Vergi Hukuku Vergi Hukukunu Genel Olarak İkiye Ayırabiliriz Maddi Vergi Hukuku Şekli Vergi Hukuku Gelir Vergisi Kanunu Kurumlar Vergisi Kanunu Katma Değer Vergisi V.İ. V.K. Damga V.K. BSMV Vergi Usul Kanunu A.A.T.U.H.K. İ.Y.U.K 31.07.2015 1
6183 Sayılı Kanun Amme alacaklarının takip ve tahsil esaslarını düzenleyen bir usul kanunudur. Üç kısımdan oluşmuştur: 1-Birinci kısımda Genel Esaslar belirlenmiştir. (Madde 1-53 Arası) 2-İkinci kısımda Cebren Tahsil ve Takibe İlişkin Düzenlemeler yapılmıştır. (Madde 54-101 Arası) 3-Üçüncü kısımda Zamanaşımı, Terkin, Yasaklar ve Cezalar ile Son Hükümler yer almaktadır. (Madde 102-118 Arası) 31.07.2015 2
6183 Sayılı Kanun Kapsamı-1 (Madde 1) (Aidiyet) Devlet İl Özel İdareleri 6183 sayılı Kanunun kapsamı birinci maddede yer almaktadır. Kendi Kanununda Alacakları 6183 sayılı Kanuna Göre Takip ve Tahsili Yönünde Özel Hüküm Bulunan Kuruluşlar Bunlar dışında bir kamu kuruluşuna ait amme alacağı niteliği taşısa bile kanun kapsamına girmez. Örneğin köy tüzel kişiliğine ait alacaklar kapsam dışındadır. Sadece bunlardan bazılarının Tahsili Emval Kanununa göre tahsil edileceği hususunda Köy Kanununda hüküm vardır. Belediyeler 31.07.2015 3
6183 Sayılı Kanun Kapsamı-2 (Madde 1) (Mahiyet) Asli Amme Alacakları Vergi, Resim, Harç Ceza Tahkik ve Takiplerine Ait Muhakeme Masrafı Vergi Cezası, Para Cezası Muhtelif Kanunlara Göre Alınan her türlü Vergi Resim ve Harç ve bunlara ait para cezaları(246 TGT) Ek Mali Yükümler (Fonlar) Fer i Amme Alacakları Gecikme Faizi (VUK Md.112) Gecikme Zammı (AATUHK Md.51) Tecil Faizi (AATUHK Md.48) Haksız Çıkma Zammı (AATUHK Md.58/5) İnkar Tazminatı (AATUHK Md.79) Pişmanlık Zammı (VUK Md. 371) Amme Hizmetinin Tatbikinden Doğan Alacaklar Takip Masrafları Amme Alacaklarının zorla tahsili dolayısıyla yapılmak zorunda kalınan (AATUHK Md 3) Zor kullanma Masrafları İlan Masrafları Haciz Masrafları Muhafaza Masrafları 31.07.2015 4
Hangi Alacaklar 6183 Sayılı Kanuna Göre Takip ve Tahsil Edilemez?-1 (Madde 1) Akitten Doğan Alacaklar Medeni ve Ticari Akitlerden Doğan Alacaklar İdari Akitlerden Doğan Alacaklar? Örneğin:Yap İşlet Devret Modeli? Haksız Fiilden Doğan Kazançlar Haksız fiil : Bir şahsın gerek kasten, gerek ihmal ve tedbirsizlik ile diğer şahıslara verdiği zararı tazmine mecbur olmasıdır. Örneğin, bir şoför kamyonu ile belediyeye ait bir tesise çarpar ve bir zarar meydana getirirse bu haksız fiilden doğan bir zarardır.bu zarardan dolayı olan alacağımız 6183 sayılı yasaya göre tahsil edilemez. Haksız İktisaptan Doğan Kazançlar Haksız iktisap : Bir kimsenin haklı bir sebep olmaksızın diğeri zararına iktisapta bulunmasıdır. Örneğin, Belediyede meclis üyelerine veya memurlarına kanuna aykırı olarak fazla ödeme yapılması veya müteahhide hakedişlerde yapılan fazla ödemeler haksız iktisaptır. Bunları belediye geri ister. 31.07.2015 5
Hangi Alacaklar 6183 Sayılı Kanuna Göre Takip ve Tahsil Edilemez?-2 (Madde 1) Tahakkuk Aşaması İtibarıyla Kesinleşmemiş Alacaklar Vergi Usul Kanunu kapsamına giren amme alacaklarının 6183 kapsamına girebilmesi için, tahakkuk aşaması itibarıyla kesinleşmiş olması, ödenecek duruma gelmiş bulunması gerekir. 31.07.2015 6
Tahsili Emval Kanunu (Madde 2) Kanunun ikinci maddesinde özel bir belirleme yapılmıştır. Tahsili bakımından 6183 sayılı Kanunundan önce yürürlükte olan Tahsili Emval Kanununa atıf yapılmış amme alacakları da 6183 sayılı Kanuna tabidir. Kendi kanununda özel hüküm bulunduğunda, mahiyetine ve aidiyetine bakılmadan 6183 sayılı Kanun uygulanacaktır. 31.07.2015 7
Tahsili Emval Kanunu(TEK) veya 6183 sayılı Kanuna Atıf Yapan Kanunlar (Madde 2) Alacağın Mahiyeti Yolsuz sarfedilen Köy paralarının, muhtar ve köy heyeti azalarından alınması İdari Para Cezası Para Cezaları Öğrenci Katkı Payları Çiftçi Mallarını Koruma Bedelleri Asker Ailelerine Yapılacak Yardım Çevre Kirliliğini Önleme Fonu Ücret ve para cezaları Oda ve Borsa Aidatları Haksız Alınan İhracatta Vergi İadesi SGK Prim ve Diğer Alacakları Esnaf Dernekleri Birlik ve Federasyonlara Kayıt ve Katılma Ücretleri Trafik Cezaları TEK. veya 6183 s. Kanuna Atıf Yapan Madde 18.03.1934 tarih ve 442 sayılı Köy Kanununun 45 nci maddesi 4207 sayılı Tütün Mam. Zararlarının Önlenmesine Dair K. Md.8. 20.02.1967 tarih 1567 sayılı Türk Parasını Koruma Kanunun Ek 4 üncü maddesi 2547 sayılı YÖK Kanunun 46. maddesi 02.07.1941 tarih, 4081 sayılı Kanunun 15 inci maddesi 11.08.1941 tarih, 4109 sayılı Kanunun 7 nci maddesi 2872 sayılı Çevre Kanununun 3/e maddesi 4342 Sayılı Mera Kanununun 26. Maddesi 5590 sayılı Kanunun 25 ve 26 ncı maddesi 261 sayılı Kanunun 1 nci maddesi 5510 Sayılı Kanunun 88 nci maddesi 507 sayılı Kanunun Ek 5 inci maddesi 2918 Sayılı Kanunun 115 ve 116 ncı maddeleri Ek Mali Yükümlülükler 02.02.1984 tarih 2976 sayılı Kanunun 3 üncü Maddesi 31.07.2015 8
Kanundaki Tanımlar-1 (Madde 3) Amme Alacağı 6183 sayılı Kanunun 1 nci ve 2 nci maddesinde tanımlanmıştır. Amme Borçlusu Amme alacağını ödemek zorunda olan gerçek ve tüzel kişilerdir. Maddenin devamında bazı borçlular (vergi mükellefleri, vergi sorumlusu, kefil ve yabancı kişi ve kurumlar temsilcisi) ayrıca sayılmıştır.? 31.07.2015 9
Vergi Mükellefi Kanundaki Tanımlar-2 (Madde 3) Kendisine vergi borcu ödev olarak düşen gerçek ve tüzel kişilerdir. (VUK Md.8) Vergi Sorumlusu Verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı sorumlu olan kişidir. (VUK Md.8) Kapsamı VUK 11 de belirtilmiştir. Örnek: Mükellef veya sorumlu durumuna girmek için ödenecek aşamaya gelmiş, tahakkuk etmiş bir amme borcunun bulunması şart değildir. Bunların özelliği gereği henüz ödenecek aşamaya gelmiş vergi borcu bulunmadan da amme borçlusu sayılmasını gerektirmiştir. Örneğin: Borçlu kaçmışsa veya kaçma ihtimali varsa bu mükellef hakkında henüz vadesi gelmemiş ve hatta tahakkuk etmemiş vergi borcu için 6183 sayılı Kanunun 17/1 ve 31.07.2015 13/3 maddeleri uyarınca ihtiyati haciz uygulaması yapılabilir ve 9 10 uncu madde dahilinde kendisinden teminat istenebilecektir
