Mabed-Saray-Pazar üçgeni karşısında bir Nebi ve bir Yetim

Mabed-Saray-Pazar üçgeni karşısında bir Nebi ve bir Yetim Meryem Suresi 1 40 ayetler Veren ve koruyan Allah'ın adıyla. Kaf, Ha, Ya, Ayn, Sad. ب س ماال ل هاال ر ح م ناال ر حمي م كهميعص [Meryem-1] [Meryem-2] (İşte sana) Sahibin olan Allah'ın kulu Zekeriya'ya rahmetinin hatırası. ذ ك را ر ح م ةا رب كا ع ب د ها ز ك ر يا Bu surede aktarılan hikaye Zekeriya (as) ve Meryem (as) hakkındadır. Hanne, Yahya (as) ve bebek İsa (as) konu içinde geçmektedir. İsa'nın (as) babası ise kendi kendini lanetlediği için bahsi bile geçmez. Öncelikle Zekeriya'nın (as) durumunu ve tavırlarını daha iyi anlamak için nebi/resul tarifini yeniden ele alan ve Zekeriya'nın (as) da dahil olduğu bir nebi türünü irdeleyen açıklamaya bakınız. Hikayenin Meryem (as) ile ilgili olan başı ise Ali İmran suresindeki 33 38 ayetlerdir. Hikayayi bir bütün olarak daha iyi kavramak için aktaralım: إ ناالل هاا ص ط فىا ءا د ما و نحو حاا و ءا لا إ ب را همي ما و ءا لا ع م را نا عل ىاا ل عا ل ممي ن İmrân-33] [Âl-i Allah Adem'i Nuh'u, İbrahim ailesini ve İmran ailesini herkesin üzerine seçti, ذ ري ةا ب ع ض هاا م نا ب ع ضا والل ها س ممي عا ع لمي م İmrân-34] [Âl-i Bunlar bazısı bazısından bir zürriyet olarak. Allah işiten ve bilendir. ا إ ذا قا ل تاا م ر أ ةا ع م را نا ر با إ نيا ن ذ ر تا ل كا ماا فيا ب ط نيا م ح ر راا ف ت قب لا م ني İmrân-35] [Âl-i إن كا أ ن تاال س ممي عاا ل ع لمي م İmran'ın hanımı Ey sahibim olan Allah'ım! Ben karnımda olanı, hür olarak, sana adadım. Benden kabul et. Muhakkak ki Sen işiten ve bilensin. dediği zaman... İsrailoğulları arasında her ailenin erkek çocuklarından birini veya ilkini herhangi bir dünyevi beklenti olmaksızın Allah'a adaması ve tapınağa göndermesi şeklinde bir adet vardı. Bu çocuklar tapınakta büyütülür ve bir din adamı olarak yetiştirilirdi. Eşi Hanne hamile iken İmran vefat etmişti. İsrail oğulları arasında bu aileden bir resul beklentisi vardı. Ailede başka erkek kalmadığı için doğacak bu çocuğun resul olacağına kesin gözüyle bakılıyordu. Hanne de buna dayanarak çocuğunu Allah'a adamıştı. ا فل ماا و ض ع ت هاا قا ل تا ر با إ نيا و ض ع ت هاا أ ن ثىا والل ها أ عل ما ب ماا و ض ع تا و ل مي س İmrân-36] [Âl-i

ال ذ ك را كا ل أ ن ثىا و إ نيا س م مي ت هاا م ر ي ما و إ نيا أ عمي ذ هاا ب كا و ذ ري ت هاا م ناال ش مي طا ناال ر جمي م Onu doğurunca, -ki Allah onun ne doğurduğunu çok iyi biliyordu- Ey sahibim olan Allah'ım! Onu bir kız olarak doğurdum! Erkek, kız gibi olmaz! Ona Meryem adını koydum. Onu ve soyunu kovulmuş şeytandan sana sığındırırım. dedi. Ama çocuk kız olmuş herkes hayal kırıklığına uğramıştı. Tapınak ilk defa bir kızı misafir edecekti... ا ف ت قب ل هاا رب هاا ب ق بحو لا ح س نا و أ ن ب ت هاا ن با تاا ح س ناا و ك فل هاا ز ك ر ياا كل ماا د خ ل İmrân-37] [Âl-i ا عل مي هاا ز ك ر يااا ل م ح را با و ج دا ع ن د هاا ر ز قاا قا لا يا م ر ي ما أن ىا ل كا ه ذاا قا ل تا ه حوا م نا ع ن داالل ها إ ن الل ها ي ر ز قا م نا ي شا ءا ب غ مي را ح سا ب Sahibi olan Allah onu güzel bir kabul ile kabul etti. Güzel bir çiçek gibi yetiştirdi. Onun sorumluluğunu Zekeriya'ya yükledi. Zekeriya ne zaman onun odasına girse onun yanında yiyecek buluyordu. Ey Meryem! Bu sana nereden? diye sordu. Meryem Allah'ın katındandır. Muhakak Allah dilediği kişiye hesapsızca rızık verir. diye cevapladı. Meryem (as), tapınakta Zekeriya'nın (as) gözetiminde yetiştirilir. Burada bahsedilen olay Yetimleri nikah çağına erişinceye kadar deneyin. Onlarda bir rüşd hissederseniz mallarını teslim edin... şeklindeki Nisa-6 ayetinin uygulamasına benziyor. ا وا ب ت لحوااا ل مي تا مىا حت ىا إ ذاا بل غحوااالن كا حا ف إ نا ءا ن س ت ما م ن ه ما ر ش داا فا د ف عحواا إ ل مي ه م ا أ م حوا ل ه ما و لاا ت أ ك لحو هاا إ س را فاا و ب دا راا أ نا ي ك ب رواا و م نا كا نا غ ن مياا فل مي س ت ع ف فا و م نا كا ن ف قمي راا فل مي أ ك لا با ل م ع رو فا ف إ ذاا د ف ع ت