Özel-hususî- ödeme şekillerinin uygulamaya konulması Maliye Bakanlığının yetkisine bırakılmıştır... 447 2 Maliye Bakanlığınca yapılmış olan düzenleme... 448 a) Çizgili çek kullanmak suretiyle ödeme... 448 b) 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunun kabulünden sonra Maliye Bakanlığınca 380 Seri Nolu Tahsilat Genel Tebliği ile yapılan düzenleme... 450 c) Bankalar aracılığı ile ödeme... 451 17
d) Postahaneler aracı kılınmak suretiyle ödemede durum... 452 aa) Kanun hükmü ve geçmiş dönem uygulamaları... 452 bb) 393 Seri Nolu Tahsilat Genel Tebliği ile yapılan düzenleme... 453 e) Banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlarda ödeme... 454 MADDE 42 Çekle veya münakale emri ile ödemeye ait hususi hükümler AÇIKLAMA VE YORUM... 455 MADDE 43 Çeklerde tanzim tarihi AÇIKLAMA VE YORUM... 457 MADDE 44 Hususi ödeme şekillerinde ödeme tarihi AÇIKLAMA VE YORUM... 459 MADDE 45 Vergi cüzdanları AÇIKLAMA VE YORUM... 461 MADDE 46 Ödemenin ispatı AÇIKLAMA VE YORUM... 463 MADDE 47 Ödemenin mahsup edileceği alacaklar AÇIKLAMA VE YORUM... 465 1 Rızaen yapılan ödemelerde mahsup... 466 a) Ödeme süresi başlamış henüz vadesi geçmemiş alacaklar... 466 b) İçinde bulunulan takvim yılında zamanaşımına uğrayacak alacaklar... 467 c) Aynı tarihte zamanaşımına uğrayacak birden fazla alacak bulunması... 467 18
d) Vadesi önce gelen ve teminatsız veya az teminatlı alacaklar... 468 e) Teminatsız veya az teminatlı borç bulunduğunda, rızaen ödeme ile teminatın çözülmesi mümkün değildir... 469 f) Alacak asılları ve fer ileri itibariyle durum... 469 g) Aynı tahsil dairesi alacakları... 470 2 Cebren tahsilatta durum... 470 3 405 Seri Nolu Tahsilat Genel Tebliği... 472 MADDE 48 Tecil DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Tecil, Tehir, Gecikme Zammı AÇIKLAMAVE YORUM... 474 1 Uygulanacağı alacaklar... 474 2 Tecil ne zaman istenir?... 475 3 Tecil yetkisi... 476 4 Tecil mecburi değildir... 476 5 Tecil şartları... 477 a) Borçlunun yazılı talepte bulunması... 477 b) Çok zor durum şartı... 477 c) Teminat gösterilmesi şartı... 478 d) Faiz şartı... 479 e) Tecil de süre... 479 f) Yan şart Hüsniniyet ilkesi... 479 6 Çok zor durum şartının değerlendirilmesi... 480 a) Çok zor durum değerlemesinde inceleme... 480 aa) Mali bünye analizleri... 480 bb) Likidite analizleri... 481 cc) Diğer hususlar... 482 b) Değerlendirme formuna göre yapılan uygulama... 482 19
aa) Vergi daireleri ve defterdarlık yetkisinde olan tecillerde... 483 bb) Bakanlık yetkisine giren tecil taleplerinde... 485 7 Süreli red... 486 a) Süreli red hangi aşamadaki tecil talepleri ile ilgilidir... 487 b) Süreli redde ne kadar vade verilecektir... 488 c) Ödemenin verilen sürede yapılmaması... 488 8 İki yıllık tecil süresi itibariyle durum... 488 9 Tecil faizinin hesaplanması... 489 10 Gecikme zammının bulunduğu durumlar... 490 11 Tecil şartlarına uyulmaması... 491 a) Mücbir sebep bulunması... 491 b) Takipte usul... 491 c) Yeniden tecil... 492 MADDE 49 İcranın kaza mercilerince tehiri AÇIKLAMA VE YORUM... 495 MADDE 50 Ölüm halinde takibin geri bırakılması AÇIKLAMA VE YORUM... 497 1 Borçlunun aile fertlerinden birinin ölümü hali... 497 2 Borçlunun ölümü... 498 3 Mirasçıların şahsen takibi... 498 MADDE 51 Gecikme zammı, nisbet ve hesabı AÇIKLAMA VE YORUM... 499 1 Ödeme vadesinin dolmuş olması... 500 2 Gecikme zammının nisbeti ve hesabı... 500 a) Kanun hükmü... 500 b) 2002/3550 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre... 500 3 Gecikme zammında asgari tutar... 501 4 Gecikme zammında üst sınır yoktur... 502 5 Ceza mahiyetindeki amme alacakları... 502 20