Kanundaki Tanımlar-3 (Madde 3) Kefil 6183 sayılı Kanunun 11. maddesi uyarınca 10 uncu maddede belirlenen teminatı sağlamayanlar tahsil dairesinin kabul edeceği itibarı olan bir şahsı müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu olarak gösterebilir. Sorumlulukları genel hükümler çerçevesinde olmakla beraber, 6183 sayılı Kanunun 57 nci maddesi uyarınca asıl borçluların tabi tutuldukları usullerle takip olunacağı hükmüne yer verilmiş, 103 üncü maddenin 6 No.lu bendinde kefile yapılan bazı muamelelerin zamanaşımını keseceği belirtilmiştir. Kanunun uygulamasında asıl borçlu ile kefil aynı konumdadır. (Asıl borçludan tahsil edilememesi üzerine ikinci derece sorumludurlar. Bunlara ayrıca ödeme emri çıkarmak gerekir.) 31.07.2015 11
Kanundaki Tanımlar-4 (Madde 3) Yabancı Kişi ve Kurumların Temsilcileri Yabancı bir şahıs veya kurumun amme borçlusu olması durumunda, Türkiye de takip ve tahsile muhatap tutulabilecek bir kişinin bulunması gerekliliği vardır. (Asıl borçludan tahsil edilememesi üzerine ikinci derece sorumludurlar. Bunlara ayrıca ödeme emri çıkarmak gerekir.) Türkiye de bulunmayan mükelleflerle ilgili VUK (Md. 10) da da bir sorumluluk belirlenmiş bu su sorumluluk sadece VUK kapsamına giren amme alacakları için geçerlidir. 6183 sayılı Kanunun 3 üncü, 57 nci ve 103/6 ncı maddelerinde yer alan hükümler ise VUK kapsamına girsin girmesin her türlü amme alacağı için geçerlidir. Mirasçılar Murise ait kesinleşmiş amme alacağı ile henüz tahakkuk etmemiş olsa bile vergi borçları mirası reddetmemiş olan kanuni ve mansup mirasçılarından tahsil edilir. 6183 31.07.2015 sayılı Kanunun 7 inci maddesinde sorumluluk ile ilgili düzenleme var. 12
Kanuni Temsilciler-1 Kanundaki Tanımlar-5 (Madde 3) Şirketler, küçükler, kısıtlılar, vakıflar ve cemaatlerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir. 6183 sayılı Kanunun Mükerrer 35 inci maddesi kanuni temsilcilerin sorumluluğunu belirliyor. 31.07.2015 13
Kanundaki Tanımlar-6 (Madde 3) Kanuni Temsilciler-2 Anonim Şirketlerde: Ödeme emri tüzel kişilik adına düzenlenir. Tahsilat yapılmadığında kanuni temsilciye gidilmektedir. A.Ş. hakkında haciz vb işlemlerin devam etmekte olması kanuni temsilciye gitmeye engel sayılmamaktadır. Limited Şirketlerde: Önce limited şirketten alacak istenir. Limited şirketçe ödenmeyen borç, ortaklardan sermaye hisseleri ile orantılı olmak üzere, amme idaresi dilediğine gidebilmektedir. Kanuni temsilci olan ortak nezdinde alacağın tümü takip edilebilir.(6183 Md 35) Kollektif Şirketlerde: Ödeme emri tüzel kişilik adına çıkarılır. Şirketi temsil eden ortağa veya ortaklardan birine tebliğ edilir. Şirketçe ödeme yapılmadığında ortaklardan her biri bütün mameleki ile sınırsız sorumludur. Tekrar ödeme emri çıkarılmasına gerek yoktur. Amme alacağında asıl borçlu vergi aslında ortakların kendileri, vergi cezasında kollektif şirkettir. Adi Komandit Şirketler: Şirket tüzel kişiliğine ait borç için tüzel kişiliğe çıkarılan ödeme emrine rağmen tahsilat yapılamadığında komandite ortaklar aynen kolektif şirket ortakları gibi takip edilir. Komanditer şirket ortakları şirketteki sermayeleri ile sorumludur. Eshamlı Komandit Şirketler: Borçlu şirket tüzel kişiliğidir. Komandite ortaklar kollektif 31.07.2015 14 şirket ortakları gibi takip edilir. Komanditer ortaklar Anonim şirketlerdeki esaslar içinde takip edilir.
Kanuni Temsilciler-3 Kanundaki Tanımlar-7 (Madde 3) Adi Şirketler: Şirketin tüzel kişiliği yoktur. Muhtasar beyanname konusu vergiler, gider vergileri vb ortaklığa ait vergiler için doğrudan ortaklar adına ödeme emri düzenlenir. Borç ortakların her birinden bütün tutarı ile istenebilir. Biri ödeme yaptığında diğerlerinin ödeme mükellefiyeti kalkar. Kooperatifler: Esas sözleşmede aksine hüküm olmadıkça kooperatif, alacaklarına karşı yalnız mameleki ile sorumludur. Esas sözleşme kooperatifin varlığı borçlarını karşılamaya yetmediği hallerde ortakların da şahsen ve sınırsız olarak sorumlu tutulacaklarını hüküm altına alabilir. Tasfiye memurlarının sorumluluğu (Tasfiye memurları da kanuni temsilcidir, amme alacağının ödenmesinden şahsen ve müteselsilen sorumludur.) Küçük ve kısıtlılarda amme alacağından dolayı doğrudan kanuni temsilcilere (Veli, vasi veya kayyıma) başvurulur. 31.07.2015 15
Kanundaki Tanımlar-8 (Madde 3) Alacaklı Amme İdaresi Belediyeler Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişileridir. Devlet Genel Bütçeye dahil bütün kamu kuruluşlarını kapsar. (437 SN TGT) İl Özel İdaresi İl halkının mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişileridir 31.07.2015 16
Kanundaki Tanımlar-9 (Madde 3) Tahsil Dairesi-1 Tahsil dairesi kavramı ile, alacaklı amme idaresinin 6183 sayılı kanunu tatbik etmekle görevli dairesi, servisi, memur veya memurları kastedilmektedir. Vergi Usul Kanunu kapsamına Giren vergi, resim ve harçlar bakımından tahsil dairesi VERGİ DAİRESİ İthalatta Alınan vergi, resim ve harçlar bakımından tahsil dairesi GÜMRÜK İDARESİ Özel Kanunu Gereği takip ve tahsil edilen Alacaklar bakımından tahsil dairesi ÖZEL KANUNDA BELİRLEME Yapılmıştır. Fonlar İthalatta Alınan Fonlar Ödeme Belirleyici ilgili birim tarafından Ödeme Emirleri Vergi Dairesi tarafından 31.07.2015 Diğer Fonlar İlgili Birimlerin bildirimi 17 üzerine vergi dairelerince
Kanundaki Tanımlar-9 (Madde 3) Tahsil Dairesi-2 Tahsil dairesi kavramı, ödeme emrinin hangi birim tarafından çıkarılacağı açısından önemlidir. Tahsil dairesi yetkisi olmayan bir birim tarafından çıkarılacak ödeme emrinin sırf bu nedenle iptal edilme olasılığı vardır. Bankalar tahsil dairesi olur mu? 3182 sayılı Kanunun 64 üncü maddesi bankalara ödeme emri çıkarma yetkisi vermiştir. (Kamu bankaları için geçerlidir) 31.07.2015 18
