INTERSTENO * Uluslararası Bilgi İşlem Federasyonu Türk Grubu Başkanlığı International Federation of Information-Processing Internationale Föderation für Informationsverarbeitung Fédération internationale pour le traitement de l information Bilimsel Çalışma, İletişim ve Gelişmeleri Destekleme Derneği BİLGİSAYAR KLÂVYESİNİN TEKNİK VE BİLİMSEL OLARAK F KLÂVYE İLE BAKMADAN ONPARMAKLA KULLANILMASI İLE İLGİLİ RAPOR Bilgisayar klâvyesinin Teknik ve Bilimsel olarak F klâvye ile bakmadan onparmakla kullanılması ile ilgili konulara geçmeden önce, kısaca Bilimsel Çalışma, İletişim ve Gelişmeleri Destekleme Derneği ve kısa adı INTERSTENO olan Uluslararası Bilgi İşlem Federasyonu hakkında bilgi sunmak istiyoruz. INTERSTENO, Birleşmiş Milletlere bağlı mesleki bir organizasyon olup, 1887 yılında Londra da kurulmuştur. Genel Sekreterliği Belçika da, Genel Başkanlığı İtalya dadır. Türkiye; Intersteno ya 1957 de üye olarak, ilk defa Kongre ve Dünya Şampiyonalarına katılmıştır. ABD, 1980 li yıllarda üye olmuştur. ABD nin yanı sıra, Rusya, Çin, Almanya, İtalya, Fransa gibi ülkeler bu federasyonun üyeleridir. Türkiye, oy hakkı bulunan üye ülkeler arasında yer almaktadır. Konsey Üyeliğini yıllardır İhsan YENER üstlenmiştir. Sayın YENER in Onursal Başkanlığa atanmasından sonra, son 15 yıldır Konsey Üyeliğini eski bir Dünya Daktilografi Şampiyonu olan Seçkin KÖSE yürütmektedir. Dünya Bilgisayar Klâvye Şampiyonalarında, Jüri olarak Osman TÜLÜ ve Yusuf KESKİN, hakem olarak Saynur KILIÇASLAN ve Nurben DÖNMEZ görev almaktadırlar. Eski Dünya Şampiyonlarından Yılmaz TOKGÖZ ile değerli öğretmenlerimizden Ünal UZDİL, Tufan BEKMEZ, Hakan TOPUZOĞLU, Can ŞANAL, Bilge Ali YILMAZ ve Bilgisayar Mühendisi Aydın AKYOL ile isimleri sitemizde yazılı Türkiye ve Dünya Şampiyonalarına katılan yarışçılarımız, eski Dünya Şampiyonları destek vermektedirler. INTERSTENO nun Türkiye Temsilciliğinin yanı sıra, kurumsallık adına ülkemiz mevzuatına göre Bilimsel Çalışma, İletişim ve Gelişmeleri Destekleme Derneği kurulmuştur. Derneğin Amacı : Amacımız, Türkiye de bilgisayar klâvyesinin, tüm bilgisayar kullanıcıları tarafından Teknik ve Bilimsel olarak F klâvye ile bakmadan onparmakla kullanılmasını sağlamak, iş verimini arttırmak, çalışkan, üstün yetenekli, sağlam karakterli gençleri destekleyerek Avrupa Birliği ve Dünyanın İleri Ülkeleri arasındaki bilimsel çalışmalarda ve iletişimde işbirliği sağlamak, Türkiye Bilgisayar Klâvye Şampiyonaları düzenlemek, Dünya İnternet Klâvye ve Dünya Bilgisayar Klâvye Şampiyonalarına katılmalarını temin etmektir. Faaliyetlerimiz : Önceleri Mekanik, elektrikli ve elektronik Daktiloda, sonraki yıllarda ise bilgisayarda ve İnternette Türkiye ve Dünya Şampiyonaları organize edilmiş ve önemli sayıda gençlerin bu Şampiyonalara katılmaları sağlanmıştır. Bilimsel klâvye kullananlarla, onparmakla bilgisayar klâvyesini kullanan diğer tüm kullanıcılarla temasa geçerek, Türkiye ve Dünya Şampiyonalarında daha iyi dereceler almak üzere en modern ve verimli yöntemlerle çalışmaya teşvik edilmiştir. Bu teşvik, Türkçeye en uygun olan bilimsel F Klâvyemiz ile yapılmıştır. Derneğimiz, yalnızca kendi üyelerini değil, dernek üyeleri olmasalar bile rekor kırabilecek veya şampiyon olabilecek yeterlikteki gençleri de destekleyerek, tüm yarışçı adaylarını Türkiye ve Avrupa Birliği ile tüm Dünya Ülkeleri arasındaki Şampiyonalara yetiştirmekte veya bilimsel çalışmalar için işbirliği sağlamak ve iletişimi güçlendirmek üzere yurt dışına göndermektedir.