a) Vergi Usul Kanununa göre kesilen cezalar... 502 aa) Vergi ziyaı cezası... 502 bb) Diğer vergi cezaları... 504 b) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre durum... 505 c) Mahkemeler tarafından vergilen ve ceza mahiyetinde olan amme alacakları... 505 6 Gecikme zammının takibi... 506 7 Ölüm halinde gecikme zammı... 507 8 Mücbir sebeb hallerinde durum... 507 9 Teminatlı alacaklarda ve hacizli mallarda paraya çevirme süresi... 507 MADDE 52 Gecikme zammında tatbikat müddeti ve diğer hükümler AÇIKLAMA VE YORUM... 509 1 Gecikme zammı uygulama müddetinin başlangıcı... 509 a) Dava açma süresinden sonra vergi mahkemesine başvurulması... 509 b) Davanın açılmış sayılması Dosyanın işlemden kaldırılması... 510 c) Yürütmenin durdurulması... 511 d) Kaydi ihtirazi ile yapılan beyanlarda durum... 513 e) Alacağın teminata bağlanmış olmasının etkisi... 513 2 Gecikme zammı uygulama müddetinin sonu... 514 a) Alacağın aslının ödenmiş veya tahsil edilmiş olması... 514 b) Amme alacağının tecil edilmesi... 514 c) İflasın açılması... 515 d) Aciz hali... 515 3 Gecikme zammı uygulama müddetinde durma halleri... 515 a) Mirasçılarda bekleme müddeti... 515 b) Mücbir sebebler... 515 4 Gecikme zammına karşı dava yoluna başvurulması... 519 MADDE 53 Köylerde gecikme zammı AÇIKLAMA VE YORUM... 543 21
İ K İ NCİ KISIM Amme Alacağının Cebren Tahsili B İ R İ NCİ BÖLÜM Cebren Tahsil ve Takip Esasları MADDE 54 Cebren tahsil ve şekilleri AÇIKLAMA VE YORUM... 549 1 Cebren tahsilat safhasının başlaması... 550 2 Cebren tahsil şekilleri... 551 a) Teminatın paraya çevrilmesi veya kefilin takibi... 551 b) Borçlu mallarının haczi... 551 c) Borçlunun iflasının istenmesi... 551 3 Cebren takibatta sıra... 552 MADDE 55 Ödeme emri 22 AÇIKLAMA VE YORUM... 556 1 Ödeme emri hangi hallerde çıkarılır... 556 a) Genel olarak... 556 b) Özel haller... 557 aa) İkmalen ve re sen tarhedilen vergiler için vergi mahkemesi kararı üzerine ihbarname çıkarılması cebri takibat için yeterli değildir. Ayrıca ödeme emri çıkarılması gerekir... 557 bb) Bozma kararlarında... 558 cc) 6183 sayılı Kanunun 37 nci maddesi uyarınca vade verilmesi gereken haller... 559 dd) Yürütme durdurma kararı bulunması... 559 ee) Sorumlular hakkında yapılacak takibatta durum... 560 2 Ödeme emrinin muhteviyatı... 563 3 Ödeme emirlerinin tebliği... 564 a) Genel olarak... 564