Para Cezası Kanundaki Tanımlar-11 (Madde 3) Para cezaları terimi ile amme para cezaları, tazminat para cezaları ve inzibati mahiyette olsun olmasın bütün para cezaları kastedilmektedir. Amme para cezaları, kamu düzenini ihlal edenlere uygulanan cezalardır. Tazminat para cezaları, kamu düzeninin ihmali ile beraber zarar da doğuran fiiller dolayısıyla uygulanan cezaları ifade eder. Bunlar dışında da inzibati mahiyet taşıyan veya bu nitelikte olmayan cezalar da vardır. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 36. maddesi uyarınca reddi hakim talebi reddedilenler adına kesilen cezalar, aynı kanunun 422 ve 444. maddeleri uyarınca verilen cezalar bu gruba örnek verilebilir. 31.07.2015 19
Takibat Giderleri Kanundaki Tanımlar-11 (Madde 3) Takibat Giderleri, amme alacağının cebren tahsili ile ilgili muameleler sırasında yapılan zor kullanma, ilan, haciz, nakil ve muhafaza giderleri gibi her türlü giderleri ifade etmektedir. 31.07.2015 20
Kanun Uygulayıcılarının Görev ve Sorumlulukları-1(Madde 4) Yetki ve sorumlulukların kuruluş kanunlarıyla belirleneceği hüküm altına alınmıştır. İl özel idareleri ve belediyelerin 6183 sayılı kanunun tahsil dairesi görevi uygulanmasında yapan birimlerinin personelinin en büyük görevli yetki ve sorumlulukları, grubunu teşkil eden, Kendi özel kanunlarında devlete ait amme alacaklarını belirlenmiştir. tahsil etme durumunda olan vergi dairesi personelinin yetki ve sorumlulukları, 5345 sayılı Kanun ve İthalde alınan vergilere ait Vergi Dairesi Başkanlıklarının tahsil dairesi görevi Kuruluş ve Görev yapan gümrük idarelerinin Yönetmeliğinde personelinin yetki ve (RG.07.09.2005/25929) sorumlulukları,gümrük Kanunu belirlenmiştir. ve Yönetmeliklerinde 31.07.2015 belirlenmiştir. 21
Amme Alacağını Takip Edecek Tahsil Dairesi-1(Madde 5) Genel ilke, takibatın alacaklı amme idaresinin mahalli tahsil dairesince yapılmasıdır. Hükümde bunun yanında niyabeten takibat yaptırılması esasına yer verilmiştir. VUK kapsamına giren vergi, resim ve harçlar bakımından; - Mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi - Mükellefiyeti yoksa işyeri veya ikametgahının bulunduğu bölgedeki vergi dairesi takibata yetkilidir. 31.07.2015 22
Amme Alacağını Takip Edecek Tahsil Dairesi-2(Madde 5) Niyabeten takip ve tahsil işlemleri bazı yönlerden özellik taşır. Niyabet, aynı idarelere ait tahsil daireleri arasında mümkündür. Devlete ait bir tahsil dairesi özel idare veya belediye tahsil dairesine niyabet veremez. Takibatın niyabeten yaptırılması için, borçlu veya mallarının (ya da her ikisinin) başka bir mahalde bulunması lazımdır. Başka mahal, esas itibarıyla başka şehrin kastedilmediği kabul edilmektedir. Ancak başka şehir deyiminin özellikle İstanbul, Ankara gibi büyük merkezlerin ayrı belediye hudutlarına giren mahalleri bakımından yeterli açıklığa kavuşturulması gerekir. 31.07.2015 23
Tahsil Dairesi Yetkililerine Yardım Zorunluluğu-1 (Madde 6) Madde, tahsil dairelerine yardımla mükellef olanlara ilişkin müeyyideleri içermektedir. İlgililer, 6183 sayılı kanun uyarınca tahsil dairesince kendilerine yapılan tebliğ ve verilen emirleri derhal yapmaya ve neticesini geciktirmeksizin tahsil dairesine bildirmeye mecburdurlar. Ortada makul ve makbul bir özür olmadığı takdirde bu gibiler hakkında Cumhuriyet Savcılığına genel hükümlere göre doğrudan doğruya takibat yapılır.. Bu hallerde, durumun 31.07.2015 tahsil dairesince bir zabıtla teyit ve tevsiki icabeder. 24 Kanıtlar gösterilmeli ve ibraz edilmelidir.
Mirasçıların Sorumluluğu-1(Madde 7) Mirasçıların sorumluluğunu düzenleyen 7. madde hükmüne göre, borçlunun ölümü halinde, mirası reddetmemiş mirasçılar hakkında da 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanacak, borçlunun ölümünden evvel başlamış olan muamelelere devam olunacaktır. Ölüm olayına bağlı bir başka hüküm de 6183 sayılı Kanunun 50. maddesinin ikinci fıkrasında yer almaktadır. Buna göre de borçlunun ölümü halinde terekenin borçlarından dolayı takip, ölüm günü ile beraber 3 gün geri bırakılacaktır. 31.07.2015 25
Mirasçıların Sorumluluğu-2 (Madde 7) Amme alacağına Yönelik Ödeme Emri Ölümden Önce Murise Tebliğ Edilmiş ve Kesinleşmişse Bu durumda tereke takip edilecek ve mirasçıların durumu nazara alınmaksızın amme alacağı terekeden tahsil edilecektir. Tereke amme borcunu karşıladığında sorun yoktur Tereke amme borcuna karşılamadığında Mirası reddetmemiş mirasçılara Başvurulacaktır. Alacak kesinleşmiş olduğundan, 6183 s. Kanunun 58 inci maddesi uyarınca sadece miras hissesi ve sorumluluk payı tutarının yanlış hesaplandığına dava açabilecektir. Mirasçılar hisseleri oranında kişisel varlıkları ile sorumludur Kendilerine yeniden ödeme emri çıkarılmalıdır 31.07.2015 26
Mirasçıların Sorumluluğu-3 (Madde 7) Ölümden Önce Ödeme Emri Tebliğ Edilmiş Ancak Kesinleşmemişse Dava açma süresi dolmadan ölmüşsa Dava açılmış fakat ilk derece yargı yeri karar vermemişse İlk derecede dava red veya kabul edilmiş fakat temyiz aşamaması henüz sonuçlanmamışsa Davalar tahsilatı durdurmadığından cebri takibat devam edecek Ölene ait dosya işlemden kaldırılacak Mirasçılar aleyhine yenileme dilekçesi verilecek Ödeme emrine açılan dava sonuçlanmadan Gerçek kişilerden olan tarafın ölmesi halinde mirasçılar aleyhine takibi yenilenmesine kadar dosya İşlemden kaldırılacak (2577/26 md.) Alacak tahsil edilmiş veya haciz yapılmış veya teminat alınmış olabilir. Bu durumda takibatı yenileme işlemi olmayacaktır. 31.07.2015 27
Mirasçıların Sorumluluğu-4(Madde 7) Case-1 (X) vergi dairesi (M) mükellefinin kesinleşen 300.000.-YTL lik vergi borcu 300.000.-YTL lik vergi cezası için ödeme emrini tebliğ etti. Ancak mükellef (M) dava açtı. Ancak dava neticelenmeden mükellef (M) öldü. Dava aşamasında mükellef 600.000.-YTL lik amme alacağını ödemiştir. Bu durumda ne gibi bir işlem yapılacaktır.? Çözüm-1: Burada tahsilat tarihi ile ölüm tarihi önem arz etmektedir. Ölümden önce tahsilat yapılmışsa yapılacak bir işlem bulunmamaktır. Yargı merciinin kararını beklemek gerekir. Ölümden sonra tahsilat yapılmışsa VUK nun 372 nci maddesi uyarınca vergi ceza tutarı olan 300.000.-YTL nin mirasçılara iade edilmesi gerekir. Tahsilat yapılmamış ancak 600.000.-YTL lik haciz yapılmış ve teminat alınmışsa 31.07.2015 28 yine ceza alınmayacak ödeme emri ve muhteviyatı alacak tutarı değişecektir.