ما إ ل مي ه ما أ م حوا ل ه ما ف أ ش ه دواا عل مي ه ما و ك فىا بالل ها ح سمي با [Nisâ-6] Yetimleri nikah çağına ulaşıncaya kadar test edin. Eğer onlarda rüşt sezerseniz mallarını onlara iade edin. Onlar büyümeden acele ile ve israf ederek onların mallarını yemeyin. Zengin olan çekingen davransın, fakir olan ise bilinen bir ölçüyle yesin. Malları iade ederken şahit bulundurun. Hesap görücü olarak Allah yeter... Meryem'in yanındaki yiyecekler hakkında falanca getirdi yerine Allah'ın katından demesi onun rüştünü gösteriyor. Artık Meryem (as) nikah çağına gelmiştir. ا ه نا ل كا د عاا ز ك ر ياا رب ها قا لا ر با ه با ليا م نا ل د ن كا ذ ري ةا طمي ب ةا إن كا س ممي ع İmrân-38] [Âl-i ال د عا ء Hemen orada Zekeriya sahibi olan Allah'a dua etti. Ey sahibim olan Allah'ım! Sen dualara kulak verensin! Bana katından temiz bir nesil bağışla! dedi. Şimdi Meryem (as) süresinden devam edelim. İçten bir sesleniş ile Sahibi olan Allah'a seslendiği zaman, إ ذا نا دىا رب ها ن دا ءا خ ف ميا [Meryem-3] Bu Zekeriya'nın (as) Meryem (as) nikah yaşına geldiği zaman yaptığı dua olduğunu Ali İmran suresinden aktardığımız kısım gösteriyor. Duanın detayı burada aktarılıyor:

ا قا لا ر با إ نيا و ه ناا ل ع ظ ما م نيا وا ش ت ع لاال ر أ سا ش مي باا و ل ما أ ك نا ب د عا ئ كا ر ب [Meryem-4] ش ق ميا Ey sahibim olan Allah'ım! Şu kesin ki kemiklerim gevşedi, başım yaşlılıktan bembeyaz oldu. Ey sahibim olan Allah'ım! Şimdiye kadar sana dua etmekte ümitsiz olmadım. Etki güçüm azaldı. Saçımın beyazlaşması (yaşlılık) zihnimi endişelendiriyor... Zekeriya'nın (as) ihtiyarlığı ve güçlü bir varisinin olmaması etrafındakiler üzerindeki gücünü azaltıyor. Tapınakta herkes Zekeriya'dan (as) sonraki durum için pozisyon kolluyor. و إ نيا خ ف تاا ل م حوا ل يا م نا و را ئيا و كا ن تاا م ر أ تيا عا ق راا ف ه با ليا م نا ل د ن كا و ل ميا [Meryem-5] Arkamdan yerime geçmeye namzet olanlardan korkuyorum. Eşim de kısır. Bana katından yerime geçecek bir namzet ver. Zekeriya (as) "Nasıl olsa bugün var yarın yok. Bir varisi de yok. Sıra bize geçecek yakında." diye bekleşen hatta aralarında entrikalar çeviren bir grubun varlığı ile endişeleniyor. Eşinin kısır olduğunu bildiği için kendisinin bir çocuğu olabileceğini de düşünmüyor. ي ر ث نيا و ي ر ثا م نا ءا لا ي ع قحو با وا ج عل ها ر با ر ض ميا [Meryem-6] Bana ve Yakup soyundan gelenlere varis olsun. Ey sahibim olan Allah'ım! Onu rızana layık eyle. Zekeriya (as) bu duayı Meryem'in yanında, onun artık reşid olduğunu, evlenme çağına geldiğini anladığı zaman yaptığını Ali İmran 37-38 ayetlerden biliyoruz. Beklentisinin İmran soyundan vaad edilen Mesih olduğu anlaşılıyor. يا ز ك ر ياا إ ناا ن ب ش ر كا ب غ لا ماا س م ها ي ح ميىا ل ما ن ج ع لا ل ها م نا ق ب لا س م ميا [Meryem-7] (Melekler şöyle seslendi:)"ey Zekeriya! Seni ismi Yahya olan bir erkek çocuk ile müjdeliyoruz. Bu ismi daha önce kimseye vermedik." Bu ayetin Ali İmran daki benzeri şöyle: ا ف نا د ت هاا ل م لا ئ ك ةا و ه حوا قا ئ ما ي ص ليا فياا ل م ح را با أ ناالل ها ي ب ش ر كا ب مي ح ميى İmrân-39] [Âl-i د قاا ب ك ل م ةا م ناالل ها و سمي داا و ح صحو راا و ن ب مياا م ناال صا ل حمي ن م ص Mihrapta namaz kılarken melekler ona Allah'dan gelen vaadi/sözü (İmran ailesinden gelecek olan resulu) tasdik edecek, salihlerden bir nebi, efendi, kendine hakim (karakterde) olacak olan Yahya ile Allah seni müjdeliyor. diye seslendiler. Allah ise Zekeriya'ya (as) bir süpriz yapıyor! قا لا ر با أن ىا ي كحو نا ليا غ لا ما و كا ن تاا م ر أ تيا عا ق راا و ق دا بل غ تا م ناا ل ك ب را ع ت ميا [Meryem-8] Zekeriya dedi ki: "Ey sahibim olan Allah'ım! Eşim kısır ve ben de yaşlılığın son devresine ulaşmışken benim nasıl bir çocuğum olabilir?" Zekeriya'nın (as) dua ederken kendisine değil Meryem (as) için bir çocuk istediği bu şaşkın cevapta açıkça görülüyor. Yoksa "Duamı kabul ettiğin için şükürler olsun" şeklinde bir cevap olurdu.