b) Belediye hududu dışındaki köylerde ödeme emri tebliği... 565 4 Borçluya ait malları ellerinde bulunduranlar... 565 5 Kesinleşmemiş veya ödeme vadesi dolmamış amme alacakları... 566 MADDE 56 Teminatlı alacaklarda takip AÇIKLAMA VE YORUM... 595 1 Yazının tebliğ esaslarına göre tebliği gerekir... 595 2 Yazı dava konusu yapılabilir... 596 3 Teminatlı alacaklar hangileridir?... 598 4 Teminat paraya çevrilmeden diğer şekillerde cebren tahsil yollarına başvurulmaz... 598 5 İkmalen ve re sen tarhedilip dava konusu yapılan vergi ve cezalarda yargı organı kararı üzerine önce ödeme vadesini belirleyen ihbarnamenin çıkarılması gerekir... 599 MADDE 57 Kefil ve yabancı veya kurumlar mümessillerini takip AÇIKLAMA VE YORUM... 607 MADDE 58 Ödeme emrine karşı dava açma AÇIKLAMA VE YORUM... 610 1 İçerdiği ibareler itibariyle madde metni... 610 2 Dava açma nedenleri... 611 a) Borcun olmadığı... 611 aa) Borç tamamen ödenmiştir... 612 bb) Mahsup durumu... 612 cc) Vadenin dolmamış olması... 612 dd) Tahakkukla ilgili tebligatın geçersizliği... 612 ee) Tahakkukla ilgili zamanaşımı... 613 ff) Amme alacağını kaldıran diğer nedenler... 613 23
gg) Tahakkuk aşaması ile ilgili diğer hususlar... 615 hh) Düzeltme talebi bakımından durum... 616 b) Borcun kısmen ödendiği... 617 c) Borcun zamanaşımına uğramış olduğu... 618 3 Dava açma süresi... 618 4 Yetkili mahkeme... 619 5 Kısmi dava açma... 619 6 Davanın sonuçları... 619 7 Danıştaya başvurma... 621 8 Haksız çıkma zammı... 621 9 Düzeltme istekleri... 622 MADDE 59 Mal bildirimi AÇIKLAMA VE YORUM... 651 1 Başlıca hususlar... 651 2 Ödeme emrine karşı dava açıldığında mal bildirimi... 653 3 Diğer hususlar... 653 MADDE 60 Mal bildiriminde bulunmayanlar AÇIKLAMA VE YORUM... 655 MADDE 61 Mal edinme ve mal artmaları AÇIKLAMA VE YORUM... 659 MADDE 62 Haciz AÇIKLAMA VE YORUM... 661 1 Haczedilecek malların tespitinde dikkat edilecek hususlar... 662 2 Hacze karşı yargıya başvurma... 664 a) Vergi mahkemelerinde dava açma... 664 b) İdare mahkemesinde dava açma... 665 24
c) Dava açma süresi... 665 d) Yürütmenin durması... 666 e) Hacze karşı açılacak davalarda ileri sürülebilecek hususlar... 666 MADDE 63 Diğer hakların paraya çevrilmesi AÇIKLAMA VE YORUM... 683 MADDE 64 Haciz varakası AÇIKLAMA VE YORUM... 687 MADDE 65 Köylerde haciz AÇIKLAMA VE YORUM... 691 MADDE 66 Borçlu elinde haczedilen mallara karşı istihkak iddiaları AÇIKLAMA VE YORUM... 693 MADDE 67 Üçüncü şahıs elinde haczedilen mallara karşı istihkak iddiaları... 699 AÇIKLAMA VE YORUM MADDE 68 İstihkak iddiaları ile ilgili diğer hükümler AÇIKLAMA VE YORUM... 705 1 İstihkak iddialarına bakacak mahkemeler... 705 2 İstihkak davalarında karar verme usulü... 706 3 İstihkak davalarında, teminat karşılığı icranın tehiri... 706 MADDE 69 Amme idareleri arasında hacze iştirak AÇIKLAMA VE YORUM... 711 MADDE 70 Haczedilemeyecek mallar AÇIKLAMA VE YORUM... 716 25
MADDE 71 Kısmen haczedilebilen gelirler Sayfa AÇIKLAMA VE YORUM... 729 MADDE 72 Yetişmemiş mahsullerin haczi AÇIKLAMA VE YORUM... 733 MADDE 73 Haczin neticeleri AÇIKLAMA VE YORUM... 735 MADDE 74 Paraya çevirme AÇIKLAMA VE YORUM... 739 1 Paraya çevirme... 739 2 Mahsup sırası... 740 3 Satışın tehiri... 740 MADDE 75 Aciz hali AÇIKLAMA VE YORUM... 743 1 Aciz halinin tahakkuku... 743 2 Aciz halinin tesbiti... 744 3 Aciz halinin tesbitinde nelere dikkat edilecektir?... 745 MADDE 76 Aczin Neticeleri AÇIKLAMA VE YORUM... 747 1 Aciz halinin doğurduğu sonuçlar... 747 2 Aciz halindeki borçlunun mali durumunun takibi... 748 3 Aciz halinde iken borcu tecil edilen borçlunun yapmağa mecbur olduğu bildirimler... 748 4 Aciz halinde zamanaşımının durumu... 748 İ K İ NCİ BÖLÜM Menkul Malların Haczi ve Satışı 26
