Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, 16-20 Ekim 2007, İstanbul Sixth National Conference on Earthquake Engineering, 16-20 October 2007, Istanbul, Turkey MÜHENDİSLİK SİSMOLOJİSİNİN GEOTEKNİK PROJELERDE UYGULAMA ÖRNEKLERİ APPLICATIONS OF ENGINEERING SEISMOLOGY IN GEOTECHNICAL PROJECTS Öz YILMAZ 1, Murat ESER 2, Gürcan Şenay 3, Mehmet BERILGEN 4 ÖZET İstanbul da bir konut proje sahasında zeminin sismik modelini tayin etmek amacıyla bir kırılma sismik etüdü yaptık. Saha kayıtlarını elde etmek için, proje sahası içinde 20 ayrı lokasyonda 2- m aralıklı 48 adet 4.5-Hz düşey jeofonlardan oluşan bir serim kullandık. Herbir lokasyonda ilk-varan sinyal zamanlarına lineer-olmayan tersine-çözüm esasına dayalı tomografi yöntemini uygulayarak 30-m derinliğe kadar P-dalga hız-derinlik modelini ve Rayleigh-türü yüzey dalgalarına tersine çözüm yöntemini uygulayarak yine 30-m derinliğe kadar S-dalga hızderinlik profilini tayin ettik. Bilahare, sismik hızları geoteknik sondajlardan elde edilen zemin profilleriyle brlikte kullanarak, proje sahasına mahsus geoteknik deprem mühendisliği parametrelerini tayin ettik. Özellikle, azami zemin büyütme oranı, zemin doğal periyodu, azami yüzey-kaya ivme oranı, ivmenin önemli derecede büyük olduğu derinlik aralığı, spektral ivme oranı, ve TA-TB tasarım spektrum periyodlarını tesbit ettik. Ayrıca, proje sahası içinde potansiyel heyelan kayma yüzeylerini tesbit etmek amacıyla, uzunlukları 150-300 m arasında değişen beş hat boyunca yansıma sismik etüdü yaptık. Herbir hat boyunca, 2-m aralıklı 48 adet 40-Hz düşey jeofonlardan oluşan bir serim kullanarak 2-m aralıklarda saha kayıtları elde ettik. Herbir hat boyunca, ilk-varan sinyal zamanlarına lineer-olmayan tersine-çözüm esasına dayalı tomografi yöntemini uygulayarak 30-m derinliğe kadar P-dalga hız-derinlik modelini ve yansıyan dalgaların analizinde de daha derinlere kadar zeminin sismik görüntüsünü elde ettik. ABSTRACT We determined the seismic model of the soil column within a residential project site in Istanbul, Turkey. Specifically, we conducted refraction seismic survey at 20 locations using a receiver spread with 48 4.5-Hz vertical geophones at 2-m intervals. We applied nonlinear tomography to first-arrival times to estimate the P-wave velocity-depth profiles and performed Rayleigh-wave inversion to estimate the S-wave velocity-depth profiles down to a depth of 30 m at each of the locations. We then combined the seismic velocities with the geotechnical borehole information regarding the lithology of the soil column and determined the sitespecific geotechnical earthquake engineering parameters for the site. Specifically, we computed the maximum soil amplification ratio, natural period of the soil column, maximum surface-bedrock acceleration ratio, depth interval of significant acceleration, spectral acceleration ratio, and design spectrum periods TA-TB. We conducted reflection seismic survey along five line traverses with lengths between 150-300 m and delineated landslide failure surfaces within the