Intersteno, her yıl Konsey toplantıları, her iki yılda bir de farklı ülkelerde Dünya Bilgisayar ve Stenografi Şampiyonalarını düzenlemektedir. 2003 yılından bu yana da; dünya gençlerini bu şampiyonalara teşvik etmek amacıyla her yıl Dünya İnternet Şampiyonaları yapmaktadır. Olimpiyat ruhuyla yapılan bu Dünya Şampiyonalarının asıl sosyal hedefi; dünya barışına katkıda bulunarak geleceğin gençlerine savaşsız bir dünya bırakmaktır. Türkiye nin Dünya Bilgisayar Klâvye Şampiyonlukları : Türkiye nin ilk rekortmen Dünya Daktilografi Şampiyonlarından Ece ÖZBAYRAK, yarışlara katıldığı ilk yıllarda A klâvye kullanmış, netice alamamıştır. F Klâvye ülkemizde kabul edildikten sonra katıldığı Paris teki Dünya Daktilografi Şampiyonası nda rekor kırarak Ülkemize Dünya Şampiyonluğu getirmiştir. O günden bugüne kadar yapılan tüm Dünya Klâvye ve Dünya Internet Klâvye Şampiyonalarında Ülkemiz 25 i rekor olmak üzere toplam 56 Dünya Şampiyonluğu elde etmiştir (Ek:1). Bu şampiyonlukların elde edilmesinde, Şampiyon Bilgisayar Kursları nın, F Klâvyenin babası, INTERSTENO Uluslararası Bilgi İşlem Federasyonu nun duayeni, 85 yaşındaki İhsan YENER in özel yöntemleri ve Derneğimizin desteği ile teknik ve bilimsel olarak F Klâvye metodu ile çalışan yarışçılarımızın azimli, sistemli ve disiplinli çalışmaları önemli etken olmuştur. En son yapılan 2009 Dünya İnternet Şampiyonalarında; özellikle Küçükler ve Öğrenciler kategorilerinde Türkiye 3 Dünya Şampiyonluğu elde ederek toplam 24 madalyanın 13 üne sahip olmuştur (Ek: 2, 3). Bu, yarışlarda sunulan madalyaların yarıdan çoğunu almak demektir. Bu yıl 15-20 Ağustos 2009 da Çin in başkenti olan Pekin de yapılan Dünya Bilgisayar Klâvye Şampiyonası nda Millî Eğitim Bakanımız Sayın Nimet ÇUBUKÇU ve Ticaret ve Turizm Öğretimi Kurumları Genel Müdürü Sayın Murat Bey BALTA nın önemli destekleri olmuştur. Kendilerine, Grubumuz ve Türkiye adına teşekkürü bir borç biliriz. Ayrıca, sponsorluk desteği veren İstanbul Üniversitesi, Turkcell, Datateknik (Exper), Ümraniye Belediye Başkanlığı, TransAtlantic Petrol, ile desteklerini esirgemeyen Microsoft Türkiye ve Deniz Akademi firmalarına teşekkür ederiz. 2009 yılında, Dünya genelinde; İnternet yarışlarına 1214 kişi, Pekin deki Bilgisayar yarışlarına 235 kişi, Steno yarışlarına da 295 kişi, katılarak, toplam 1744 kişi yarışmıştır. Türkiye den İnternet yarışlarına 1214 kişi, Pekin deki yarışlara ise 11 kişi katılmıştır. İnternet Şampiyonasındaki 24 madalyanın 13 ünü Türkler kazanmıştır. Yarışlar sonucunda Pekin'de Olympic Sports Merkezinde yapılan Büyük Törende Dereceye giren yarışçılarımızın madalyaları ve sertifikaları verilmiştir. Dernek üyeleri, genelde öğretmen ile eski ve yeni yarışçılardan oluşmaktadır. Üyelik Aidatı alınmamaktadır. Derneğin bağış gelirleri yok denecek kadar azdır. Bu nedenle, özellikle yurt dışına yarışçı, hakem, jüri ve öğretmen gönderirken ciddi sıkıntılar çekilmektedir. Bugüne kadar, 55 yıllık İstanbul Şampiyon Kurslarının önemli katkıları ile zaman zaman da sponsorlar bulunarak, bazı yarışçı ve yöneticiler de (hakem, jüri, öğretmen ) kendi masraflarını kendileri karşılayarak yurt dışında yapılan Dünya Şampiyonalarına, ve kongrelere katılmışlardır. Başarılı sonuçlar aldığımız ve 56 kez Dünya Şampiyonu olduğumuz Dünya Klâvye Şampiyona-larına ve aynı zamanda yapılan kongrelere, çiftli yıllarda yapılan Avrupa ülkeleri arasındaki dostluk müsabakalarına ve bilimsel toplantılara iştirak etmek için Millî Eğitim Bakanlığı mızın bütçesine gerekli ödenek konularak, finansman sıkıntısına son verilmesi gerektiği kanaatindeyiz. Tekli yıllarda, iki yılda bir Dünya Bilgisayar Klâvye Şampiyonaları, çift yıllarda Konsey Toplantıları ile Avrupa Birliği ülkeleri arasında seçilen üye ülkenin genellikle başkenti ya da gelişmiş bir kentinde dostluk yarışmaları, bilimsel toplantılar yapılmaktadır. 2