Mirasçıların Sorumluluğu-5(Madde 7) Amme alacağı tahakkuku itibarıyla kesinleşmiş fakat ölümden önce ödeme emri henüz çıkarılmamışsa Mirası reddetmemiş varisler adına ödeme emri hisseleri oranında düzenlenir. Ayrıca, varislerden, duruma göre, teminat istenmesi de ya da ihtiyati haciz uygulanması mümkündür. 31.07.2015 29
Mirasçıların Sorumluluğu-6(Madde 7) Mirasçıların ölenin vergi borcundan sorumlu tutulmaları için mirası raddetmemiş olmalıdır. Mirası reddetmiş mirasçılara tebligat yapılmaz. Medeni Kanunun 546 ncı maddesine göre, miras ölümle açılır, mirasın açılması ile mirasçılar onun tamamına sahip olurlar. Ancak ölümden itibaren 3 ay içinde mirası reddetme hakları vardır. Bu süre içerisinde mirasın kabul edildiğine dair bir tasarruf yapılmadığında 3 ay beklemeye gerek yoktur. Mirasın reddi ile ilgili 3 aylık bekleme süresi, VUK 12 ve 13 üncü madde hükümleri dahilinde zamanaşımı süresini uzatan bir neden olarak sayılmamaktadır. 31.07.2015 30
Mirasçıların Sorumluluğu-8(Madde 7) Terekenin Defter Tutmak Suretiyle veya iflas dairesi tarafından tasfiyesi Terekenin mahkeme veya iflas dairesi tarafından tasfiyesi gereken hallerde mirasçıların sorumluluğu yoktur. Terekenin sulh hâkimi veya vekil edeceği şahıs tarafından defter tutmak suretiyle tasfiye edileceği haller Türk Medeni Kanununun 590. maddesinde belirlenmiştir. (Defter tutmak suretiyle) Mevcudu borçlarını ödemeye yetmeyen terekenin tasfiyesi, sulh mahkemesince iflas hükümlerine göre yapılır. (Türk Medeni Kanunu Md 636) (iflas suretiyle Her iki halde de borçlunun terekesine mahkemece el konulmuş olduğundan, ayrıca mirasçıların sorumlu tutulması yoluna gidilmeyecektir. 31.07.2015 31
Mirasçıların Sorumluluğu-9(Madde 7) Kanuni ve mansup mirasçıların tamamı amme alacağından sorumludur. Sorumluluk mülkiyet hakkına sahip mirasçılar arasında paylaştırılır. Mirasın tutulan defter uyarınca kabul edildiğinde, mirasçılar amme borcundan hisselerine düşen miktarla sorumludurlar. Diğer hallerde ise intikal eden varlık miktarı ile sınırlı olmaksızın miras hisseleri nispetinde sorumluluk geçerlidir. (VUK Md. 12 aynı paralelde) Mirasın reddi ile ilgili 3 aylık süre geçmeden varise çıkarılan ödeme emri geçerli değildir. Varislerden sadece birine tebliğ edilen tarhiyat ihbarnamesi yalnız onun hissesi oranında geçerlidir. Buna istinaden diğer varisler adına ödeme emri çıkarılamaz. Mirasın reddi isteğinde bulunan varis adına ödeme emri çıkarılamaz. Ödeme emrinin kesinleşmesinden sonra ölümün vuku bulması halinde varisin mallarına haciz uygulanabilir. 31.07.2015 32
Amme Alacağının Korunması (Madde 9-36) Amme alacağının tahsili, rızaen ödeme veya cebren takip ve tahsilinden önce tehlikeye girmesini önlemek, alacaklı amme idaresinin haklarını korumak amacı taşıyan önlemler, Teminat İsteme Şahsi Kefalet Teminat Hükmünde Eşya İhtiyati Haciz İhtiyati Tahakkuk Diğer koruma hükümleri 31.07.2015 33
Teminat İsteme-1 (Madde 9) Amme alacağının korunması bakımından ilk önlemdir. Amme borçlusunun malvarlığına dahil kıymetleri istek üzerine fakat kendi belirlemesi ile borcuna karşılık göstermek suretiyle amme alacağının güvence altına alınması amacına yöneliktir TEMİNAT İSTEME NEDENLERİ Vergi Usul Kanununun 344 üncü maddesi uyarınca vergi ziyaı cezası kesilmesini gerektiren fiilin bulunması Amme borçlusunun Türkiye de ikametgahının bulunmaması ve ve bu durumun amme alacağının tahsilini tehlikeye düşürmesi Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sayılan kaçakçılık cezası kesilmesini gerektiren fiilin bulunması 31.07.2015 34
Özel Hallerde Teminat-2(Madde 9) 1-6183 Sayılı Kanunun 9. Maddesi 2-6183 Sayılı Kanunun 34. Maddesi (Fesih) 3-6183 Sayılı Kanunun 48. Maddesi (Tecil) 4-6183 Sayılı Kanunun 58. Maddesi (Ödeme Emrine İtiraz) 5-Vergi Usul Kanununun 112/2 Maddesi (Memleketi terk halinde ödeme) 6-Vergi Usul Kanununun 376. Maddesi (Cezalarında İndirim) 7-İYUK 27/5. Maddesi (Yürütmenin Durdurulması) 8-4458 Sayılı Gümrük Kanununun 128 ve müteakip maddeleri (Geçici ithalat) 9-6183 Sayılı Kanunun 34. Maddesi (Ortaklık Feshi) 10-6183 Sayılı Kanunun 94. maddesi (Gayrimenkul mallarda artırma ve ihale) 11-Veraset ve İntikal Vergisi Kanunun 19. maddesi (Ödeme Zamanı) 12-KDVK Md 49 (Teminatlı İşlemler) 13-KDV ve Stopaj GV İadelerinde 31.07.2015 35
Teminat İsteme-3 (Madde 9) Uygulama Teminat istenmesini gerektiren durum, sadece teminat istenmesini gerektiren alacakla ilgili bir ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz nedeni sayılmaktadır. İnceleme Elemanı Konuyu Bir Yazı İle Vergi Dairesine Bildirir Vergi Dairesi Konuyu Vergi Dairesi Başkanlığına/Defterdarlığa bildirir. İhtiyati tahakkuk kararı alınacak Bu ihtiyati tahakkuk kararına istinaden teminat istenecek Teminat göstermesi için borçluya verilen sürenin dahi dolması beklenmeden, gerek görüldüğünde, aynı ihtiyati tahakkuk kararına istinaden ihtiyati haciz uygulaması 31.07.2015 36 yapılacak
Teminat İsteme-4 (Madde 9) Teminat amme borçlusundan istenir. Duruma göre bu asıl borçlu, kanuni temsilci, ortak ve kefillerden ve varislerden biri olabilir. Teminat istenirken borçluya ne kadar süre tanınacağı hususunda 6183 sayılı kanunda özel bir hüküm yoktur. 6183 sayılı kanunun 8. Maddesi ile yapılan atıf uyarınca, bu hallerde Vergi Usul Kanununun 14. Maddesi uyarınca bu süre 15 günden az olamaz. Teminat tutarı vergi incelemesine yetkili olanlarca (VUK Md.135) yapılacak ilk hesaplara göre belirlenir. Alacağın aslını, öngörülen cezayı ve gecikme faizini karşılamalıdır. Teminat istenmesine ilişkin yazı dava konusu yapılabilir mi? Cezasız tarhiyatta teminat olur mu? Diğer yandan yine yasal düzenleme gereği olarak "teminat istenmesini gerektiren hallerin varlığı durumunda ihtiyati haciz uygulaması kanundan doğan bir zorunluluk olmaktadır." Dolayısıyla teminat istenmesini gerektiren durumların mevcut olup olmadığı yönünde yargı mercilerince yapılan inceleme sonunda söz konusu işlemin iptal edilmesi halinde ihtiyati haczi gerektiren bu sebep ortadan kalkacağından ihtiyati haciz uygulaması da söz konusu olmayacaktır. Böyle bir durumda, teminat istenmesine ilişkin yazı, vergi borçlusunun hukukunu etkileyen, kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem niteliğinde bulunduğundan idari davaya konu olacak bir işlem olarak değerlendirilmelidir. Bu durumda da teminat isteme işlemi dava konusu yapılabilir. Burada davaya esas alınacak belge, teminat isteme yazısıdır. Danıştay 3'üncü Dairesi'nin vermiş bulunduğu bir karara göre de, "Teminat istenmesine ilişkin yazı dava konusu yapılabilir." (E. No: 1997/361, K. No: 1998/849) Cezasız tarhiyatlar teminat istemine neden teşkil etmez. Bir başka anlatımla cezasız tarhiyatta teminat istenemez. 31.07.2015 37
Teminat İsteme-5(Madde Teminat olarak para, teminat mektubu, tahvil, hisse senedi ve hazine bonoları gibi menkul kıymetler gösterildiğinde bunlar üzerine haciz işlemi uygulanmaz. Vergi dairesi veznesinde saklanılmakla yetinilir. Menkul veya gayrimenkul malların teminat gösterildiği durumlarda ise10. Maddenin 5 nolu bendi uyarınca bu kıymetlerin haciz varakalarına istinaden haczedilmeleri gerekmektedir. (Teminat Haczi) İnceleme yapılmadan teminat istenemez. Sadece vergi incelemesine başlanılmış olması teminat isteme için yeterli değildir. Teminat için verilen süre dolmadan ihtiyati haciz uygulanabilir. Teminat isteme kanuni bir süre yoktur. Süreyi idare belirler. İstenen teminatı göstermeyen amme borçlusu hakkında 13 üncü maddenin 4 no.lu bendi uyarınca ihtiyati haciz uygulanır. 31.07.2015 38