site. We recorded shot gathers at 2-m intervals along each of the the seismic line traverses using a receiver spread with 48 40-Hz vertical geophones at 2-m intervals. We applied nonlinear tomography to first-arrival times to estimate a P-wave velocity-depth model and analyzed the reflected waves to obtain a seismic image of the deep near-surface along each of the line traverses. Keywords: Engineering Seismology, Traveltime Tomography, Surface-Wave Inversion, Reflected Waves 1 Direktör, Anatolian Geophysical, Istanbul, E-mail: oz@anatoliangeo.com 2 Proje Jeofizikçisi, Anatolian Geophysical, Istanbul, E-mail: murat@anatoliangeo.com 3 Proje Jeofizikçisi, Anatolian Geophysical, İstanbul, E-mail: gurcan@anatoliangeo.com 4 Doç. Dr., İnşaat Müh. Bölümü, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, E-mail: berilgen@yildiz.edu.tr 447
448 Mühendislik Sismolojisinin Geoteknik Projelerde Uyugulama Örenekleri GİRİŞ Bir geoteknik proje, sismolog, jeomorfolog, ve geoteknik ve deprem mühendislerinin takım çalışmasını gerektirir. Sismoloğun katkısı zeminin sismik özelliklerini tayin etmektir. Yansıyan dalgaların analizinden, zemin birimlerinin arayüzlerinin geometrisini, ve varsa, fayların geometrisini belirlemekte kullanılabilecek yüzeye-yakın yeraltınının bir simik görüntü kesitini elde ederiz. Kırılan dalgaların analizinden, zeminin P-dalga hız-derinlik modelini tayin ederiz. Nihayet, yüzey dalgalarının analizinden de zeminin S-dalga hız-derinlik profilini tayin ederiz. Bu ara ürünler, proje sahasına mahsus jeomorfoloji, ve geoteknik sondaj ve laboratuar verileriyle birleştirilerek, zeminin ıslahına yönelik tasarım için gerekli geoteknik modeli oluşturmak üzere zemin geometrisi, zemin pedolojisi, ve zemin dinamik parametrelerinin tanımlanmasında kullanılır. Şekil 1, proje sahasında yaptığımız sismik etüde mahsus lokasyon haritasını göstermektedir. Sahanın büyüklüğü yaklaşık 130 dönümdür. Rakım 125-180 m arasında değişmektedir. Sahanın batı yarısında topoğrafya oldukça düz, doğu yarısında ise kuzey yönde aşağı-doğru bir eğim vardır. Üst zemin tamamen kildir. Arazi, çok-katlı apartman blokları inşa edilmek üzere bir konut projesine tahsis edilmiştir. Şekil 1. Proje sahasındaki sismik etüde mahsus lokasyon haritası. Saha çalışmasında, 20 lokasyonda (KS01-KS20) kırılma sismik serimi ve beş adet hat boyunca (YS05-09) yansıma sismik serimi kullanılmıştır. Kırmızı oklar kırılma sismik serim yönlerini temsil etmektedir. Yeşil eğriler, potansiyel heyelan kütle sınırlarını temsil etmektedir. SİSMİK SAHA ÇALIŞMASI Proje sahasında (Şekil 1) herbir kırılma sismik etüd lokasyonunda (KS01-KS20), 2-m aralıklı 48 adet 4.5-Hz düşey jeofonlardan müteşekkil bir serim kullandık. Atış noktasında derinliği 30 cm ve çapı 10 cm bir kuyu içine yerleştirilen bir buffalo gun kullanarak, serimin iki ucunda ve ortasında