Q Klâvye Nedir? : Q klâvyede, gerek Türkçe de ve gerekse İngilizce de güçlü ve işlek parmaklara en çok kullanılan harfler isabet etmemektedir. Çünkü, Onparmak yönteminin bilinmediği sadece tek parmakla yazılabilen daktiloların kullanıldığı 1873 yılında, Amerikalılar daktiloda en çok kullanılan harfleri, klâvyedeki en uzak yerlere serpiştirmişlerdir. Bundaki amaçları da, daktilodaki bu harflerin tek parmakla daha hızlı yazılmasını engelleyerek, harflerin kilitlenmesine (tuş takılmalarına) meydan vermemek açısından bu sistemi tercih etmişlerdir. Halen piyasadaki bizlere uluslar arası klâvye diye tanıtılan Q klâvyeler bunlardır. 1930 ve 1950 li yıllarda tüm Dünya Ülkeleri kendi klâvyelerini, bilimsel hale getirirken maalesef alışılmış olan ilkel esası değiştirmemiş, Fransızlar, İtalyanlar, Almanlar, İspanyollar... gibi tüm ülkeler özel harflerini serpiştirerek oluşturdukları kendi klâvyeleri ile bilgisayarı kullanmaktadırlar; ama yöntemleri genellikle onparmak yöntemidir. 1980 li yıllardan beri yarışlara katılan Amerikalılar ve İngilizler bugüne kadar hiç dünya şampiyonu olamamışlardır. Çünkü Q klâvyeleri ile verimli yazmaları mümkün değildir. F Klâvye Nedir? : İhsan Yener'in başkanlığında, uzmanlardan oluşan komisyon TDK sözlüğündeki toplam 30 bin kök kelimenin içinde hangi harften kaçar tane bulunduğunu sayıp istatistik haline getirmiş, daha sonra eklentilerin kullanılma oranlarını da hesaba alarak, parmakların fizîkî güçleriyle ve hareket kabiliyetleri de değerlendirilerek, sol ele % 49, sağ ele % 51 oranında harf tahsis edilip Klâvye üzerine Türkçenin harfleri yerleştirilmiş; bu düzenleme ile Türkçenin fonetik (harflerin ses değerleri) özelliğine de uygunluk bakımından sesli harflerin yazılması sol ele bırakılmıştır. Parmaklara düşen yük oranları, parmakların fizîkî gücüne ve hareket yeteneğine uygun olarak saptanmış, esas yük klâvyenin orta sırasına verilmiştir. Sonuçta, F Klâvyede; Türkçenin en sık kullanılan harfleri, en güçlü ve işlek parmaklara denk getirilmiştir. Onparmak Metoduyla kullanıldığında 4-5 kat fazla verim farkı yaratmaktadır. Böylelikle zamandan önemli bir tasarruf sağlanmakta ve işyerlerinde verim artmaktadır. Böylece, bu bilimsel dizin, 20 Ekim 1955 tarihinde Standart Türk Klâvyesi olarak resmen onaylanmış. 1963 yılında Gümrükler Kanunu yurtdışından yapılacak ithalâtta F Klâvyeyi "mecburî standart" olarak kabul etmiştir. Millî Eğitim Bakanlığımız bu mecburî standardı uygulamaktadır. Standart Türk Klâvyesinin F Klâvyenin Bilgisayarda da, Sanayî ve Ticaret Bakanlığımızca mecburî standart kabul edilmesi, bilgisayarın teknik ve bilimsel öğrenimine önemli bir katkı sağlayacaktır. F Klâvye standardını bilgisayarlar için diğer kuruluşlar gözetmemiştir. Tüm kuruluşlar, Türkçe klâvye konusunda yerli standardımızı savunmuş olsalardı, bugün Türkiye kendi Millî Klâvyesi yerine bir Q klâvye cenneti haline gelmezdi. Düşünme eyleminin daima anadilde yapıldığı, bunun yaratıcılık ve özgüveni tetikleyeceği dikkate alınarak, Türkçe için özel olarak geliştirilmiş F Klâvyenin bu ana çıkış noktası nedeniyle kesinlikle Milli Klâvye olarak kullanılması gerekmektedir. Q klâvyeye alışkın olanlar bu kabiliyetlerini ceplerinde taşısınlar, ama kendi klâvyemize dönsünler; kısa sürede F Klâvye ile düşünce akışının daha akıcı ve konforlu bir tarzda yazıya dönüştüğünü göreceklerdir. Bu arada, F klâvyenin hazırlanışı aşamasında, 1955 yılında yapılan 30 bin kelime üzerindeki araştırmaya ilâveten; - 1974'te Hacettepe Üniversitesinin 200 bin kök kelime, - 1975'te, Hacettepe Üniversitesinin yaptığı araştırmadan habersizce, Millî Eğitim Bakanlığının 200 bin kök kelime için yaptıkları, Türkçede geçen kelimelerin kökleri ve eklentileri frekans araştırmalarında, F klâvye düzeninin doğruluğunu ayrı ayrı kanıtlamışlardır. Neticede, o zamanlar 30 bin kök kelime üzerinde yapılan incelemenin, sonraki yıllarda bilgisayarla yapılan araştırmalarla da doğrulandığı kanıtlanmıştır. 3
Klâvye Üretimi : Klâvye; bilgisayarın en önemli giriş öğesi olmakla birlikte, bilgisayardan çok daha uzun bir süredir varlığını sürdürmekte ve donanımı değişime uğrayarak gelişmektedir. Klâvyelerin oluşturulmasında bir dünya standardı yoktur ve farklı dilleri kullanan toplumların ses, hece ve harf ayrıcalıkları var oldukça bir dünya standardı da mümkün olamaz. Dünyanın en çok konuşulan dili İngilizce olduğu için bilgisayar satışlarında başta gelen İngiliz klâvyesi (Q Klâvye) iken artık Amerikan, İngiliz ve diğer üretici ülke firmaları gerek donanım, gerekse yazılım bakımından birçok klâvye türü üretmektedirler. Üretici firmalar, dil ayrıcalıklarını da göz önüne alarak istenen her türdeki klâvyenin donanımını ve yazılımını üretmekte ve satmaktadırlar; yeter ki ithalâtçı ve kullanıcı, klâvye konusunda bilinçli olsun ve kendi diline özgü klâvyesinin üretilmesini istesin. Satıcı firmaların ürettikleri çeşitli klâvyeler arasında Standart Türk Klâvyesi (F Klâvye), Microsoft firmasının DOS yazılımlarının klâvye dizini içinde F440 standardı