Teminat Olarak Kabul Edilecek Kıymetler (Madde 10) Para Bankalar ve Özel Finans Kuruları (Katılım Bankası) tarafından verilen süresiz teminat mektupları Hazine Müsteşarlığınca İhraç Edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri veya bunlar yerine geçen belgeler Hükümetçe belli edilecek milli esham ve tahvilat Haczedilen menkul ve gayrimenkul mallar Bu belgelerde Bankalar Kanunu nominal bedele faiz gereğince belirlenen dahil edilmişse, limitler dahilinde teminat olarak verilen teminat yalnızca bu senet mektupları nominal mallar teminat olarak veya belgedeki ana değeri ile teminat kabul edilir. Bu tür para teminat olarak kabul edilir. mallar alacaklı amme kabul edilir. idaresince haciz ile dikkate alınır 31.07.2015 varakalarına 39 istinaden haczedilir. Paranın teminat olarak gösterilmesi bir ödeme demektir. Gecikme zammını durdurur. Yabancı paralar teminat gösterilebilir. Hükümetçe belli edilip, Maliye Bakanlığı genelgesi ile teşkilata duyurulan esham ve tahvilat, teminat olarak kabul edilecektir. Bu esham ve tahviller tahsil dairesinden öğrenilebilir. En yakın borsa cetvelleri üzerinden % 15 noksanı Amme borçluları veya bunlar lehine üçüncü şahıslar tarafından gösterilen menkul ve gayrimenkul
Menkul veya Gayrimenkullerin Teminat Olarak Gösterilmesi-1(Madde 10) Teminat olarak gösterilen menkul mallara 6183 sayılı kanunun 81. Maddesi uyarınca haczi yapan memurca değer takdir edilir. Bu değer alış faturalarında gösterilen değerdir. Tahsil dairesi veya borçlunun talebi üzerine bilirkişiye başvurulabilir. Bilirkişi tarafından takdir edilen değer esas alınır. Gayrimenkul malların haczinde değer takdirinin ne şekilde yapılacağı hususunda 6183 sayılı kanunda özel bir hüküm yoktur. Uygulamada tahsil daireleri tapu ve emlak vergisi tarhına esas olan değerlerinden düşük olanını esas almaktadır. İhtilaf halinde, 6183 sayılı kanunun 91. Maddesi uyarınca satış komisyonu vasıtası ile değer takdiri yoluna gidilmesi gerekir. İştirak halinde tasarruf edilmekte olan gayrimenkullerde borçlu hissesi, iştirak eden diğer mal sahiplerinin rızasıyla teminat olarak kabul edilebilir. 31.07.2015 40
Menkul veya Gayrimenkullerin Teminat Olarak Gösterilmesi-2(Madde 10) Amme alacağının tahsilini tehlikeye düşürmüyorsa ipotekli gayrimenkuller de teminat olarak gösterilebilir. Teminat olarak gösterilen menkul ve gayrimenkul malların neması borçluya aittir. 351 S. No.lu Tahsilat Genel Tebliğinde kesin haciz halinde nemalara tahsil dairesince el konulabileceği açıklanmıştır. Bir gayrimenkuldeki teferruat haczedilirken, gayrimenkulün ipotekli olup olmadığının kontrolü gerekir. Gayrimenkul teferruat hariç tutulmak suretiyle ipotek edilmişse bu takdirde teminat olarak verilmek istenen teferruatın menkul mal olarak hazczedilmesi, Gayrimenkul teferruat dahil tutulmak suretiyle ipotek edilmişse teminat olarak kabul edilmemesi gerekir.(323 S. No.lu Tahsilat Genel Tebliği) 31.07.2015 41
Teminatın Tamamlanması (Madde 10) Gösterilen teminatın değer kaybetmesi veya borç tutarı arttığında borçludan teminatı tamamlanması talep edilir. Borçlu ilave teminatı göstermediğinde alacağın teminatsız kalan kısmı için ihtiyati haciz yapılır. 31.07.2015 42
Teminatın Değiştirilmesi-1(Madde 10) Amme borçlusu daha önce vermiş olduğu teminatı kısmen veya tamamen aynı değerde kıymetle değiştirilmesini idareden talep edebilir. İdare bu talebi kabul etmediğinde borçlu mahkemeye (Duruma göre Vergi veya İdare Mahkemesi) başvurabilir. Yeni gösterilecek teminatın, değiştirme anındaki borç tutarını karşılaması gerekir. Örnek: 500.000.-YTL lik borcu için 2.000.000.-YTL değerindeki gayrimenkulünü teminat olarak gösteren borçlu bunun yerine 500.000.-YTL değerindeki süresiz banka teminat mektubunu teminat olarak göstermek isteyebilir. 31.07.2015 43
Teminatın İadesi (Madde 10) Teminat amme alacağının korunması veya ödenecek safhaya gelmiş amme alacağına yönelik cebri takibatın durdurulması için alınır. Teminat alınmasını gerektiren durumun ortadan kalkması ile iade olunur. Alınmış olan teminatlar ihbarname esasına göre yapılacak tarhiyat üzerine ödemenin yapılması veya yargı yerlerince terkin kararı verilmesi üzerine iade olunur. Yargı aşamasında, ilk derece yargı yerinin terkin kararına karşın idare temyiz yoluna başvurduğunda teminatın iadesi için nihai karar beklenir. (2577/28-1 Maddesi) Teminat, alınmasını gerektiren durum ve borçla sınırlı olarak kullanılır.mükellefin başka vergi borçlarının olması teminatın bu borç için kullanılması imkanı vermez. 31.07.2015 44
Şahsi Kefalet-1(Madde 11) Teminat sağlayamayan mükellefler, muteber bir şahsı müteselsil kefil ve müşterek borçlu gösterebilirler. Şahsi kefalet, tespit edilecek şartlara uygun olarak, noterden tasdikli sözleşme ile tesis olunur. (Şahsi Kefalet Senedi Örneği 242 Seri Nolu Tahsilat Genel Tebliğindedir) Alacaklı tahsil dairesi, şahsi kefaleti ve kefil gösterilen kimseyi kabul edip etmemekte serbesttir. Şahsi kefalet asıl olarak borçlar kanununda (483-503 maddeleri) düzenlenmiştir. 484 üncü maddede kefillik sözleşmesinin geçerliliği, yazılı biçimde yapılması ve kefilin sorumlu olacağı belli bir miktarın gösterilmesine bağlanmıştır. 31.07.2015 45
Şahsi Kefalet-2(Madde 11) Şahsi Kefalette Aranacak Nitelikler (242 sayılı Tahsilat Genel Tebliği) Kefilin asıl borçluya rücu edebilmesi için tahsilat makbuzuna şerh düşülmesi gerekir Kefil olacak şahsın itibarı olan, mali gücü yüksek ve borç ödemede iyi niyetli olması gerekir Normal olarak, başlangıçta asıl borçluya başvurulması, sonuç alınmadığında kefile gidilmesi gerekir. Müşterek borçlu veya müteselsil kefalet asıl borçlu veya kefillerin hepsi için geçerlidir Alacaklı tahsil dairesi, şahsi kefil veya kefillerden herhangi birinden alacağının tamamını tahsil edebilir. 31.07.2015 46
Teminat Hükmünde Olan Eşya-1 (Madde 12) Hizmet İşletilmeden işletmelerindeki doğan amme bazı eşya borçları; ve malzemeler amme borcuna karşılık teminat hükmünde sayılmıştır. Bu hükmün nedeni; bar, otel ve benzeri işletmelerin muvazaalı sözleşmelerle başkalarına ait gösterilmesi ve işletilmesinden doğan amme borçlarını ödemede kötü niyetli davranmalarıdır. Gelir Vergisi Kurumlar Vergisi Katma Değer Vergisi MTV Belediye Vergileri Sigorta Prim Borçları İşletilmeden doğan amme borçları Bunlara bağlı Cezalar Gecikme Faizi Gecikme Zammı 31.07.2015 47
İhtiyati Haciz-1 (Madde 13) İleride tahakkuk edecek olan veya tahakkuk etmiş henüz vadesi geçmemiş bulunan ya da vadesi geçtiği halde ödeme emri tebliğ edilmemiş olan amme alacağının tahsil güvenliğini sağlamak üzere yapılan hacze ihtiyati haciz denir. (V.D. İşlem Yönergesi Md 126) 6183 sayılı Kanun uygulamasında ihtiyati haciz, idari bir tasarruf niteliğinde olan icrai bir karar dayanılarak re sen uygulanır. İcra iflas Kanuna göre uygulanan ihtiyati haciz, yargı kararına dayanılarak icra dairelerince uygulanır. (İcra İflas Kanunu Md.258) İhtiyati haciz kesin (kat i) haciz hükümlerine göre uygulanır. (6183 s. K. Md. 77, 79, 88) 31.07.2015 48
İhtiyati Haciz-2 (Madde 13) İhtiyati Haczin Uygulandığı Durumlar (safhalar İtibariyle) Henüz Tahakkuk Etmemiş Borçlar Tahakkuk Etmiş Olduğu Halde Ödeme Vadesi Gelmemiş Amme Alacakları Ödeme Vadesi Dolmuş Olduğu halde henüz ödeme emri çıkarılmamış Ödeme Emrinin Tebliğinden Dava Açma Süresi Sonuna Kadar Ödeme Emrine Karşı Dava açılıp Yürütmeyi Durdurma Kararı Alınırsa 31.07.2015 49 İhtiyati Tahakkuka gerek yoktur.