Ö Yılmaz, M Eser, G Şenay, M Berilgen 449 olmak üzere üç adet 48-kanallı saha kayıdı elde ettik (Şekil 2). Kayıt için örnekleme aralığı 0.5 milisaniye ve kayıt uzunluğu 2 saniyedir. Herbir lokasyondaki serimin yönü, serim boyunca rakım farkı asgari olacak tarzda seçilmiştir. Herbir yansıma hattı boyunca (Şekil 1 de YS05-YS09 olarak adlandırılan), 2-m aralıklı 48 adet 40-Hz düşey jeofonlardan müteşekkil bir serim kullandık. Sismik kaynak olarak el balyozu ve çelik bir plaka kullandık ve uzunlukları 150-300 m arasında değişen herbir hat boyunca 2-m aralıklarda yüzlerce kayıt elde ettik. Kayıt için örnekleme aralığı 0.5 milisaniye ve kayıt uzunluğu 1 saniyedir. Şekil 2. KS08 lokasyonunda 94-m jeofon serimiyle (üstte yeşil çizgiyle temsil edilen) elde edilmiş örnek saha kayıtları. Kırmız yıldızları atış noktalarını temsil etmektedir --- serimin iki ucundan 2-m açıkta iki atış ve serimin orta noktasında bir atış. KIRILAN VE YÜZEY DALGALARIN ANALİZİ 20 adet KS lokasyonunun herbirinde elde edilen üç saha kayıdından tesbit edilen ilk-varan sinyallere mahsus varış zamanlarına lineer-olmayan tomografi yöntemini (Zhang ve Toksöz, 1997) uygulayarak, serim boyunca P-dalga hız-derinlik modelini tayin ettik. Bilahare, hız-derinlik modelinin yanal yönde ortalamasından herbir lokasyon için 30-m derinliğe kadar P-dalga hızderinlik profili elde ettik. Daha ziyade kırılan dalgalardan oluşan ik-varan sinyal zamanlarının analizi için aşağıda kısaca tariflenen bir iş akışını kullandık (Yılmaz ve Eser, 2002). Bu iş akışında, önce, saha kayıtlarından tesbit edilen ilk-varan sinyal zamanlarından bir başlangıç P-dalga hız-derinlik modeli inşa edilir. Sonra bu başlangıç modeli, lineer-olmayan tomografi yöntemiyle iteratif tarzda değiştirilerek, nihai P-dalga hız-derinlik modeli tayin edilir. Herbir iterasyonda, ilk-varan sinyal zamanları modellenir ve gerçek zamanlarla karşılaştırılır. Modellenen zamanlarla gerçek zamanlar arasındaki uyuşmazlık kabul edilebilir asgari bir değere ualşınca iterasyon durudurulur. Bu analizi müteakip, herbir KS loaksyonunda kaydedilen serimin iki ucundaki kayıtlardan Rayleigh-türü yüzey dalgalarının dispersif davranışını en iyi temsil edeni seçilip (Şekil 3), bu dalgalar önce kırılan ve yansıyan dalgalardan tecrit edilmiştir. Bunu müteakip, bu saha kayıdı düşük ve yüksek frekanslı gürültüyü yoketmek için 2,4-36,48-Hz bant-geçişli frekans süzgecinden geçirilmiştir. Bilahare, düzlem-dalga ayrışımıyla, bu kayıdı açılım-zaman domeninden Rayleigh-
450 Mühendislik Sismolojisinin Geoteknik Projelerde Uyugulama Örenekleri dalga faz-hızı-frekans domenine dönüştürdük (Şekil 4). Yüzey dalgalarının temel moduna ( fundamental mode ) tekabül eden dispersiyon eğrisini bu dönüşüm domeninde azami-enerji kriterine istinaden (Şekil 4) tesbit ettik ve bu eğriyi tersine çözümle S-dalga hız-derinlik profilini tayin etmek üzere kullandık (Şekil 3) (Park vd., 1999; Xia vd., 1999). Bu işlemde, bir başlangıç S-dalga hız-derinlik profili iteratif tarzda değiştirilerek nihai bir S-dalga hız-derinlik profili hesaplanır. Herbir iterasyonda, modellenen dispersiyon eğriyle gerçek dispersiyon eğrisi karşılaştırılır. Modellenen dispersiyon eğrisiyle gerçek dispersiyon eğrisi arasındaki uyuşmazlık kabul edilebilir asgari