ile, Windows işletim sistem-lerinde ise sadece Shift ve Alt tuşlarına aynı anda basmakla kullanıma hazır bulunmakta; Apple firması nın ise, MAC İşletim Sistemi içinde hem yazılım hem de donanım olarak tamamı Türk Standardları Enstitüsü Klâvyesine uyumlu ve kullanıma hazır şekilde bulunmaktadır. Dünyanın en çok konuşulan dili İngilizce olduğu için bilgisayar satışlarında da başta gelen İngiliz klâvyesi, Amerikan ve İngiliz firmalarının bile; gerek donanım, gerekse yazılım bakımından ürettikleri tek klâvye değildir. Üretici firmalar, dil ayrıcalıklarını gözönüne alarak, istenen her türde klâvye ile donanım ve yazılımlar üretip satmaktadırlar; yeter ki ithalâtçı, yerli üretici ve kullanıcı, klâvye konusunda bilinçli olsun ve kendi dilinin klâvyesini istesin. (Satıcı firmaların ürettikleri çeşitli klâvyeler arasında Standart Türk Klâvyesi, Microsoft firmasının DOS yazılımlarının TS5881 kod F440 standardı ile; Windows işletim sistemlerinde de mevcut olan Türkçe F klâvye seçeneğini yükledikten sonra sadece Shift Alt tuşlarına aynı anda basmakla kullanıma hazır bulunmakta; Linux işletim sistemlerinde de aynı şekilde Türkçe F klâvye seçeneğinin sisteme yüklenmesi ile ve Apple firmasının Macintosh bilgisayarlarında da hem yazılım hem de donanım olarak tamamı Türk Standardları Enstitüsü Klâvyesine uyumlu ve kullanıma hazır bulunmakta; Elektronik posta işlemlerinde ise kod tablosu ISO 8859 table 9 kod a ayarlanarak karşı taraf da bilinçli ise- iletişim ve karakterlerin doğru görüntülenmesinde hiçbir sorun olmadan sağlanabilmektedir.) Ülkemizde Bilgisayarın Kullanım Şekli : Ülkemizde bilgisayar, genelde bilinçsiz olarak kullanılmaktadır. Bilgisayarı onparmakla klâvyeye bakmadan teknik olarak bilinçli olarak kullananların sayısı çok azdır. Bu durum ise, Ülke genelinde önemli bir zaman ve emek israfına neden olmaktadır. Bilgisayarı iki parmakla kullanan ile Türkçe için geliştirilen ve standart hale getirilen bilimsel F klâvyemiz ile onparmak yöntemiyle bakmadan kullananlar arasında 2 3 kat zaman farkı olmaktadır. Çok süratli yazanlarla, iki parmakla kullananlar mukayese edildiğinde ise bu fark daha da artmakta, 4 5 kata kadar ulaşmaktadır. Bu durum, bilgisayarı teknik ve bilimsel bir şekilde onparmakla ve F Klâvye ile kullananlara önemli zaman tasarrufu ve iş verimi sağlamaktadır. Gelişmiş ülkelerde, büyük bir çoğunluğun bilgisayarı onparmakla kullandığı bir ortamda, bizlerin bilgisayarı birveya birkaç parmakla bilinçsiz olarak kullanmamız mümkün olamaz. Günümüzde sekreterlerin yanı sıra, memurların, çalışanların, yöneticilerin, üst yöneticilerin, öğrencilerin, öğretmenlerin, öğretim görevlilerinin, profesörlerin, yazarların genelde e-postalarını, mektuplarını, raporlarını ve yazılarını kendilerinin yazdıkları dikkate alındığında, Onparmakla Bakmadan bilgisayarda yazı yazmalarının önemi bir kat daha artmaktadır. Görüştüğümüz, sohbet ettiğimiz üst yöneticiler/profesörler, bilgisayar klâvyesinin Türkçeye en uygun olan F Klâvyede onparmakla bakmadan kullanılmasının çok önemli yararları olduğunu belirtmektedirler. Bu kişilerden, bilgisayarı Onparmakla kullanma bilmeyenler, zamanında öğrenemediklerinden duydukları pişmanlığı dile getirmektedirler. 4
Türkiye de Bilgisayarın Teknik ve Bilimsel Olarak F Klâvye İle Bakmadan Onparmakla Kullanılması : Gelişmiş ülkelerde, bilgisayarın onparmakla bakmadan kullanılmasının hangi yaş ve eğitim düzeyinde başlaması tartışılmaktadır. En son Pekin de 15-21 Ağustos 2009 tarihlerinde yapılan INTERSTENO Kongresinde ise, çocuğun alfabe kullanırken, bilgisayarı onparmakla kullanması konusu tartışılmıştır. Bu arada, 10 20 50 yıl içinde, kalemsiz ve deftersiz bir geleceğin mi bizleri beklediği konularında yapılmakta olan araştırmalar hakkında bilgi verilmiştir. Hal böyle olmasına rağmen, Ülkemizde, ilk etapta, - İlköğretimde Bilgisayarların F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanılması ile öğretilmeye başlanılmasını önermekteyiz. Ülkemizde de, bu konunun, uzmanları ve öğretmenlerince incelenerek yapacakları araştırmaların sonuçlarına göre, başlatılmasını önerdiğimiz eğitimin, daha alt sınıflara çekilmesi konusu tartışılmalıdır. Başlangıçta, ortalama 90 120 saatlik bir eğitim süreci ile Türkçe için en uygun olan F Klâvyede Onparmakla Bakmadan bilgisayarın kullanılmasını öğrenmek mümkündür. Türkiye de ve Gelişmiş Ülkelerde Bilgisayarı Onparmakla Teknik ve Bilimsel Kullanma Oranı : Gelişmiş ülkelerde