[Meryem-9] قا لا ك ذ ل كا قا لا رب كا ه حوا عل يا ه مي نا و ق دا خل ق ت كا م نا ق ب لا و ل ما ت كا ش مي ئا Melekler dedi ki:"işte böyle. Sahibin olan Allah dedi ki: "Bu benim için kolaydır. Daha önce sen birşey değildin ve ben seni yaratmıştım ya." " Bu iki ayetin Ali İmran daki benzeri şöyle: ا قا لا ر با أن ىا ي كحو نا ليا غ لا ما و ق دا بل غ ن ياا ل ك ب را وا م ر أ تيا عا ق را قا لا ك ذ ل ك İmrân-40] [Âl-i الل ها ي ف ع لا ماا ي شا ء (Zekeriya) Ey sahibim olan Allah'ım! Ben yaşanmış ve eşim de kısır iken benim nasıl bir evladım olabilir! dedi. (Melek) Allah tercih ettiği şeyi yapar. dedi. Zekeriya'ya (as) sürpriz çıkmıştı. İmran ailesinin son ferdi Meryem'den (as) bir varis için dua ederkenen kendine Yahya'nın (as) müjdesi gelmişti... Allah'ın Zekeriya'ya (as) rahmeti genişti... Zekeriya'nın (as) engel gördüğü şey Allah'a göre hiç te önemli değildi... قا لا ر باا ج ع لا ليا ءا ي ةا قا لا ءا ي ت كا أ لاا ت كل ماال نا سا ث لا ثا ل ميا لا س حو يا [Meryem-10] Zekeriye şöyle seslendi: " Ey sahibim olan Allah'ım! (Meryem'i mabedden çıkarıp evlendirebilmek için) Bana bir işaret/yöntem göster." Allah:" "İşaretin üç gece süresince insanlar ile konuşmamandır." diye cevapladı. Bu ayetin Ali İmran daki benzeri şöyle: ا قا لا ر باا ج ع لا ليا ءا ي ةا قا لا ءا ي ت كا أ لاا ت كل ماال نا سا ث لا ث ةا أ يا ما إ لاا ر م زاا وا ذ ك ر İmrân-41] [Âl-i رب كا ك ثمي راا و سب حا با ل ع ش يا وا ل إ ب كا ر (Zekeriya) Ey sahibim olan Allah'ım! (Meryem'i mabedden çıkarıp evlendirebilmek için) bana bir işaret/yöntem göster. dedi. (Melek) İşaretin insanla ile üç gün işaret haricinde konuşmamandır. (Bu süre zarfında) sahibin olan Allah'ı çokça an ve kuşluk ile gece ona yönel. dedi. Araya giren Yahya (as) müjdesinden sonra hikaye Meryem'in (as) nasıl tapınaktan çıkarılıp evlendirileceği konusuna dönüyor. Zekeriya (as) bu işin nasıl yapılacağını bilmiyor. Çünki daha önce hiç bir kız tapınağa alınmamıştı. Tapınakta Allah'a adanmış erkek çocuklar büyüdüklerinde evlendiriliyor, diğer taraftan tapınaktaki görevine devam edebiliyorlardı. Fakat Meryem tapınakta Allah'a adanmış ilk kız olduğu için bu iş nasıl olacaktı? ف خ ر جا عل ىا ق حو م ها م ناا ل م ح را با ف أ و حىا إ ل مي ه ما أ نا سب ححواا ب ك ر ةا و ع ش ميا [Meryem-11] Bunun üzerine Zekeriya mihrapta toplumun karşısına çıktı ve onlara sabah ve akşam Allah'ı çokça tesbih etmelerini emretti. Zekeriya (as) bu konuda cevabını alıyor: Herkesin üç gün üç gece Allah'ı tesbih etmesi ile Meryem'in (as) tapınaktan ayrılması gerçekleşecekti. Öyle de yaptılar. Bizans imparatoru 2. Theodosius bir av sırasında attan düşüp bir varis bırakmadan ölünce imparatorluk sıkıntıya düştü. Hanedandan sadece manastırda rahibe olan Pulcheria adında bir kızkardeş vardı. Ona Markianus adında bir komutan ile evlenirse imparatorluğun bu badireyi atlatacağını söyleyip kabul ederse rahibelikten çıkarmayı önerdiler. İmparatorluğun genelinde üç

gün, gündüzleri oruç tutuldu, geceleri tevbe ayini düzenlendi. Bu şekilde Pulcheria manastırdan ve rahibelikten çıkarıldı. (Kaynak: Prof. Dr. Mehmet Çelik.) Bu tarihi olay bize Hristiyanların bu yöntemi bildiklerini ve uyguladıklarını açıkça gösteriyor. Hikaye Yahya (as) hakkındaki pasaj ile devam ediyor: يا ي ح ميىا خ ذاا ل ك تا با ب ق حو ةا و ءا ت مي نا هاا ل ح ك ما ص ب ميا [Meryem-12] Ona küçükken hikmet verdik ve "Ey Yahya! Kitabı kuvvetle tut!" dedik. و ح نا ناا م نا ل د ناا و ز كا ةا و كا نا ت ق ميا [Meryem-13] O çok sakınırdı, biz de ona katımızdan gönülden kavrayış ve temiz bir görüş verdik. ميا [Meryem-14] Anababasına karşı iyi davranırdı. Hiç zorbalık etmedi, isyan da... ميا [Meryem-15] و ب راا ب حوا ل د ي ها و ل ما ي ك نا ج با راا ع ص و س لا ما عل مي ها ي حو ما و ل دا و ي حو ما ي محو تا و ي حو ما ي ب ع ثا ح Barış ve esenlik dünya hayatında, ölü olduğu sürece ve diriltilip yaşayacağı dönemde onun üzerine olsun. Ali İmran suresinde başlayan Meryem (as) hikayesi arada Zekeriya (as) ve Yahya (as) ile ilgili kısmı aktardıktan sonra buradan devam ediyor. وا ذ ك را فياا ل ك تا با م ر ي ما إ ذاا ن ت ب ذ تا م نا أ ه ل هاا م كا ناا ش ر ق ميا [Meryem-16] Kitapta Meryem'i de an. Hani o ailesinden ayrılıp doğuda bir mekana çekilmişti. Meryem (as), Zekeriya'nın (as) himayesinde mabedde kalan bir yetimdi. Bu ayet onun ailesinden bahsediyor. Bu kelimeden onun nikah yaşına gelip (Ali İmran 37, Nisa 6) mabedden ayrılıp (Ali İmran 43) evlendiğini rahatlıkla anlıyoruz. Hikeyenin Meryem (as) ile ilgili başlangıcı Ali İmran suresi 33-61 ayetler arasında. Yukarıda alıntı yapmıştık. Bu ayetler birlikte okunmalıdır. Özetleyecek olursak: Allah'ın İmran ailesinden adı Mesih olan bir nebi göndereceği vaadi vardı. İmran ailesinin son ferdi eşi hamile iken ölünce herkes doğacak çocuğun Mesih olacağını düşünüyordu. Öyle ki çocuk daha doğmadan annesi tarafından Allah'a adanmıştı. (Ali İmran 35). Fakat bir kız çocuk doğmuş, beklentiler boşa çıkmıştı. Böylece bu çocuk mabede alınan ilk kız olmuştu. Allah onu seçmiş, mükemmel birşekilde yetişmesini sağlamıştı. Ali İmran suresindeki ilgili ayetler şöyle: ا و إ ذا قا ل تاا ل م لا ئ ك ةا يا م ر ي ما إ ناالل هاا ص ط فا كا و ط ه ر كا وا ص ط فا كا عل ىا ن سا ء İmrân-42] [Âl-i ا ل عا ل ممي ن O zaman melekler Ey Meryem! Allah seni seçti ve tertemiz kıldı. Seni tüm kadınlar üzerine yükseltti! يا م ر ي ماا ق ن تإ يا ل ر ب كا وا س ج د يا وا ر ك عإ يا م عاال را ك عمي ن İmrân-43] [Âl-i Ey Meryem! Sahibin olan Allah'a kanaatli ol! Rüku edenlerle birlikte ruku ve secde et! demişlerdi.