bir değere ulaşınca iterasyon durudurulur. Yüzey dalgalarından elde edilen S-dalga hızları jeofon serimi boyunca yanal ortalamyı temsil eder. Buna mukabil, kuyu sismiğinden elde edilen hızlar lokal zemin türünden ve kuyu şartlarından etkilenirler. Şekil 3. KS13 lokasyonunda, serimin bir ucundaki kayıtta mevcut yüzey dalgalarının yansıyan ve kırılan dalgalardan tecrit edildikten sonraki hali (solda) ve yüzey dalgalarından tersine çözümle elde edilen S-dalga hız-derinlik profili (sağda, basamaklı mavi eğri). Derinlik ekseni S-dalga hızına ve frekans ekseni Şekil 4 te de gösterilen dispersiyon eğrisine mahsustur. S-dalga hız-derinlik profili, yine Şekil 4 te gösterilen Rayleigh-dalgası temel moduna tekabül eden dispersiyon eğrisine iteratif tersine çözümün uygulanmasıyla elde edilmiştir. Bu işlemde, iterasyon, modellenen (sağdaki siyah eğri) ve gerçek (sağdaki siyah noktalar) dispersiyon değerleri arasındaki fark kabul edilebilir asgari bir değere ulaşınca durdurulur. Şekil 4. Şekil 3 te gösterilen saha kayıdındaki yüzey dalgalarından düzlem-dalga ayrışımı uygulanarak elde edilen dispersiyon spektrumu. Bu şekilde, düşey eksen Rayleigh dalgalarının faz hızını temsil etmektedir. Rayleigh dalgalarının herbir frekans bileşeni farklı faz hızıyla seyahat etmesi, bu dalgaların zemin içinde dispersif karakteri haiz olmalarının bir tezahürüdür. Rayleigh dalgalarının enerjsinin büyük bir kısmı, ekseriyetle temel moda aittir. Bu mod için, faz hızının frekansa bağımlı değişimini temsil eden bir dispersiyon eğrisi şekilde gösterildiği gibi tesbit edilir. Bilahare bu dispersiyon eğrisinden, bir tersine çözüm uygulamasıyla bir KS lokasyonundaki zemine mahsus S-daga hız-derinlik profili elde edilir (Şekil 3).
Ö Yılmaz, M Eser, G Şenay, M Berilgen 451 Kırılan dalgaların analizinden P-dalga hızlarını ve yüzey dalgaların analizinden S-dalga hızlarını 20 adet KS lokasyonunun herbirinde tayin ettikten sonra, bu hız-derinlik profillerinden 0-30 m zemin kolonunda 4-m aralıklarda olmak üzere hız kontur haritaları ürettik (Şekil 5 ve 6). Ayırca, P- ve S-dalga hızlarının oranını derinliğe bağlı olarak hesabettik ve hız-oran haritaları inşa ettik (Şekil 7). Yanal hız değişimlerine istinaden, proje sahasını üç bölgeye ayırdık --- nispeten düşük S-hızlı batı bölgesi, nispeten yüksek S-hızlı doğu bölgesi, ve geçiş zonu diye tanımlanabilecek orta bölge (Şekil 8). Bu sonuca istinaden, herbir bölge içinde KS05, KS10 ve KS14 lokasyonlarına tekabül eden noktalarda 50 m, 40 m ve 30 m derinliklerde geoteknik sondajlar yapıldı. Şekil 5. KS lokasyonlarında (kırmızı noktalar) tayin edilen P-dalga hız-derinlik profillerinin üç-boyutlu interpolasyonuyla elde edilen ve 12-m derinliğe tekabül eden P-dalga hız kontur haritası. Siyah poligon proje sahasının sınırlarını tariflemektedir. Şekil 6. KS lokasyonlarında (kırmızı noktalar) tayin edilen S-dalga hız-derinlik profillerinin üç-boyutlu interpolasyonuyla elde edilen ve 12-m derinliğe tekabül eden S-dalga hız kontur haritası. Siyah poligon proje sahasının sınırlarını tariflemektedir.