Bilgisayar klâvyesini Onparmakla Kullanma Oranı % 80 in (bilimsel çevrelerde % 90 ın) üzerinde, Ülkemizde ise bu oran % 4 ün altındadır. Burada çok üzücü bir tablo vardır. Ülkemiz standart seviyeye yükseltildiğinde, önemli bir verim elde edilecektir. Bu verimin tutar TL nin hesaplanması üzerinde durulmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığımızın Uygulaması : Millî Eğitim Bakanlığımızda, başta Ticaret ve Adalet Meslek Liseleri olmak üzere, bazı meslek liselerinde onparmakla bakmadan F klâvye ile bilgisayarı kullanma eğitimi, Bilgisayarda yazı ve bazı bilgisayar derslerinde verilmektedir. Bakanlığımız Standart Türk Klâvye ye (F Klâvye ye) çok önem vermektedir. Nitekim, bizzat Millî Eğitim Bakanımızın imzası ile 2003 yılında da Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğünce hazırlanan ve okullara gönderilen 2003/20 Sayılı Genelge ile, okullarda Türkçeye en uygun olan F klâvyenin onparmakla bakmadan teknik ve bilimsel olarak kullanılmasına olanak sağlamak için, bu klâvyenin dışında başka klâvyeli bilgisayarların girişine izin verilmemesi talimatını vermişlerdir. Millî Eğitim Bakanlığı'nın 2003/20 Sayılı Genelgesi özetle aşağıda belirtilmiştir. Bu açıklamalar doğrultusunda, Bakanlığımıza bağlı her tür ve kademedeki okul ve kurumlarda, başta bilgisayar olmak üzere, her türlü makinelerde, klâvye kullanımı ve temini aşağıdaki esaslara göre yapılacaktır. 1. Bakanlığımız ve bağlı kuruluşları ile her derece ve türdeki okul ve kurumlarda TS 2117 sayılı "Standart Türk Klâvyesi" (F klâvye) kullanılacaktır. 2. Halen Q klâvyeye göre üretilmiş makinelerin klâvyeleri kademeli olarak "Standart Türk Klâvyesi"ne mahalli imkânlarla dönüştürülecektir. 3. Bu bağlamda, klâvyeli makineler satın alınırken veya bağış yoluyla temin edilirken, "Standart Türk Klâvyesi"ne göre üretilmiş olmasına dikkat edilecektir. 4. Daha önce Q klâvyeye göre beceri kazanan personelin, "Standart Türk Klâvyesi"ne geçiş eğitimlerini sağlamak üzere, Ticaret Meslek Lisesi Müdürlüklerince mahalli kurslar düzenlenecektir. 5. Bakanlığımız Merkez Teşkilatında görev yapan personel için düzenlenecek "Standart Türk Klâvyesi Kursları" Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü ile Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı işbirliğinde gerçekleştirilecektir Bu genelgeyi takdirle karşılıyoruz. Bu genelge paralelinde, Başbakanlık, T.O.B.B. ve YÖK gibi kurumların da bir genelge/talimat çıkarmaları ve Türkiye çapında bilgisayar klâvye eğitiminin onparmakla bakmadan Türkçemize en uygun F klâvyede gerçekleştirilmesi halinde, ülkemizin de gelişmiş ülke standartlarını yakalaması söz konusu olacak, bu uygulama ile verimli çalışmadan dolayı ülkemiz milyarlarca TL değerinde zaman tasarrufu sağlamış olacaktır. 5
Üniversitelerin Klâvye Eğitimi : Üniversitelerin Meslekî Eğitim Fakültelerinde, İletişim Fakültelerinde, Hukuk Fakültelerinin Adalet Meslek Eğitimi veren Adalet Meslek Yüksekokullarında, Meslek Yüksekokulların Adalet Programlarında ve bazı Meslek Yüksekokulların Ticaret Meslek Eğitimi veren ön lisans programları ile Açık Öğretim Fakültesi ön lisans programlarının bazılarında bilgisayar klâvyesini onparmakla kullanma eğitimi verilmektedir. Ancak, bu konuda olumsuz tespitlerimiz de vardır. Bazı Üniversitelerde Türkçeye en uygun olan F Klâvye değil de, Türkçeyle ilgisi olmayan, hattâ İngilizce ile de hiç bağdaşmayan Q klâvyede 9 parmakla öğrenme eğitimi verildiğini üzülerek öğrenmiş bulunmaktayız. İlköğretim 4. Sınıf Dışında Kalanlara F Klâvyede Bakmadan Onparmakla Bilgisayar Eğitimi Verilmesi : Türkiye genelinde, ilköğretimin 4. sınıfının dışında kalan diğer üst sınıflardaki tüm öğrencilerle, üniversite öğretim görevlilerine, memurundan müsteşarına kadar kamuda ve özel sektörde çalışanlara, diğer vatandaşlarımıza, İşkur kanalı ile iş arayanlara bilgisayar klâvyesinin F Klâvye ile Onparmak Tekniğiyle bakmadan kullanılması öğretilmelidir. Bu konuda çok geniş kapsamlı bir kampanya başlatılacaktır. Sempozyum ve konferanslar düzenlenecek, Millî Eğitim Şurâsı için Millî Eğitim Bakanlığı nezdinde gerekli girişimlerde bulunulacaktır. Bu faaliyetlerde, öğretmenlerin yetiştirilmesi, bilgisayar klâvyesinin F Klâvyede onparmakla bakmadan kullanılmasının yararları anlatılacaktır. S O N U Ç : 21. Yüzyılda, tüm teknolojiden azami derecede istifade etmemiz ve zamandan önemli tasarruflar sağlamamız söz konusudur. Ülkemizin kalkınması her sahada hız kazanmalıdır. Bu amaca ulaşabilmek için de, en başta bilgisayar klâvyesinin, Türkçeye en uygun olan, en çok kullanılan harflerin en güçlü parmaklar tarafından kullanılmak üzere yerleştirildiği F Klâvyede onparmakla bakmadan teknik ve bilimsel olarak herkes tarafından kullanılması gerekmektedir. Çünkü, bilgisayar sosyal ve ekonomik tüm yaşantımıza girmiştir. Bu arada Q Klâvye hakkında kısa bir bilgi vermek gerekirse, Q Klâvye uluslararası bir klâvye değildir. 