Hikaye Meryem'in (as) nikah yaşına gelip (Ali İmran 37, Nisa 6) mabedden ayrılıp (Ali İmran 43) evlendiğini noktadan devam ediyor. Ama Meryem'in (as) eşini seçme konusu çok sıkıntılı olmuştu. Bir peygamber annesi olacağı kesin gözüyle bakılan Meryem'i (as) hem iyi niyetli hem de kötü niyetli herkes istiyordu. Ali İmran 44. ayette Meryem (as) ile kimin evleneceği (veya kimin evlendireceği) konusunda tartıştıkları ve hatta kalemleri ile kurra çektikleri anlatılıyor. İyi niyetli olanlar bir peygamberin babası olma şerefi için, kötü niyetli olanlar ise doğacak peygamberi halkın gözünden düşürecek tuzaklar kurmak ve kendi iktidarlarının devamını sağlamak için istiyorlardı. ا ذ ل كا م نا أ ن با ءاا ل غ مي با نحو حمي ها إ ل مي كا و ماا ك ن تا ل د ي ه ما إ ذا يل قحو نا أ ق لا م ه ما أي ه م İmrân-44] [Âl-i ي ك ف لا م ر ي ما و ماا ك ن تا ل د ي ه ما إ ذا ي خ ت ص محو ن İşte sana vahyettiğimiz bilemeyeceğin haberler. Onlar, hangisi Meryem'e kefil olacak (evlenecek veya evlendirecek) diye kalemlerini yarıştırırken yanlarında değildin. Karşılıklı tartışırlarken de onların yanlarında değildin. Zekeriya'nın (as) bu aşamada ne gibi uğraşları gayretleri olmuştu bilinmez, ama sonuçtan pek te memnun olmadıkları kesin. İstemediği bir kişiyle (kuvvetle muhtemel bir Ferisi) nikahlanan Meryem (as), kendini evliliğe hazır hissetmeme gibi bir bahaneyle eşinden uzak durmuş ve evinin bir köşesine çekilmişti. فات خ ذ تا م نا دو ن ه ما ح جا باا ف أ ر سل ناا إ ل مي هاا رو ح ناا ف ت مث لا ل هاا ب ش راا س حو يا [Meryem-17] Onlar ile arasına bir perde edinmişti. Ona ruhumuzu göndermiştik ve o ona düzgün bir insan suretinde görünmüştü. Ev halkı ile arasını bir perde ile ayırmış, kuvvetle muhtemel Allah'tan bir çıkış yolu diliyordu. Bu vaziyette iken melekler (Ali İmran 45) ruh ile gelip ona insan şeklinde görünüyor. قا ل تا إ نيا أ عحو ذا بال ر ح م نا م ن كا إ نا ك ن تا ت ق ميا [Meryem-18] "Senden Rahman olan Allah'a sığırınım. Eğer (Allah'tan) korkan biri isen (yaklaşma)!" dedi. Meryem (as) evin bir köşesinde iken, yanına tanımadığı bir erkek yaklaşan herhangi bir bayanın göstereceği en doğal tepkiyi gösteriyor. قا لا إن ماا أ ناا ر سحو لا رب كا ل أ ه با ل كا غ لا ماا ز ك ميا [Meryem-19] (Melek) "Ben sahibin olan Allah'ın elçisiyim. Sana temiz bir erkek çocuk hibe etmek için (geldim)." dedi. Bu ayetin Ali İmran daki benzeri şöyle: ا إ ذا قا ل تاا ل م لا ئ ك ةا يا م ر ي ما إ ناالل ها ي ب ش ر كا ب ك ل م ةا م ن هاا س م هاا ل م سمي حا عمي سى İmrân-45] [Âl-i ا ب نا م ر ي ما و جمي هاا فياال د ن مياا وا لخآ خ ر ةا و م ناا ل م ق ر بمي ن Melekler Ey Meryem! Kendi katından bir vaad/söz olarak, adı Meryem oğlu İsa Mesih olan, dünyada ve ahirette sevilen ve yakınlık duyulan (bir çocuk) ile Allah seni müjdeliyor.

و ي كل ماال نا سا فياا ل م ه دا و ك ه لاا و م ناال صا ل حمي ن İmrân-46] [Âl-i Salihlerden olan ve beşikte ve yetişkinliğinde insanlar ile konuşacak olan... قا ل تا أن ىا ي كحو نا ليا غ لا ما و ل ما ي م س س نيا ب ش را و ل ما أ كا ب غ ميا [Meryem-20] Meryem:"Bana bir insan dokunmamışken ve ben bu konuda istekli de değilken benim nasıl bir çocuğum olabilir?" dedi. Meryem (as) kendisinin kocasına karşı soğuk olduğunu (zifafın gerçekleşmediğini) ve kendisinin de bu konuda isteksiz olduğunu söylüyor. ا قا لا ك ذ ل كا قا لا رب كا ه حوا عل يا همي نا و ل ن ج عل ها ءا ي ةا لل نا سا و ر ح م ةا م ناا و كا نا أ م را [Meryem-21] م ق ض ميا Melekler dedi ki:"işte böyle. Sahibin olan Allah:"Bu benim için kolaydır" dedi. Onu insanlar için bir işaret ve rahmet yapmamız için. Bu karar verilmiş bir iştir." Melek endişelenmemesini, herşeyin yolunda olduğunu, Meryem'in engel gördüğü şeyin Allah'a göre hiç te önemli olmadığını, işlerin sonucunun Allah'a ait olduğunu ve Allah'ın vaadini gerçekleştireceğini belirterek ikna ediyor. Bu iki ayetin Ali İmran daki benzeri şöyle: ا قا ل تا ر با أن ىا ي كحو نا ليا و ل دا و ل ما ي م س س نيا ب ش را قا لا ك ذ ل كاالل ها ي خل قا ما İmrân-47] [Âl-i ي شا ءا إ ذاا ق ضىا أ م راا ف إن ماا ي قحو لا ل ها ك نا ف مي كحو ن (Meryem) Ey sahibim olan Allah'ım! Bana bir insan dokunmamış iken benim için nasıl bir evlat (müjdesi) olabilir ki! dedi. (Melekler) Bu böyledir. Allah tercih ettiğini yaratır. Bir işe karar verdiğinde ona ol der o da oluşur. dedi. ميا [Meryem-22] Sonuç olarak (Meryem) ona hamile kaldı, ve uzak tenha bir yere çekildi. ف ح مل ت ها