İhtiyati Haciz-3 (Madde 13) Ödeme emrinin tebliği üzerine dava açma süresinin dolması ile cebri takibat başlamış olur. Bu safhadan sonra kesin haciz yapılır. Ödeme emrine karşı borçlunun 7 gün içinde dava açma imkanı vardır. Bir amme borçlusunun değişik safhalarda birden fazla borcunun bulunması halinde, bunlardan biri için ihtiyati haciz nedeninin doğmuş olması diğerleri hakkında yapılacak işlem bakımından özellik teşkil eder. Örnek 1: Borçlunun belli bir ikametgahı yoksa tüm borçları için tedbir kararı alınması gerekir. Borçlunun şahsı ile ilgili ise tüm alacakları kapsar. Örnek 2: Vergi incelemesi sonucu ihtiyati haciz konulacaksa yapılan inceleme sonucunda ikmalen tarh edilecek vergiler açısından tedbir kararı alınması gerekir. 31.07.2015 Haciz nedeni belli bir borçla ilgili ise belli bir borçla sınırlı ihtiyati haciz yapılır. 50
İhtiyati Haciz Kime Yapılır? (Madde 13) İhtiyati hacizde asıl muhatap, ihtiyati haciz konusu amme borcunu kendi mamelekinden ödemek durumunda olan kişilerdir. Kanuni temsilciler Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin tümü şirkete ait amme borcunun ödenmesi bakımından kanuni temsilci sayılmakta,(özel belirleme yoksa) bunlar hakkında ihtiyati haciz uygulanabilmektedir. Limited şirket ortakları limited şirket borcundan sorumluluklarına isabet eden kısım için hiçbir şart aranmadan ihtiyati hacze tabidirler. Kanuni temsilci olan şirket müdürü borcun tamamından sorumlu tutulup hakkında ihtiyati haciz uygulanabilmektedir. Eshamlı komandit şirketlerde, dernek ve vakıflarda kanuni temsilciler sorumlulukları ölçüsünde cebri takibata tabi tutulurlar. Küçük ve kısıtlılarda kanuni temsilciler vergi cezası yönünden asıl borçludurlar. Kefil ve yabancı kişi ve kurum temsilcileri asıl borçlular gibi cebri takibata tabi tutulurlar. Mirası reddetmemiş mirasçılar, hisseleri oranında murisin borçlarından dolayı cebri takibata tabi tutulurlar 31.07.2015 51 Şahıs şirketlerinde (kollektif ve adi şirketler) ortaklıkla ilgili borçlardan dolayı şahsi varlıklar üzerine ihtiyati haciz uygulanabilir.
İhtiyati Haciz-4(Madde 13) Amme borcundan dolayı İhtiyati haciz yapılacak kişi sayısı birden fazla ise her birinin borç tutarı belirtilmek koşuluyla tek haciz kararı alınabilir Haciz varakalarının bizzat veya mutlaka vali ve kaymakam tarafından onaylanması şart değildir. Vali ve kaymakamlık mührü ile bu makamlar adına vali ve kaymakam tarafından görevlendirilen yetkili de onaylayabilir. Örneğin Vali Yrd. veya Defterdar Tahakkuk etmemiş amme alacakları için ihtiyati tahakkuk kararı alınmadan ihtiyati hacze gidilemez. 31.07.2015 52
İhtiyati Haciz Nedenleri-1 (Madde 13) İhtiyati Haciz Nedenleri 9 uncu madde gereğince teminat istenmesini mucip hallerin mevcut olması Borçlunun belli ikametgahının olmaması Borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırma ve hileli yollara sapması ihtimali varsa Borçludan teminat göstermesi istendiği halde, belli müddette teminat veya kefil göstermemiş veya gösterdiği kefil kabul edilmemişse Mal bildirimine çağrılan borçlunun belli bir müddet içinde mal bildiriminde bulunmaması veya noksan bildirimde bulunması Hüküm kesinleşmiş olsun olmasın para cezasını gerektiren fiil dolayısıyla amme davası açılmış olması İptali istenen muamelelerle ilgili malların elden çıkarılması 31.07.2015 53
İhtiyati Haciz Nedenleri-2 (Madde 13) 9 uncu madde gereğince teminat istenmesini mucip hallerin mevcut olması 9 uncu madde uyarınca teminat istenmesini gerektiren neden sadece ilgili alacakla sınırlı olarak 13/4 uyarınca ihtiyati haciz uygulamamıza imkan sağlar Böyle bir durumda borçlunun diğer borçları için ise bu bent uyarınca ihtiyati haciz yaparız Bu bent uyarınca yapılacak ihtiyati haciz için istenilen teminatın verilen süre içinde gösterilip gösterilmeyeceği beklenmez. Halbuki 13/4 uyarınca yapılacak hacizde beklememiz gerekir. Örnek: Muhasebe hilesi yaparak vergi ziyaına sebep olan ve ilk hesaplamalara göre 100 birim borcu için teminat istenirken, tahakkuk etmiş fakat henüz ödeme vadesi gelmemiş 1.000 birim vergi borcu kendi haline bırakılamaz. Bu borç için teminat istenmesi de mümkün değildir. Güvenceye bağlanması için 13/1 getirilmiştir. 31.07.2015 54
İhtiyati Haciz Nedenleri-3 (Madde 13) Borçlunun belli ikametgahının olmaması Amme borçlusunun Türkiye de ikametgahı olmamakla beraber, Türkiye dışında belli bir ikametgahı varsa 13/2 uyarınca ihtiyati haciz uygulanmaz. Türkiye de ikametgahı bulunmayan amme borçlusunun durumu, amme alacağının tahsilinin tehlikede olduğunu gösteriyorsa, tahsil dairesi kendisinden teminat isteyebilir (6183 s. K. Md. 9/2) Bu hüküm özellikle dar mükellefiyet esasında faaliyette bulunanların vergi borçlarının güvenceye bağlaması yönünden önem taşır 31.07.2015 55
İhtiyati Haciz Nedenleri-4 (Madde 13) Borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırma ve hileli yollara sapması ihtimali varsa Borçlunun kaçması kolayca tespit edilir. Diğer hallerde borçlunun kaçması, mallarını kaçırması veya hileli yollara sapması ihtimalinin somut olarak tespiti zordur. Alacaklı amme idaresine son derece geniş bir takdir hakkı tanımaktadır. 31.07.2015 56
İhtiyati Haciz Nedenleri-5 (Madde 13) Borçludan teminat göstermesi istendiği halde, belli müddette teminat veya kefil göstermemiş veya gösterdiği kefil kabul edilmemişse 9 uncu madde gereğince istenen teminatın gösterilmemesi halinde devreye girecek olan bir hükümdür. Teminat gösterilmesi için borçluya verilen süre dolmadan ihtiyati haciz yapılamaz. İhtiyati tahakkuk nedenleri arasında sayılmamıştır. Buna göre teminat gösterilmesi istenen amme alacağı henüz tahakkuk etmemiş bile olsa, borçlu süresinde teminatı göstermediğinde ayrıca ihtiyati tahakkuk kararı alınmadan doğrudan ihtiyati haciz uygulaması yapılabilecektir. 31.07.2015 57