1873 yılından kalan, tek parmakla daktiloyu yazarken, en çok kullanılan İngilizce harflerin, birbiri ile çarpışarak takılmasını, kilitlenmesini önlemek açısından, birbirinden uzaklaştırıldığı, başka bir deyimle iki parmakla dahi hızlı yazmaya müsait olmayan demode, ilkel bir sistemdir. ABD ve İngilizler dışında, başta İtalya, Fransa, İspanya ve Almanya gibi devletler olmak üzere tüm ülkeler kendi dillerine en uygun klâvyeleri üretmişlerdir. Yıllardır dünya şampiyonalarına katılan Amerikalılar, bugüne kadar herhangi bir şampiyonluk alamamışlardır. Çünkü, Q Klâvyeleri Onparmakla Bakmadan bilimsel ve hızlı yazmaya müsait değildir. Önümüzdeki dönemde, bilgisayar klâvyesinin onparmakla bakmadan teknik ve bilimsel kullanılmamasından kaynaklanan zaman ve verim kaybının tutarı hesaplanmaya çalışılacaktır. 15-21 Ağustos 2009 da Çin in başkenti olan Pekin de yapılan Dünya Bilgisayar Klâvye Şampiyonası na iştirak etmemizde, ilk defa özel girişimlerde bulunarak katkıda bulunan Milli Eğitim Bakanımız Sayın Nimet ÇUBUKÇU ve Ticaret ve Turizm Öğretim Kurumları Genel Müdürü Sayın Murat Bey BALTA ya teşekkürü bir borç biliriz. Ayrıca, sponsorluk desteği veren İstanbul Üniversitesi, Turkcell, Datateknik (Exper), Ümraniye Belediye Başkanlığı, TransAtlantic Petrol, ayrıca desteklerini esirgemeyen Microsoft Türkiye ve Deniz Akademi firmalarına teşekkür ederiz. 85 Yaşında olan, konunun duayeni, 1957 yılından beri INTERSTENO da Türkiye yi temsil eden İhsan YENER hocamıza şükranlarımızı belirtmek isteriz. Bu hocamızdan gerektiği kadar faydalanmalıyız. Onun tekniğinden istifade etmeliyiz. Bu bir fırsattır. Çünkü onun öğretim tekniği mükemmeldir. Bugüne kadar yapılan Dünya Bilgisayar Klâvye Şampiyonalarında, 25 i rekor olmak üzere 56 Dünya Daktilografi/Bilgisayar Klâvye Şampiyonluğu elde eden Grubumuzun, konu ile ilgili önerileri aşağıda özetlenmiştir. 6
Ö N E R İ L E R : (1) Genelde bilgisayarın iki-üç parmakla kullanıldığı Ülkemizde, daha önce ilan edilen Okuma Yazma seferberliği gibi, Bilgisayar klâvyesinin Teknik ve Bilimsel olarak F klâvye ile bakmadan onparmakla kullanılması seferberliği ilân edilmelidir. (2) Gelişmiş ülkelerde her ülkenin kendi Millî klâvyelerinde yaptıkları eğitim gibi, Ülkemizde de bilgisayar klâvyesinin Teknik ve Bilimsel olarak F klâvye ile bakmadan onparmakla kullanılması eğitimi İlköğretimde öğretilmeye derhal başlanılmalıdır. İlkokul 4. sınıfın altında eğitime başlanılabilmesi, Pekin de 47. yapılan INTERSTENO Kongresi nde verilen karar doğrultusunda, Ülkemizde de tartışılmalı, konunun uzman ve öğretmenlerinin yapacakları çalışma ve araştırma sonuçlarına göre, eğitime daha alt sınıflarda başlanılıp başlanılmayacağına karar verilmelidir. Ayrıca, tüm İlköğretim, Lise ve Üniversitelerin ders programlarına, bilgisayar eğitiminde öncelikle, Bilgisayar klâvyesinin Bilimsel olarak F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanılması konulmalıdır. Klâvye eğitimi başlangıcı için 90-120 saatlik bir süre yeterlidir. (Devamında asla bakmadan yazmayı kesinlikle sürdürmek şartıyla) (3) Tüm kamu personeli, Bilgisayar klâvyesinin Bilimsel olarak F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanması eğitiminden geçirilmeli, yeni eleman alınırken, aranan vasıfların yanı sıra F Klâvyede eğitim alanlar tercih edilmeli veya işbaşı yaptırılacak elemanlardan bilmeyenlere, öncelikle Onparmakla Bakmadan F Klâvye bilgisayarı kullanma eğitimi verilmelidir. (4) İşkur kanalı ile işsizlere verilen tüm eğitimlere, Bilgisayar klâvyesinin Teknik ve Bilimsel olarak F klâvye ile bakmadan onparmakla kullanılması eğitimi konulmalı, daha sonra bilgisayarın diğer eğitimlerine geçilmelidir. (5) Avrupa Birliği standartlarında verilen bilgisayar eğitiminin içine mutlaka, Bilgisayar klâvyesinin Teknik ve Bilimsel olarak F klâvye ile bakmadan onparmakla kullanılması eğitimi konulmalı, Avrupa ve diğer gelişmiş ülke vatandaşları gibi, bizim vatandaşlarımızın da bilgisayarı teknik ve bilimsel