فا ن ت ب ذ تا ب ها م كا ناا ق ص Hamile bir bayanın uzak bir yere çekilmesi ve çocuğunu yanlız doğurmasının nedeni ne olabilir? ا ف أ جاء هااا ل م خا ضا إ لىا ج ذ عاالن خل ةا قا ل تا يا ل مي ت نيا م تا ق ب لا ه ذاا و ك ن تا ن س ميا [Meryem-23] م ن س ميا Doğum sancısı onu bir kurma kütüğüne getirdi. Meryem "Ah keşke, bundan önce ölseydim de unutulup gitmiş olsaydım" dedi. Meleklerin ziyaret edip kendini müjdelediği beklenen Mesih'i doğuracak bir anne, hemen doğum öncesi neler söylüyor böyle? Cevaplanması gereken sorular, bunlar! Bu iki ayetteki anormal duruma uygun en kuvvetli ihtimal, eşinin, Meryem'i (as) bakire olmadığı iddiası ile boşamış olmasıdır. Bu iddia karşısında eşinden dört şahit getirmesi istenememiş, fakat karşılıklı lanetleşme ile (Nur 6-10) evlilik sonlanmıştır. Ama Meryem hamiledir. Bir taşla üç kuş

vurulmuş; hem Meryem (as), hem beklenen Mesih İsa (as), hem de Zekeriya (as) bir anda zann altına alınmıştır. Bu karşı tarafın siyasi bir zaferidir. Mesele bununla bitmez "Bir zani ancak başka bir zani ile evlenebilir" kuralına göre Meryem'i (as) artık temiz birisi alamayacaktır. Zekeriya (as) bu duruma karşı hamle olarak Meryem'i (as) yeğeni Yusuf ile evlendirir. Bu evlilik Meryem'in (as) temiz olduğu ve karşı tarafın yalancı olduğu iddiasıdır. Ancak karşı tarafın tacizleri Yusuf'u da hedef alır. Bu durum Yusuf'un bu süreçte neden sıkıntılı olduğunu gayet güzel açıklıyor. Karşılıklı lanetleşme (mülaane) esnasında İsa'nın babası "yalan söylüyorsam Allah'ın laneti üzerime olsun" dediği için bebek İsa konuştuğunda annesini temize çıkarmak adına babasını anmaması (Meryem 32) ve Kuran'da her fırsatta Meryem'den (as) "O ırzını korudu" ifadesini kullanılması bu yorumu kuvvetlendirmektedir. ف نا دا هاا م نا ت ح ت هاا أ لاا ت ح ز نيا ق دا ج ع لا رب كا ت ح ت كا س ر يا [Meryem-24] (İsa veya melek) alt tarafından seslendi: "Endişelenme! Sahibin olan Allah altından bir pınar oluşturdu... و ه زيا إ ل مي كا ب ج ذ عاالن خل ةا ت سا ق طا عل مي كا ر ط باا ج ن ميا [Meryem-25] Hurma dalını kendine doğru silkele. Üzerine yeni, taze (hurmalar) dökülsün... ا ف ك ليا وا ش ر بيا و ق ريا ع مي ناا ف إ ماا ت ر ي نا م ناا ل ب ش را أ ح داا ف قحو ليا إ نيا ن ذ ر ت [Meryem-26] لل ر ح م نا ص حو ماا فل نا أ كل ماا ل مي حو ما إ ن س ميا Ye! İç! Gözün aydın olsun! Herhangi bir insan görürsen "Rahman'a oruç adadım, bugün kimseyle konuşmayacağım" de!" ف أ ت تا ب ها ق حو م هاا ت ح مل ها قا لحواا يا م ر ي ما ل ق دا ج ئ تا ش مي ئاا ف ر يا [Meryem-27] Onu taşıyarak kavmine getirdi. Dediler ki: "Ey Meryem! Sen çok hayret verici bir şey ile geldin... Meryem (as) olaylardan sonra ilk defa halk ile karşı karşıya geliyor. Burada getirdiği çocuk ile ilgili değil içine düştüğü durumu kastediyorlar. Bu dönemde onun Yusuf ile evli olduğunu herkes biliyor. Herkesin büyük beklentileri olan birisi bir anda nasıl olurda böyle bir ithamla karşı karşıya kalır? Herkes için büyük bir hayal kırıklığıdır bu olay. يا أ خ تا ها رو نا ماا كا نا أ بحو كاا م ر أا س حو ءا و ماا كا ن تا أ م كا ب غ ميا [Meryem-28] Ey Harun'unu kardeşi! Baban kötü bir adam değildi, annen de arzulu biri değildi." İmran ailesinin son ferdi Meryem (as) idi. Harun adındaki kardeş, annesi Hanne'nin Meryem'in (as) doğumundan sonra yaptığı ikinci bir evlilikten olan üvey kardeşi olabilir. ف أ شا ر تا إ ل مي ها قا لحواا ك مي فا ن ك ل ما م نا كا نا فياا ميا [Meryem-29] ل م ه دا ص ب (Meryem) çocuğu işaret etti. "Beşikteki bir çocuk ile nasıl konuşalım" dediler. قا لا إ نإ يا ع ب داال ل ها ءا تا ن إ ياا ل ك تا با و ج ع ل نإ يا ن ب ميا [Meryem-30]

İsa dedi ki: "Ben Allah'ın kuluyum. Bana kitap verdi. Beni peygamber yaptı. و ج عل نيا م با ر كاا أ ي نا ماا ك ن تا و أ و صا نيا بال ص لا ةا وال ز كا ةا ماا د م تا ح ميا [Meryem-31] Ve beni nerede olursam bereketli kıldı ve bana yaşadığım müddetçe namazı, zekatı emretti. ميا [Meryem-32] Anneme karşı zorba ve isyankar değil hürmetkar yaptı. و ب راا ب حوا ل د تيا و ل ما ي ج عل نيا ج با راا ش ق Karşılıklı lanetleşme (mülaane) esnasında İsa'nın babası "yalan söylüyorsam Allah'ın laneti üzerime olsun" dediği için bebek İsa konuştuğunda annesini temize çıkarmak adına babasını anmaz. (Lanet, uzaklaştırma demektir.) وال س لا ما عل يا ي حو ما و ل د تا و ي حو ما أ محو تا و ي حو ما أ ب ع ثا ح ميا [Meryem-33] Barış ve esenlik dünya hayatımda, ölü olacağım sürece ve