452 Mühendislik Sismolojisinin Geoteknik Projelerde Uyugulama Örenekleri Şekil 7. KS lokasyonlarında (kırmızı noktalar) tayin edilen P- ve S-dalga hız-derinlik profillerinin oranının üç-boyutlu interpolasyonuyla elde edilen ve 12-m derinliğe tekabül eden hız-oran kontur haritası. Siyah poligon proje sahasının sınırlarını tariflemektedir. Şekil 8. KS lokasyonlarında (kırmızı noktalar) tayin edilen S-dalga hız-derinlik profillerinin üç-boyutlu interpolasyonuyla elde edilen ve 28-m derinliğe tekabül eden S-dalga hız haritası. Hızların yanal değişimine istinaden proje sahası üç bölgeye ayrılmıştır --- batı, doğu ve orta. Herbir bölgede mavi dairelerle temsil edilen loaksyonlarda (KS05, KS10 ve KS14) geoteknik sondajlar yapılmıştır. Siyah poligon proje sahasının sınırlarını tariflemektedir. GEOTEKNİK DEPREM MÜHENDİSLİĞİ PARAMETRELERİNİN TAYİNİ Proje sahasında herbir bölge için (batı, orta ve doğu), S-dalga hızlarını zemin profiliyle birlikte kullanarak (Şekil 9), geoteknik deprem mühendisliği parametrelerini tayin ettik. Bu parametrelerin tayininde, 7.4 büyüklüğündeki İzmit 17 Ağustos, 1999 depremine mahsus Arçelik mevkiinde kayada kaydedilmiş olan SH sismogramı esas alınmıştır (Yılmaz vd., 2006). Şekil 8 de batı, orta ve doğu olarak tanımlanan herbir bölge için, S-dalga hız-derinlik profili, geotektnik sondajdan zemin profili ve Arçelik mevkiinde kayada yer hareketini tarifleyen gerçek sismogram kayıdını kullanarak, KS05, KS10 ve KS14 mevkilerinde zemin yüzeyindeki sismogramı modelledik (Şekil 10). Bu bir-boyutlu zemin-tepki analizi zeminin lineer-olmayan davranışını eşdeğer bir lineer sistem olarak modelleyen bir algoritma ile yapılmıştır (Schnabel vd., 1972; Bardet vd., 2000).
Ö Yılmaz, M Eser, G Şenay, M Berilgen 453 Deprem mühendisliğinde, zeminin bir deprem hareketine tepkisi, mümkün olabilecek azami ivme esasına dayanır (Kramer, 1996). Bu nedenle, KS05, KS10 ve KS14 zemin mevkilerindeki sismogramları modellemeden önce, kaya mevkiinde ölçülen sismograma (ki bu, zemin mevkiindeki zemin-temelkaya arayüzüne mahsus harekete eşdeğer olarak kabul edilir) azami ivme değeri 0.3g olacak şekilde genlik ayarlaması yapılmıştır. Şekil 9. KS10 noktasındaki (Şekil 8 de orta bölgeye mashus) geoteknik sondajdan elde edilen zemin profilinin S-dalga hzı-derinlik profiliyle korelasyonu. Şekil 10 da gösterildiği gibi, herbir bölge için zemin mevkiinde (KS05, KS10 ve KS14) yüzeydeki azami ivme değerinin zemin-kaya arayüzündeki azami ivme değerine oranını (1.5) hesabettik. Bu oran azami yüzey-temelkaya ivme oranı olarak adlandırılır. Herbir bölge için, ayrıca, azami ivmenin derinliğe göre değişimini hesabettik ve önemli miktarda büyük olduğu derinlik aralığını belirledik (Şekil 11a). Şekil 11b de gösterildiği gibi, Şekil 10b de gösterilen spektrumların smooth edildikten sonra oranı alınarak, azami zemin-büyütme oranını (2.4) ve bu değere tekabül eden zeminin doğal periyodunu (0.3 saniye) belirledik. Bu analizleri müteakip, proje sahasında herbir bölge için (Şekil 8 de batı, orta ve kuzey olarak adlandırılan), Şekil 11c deki örnek gibi tepki spektrumunu hesapladık. Bu spektrum, belli doğal periyodlara sahip üst yapıların zemin mevkiindeki modellenen deprem hareketine ve kaya mevkiindeki ölçülen deprem hareketine karşı davranışlarını tariflemektedir. Burada, üst yapı tekdereceli serbestliğe sahip %5 sönümlü bir yay sistemiyle (SDOF) temsil edilmektedir. Şekil 11c deki örnekte olduğu gibi, spektral ivme oranını (2.4) ve tasarım spektrum periyodlarını (TA- TB: 0.05-0.55 saniye) hesapladık. Tablo 1 de, Şekil 8 de tariflenen üç ayrı bölgeye mahsus deprem mühendisliği parametreleri listelenmiştir. Bu parametreler, zemin dinamik parametreleriyle birlikte geoteknik mühendisi tarafından zemin sınıflaması için ve yapı mühendisi tarafından da yapısal tasarım için kullanılır.