MADDE 77 Menkul malların haczi Sayfa AÇIKLAMA VE YORUM... 749 MADDE 78 Haciz sırasında bulunacaklar ve haciz zaptı AÇIKLAMA VE YORUM... 753 1 Haciz sırasında bulunacaklar... 754 2 Gıyapta haciz... 754 3 Hacizden önce borcun ödenmesi... 754 4 Haczin yapılması (Haciz tutanağının düzenlenmesi)... 755 5 Haciz tutanağının tebliğ edilmesi... 756 a) Huzurda yapılan hacizlerde... 756 b) Gıyapta yapılan hacizlerde... 756 6 Haczin ne zaman içinde yapılacağı... 757 MADDE 79 Üçüncü şahıslardaki menkul malların, alacak ve hakların haczi AÇIKLAMA VE YORUM... 759 1 Haciz bildirisi ile yapılan hacizler... 759 2 Üçüncü şahısların vecibeleri... 761 MADDE 80 Zor kullanma AÇIKLAMA VE YORUM... 767 1 Zor kullanma, kapalı ve kilitli yerlerin açtırılması... 767 2 Borçlu üzerindeki malların haczi... 768 MADDE 81 Hacizde değerleme AÇIKLAMA VE YORUM... 769 1 Değerlemeyi kim ve nasıl yapar?... 769 2 Köylerde ve Köy Kanunu uygulanan bucaklarda değerlemeyi kim yapar?... 769 3 Hacizde bilirkişiye değer biçtirilmesi... 770 4 Menkul malların değerlendirme şekli... 771 27
MADDE 82 Haczedilen menkul malların korunması Sayfa AÇIKLAMA VE YORUM... 773 1 Haczedilen menkul malların tahsil dairesince korunması ve saklanması... 773 2 Sair menkul malların korunma şekli... 774 MADDE 83 Menkul malları koruyacak olanların mecburiyet ve mes uliyetleri AÇIKLAMA VE YORUM... 775 1 Hacizli malların aynen iade edilmesi... 775 2 Hacizli malların nerede iade edileceği... 775 3 Hacizli malları talep üzerine geri vermeyeceklerin sorumlulukları... 776 a) Cezai sorumlulukları... 776 b) Hukuki sorumlulukları... 776 MADDE 84 Menkul malların satışı AÇIKLAMA VE YORUM... 781 1 Satışı kim yapar?... 781 2 Satışta süre... 781 3 Satışına öncelik tanınan mallar... 782 4 Hacizli menkul malların üç ay içinde satılamaması hali... 782 5 Hacizli menkul malların bir kısmının satışı ile amme alacağının karşılanması hali... 782 6 Borçlunun satıştan önce borcunu (fer ileri dahil) ödemesi hali... 783 MADDE 85 Satış şekli, artırma ve ilan AÇIKLAMA VE YORUM... 787 1 Satış gününün saptanması ve ilanı... 788 28
2 Satış yeri ve şekli... 788 3 Satış tutanağının düzenlenmesi... 789 4 Satış bedelinin tahsili ve vezneye yatırılması... 790 5 Tellallık resminin ödenmesi... 791 MADDE 86 Müşterinin malı almaktan vazgeçmesi AÇIKLAMA VE YORUM... 795 MADDE 87 Satılmayan menkul mallar AÇIKLAMA VE YORUM... 797 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Gayrimenkul Malların Haczi ve Satışı MADDE 88 Gayrimenkul malların, gemilerin haczi AÇIKLAMA VE YORUM... 799 MADDE 89 Haczin rehinli alacaklılara bildirilmesi AÇIKLAMA VE YORUM... 805 MADDE 90 Satış ve satış komisyonları AÇIKLAMA VE YORUM... 807 1 Satış komisyonu... 807 2 Gayrimenkullerin satış şekli... 808 3 Satış komisyonunun ve icra dairesinin karşılıklı ödevleri ve mükellefiyetleri... 808 MADDE 91 Gayrimenkullere değer biçme AÇIKLAMA VE YORUM... 809 1 Satış komisyonundan gayrimenkule değer biçilmesinin istenmesi... 809 2 Gayrimenkullere ve gemilere değer biçilmesi... 809 29