diriltilip yaşayacağım dönemde benim üzerime olsun. Beşikteki bebek İsa'nın (as) konuşması Meryem (as) ve Zekeriya (as) üzerindeki şüpheler ile Yusuf üzerindeki baskıyı gideren bir mucizedir. Mabed-saray-pazar üçgenindeki karşı taraf için ise büyük bir yenilgidir. Problem hemen hall edilmelidir. Meryem (as) ile Yusuf'un bebek İsa'yı (as) yanlarına alıp Mısır'a kaçmalarına sebep olan şey karşı tarafın bu gözü dönmüş halidir. Sonunda İsa yetişkin bir erkek, Allah'ın seçilmiş kulu ve elçisi olarak dönecek ve onların karşısına dikilecektir. ذ ل كا عمي سىاا ب نا م ر ي ما ق حو لاا ل ح قاال ذيا فمي ها ي م ت رو ن [Meryem-34] İşte Meryem oğlu İsa hakkında şüphe ettiğiniz gerçek sözler. ا ماا كا نا لل ها أ نا يت خ ذا م نا و ل دا س ب حا ن ها إ ذاا ق ضىا أ م راا ف إن ماا ي قحو لا ل ها ك ن [Meryem-35] ف مي كحو ن Allah için bir evlat edinmesi olamaz. Allah bundan çok uzaktır. Bir işe karar verdiğinde ona söylediği ancak "Ol!" demektir, o da oluşur. Bu ayeti Ali İmran 59 ile birlikte okumak gerekir. Meryem 35, "İsa Allah'ın oğludur" iddiasının 'Allah' kısmını tenzih ederken, Ali İmran 59 ise İsa'nın (as) atası olan Adem (as) gibi özünün toprak olduğunu vurgulayarak İsa'nın (as) durumunu netleştiriyor. إ نا م ث لا عمي سىا ع ن داالل ها ك م ث لا ءا د ما خل ق ها م نا ت را با ث ما قا لا ل ها ك نا ف مي كحو ن İmrân-59] [Âl-i Allah'a göre İsa'nın durumu (atası) Adem'in durumu gibidir. Allah, Adem'i topraktan yarattı, ve ona Ol dedi ve oluştu. Bu ayetteki benzetmenin temeli varlığın özüdür. Yani Adem (as) ve oğullarının özü topraktır. İsa (as) da bir ademoğludur. O da topraktandır. Ayeti İsa'nın babası yok. Adem'in de babası yoktu ya! diye anlamak ise mümkün değildir. Ayet Hristiyanların İsa'nın (as) özü hakkındaki iddialarına cevap vermektedir: Bizans imparatorluğunun şemsiyesi altında Hristiyanların sırasıyla İznik (MS 425), İstanbul (MS 381), Efes (MS 431) ve Kadıköy (MS 451) konsillerinde aldıkları kararlar ile en sonunda İsa'nın (as)

و أ tamamen tanrısal (ruhani) bir özü olduğu, cismani özünün onun içinde yok olduğunu, yaratılmadığını, tanrıdan doğduğunu kabul etmişler ve tüm Hristiyan alemine kabul ettirmeye çalışmışlardı. Bu itikadi zorlamaları kabul etmeyen Nasturiler Efes'ten sonra, İskenderiye(Kıpti), Habeş, Antakya(Süryani) ve Ermeni (Gregoryen)ler ise Kadıköy'den sonra Bizans'ın önderliğindeki hareketten ayrılmışlardı. Ve bu süreçte çok kan akmıştı. Cinn suresinin ikinci sayfasında Bir olarak Allah'a dua etmek isteyen kişiye yapılan tacizleri anlatan bölüm ve konsüller kastedilerek Kimin daha kuvvetli, kimin daha kalabalık olduğunu görürsünüz tehdidi Bizans şemsiyesi altında Hristiyan akaidini şekillendiren olaylara atıftır. ن ها ل ماا قا ما ع ب داالل ها ي د عحو ها كا دواا ي كحو نحو نا عل مي ها ل ب دا[ Cinn-19 ] Allah'ın bir kulu sadece ona ibadet için kalktığında onlar tepesine üşüşüp çullandılar/keçeleştiler... حت ىا إ ذاا ر أ واا ماا يحو ع دو نا ف س مي عل محو نا م نا أ ض ع فا نا ص راا و أ ق لا ع د دا[ Cinn-24 ] Vaad edilen şeyi gördüklerinde kimin sayıca az kimin desteği zayıf anlayacaklar." Konsüllerde işler güç ve sayı ile yürütülüyordu. Bir tarafta imparator ve devlet erkanı, diğer tarafta Papa, Patrikler ve kilise erkanı. Haktan yana olan birkaç cılız ses anında bastırılıyordu. Kuran tehdidini bu durum üzerinden savuruyor. و إ ناالل ها ر بيا و رب ك ما فا ع ب دو ها ه ذاا ص را طا م س ت قمي م [Meryem-36] Allah, benim de sizin de sahibinizdir. O halde ona kulluk edin. Doğru yol budur. فا خ تل فاا ل أ ح زا با م نا ب مي ن ه ما ف حو ي لا لل ذي نا ك ف رواا م نا م ش ه دا ي حو ما ع ظمي م [Meryem-37] (Hristiyan) mezhepleri kendi aralarında ihtilafa düştüler. Büyük gün şahit olacakları şeylerden dolayı, vay o gerçeği görmezden gelenlere! أ س م عا ب ه ما و أ ب ص را ي حو ما ي أ تحو ن ناا ل ك ناال ظا ل محو ناا ل مي حو ما فيا ض لا لا م بمي ن [Meryem-38] Bize gelecekleri gün neler görecekler, neler duyacaklar! Bugün ise yanlış/eksik davrananlar kesin bir çıkmaza dalmış durumdadır. و أ ن ذ ر ه ما ي حو ماا ل ح س ر ةا إ ذا ق ض ياا ل أ م را و ه ما فيا غ فل ةا و ه ما لاا ي ؤ م نحو ن [Meryem-39] Onlar inanmıyor iken ve gaflet içinde iken işin bitip sermayenin tükendiği güne karşı onları uyar. إ ناا ن ح نا ن ر ثاا ل أ ر ضا و م نا ع ل مي هاا و إ ل مي ناا ي ر ج عحو ن [Meryem-40] Yeryüzünün ve üzerinde bulunanların varisi biziz. Bize döndürülecekler.