454 Mühendislik Sismolojisinin Geoteknik Projelerde Uyugulama Örenekleri Şekil 10. KS10 mevkiinde (Şekil 8 de orta bölgeye mahsus) deprem mühendisliği parametreleri için analiz: (a) Ağustos 1999 İzmit depremine mahsus Arçelik mevkiinde kayada ölçülmüş ve 0.3g azami değerine genlik ayarlaması yapılmış SH ivme sismogramı (yeşil), ki bunun KS10 zemin mevkiinde zemin-temelkaya arayüzündeki hareketi temsil ettiğini farzetmekteyiz, ve Şekil 9 da gösterilen hız ve sondaj bilgilerine istinaden modellenmiş KS10 mevkiindeki zemin yüzeyindeki hareketi temsil eden ivme sismogramı (kırmızı). Azami yüzey-temelkaya ivme oranı 1.5 değerindedir. (b) Ölçülen (yeşil) ve modellenen (kırmızı) sismogramların spektrumları. Zemin kolonu içinde 0-12 Hz bandı arasında önemli miktarda büyütme olduğunu görnekteyiz. Şekil 11. KS10 mevkiinde (Şekil 8 de orta bölgeye mahsus) deprem mühendisliği parametreleri için analiz: (a) Azami ivmenin derinliğe göre değişimi, (b) Şekil 10b de gösterilen spektrumların smooth edildikten sonra oranı ve bundan elde edilen zemin-kaya büyütme oranı (2.4), ve bu değere tekabül eden zemin doğal periyodu (0.3 saniye), (c) site-specific tasarım spektrumları (yeşil: kaya mevkii için, kırmızı: zemin mevkii için). Önemli ivme değerleri TA-TB: 0.05-0.55 saniye arasına düşmektedir.
Ö Yılmaz, M Eser, G Şenay, M Berilgen 455 Bölge Azami zemin büyütme oranı Tablo 1. Geoteknik deprem mühendisliği parametreleri. Zemin Azami İvmenin önemli doğal periyodu yüzey-kaya ivme olduğu derinlik (san) oranı aralığı Spektral ivme oranı Spektral karakteristik periyodları TA TB (san) (m) Batı 2.2 0.4 1.3 0-10 1.3 0.05-0.60 Orta 2.4 0.3 1.5 0-15 2.4 0.05-0.55 Doğu 2.8 0.15 1.7 0-10 2.1 0.05-0.65 YANSIYAN DALGALARIN ANALİZİ Petrol ve doğalgaz aramaları için uygulanan sismik etüdlere mukayese ile (Yılmaz, 2001), mühendislik amaçlı sismik etüdlerden elde edilen verilerin analizi nispeten daha basit bir iş akışıyla yapılır (Steeples ve Miller, 1990). Bu iş akışı, dekonvolüsyon, zamanda değişen spektral dengeleme, bant-geçişli frekans süzgeçlemesi, genlik ayarlaması, ve migrasyondan müteşekkildir. Bu projede, herbir yanısma hattı boyunca (Şekil 1 de YS05-YS09 olarak adlandırılan) 150-m derinliğe kadar yeraltının görüntüsünü veren sismik kesitten başka (Şekil 12), P-dalga hız-derinlik modellerini de tayin ettik (Şekil 13). YS hatları boyunca elde edilen sismik kesitler yatay, yer-yer sürekli fakat kuvvetli yansıma arayüzlerini içermektedir (Şekil 12). Bunlar muhtemelen esas itiabriyle killi olan zemin içindeki kumtaşı ardalanmalarıyla ilgilidir. P-dalga hız-derinlik modelleri, sığ zeminde düşük hızlı, potansiyel heyelan kayma kütlelerini göstermektedir (Şekil 13). Şekil 12. YS09 hattı (Şekil 1 de lokasyonu verilen) boyunca yansıyan dalgaların analizinden elde edilen sismi kesit. Siyah eğri topoğrafyayı temsil etmektedir. Yüksek genlikli yansıma hadiseleri (kırmızı oklarla belirtilen), muhtemelen, esas