öğrenmeleri sağlanmalıdır. (6) Ülkemizde faaliyetini sürdüren bilişim ile ilgili, - TBM - Türkiye Bilişim Vakfı - Tbilişim Derneği - Tübisad gibi kuruluşların eğitimlerine, Türkçe için en uygun olan Bilgisayar klâvyesinin Bilimsel olarak F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanılması konulmalıdır. Gerek Millî Eğitim Bakanlığı nca ve gerekse diğer Bakanlık veya tüm Kamu Kuruluşlarınca bu tür bilişim kuruluşları ile işbirliği yaparken, bilgisayar satın alınırken ve klâvye kullanılırken F Klâvye üzerinde mutlaka durulmalı, bu konuda yapılan araştırmalar, alınan kararlar gözönünde tutulmalıdır. Düzenlenecek bilgisayarla ilgili tüm eğitimlerde ve eğitim sonrasında düzenlenecek sertifikalarda (örneğin, Microsoft veya ECDL Eğitim Serfitikaları gibi ), ilgili kişinin Bilgisayar klâvyesinin Bilimsel olarak F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanması eğitimi alması üzerinde mutlaka durulmalı ve bu eğitim bilgisayarın her türlü eğitiminde mecburî hale getirilmelidir. (7) Bilgisayarın, daktilonun da yerini alması üzerine, artık bilgisayar kullanan herkes kendisinin sekreteri olmuş durumdadır. O halde, bu bilgisayarı en iyi şekilde, bilimsel kullanmak durumundadır. Bunun da yolu bilgisayarı Onparmakla bakmadan öğrenmek ten geçmektedir. Herkesin, bu seferberlikte eğitim alması mutlaka sağlanmalıdır. (8) Bilgisayar klâvyesinin Bilimsel olarak F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanılması sayesinde sağlanacak verimlilik artışının Ülkemiz ekonomisine katkısının çok büyük olacağı şüphesizdir. Bu konuda Milli Prodüktivite merkezi Türkiye nin Verimlilik Merkezi ile işbirliğine gidilerek verimlilik anlam ve önemini kamuoyuna anlatmalıyız. Ayrıca verim kazancı tutarını hesaplamalıyız. 7
(9) Millî Eğitim Bakanlığı önderliğinde, Üniversiteler, T.O.B.B., sivil toplum kuruluşları, ilgili meslek kuruluşları ile birlikte basınımızdan, büyük kurumsal kuruluşlardan, Bankalardan gerekli destek alınarak, Bilgisayar klâvyesinin Bilimsel olarak F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanılmasının yararları, sağladığı önemli zaman tasarrufu ve verimi halkımıza anlatılmalıdır. Halkımız konu hakkında bilinçlendirilmelidir. Bu kuruluşlarımız Bilgisayar klâvyesinin Teknik ve Bilimsel olarak F klâvye ile bakmadan onparmakla kullanılmasını, kendilerine bağlı okullarda, birimlerde, üyelerinde, çalıştırdıkları elemanlarda mecburî standart haline getirmelidirler. Bu arada, konu ile ilgili birkaç Üniversite ile Derneğimizce görüşme yapılmıştır. Bu Üniversitelerden, İstanbul Üniversitesi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi ve İstanbul Kültür Üniversitesi, Bilgisayar klâvyesinin Bilimsel olarak F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanılması konusunu prensip olarak desteklediklerini belirtmişlerdir. Bilgisayar klâvyesinin Bilimsel olarak F klâvye ile onparmakla bakmadan kullanılması konusunda, yukarıda belirtilen kuruluşlarca kongre, seminer, sempozyum, panel ve konferanslar düzenlenmelidir. Konuyla ilgili olarak, önceki yıllarda Millî Eğitim Şurası Düzenlenmesi talebinde bulunmuştuk. Sayın Bakanlıktan bu talep olumlu karşılanmıştı. Kısa zamanda Millî Eğitim Şurasının yapılmasının yararlı olacağı kanısındayız. Millî Klâvyemizin eğitimi ve yaygınlaştırılması konulu çalıştaylar da düzenlenmelidir. Adı geçen Bakanlığımız, 2003/20 Sayılı Genelge ile,okullarda Türkçeye en uygun olan F klâvyenin onparmakla bakmadan bilimsel olarak kullanılmasına olanak sağlamak için, bu klâvyenin dışında başka klâvyeli bilgisayarların girişine ve üretilmesine izin verilmemesi talimatını vermişlerdir. Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2003/20 Sayılı Genelgesi özetle aşağıda belirtilmiştir. Bu açıklamalar doğrultusunda, Bakanlığımıza bağlı her tür ve kademedeki okul ve kurumlarda, başta bilgisayar olmak üzere, her türlü makinelerde, klâvye kullanımı ve temini aşağıdaki esaslara göre yapılacaktır. 1. Bakanlığımız ve bağlı kuruluşları ile her derece ve türdeki okul ve kurumlarda TS 2117 nolu "Standart Türk Klâvyesi" (F klâvye) kullanılacaktır. 2. Halen Q klâvyeye göre üretilmiş makinelerin klâvyeleri kademeli olarak "Standart Türk Klâvyesi"ne mahalli imkânlarla dönüştürülecektir. 3. Bu bağlamda, klâvyeli makineler satın alınırken veya bağış yoluyla temin edilirken, "Standart Türk Klâvyesi"ne göre üretilmiş olmasına dikkat edilecektir. 