İhtiyati Haciz Nedenleri-6 (Madde 13) Mal bildirimine çağrılan borçlunun belli bir müddet içinde mal bildiriminde bulunmaması veya noksan bildirimde bulunması 55. maddede belirtildiği üzere kendilerine ödeme emri tebliğ edilen amme borçlusu 7 gün içinde ödeme yapmaz dava yoluna da gitmezse mal bildiriminde bulunmak zorundadır. Bu durumda ihtiyati haciz ödeme emrinin konusu olan borçla ilgili değildir. Çünkü bu borç için kesin hacze gidilme imkanı doğmuştur. Borçlunun varsa tahakkuk ettiği halde ödeme vadesi gelmemiş veya henüz tahakkuk etmemiş borçları korunmaya alınacaktır. 31.07.2015 58
İhtiyati Haciz Nedenleri-7 (Madde 13) Hüküm kesinleşmiş olsun olmasın para cezasını gerektiren fiil dolayısıyla amme davası açılmış olması Cumhuriyet Savcılığı tarafından Ceza Usulü Mahkemeleri Kanununa göre, amme davası açılması halinde, suçluya hükmedilecek para cezasının tahsili içindir. Cumhuriyet Savcılığı durumu Vergi Dairesine bildirince, borçlunun mallarına ihtiyati haciz konulması gerekmektedir. Bu bent hükmü uyarınca ihtiyati haciz uygulamak için ihtiyati tahakkuka gerek yoktur. 31.07.2015 59
İhtiyati Haciz Nedenleri-8 (Madde 13) İptali istenen muamelelerle ilgili malların elden çıkarılması 6183 sayılı Kanunun 27, 29 ve 30 uncu maddelerinde belli hallerde yapılan tasarruflar hükümsüz sayılmıştır. İptali istenen muamele konusu malların korunması için bunlar üzerinde ihtiyati haciz uygulama imkanı tanınmaktadır. Amme borcu olmazsa bile uygulanacaktır. Bu bent hükmü uyarınca ihtiyati haciz uygulamak için ihtiyati tahakkuka gerek yoktur. 31.07.2015 60
İhtiyati Haciz Süreci (Madde 13) İhtiyati Haciz Süreci Tahakkuk Etmemiş (Kesinleşmemiş) Amme Alacakları Tahakkuk Etmiş (Kesinleşmiş) Amme Alacakları Vergi Dairesi Başkanlığından/Defterdarlıktan ihtiyati tahakkuk kararı alınır (Asıl borçlu dışındakilere gidildiğinde onun adına ayrıca ihtiyati tahakkuk yapmaya gerek yoktur) Alacaklı Amme idaresinin en büyük memurundan ihtiyati haciz kararı alınır. (Devlete ait amme alacaklarında mahalli en büyük memur Vergi Dairesi Başkanlığı olan yerlerde vergi dairesi başkanıdır, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde vali ilçelerde kaymakamdır (327 S.N. Tahsilat Tebliği) 31.07.2015 61
İhtiyati Haciz-5(Madde 13) Vergi Dairesi Başkanlığı kurulan yerlerde ihtiyati tahakkuk veya ihtiyati haciz için Vergi Dairesi Başkanı takdir hakkını kullanarak aksi yönde karar verebilir. Vergi Dairesi Başkanlığı kurulmayan yerlerde İhtiyati tahakkuk için Defterdarlık ihtiyati haciz içinse vali veya kaymakam takdir hakkını kullanarak aksi yönde karar verebilir. İhtiyati haciz hiçbir süreyle kayıtlı olmaksızın uygulanacak, borç ödeninceye veya yargı yoluna gidildiğinde Danıştay dan nihai karar çıkıncaya kadar devam edecektir. Teminat ile ihtiyati haciz arasındaki fark, birinde haczedilecek kıymeti amme borçlusunun kendisinin göstermesi, diğerinde idarenin re sen tespit etmesidir. İhtiyati hacizle haczedilmiş kıymetlerin bulunduğu durumda borçlunun mal bildirimine davet edilmesine gerek yoktur. 31.07.2015 62
İhtiyati Haciz Süreci (Madde 13) İhtiyati hacizli amme alacakları vergi dairelerince teminatsız alacaklar gibi takip edilmektedir. Ödeme vadesi geldiğinde ödeme yapılmadığında Ödeme Emri çıkarılmakta Ödeme Emrine rağmen ödeme yapılmadığında ve dava yoluna gidilmediğinde 7 günlük dava süresinin dolmasından sonra ihtiyati haciz kesin hacze çevrilmekte Haczedilen malların paraya çevrilme hükümlerine göre satışı yapılmaktadır. 31.07.2015 63
İhtiyati Haciz-5(Madde 13) 16 ncı madde uyarınca para veya menkul kıymetler (teminat mektupları, hazine tahvil ve bonoları, senet ve tahviller) teminat olarak gösterildiği takdirde ihtiyati haciz kaldırılır. Çünkü para ve kıymetli evrakların teminat gösterilmesi halinde bunlara haciz uygulanmamakta, tahsil dairesinin kasasında muhafaza edilmektedir. (İY.Md. 121/b ) Borçlu elinde haczedilen mallara karşı istihkak iddiasında bulunulduğunda, haczi yapan tahsil dairesinin bulunduğu mahaldeki adli mahkemelere dava açılması gerekmektedir. (6183 s.k. Md.68) Tüzel kişiliği haiz şahıs şirketlerinde matrah farkı tespit edildiğinde vergi aslı ortaklardan alınır, ceza ise şirket adına kesilir. Bu nedenle ceza için şirket varlığına, vergi aslı için ortakların varlığına ihtiyati haciz uygulanır. Şirket varlığı ceza için yeterli değilse, ceza kısmı için ortaklara gidilir. 31.07.2015 64
Haczedilen Malların Borçlu veya Üçüncü Şahısta Bırakılması(Madde 14) Tahsil dairesi haczettiği malların nakil ve muhafaza masrafından kurtulmak, borçlu veya üçüncü şahıs bunlardan yararlanmak tercih etmektedir. Bu yol tahsil dairesinin ihtiyarına bırakılmıştır. Borçlunun kendisine bırakılması için Üçüncü şahıs yedinde bırakılması için Malların kıymetinin para olarak depo edilmesi Ya da Tahsil dairesinin bulunduğu mahalde ikametgah sahibi bir şahsın müteselsil kefil gösterilmesi gerekir Üçüncü şahıstan taahhüt senedi alınır. (242 sayılı Tahsilat Genel Tebliği) Aynen İade mecburiyeti yoktur Aynen İade mecburiyeti vardır 31.07.2015 65
İhtiyati Hacze Karşı Dava Açma-1 (Madde 15) Haklarında ihtiyati haciz uygulanan kişiler dava açabilir. Dava açma süresi haczin tatbiki, gıyapta yapılan hacizlerde haczin tebliği tarihinden itibaren 7 gündür. Dava açma süresi adli tatile denk gelirse, adli tatilin bittiği tarihten itibaren 7 gündür. Yetkili vergi mahkemesi alacaklı tahsil dairesine ait vergi davası işlerine bakan vergi mahkemesidir. İhtiyati hacze karşı açılan davalarda vergi mahkemesince amme borçlusu lehine hüküm verilse bile, ihtiyati haciz Danıştayda nihai karar çıkıncaya kadar devam eder. 31.07.2015 66
İhtiyati Hacze Karşı Dava Açma-2 (Madde 15) Dava Nedenleri Usul Yönünden Esas yönünden İhtiyati haczin usulüne uygun olarak yapılmadığını Sadece ihtiyati haciz nedenlerine itiraz edebilir. Örneğin ihtiyati haczin vergi dairesi müdürü kararı ile uygulanmış olmasına itiraz edebilir. Örneğin ihtiyati haciz borçlunun belli bir ikametgahı bulunmadığı gerekçesiyle uygulanmışsa, bu hususun doğru olmadığını ileri sürebilir. Böyle bir borcu bulunmadığını, tarhiyat ihbarnamesinin hatalı olduğunu, borcun zamanaşımına uğradığını, borç tutarının yanlış olduğunu ileri süremez. 31.07.2015 67