Açıklamalar. Zekeriya (as), Yahya (as), Hanne, Meryem (as) ve İsa (as) hakkındaki Meryem suresi 1-40 ayetleri ile Ali İmran suresi 33-62 ayetlerden oluşan iki metin birlikte okunmalıdır. Bu iki metin birbirinin tamamlayıcısıdır. Her iki metini kullanarak hikayeyi baştan sona tekrar edelim: Konu Allah'ın İmran ailesinden adı Mesih olan bir nebi göndereceği vaadi çerçevesinde başlar. Bu vaad ayetlerde Allah'ın kelimesi olarak şöyle geçer: "Meryem/Yahya Allah'ın kelimesini tasdik etti/edecek" ve "Allah kelimesini gerçekleştirdi" gibi. Bunu İmran ailesinin son ferdi, eşi hamile iken ölünce, herkesin doğacak çocuğun Mesih olacağını düşünmesinden anlıyoruz. Öyle ki çocuk daha doğmadan, erkek olacağı kesin gibi, annesi tarafından Allah'a adanmıştı. Fakat bir kız çocuk doğmuştu. Yahudi geleneğinde ailenin doğan ilk erkek çocuğu Allah'a adanıyor, mabedde dini hizmetleri yerine getirmek üzere yetiştiriliyordu. Bu yüzden daha önce mabede hiç kız alınmamıştı. Meryem (as) mabede alınan ilk kız olmuştu. Meryem'in (as) bir yetim olarak Zekeriya'nın (as) himayesinde mabedde büyüdüğünü, nikah yaşına geldiğini görüyoruz. Zekeriya (as) yaşlanıyordu. Kendi yerine geçecek bir varisi olmadığı için tapınak yönetiminde onun ardından pozisyon almaya çalışan bir güruhun davranışları Zekeriya'yı (as) endişelendirmeye başlamıştı. Ayetlerde Zekeriya'yı (as) meleklere, Meryem'i (as) tapınaktan çıkarıp evlendirmek için ne yapacağını sorarken buluyoruz. Çünki Meryem (as) mabeddeki ilk kız olduğu için bu uygulama ilk defa gerçekleşecekti. Bu arada Allah'ın Zekeriya'ya (as) bir sürprizi vardı: Yahya (as). Kendisi yaşlı eşi de kısır olduğu için Yahya (as) müjdesi ona tam bir sürpriz oluyor. Hikaye Yahya (as) üzerinden devam etmiyor. Allah vaadini gerçekleştirecek ve İmran ailesinden bir peygamber gönderecektir. Asıl hikaye bu. Meryem'in (as) mabedden ayrılma töreninin ardından herkesin onunla evlenmek istediğini görüyoruz. Eş seçme konusu çok sıkıntılı olmuştu. Bir peygamber annesi olacağı kesin gözüyle bakılan Meryem'i (as) hem iyi niyetli hem de kötü niyetli herkes istiyordu. Meryem (as) ile kimin evleneceği (kimin evlendireceği) konusunda tartıştıkları ve hatta kalemleri ile kurra çektikleri anlatılıyor. İyi niyetli olanlar bir peygamberin babası olma şerefi için, kötü niyetli olanlar ise doğacak peygamberi halkın gözünden düşürecek tuzaklar kurmak ve kendi iktidarlarının devamını sağlamak için istiyorlardı. Mabed çevresinde din adamları, saray çevresinde soylular ve pazar çevresinde eşraftan oluşan birbiri ile ilişkili çıkar grupları, gelecek nesul-nebi Mesih'in kendi çıkarlarına dokunacağı endişesiyle her şeyi yapabilecek türden insanlardan oluşuyordu. Yahya'nın (as) öldürülmesinde bu grupların etkilerini ve ilişkilerini açıkça görüyoruz. Zekeriya'nın (as) bu aşamada ne gibi uğraşları, gayretleri olmuştu bilinmez, ama kuvvetle muhtemel bir Ferisi olan damattan pek de memnun olmadıkları kesindir. Bu aşamada istemediği bir kişiyle nikahlanan Meryem'i (as), kendini evliliğe hazır hissetmeme gibi bir bahaneyle eşinden uzak durmuş ve evinin bir köşesine çekilmiş halde görüyoruz. Ev halkı ile arasını bir perde ile ayırmış, kuvvetle muhtemel Allah'tan bir çıkış yolu diliyordu. Bu vaziyette iken

melekler ruh ile gelip ona insan şeklinde görünüyor. Meleklerin ifadeleri, Meryem'in (as) engel gördüğü şeyin Allah'a göre hiç te önemli olmadığı, işlerin sonucunun Allah'a ait olduğu ve Allah'ın vaadini mutlaka gerçekleştireceği yönünde. Meryem (as) endişelenmesine gerek olmadığına, herşeyin yolunda olduğuna ikna oluyor. Ve zifafı kabul ediyor. Hikayenin bu aşamasına iki ayetin akla getirdiği iki soru yön veriyor: 1- Hamile bir bayanın uzak bir yere çekilmesi ve çocuğunu yanlız doğurmasının nedeni ne olabilir? 2- Meleklerin ziyaret edip kendini müjdelediği beklenen Mesih'i doğuracak bir anne, hemen doğum öncesi söyledikleri: "Keşke bundan önce ölseydim ve unutulup gitseydim!" Bu iki ayetteki anormal duruma en makul ve en kuvvetli ihtimal, eşinin, Meryem'i (as) bakire olmadığı iddiası ile boşamış olmasıdır. Bu ihtimali düşünürken şunları da akılda tutmak gerek: 1- Zekeriya'nın (as) kendi ardından mabedde oluşacak boşluk için iştahları kabaran insanlardan ve entrikalarından endişelenmesi, 2- Meryem'in (as) evlendikten sonra ailesinden uzak durması, 3- Yahudi elitlerin (mabed, saray, pazar üçgeni) iktidarları uğruna Allah'ın elçilerine karşı geleneksel hale gelmiş yalanlama ve öldürme çabaları. Bu iddia karşısında eşinden dört şahit getirmesi istenememiş, fakat karşılıklı lanetleşme ile evlilik sonlanmıştır. Ama Meryem (as) hamiledir. Bir taşla üç kuş vurulmuş; hem Meryem (as), hem beklenen Mesih, hem de Zekeriya (as) bir anda zann altına alınmıştır. Bu karşı tarafın siyasi bir zaferidir. Mesele bununla bitmez "Bir zani ancak başka bir zani ile evlenebilir" kuralına göre Meryem'i (as) artık temiz birisi alamayacaktır. Zekeriya bu duruma karşı hamle olarak Meryem'i (as) yeğeni Yusuf ile evlendirir. Bu evlilik Meryem'in (as) temiz olduğu ve karşı tarafın yalancı olduğu iddiasıdır. Ancak karşı tarafın tacizleri Yusuf'u da hedef alır. Bu durum Yusuf'un bu süreçte neden sıkıntılı olduğunu gayet güzel açıklıyor. Karşılıklı lanetleşme (mülaane) esnasında İsa'nın (as) babası "yalan söylüyorsam Allah'ın laneti üzerime olsun" dediği için bebek İsa (as) konuştuğunda annesini temize çıkarmak adına babasını anmaması ve Kuran'da her fırsatta Meryem'den (as) "O ırzını korudu" ifadesini kullanılması bu yorumu kuvvetlendirmektedir.(lanet, uzaklaştırma demektir.) Bu şartlar altında Meryem (as) bebek İsa'yı (as) yalnız başına doğurmuştur. Meryem (as) olaylardan sonra ilk defa halk ile kucağında bebek İsa ile çıkıyor. Meryem (as) gibi birisi bir anda nasıl olurda böyle bir ithamla karşı karşıya kalır? Herkes için büyük bir hayal kırıklığıdır bu olay. Kırıcı, kınayıcı sözler havada uçuşur. Fakat beşikteki bebek İsa konuşması herşeyi değiştirir. Bebek İsa'nın (as) konuşması Meryem (as) ve Zekeriya (as) üzerindeki şüpheler ile Yusuf üzerindeki baskıyı gideren bir mucizedir. Mabed-saray-pazar üçgenindeki karşı taraf için ise büyük bir yenilgidir. Problem hemen hall edilmelidir. Meryem (as) ile Yusuf'un bebek İsa'yı (as) yanlarına alıp Mısır'a kaçmalarına sebep olan şey karşı tarafın bu gözü dönmüş halidir. Sonunda İsa yetişkin bir erkek, Allah'ın seçilmiş kulu ve elçisi olarak dönecek ve bütün oyunlarını bozacaktır. Allah'ın selamı Zekeriya, Meryem, Yahya, İsa ve onlara inananların üzerine olsun...