4. Daha önce Q klâvyeye göre beceri kazanan personelin, "Standart Türk Klâvyesi"ne geçiş eğitimlerini sağlamak üzere, Ticaret Meslek Lisesi Müdürlüklerince mahalli kurslar düzenlenecektir. 5. Bakanlığımız Merkez Teşkilatında görev yapan personel için düzenlenecek "Standart Türk Klâvyesi Kursları" Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü ile Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı işbirliğinde gerçekleştirilecektir Bu genelgeyi takdirle karşılıyoruz. Bu genelge paralelinde, Başbakanlık, T.O.B.B. YÖK, sivil toplum örgütleri, mesleki kuruluşlar, bankalar ve basının da bir genelge/talimat çıkarmaları ve Türkiye çapında bilgisayar klâvye eğitiminin onparmakla bakmadan Türkçemize en uygun F klâvyede gerçekleştirilmesi halinde, ülkemizin de gelişmiş ülke standartlarını yakalaması sözkonusu olacak, bu uygulama ile verimli çalışmadan dolayı milyarlarca TL değerinde zaman tasarrufu sağlamış olacaktır. (10) Basın veya herhangi bir kuruluşumuzun, oyuncak dahi olsa dağıtacakları bilgisayarda daima ve mutlaka klâvye kısmı F Klâvye olmalı, çocuklarımız küçük yaşta şeklen dahi olsa kendi Millî Klâvyemize (F Klâvyemize) alışmalı ve ona karşı sempati duymalıdırlar. (11) İNTERSTENO nun, iki yılda bir yapılan Kongre lerinde steno yarışları da yapılmaktadır. Maalesef Ülkemizden steno yarışlarına katılamıyoruz. Bu konudaki görev ve sorumluluğun T.B.M.M. stenograflarına ait olduğu kanısındayız. Bu konuda da gerekli çalışmaların yapılmasının ve steno eğitiminin genişletilmesinin yararlı olacağı kanısındayız. (12) Bilgisayarda, sesi yazıya çevirme tekniği halen istenilen seviyeye gelmemiştir. Başarı oranı % 85 tir. % 15 hata vardır. Klâvyesiz düzeltilemez olan bu hata oranı çok ciddidir. Bu konuda uzmanların daha çok çalışması gerekmektedir. O nedenle klâvye kullanımı yoğun bir şekilde güncelliğini korumaktadır. 8
(13) Standart Türk Klâvyesi, 20 Ekim 1955 tarihinde önce Bakanlıklararası Standardizasyon Komitesi tarafından, sonra Devlet Malzeme Ofisi tarafından, daha sonra da Türk Standardları Enstitüsü tarafından resmen kabul edilmiş: sadece mekanik, elektrikli ve elektronik daktilolar için değil, bilgisayarlar için de TS 2117 UDK 681.6.065 kodu ile önce İki Elle Kullanılan Alfa nümerik Klâvyelerin Temel Düzeni, Nisan 2006 tarihinde ise ICS 35.180; 35.260 kodu ile Alfasayısal Türkçe Klâvyelerin Temel Yerleşim Düzeni olarak tescil edilmiş; bu arada Gümrükler Kanununa da standarda uymayan klâvyelerin ithalini yasaklayan madde eklenmiştir. Standart Türk Klâvyesi ni F Klâvyeyi Milli Eğitim Bakanlığımız mecburi standart olarak kabul etmiş ve bilgisayarda da bu standardı uygulamaktadır. Bu Bakanlığımızın, F Klâvye dışında okullara bilgisayar alınmaması konusundaki genelgesini de takdirle karşılıyoruz. Standart Türk Klâvyesinin F Klâvyenin Bilgisayarda da, Sanayi ve Ticaret Bakanlığımızca mecburi standart kabul edilmesi, Bilgisayar klâvyesinin Teknik ve Bilimsel olarak F klâvye ile bakmadan onparmakla kullanılmasına önemli bir katkı sağlayacaktır. 14 - Dünya çapında, iki yılda bir yapılan yarışlara Türkiye yi temsilen katılmaya devam edilmeli, her yıl yapılmaya başlanan Dünya İnternet Şampiyonalarına da iştirak edilmelidir. Çiftli yıllarda yapılan İNTERSTENO Konsey Toplantılarına ve Avrupa Birliği üyelerinin kendi aralarında yaptıkları ikili, üçlü yarışlara, eğitim ve bilimsel toplantılarına katılım sağlanmalıdır. Stenografların da Dünya Şampiyonasına, yarışlarına ve Kongrelere katılmaları temin edilmelidir. Konuyu T.B.M.M. Başkanlığımız da desteklemelidir. Belirtilen bu hususların gerçekleşebilmesi için bütçeye gerekli tahsisat konulması gerekmektedir. Durumu bilgilerinize sunarız. Saygılarımızla, I N T E R S T E N O VE BİLİMSEL ÇALIŞMA, İLETİŞİM VE GELİŞMELERİ DESTEKLEME DERNEĞİ Onursal Başkan ve Dernek Başkanı İhsan YENER Konsey Üyesi, Türkiye Temsilcisi ve Dernek Başkan Yardımcısı Eski Dünya Daktilografi Şampiyonu Seçkin KÖSE Derneğin ve INTERSTENO Türkiye Temsilciliğinin adresi, telefonu, e-mail ve site adresi aşağıdadır. Adres: Abide-i Hürriyet Cad. No: 218 Şişli/İSTANBUL Telefon : (212) 230 90 37, 234 30 49; GSM : (532) 451 75 65 Email adresi : interstenoturk@turk.net; seckinkose@superonline.com; Web sitesi : www.interstenoturk.com; Link : www.interstenoturk.org/2009pekin; www.meb.gov.tr/haberler/haberayrinti.asp?id=1558 www.intersteno.org (Birleşmiş Milletlere bağlı INTERSTENO Uluslar arası Bilgi İşlem Federasyonu nun Genel Merkezin sitesidir) İstanbul, 21.11.2009 9