itibariyle killi olan zemin içindeki kumtaşı ardalanmalarıyla ilgilidir. SONUÇLAR Zemin etüdleri, sismolog, jeomorfolog, geoteknik mühendisi ve deprem mühendisinin birlikte iştirakiyle yapılması gerekir. Bu örnek projede gösterildiği gibi, sismoloğun bu etüdlere katkısı, kırılan dalgaların analizinden elde edilen P-dalga hız-derinlik modeli, yüzey dalgaların analizinden elde edilen S-dalga hız-derinlik profili, ve yansıyan dalgaların analizinden elde edilen zemin arayüzlerinin, ve varsa, fayların geometrisidir. Bu ara ürünler, bilahare geoteknik ve deprem mühendisleri tarafından zeminin geometrisi, pedolojisi ve dinamiğini tayin etmek, ve böylece zeminin geoteknik modelini tanımlamakta kullanılır.
456 Mühendislik Sismolojisinin Geoteknik Projelerde Uyugulama Örenekleri Şekil 13. YS hatları boyunca elde edilen P-dalga hız-derinlik modelleri (hatların lokasyonları Şekil 1 de görülmektedir). Sığdaki pembe-mavi zonlar düşük hızlı olup, potansiyel heyelan kütlelerini temsil etmektedirler.
Ö Yılmaz, M Eser, G Şenay, M Berilgen 457 TEŞEKKÜR Hanyapı İnşaat a ve Yönetim Kurulu Danışmanı Sayın Prof. Dr. Ahmet M. Işıkara ya bize bu çalışmayı yapma imkanını ve yayın iznini verdikleri için teşekkür ederiz. KAYNAKLAR Bardet J, Ichii, K, and Lin C, Manual of EERA: a computer program for equivalent-linear earthquake site response analysis of layered soil deposits, University of Southern California, 2000. Kramer, SL, Geotechnical Earthquake Engineering, p. 273, Prentice-Hall, New Jersey, 1996. Park, C B, Miller, RD, and Xia, J, Multichannel analysis of surface waves: Geophysics, 64, 800-808, 1999. Schnabel, PB, Lysmer, PB, and Seed, HB, SHAKE: A computer program for earthquake response analysis of horizontally layered sites, in Report EERC 72-12, Earthquake Engineering Research Center, University of California, Berkeley, 1972. Steeples, DW and Miller, RD, Seismic reflection methods applied to engineering, environmental, and groundwater problems: in Geotechnical and environmental geophysics, Ward, S. H., ed., Soc. of Expl. Geophys., Tulsa, OK, 1-30, 1990. Xia, J, Miller, RD, and Park, CB, Estimation of near-surface shear-wave velocity by inversion of Rayleigh waves: Geophysics, 64, 691-700, 1999. Yilmaz, O, Seismic data analysis --- processing, inversion, and interpretation of seismic data: Soc. of Expl. Geophys., Tulsa, OK, 2001. Yilmaz, O and Eser, M, A unified workflow for engineering seismology: Expanded Abstracts, 72 nd Annual International Meeting of the Society of Exploration Seismologists, Houston, TX, 2002. Yilmaz, O, Eser, M, and Berilgen, MM, A case study for seismic zonation in municipal areas, The Leading Edge, March issue, 319-330, Society of Exploration Geophysicists, Tulsa, OK, 2006. Zhang, J and Toksoz, MN, Nonlinear refraction traveltime tomography: Geophysics, 63, 1726-1737, 1997.
458 Mühendislik Sismolojisinin Geoteknik Projelerde Uyugulama Örenekleri