İhtiyati Haczin Kaldırılması-1 (Madde 16) Aşağıdaki hallerde ihtiyati haciz kaldırılır. (İY Md.130) Borçlu tarafından bu Kanunun 10/5 inci maddesinde yazılı menkul mallar hariç olmak teminat gösterilmesi, Kesin haciz yapılması Yargı mercilerince ihtiyati haczin kaldırılması yönünde nihai karar verilmesi İhtiyati haczin dayanağını teşkil eden ihtiyati tahakkuk hakkında yargı mercilerince kaldırılması yönünde nihai karar verilmesi 31.07.2015 68 Tahakkuku kesinleşen amme borcunun ödenmesi
İhtiyati Haczin Kaldırılması-2 (Madde 16) Menkul malın kabul edilmeme nedeni; ihtiyati haczin uzun süre devam etme ihtimalinin olması ve bu sürede menkul malın bir kısmının muhafazasının idareye çok masraf yükleme olasılığının bulunmasıdır. Vergi mahkemesinin, ihtiyati haciz uygulamaları ile ilgili kararının Danıştay'da dava konusu edilmesi halinde ihtiyati haciz kaldırılmaz. Danıştay'ın nihai kararına göre işlem yapılır. (2577 s. K. Md 27) Niyabeten yapılan ihtiyati hacizlerde asıl tahsil dairesi değil niyabeten uygulayan vergi dairesi ihtiyati haczi kaldırır. İhtiyati haczin kaldırıldığının borçluya tebliği gereklidir. Mal 3. şahıs nezdinde haczedilmişse aynı zamanda 3. şahsa tebliği gerekir. İhtiyati haciz dolayısıyla tebliğ yapılan kurumlara, ihtiyati haciz kaldırıldığında da tebliğ yapılmalıdır. 31.07.2015 69
Haciz Türleri (Madde 9, 13, 62) Uygulamada 3 çeşit haciz bulunmaktadır. Teminat Haczi (Madde 9/5) İhtiyati Haciz (Madde 13) Kesin(Kat i) Haciz (Madde 62) Teminat olarak gösterilen mallara uygulanan hacizdir. İhtiyati haciz sebeplerine ve ihtiyati tahakkuka dayanan haciz şeklidir. Ödeme emrinin tebliğine rağmen ödemede bulunmayanlara uygulanan haciz şeklidir. 31.07.2015 70
İhtiyati Tahakkuk-1 (Madde 17) İleride tahakkuk edecek olan amme alacağının daha önceden tahsil güvenliğini sağlamak için yapılan tahakkuka ihtiyati tahakkuk denir. (İ.Y. Md.80) İhtiyati tahakkuk VUK kapsamına giren vergi ve resim şeklindeki amme alacakları için uygulanır. İhtiyati tahakkuk kapsamına giren vergi ve resimler (359 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliği) 31.07.2015 71
İhtiyati Tahakkuk Kapsamı(Madde 17) İhtiyati tahakkuk kapsamına giren vergi ve resimler (359 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliği) Gelir Vergisi Kurumlar Vergisi Gider Vergileri (KDV, BSMV, ÖİV, Şans Oyunları V., ÖTV vb) Damga Vergisi Veraset ve İntikal Vergisi 31.07.2015 72 Bu vergilere ait zam ve cezalar
İhtiyati Tahakkuk Süreci (Madde 17) Sebeplerin varlığı halinde Vergi Dairesi ihtiyati tahakkuk talebine yönelik yazıyı Vergi Dairesi Başkanlığına/Defterdarlığa gönderir. Vergi Dairesi Başkanı/Defterdar durumu inceleyerek ihtiyati tahakkuka gerek olup olmadığına karar verir. ihtiyati tahakkuk emri emri üzerine vergi dairesi vergi, resim ve bunların zam ve cezaları İhtiyati tahakkuk fişi ile tahakkuk eder. ihtiyati tahakkuk haciz dosyası oluşturulur. Her ihtiyati haciz olayı için bir haciz varakası düzenlenir. İhtiyati haczin süratle uygulanmasını sağlamak üzere işlemler elden takip edilir. Düzenlenen haciz varakaları ihtiyati tahakkuk-haciz kayıt defterine işlendikten sonra haciz varakaları sevk bordrosu ekinde İcra Servisine verilir. İcra Servisi haczi gerçekleştirir 31.07.2015 73
İhtiyati Tahakkuk Nedenleri-1 (Madde 17) İhtiyati Tahakkuk Nedenleri 9 uncu madde gereğince teminat istenmesini mucip hallerin mevcut olması (13/1) Borçlunun belli ikametgahının olmaması (13/2) Borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırma ve hileli yollara sapması ihtimali varsa (13/3) Mal bildirimine çağrılan borçlunun belli bir müddet içinde mal bildiriminde bulunmaması veya noksan bildirimde bulunması (13/5) 110 uncu madde uyarınca mükellef hakkında kovuşturmaya geçilmiş olması 31.07.2015 Teşebbüsün muvazaalı olması, geçekte başkasına ait olduğuna 74 dair delillerin bulunması
İhtiyati Tahakkuk Nedenleri-2 (Madde 17) 9 uncu madde gereğince teminat istenmesini gerektiren hallerin mevcut olması (13/1) Bu bentte 9 uncu madde uyarınca teminat istenen borç dışındaki diğer borçlar için uygulanan ihtiyati tahakkuktur.. 9 uncu madde uyarınca teminat istenen borçlara ilişkin olarak ihtiyati tahakkuk yapılmasına gerek yoktur. Örnek: Mükellefin (A) borcu için teminat istiyoruz ve teminat göstermediğinde ihtiyati haciz uyguluyoruz. Geriye kalan (B) borcu içinde bir şeyler yapmak gerekir. 31.07.2015 75
İhtiyati Tahakkuk Nedenleri-3 (Madde 17) Borçlunun belli ikametgahının olmaması (13/2) Amme borçlusunun Türkiye de ikametgahı olmamakla beraber, Türkiye dışında belli bir ikametgahı varsa 13/2 uyarınca ihtiyati tahakkuk ve buna bağlı ihtiyati haciz uygulanmaz. Türkiye de ikametgahı bulunmayan amme borçlusunun durumu, amme alacağının tahsilinin tehlikede olduğunu gösteriyorsa, tahsil dairesi kendisinden teminat isteyebilir. (6183 s. K. Md. 9/2) Bu hüküm özellikle dar mükellefiyet esasında faaliyette bulunanların vergi borçlarının güvenceye bağlaması yönünden önem taşır 31.07.2015 76
İhtiyati Tahakkuk Nedenleri-4 (Madde 17) Borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırma ve hileli yollara sapması ihtimali varsa (13/3) Borçlunun kaçması kolayca tespit edilir. Diğer hallerde borçlunun kaçması, mallarını kaçırması veya hileli yollara sapması ihtimalinin somut olarak tespiti zordur. Alacaklı amme idaresine son derece geniş bir takdir hakkı tanımaktadır. 31.07.2015 77
İhtiyati Tahakkuk Nedenleri-5 (Madde 17) Mal bildirimine çağrılan borçlunun belli bir müddet içinde mal bildiriminde bulunmaması veya noksan bildirimde bulunması(13/5) 55. maddede belirtildiği üzere kendilerine ödeme emri tebliğ edilen amme borçlusu 7 gün içinde ödeme yapmaz dava yoluna da gitmezse mal bildiriminde bulunmak zorundadır. Bu durumda ihtiyati haciz ödeme emrinin konusu olan borçla ilgili değildir. Çünkü bu borç için kesin hacze gidilme imkanı doğmuştur. Borçlunun varsa tahakkuk ettiği halde ödeme vadesi gelmemiş veya henüz tahakkuk etmemiş borçları korunmaya alınacaktır. 31.07.2015 78