Bu kıssadan alınacak dersler -/- Kişinin annesi veya babasının kim olduğunun önemi yok. Geceden gündüzü, gündüzden geceyi çıkaran, ölüden diriyi, diriden ölüyü çıkaran Allah, annesine iftira edip kendi ağzı ile kendini lanetlemiş azgın bir Allah düşmanının çocuğunu resul-nebi olarak seçebiliyor. Temizlik ve seçilmişlik illede erkeklerden geçen bir haslet değildir. İmran ailesinin seçilmişliği bir kadın olarak Meryem'e (as) ve ondan İsa'ya geçmiştir. -/- Bu kıssada aktarılan olayların Hristiyanların "Bakireden doğan İsa-Mesih" düşüncesine nasıl evrildiğini gösteren bir yönü hemen dikkati çeker: İsa'nın (as) babası konusu gündeme gelince inananlar, babasının iftirasına karşılık hemen "Meryem (as) bakireydi." diyorlardı. Bakireden doğan İsa anlayışının temeli bu ifadedir. -/- İsa'nın (as) babasız olması ve buna dayalı üretilen tüm öğretiler asılsızdır (münker). Nehyi ani-lmünker çerçevesinde muamele edilmelidir. Önkabullere ve varsayımlara dayalı üretimlerin hepsi kritik edilmelidir. Bizans'ın Hristiyan akaidi üzerinde yaptığı manipulasyonlar gözönünde tutulmalıdır. Gelecek mehdi ve mesih inaçları şeklinde İslam ve ehl-i sünnet akaidine yansımaları çok ciddi incelenmelidir. -/- Yapısal olarak bakıldığında Kuran kapalı bir metin değildir. İnsanlık birikimi, dinler tarihi, kainat bilgisi gibi birçok dış kaynağa atıflar ile doludur. Nitekim önceki kitaplar ile birlikte hepsi El-Kitap olarak anılır. Örneğin, Bakara 102 ayetindeki Süleyman'ın (as) krallığı hakkında şeytanların okudukları şeyleri Tevrat'a bakmadan anlamak mümkün değildir. Dolayısıyla Zekeriya (as), Meryem (as) ve İsa (as) hakkındaki bu hikaye de Hristiyanlık tarihinden bağımsız olarak okunamaz anlamlandırılamaz. Pulcheria'nın mamastırdan çıkarılışı, Yahya'nın (as) öldürülmesi, Yusuf'un sıkıntılı dönemi, Mısır'a kaçış... gibi.

Nebi / Resul-Nebi Nebi, Allah'tan aldığı vahyi hem yaşayan hem de insanlara aktaran kişi olarak biliyoruz. Vahiy deyince aklımıza ilk hepimizin Muhammed'in (as) hayatından tanıdığımız vahiy alış şekli geliyor. Bu tür vahyin gelişini etrafındaki insanlar farkedebiliyor. Bu konuda birçok rivayet mevcut. Gerçi vahyin diğer çeşitlerini de biliyoruz: Arıya vahiy, Musa'nın (as) annesine vahiy, vs. Fakat nebinin alacağı vahiy için örneğimiz hep Muhammed'e (as) gelen vahiy türüdür. Açıklanması ve aktarılması gereken bir türde bilgi içeren vahiy. Kuran'da her nebiye gelen vahyin böyle olduğunu düşünmek ise bazı kıssaları doğru anlamamıza engel olmaktadır. Bazı nebiler kendinden önce gelmiş olan bir kitabı/vahyi yaşayıp yaymakla görevlendiriliyorlar. Bu görevlendirme o nebiye özel bir vahiy ile gerçekleşiyor. Bu tür vahiyden kimsenin haberi olmuyor. Zaten açıklanmasının bir anlamı yok. Tamamen kişisel bir şey. Etrafındaki kişiler nebiyi, değerli bir kişi, kanaat önderi ve bir lider olarak tanıyorlar. Zaten iman esaslarında resullere iman var, nebilere iman diye bir şey de yok. "Biz İsrailoğullarına nübüvvet verdik" ayeti de bu şekilde daha iyi anlaşılıyor. Yakub (as) ve Zekeriya'nın (as) da dahil olduğu bir nebi türü bu. Bazı nebiler kendilerine gelen kitabı/vahyi yaşayıp yaymakla görevlendiriliyorlar. Bunlara ise resul-nebidir. Bir insanın aldığı vahyi aktarması ama yaşamaması sözkonusu olamayacağı için sadece resul ancak aracı melekler olabilir. Eğer Yakup (as) Muhammed (as) gibi açıktan günbe gün vahiy alan bir resul-nebi olsa idi, kardeşleri Yusuf (as) hakkında plan kurarken bu durumun vahiy yoluyla babalarına bildirileceğini düşünürlerdi. Ama Yakup (as) "sizin bilmediğinizi ben Allah'tan biliyorum" derken hiçbiri yaptığımız şeyi babamız vahiy yoluyla öğrendi diye düşünmüyor. Bünyamin'i isterken "onun babası yaşlı ve büyük bir kişidir" diye tarif ediyorlar, Allah'ın bir nebisi/elçisi diye değil... Zekeriya'yı (as) da Allah'tan aldığı kişisel yönlendirmeler ile kendinden önce resul-nebiler aracılığı ile gelmiş olan kitabı Yahudiler arasında uygulamaya çalışan bir dini lider olarak görmek tarihi açıdan daha uygun olacaktır. Azılı yahudiler bu tür nebiler ile rekabetçi bir tarzda yaşayabilirken, açıktan vahiy alan, yeni mesajlar getiren, kuralları değiştiren, kendi durumlarını açığa çıkaran resul-nebi'lere karşı çok şiddetli tavarlar takınmışlardır. İsa (as) örneğini biliyoruz. Geleceği beklenen Mesih'in muhtemel annesine yapabileceklerinin ise bir sınırı olabileceğini düşünemiyorum. Bunlar mabed çevresinde din adamları, saray çevresinde soylular ve pazar çevresinde eşraftan oluşan birbiri ile organik ilişkili çıkar gruplarıdır.