10 Eylül 2014 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 29115 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından: TEBLİĞ MOTORLU ARAÇLARIN VE BUNLAR İÇİN TASARLANAN RÖMORKLAR, SİSTEMLER, AKSAMLAR VE AYRI TEKNİK ÜNİTELERİN GENEL GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ TİP ONAYI YÖNETMELİĞİ (661/2009/AT) NİN UYGULAMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: SGM-2014/33) Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, 25/1/2012 tarihli ve 28184 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Motorlu Araçların ve Bunlar İçin Tasarlanan Römorklar, Sistemler, Aksamlar ve Ayrı Teknik Ünitelerin Genel Güvenliği ile İlgili Tip Onayı nin (661/2009/AT) nin uygulanması ile ilgili usul ve esasları belirlemektir. (2) Bu Tebliğ, 661/2009/AT kapsamındaki araçları ve bunlar için tasarlanan aksam, sistem ve ayrı teknik üniteleri kapsar. Dayanak MADDE 2 (1) Bu Tebliğ; 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 29 uncu, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunun 4 üncü, 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 7 nci maddelerine ve 661/2009/AT ne dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 (1) 28/6/2009 tarihli ve 27272 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı (2007/46/AT) nin ve 661/2009/AT nin 3 üncü maddelerinde belirtilen tanımlara ek olarak bu Tebliğde geçen; a) BM/AEK Regülasyonu: 30/9/1996 tarihli ve 96/8657 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olunan Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) İç Ulaşım Komitesince hazırlanan 1958 tarihli Tekerlekli Araçların, Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçaların Müşterek Teknik Talimatlarının Kabulü ve Bu Talimatlar Temelinde Verilen Onayların Karşılıklı Tanınması Koşullarına Dair Anlaşma (1958 Cenevre Anlaşması) ekinde yer alan her bir teknik düzenlemeyi, b) SGM-2009/1 Tebliği: 13/2/2009 tarihli ve 27140 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Tekerlekli Araçlar ve Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalar ile İlgili Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Teknik Düzenlemelerinin Uygulamaya Konulmasına ve Bazı Tebliğlerin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Tebliği (SGM-2009/1), ifade eder. Uygulama MADDE 4 (1) 2007/46/AT kapsamında zorunlu olarak geçerli olan BM/AEK Regülasyonları ve seviyeleri, 661/2009/AT nin Ek-3 ündeki Zorunlu Olarak Uygulanan BM/AEK Regülasyonları Listesinde sıralanmıştır. İleri seviyeden tip onayı belgesi alınması ihtiyari olup, bu kapsamdaki onaylar alternatif olarak kabul edilir. (2) 661/2009/AT kapsamında yürürlüğe konulan AB yönetmeliklerine ve BM/AEK http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140910-10.htm 1/7
Regülasyonlarına göre ayrı ayrı tip onayı alınmasına izin verilir. (3) İkinci fıkrada bahsedilen uygulamaya alternatif olarak, imalatçının talebi halinde 661/2009/AT kapsamında tip onayı alınması için, ilgili AB yönetmelikleri ve 661/2009/AT nin Ek-3 ündeki Zorunlu Olarak Uygulanan BM/AEK Regülasyonları Listesinde yer alan BM/AEK Regülasyonlarına göre alınacak tip onayı belgeleri toplanarak Onay Kuruluşuna sunulur. Onay Kuruluşu buna dayanarak, AB deki uygulaması çerçevesinde 661/2009/AT tip onayı verir. (4) 661/2009/AT nin Ek-3 ündeki bir BM/AEK Regülasyonunun seviyesinde yer alan geçiş hükümlerinde eğer ilgili BM/AEK Regülasyonu için tip onayı mevcut olan araçlara zorunlu uygulama tarihi belirlenmemişse, mevcut BM/AEK Regülasyon onayı geçerliliğini korur; ancak bu durum, anılan n geçici 1 inci maddesinin (e) fıkrasının uygulanmasını engellemez. (5) 661/2009/AT nin Ek-3 ünde verilen BM/AEK Regülasyonu seviyeleri sağlanması gereken seviyeleri gösterir; bununla birlikte, anılan n Ek-3 ündeki ilgili BM/AEK Regülasyonunun seviyesi için uygulama tarihleri anılan Yönetmelikte ayrıca belirtilmemişse, anılan n Ek-3 ünde belirtilen seviyedeki BM/AEK Regülasyonları içerisindeki geçiş hükümleri yeni ve/veya mevcut tip onaylı araçlar için önceki seviyedeki tip onayı kullanımına müsaade ediyorsa araç tip onaylarında asgari müsaade edilen bu seviyenin onayının kullanılmasına izin verilir. 661/2009/AT nin Ek-3 ündeki ilgili BM/AEK Regülasyonunun seviyesi için uygulama tarihleri anılan Yönetmelikte ayrıca belirtilmiş ise, bu uygulama tarihleri geçerlidir. (6) BM/AEK Regülasyonlarında değişiklik yapılması halinde, bu değişiklikler 661/2009/AT nin Ek-3 ündeki Zorunlu Olarak Uygulanan BM/AEK Regülasyonları Listesinde yer alana kadar, eğer söz konusu listede belirtilen seviye için 1958 Cenevre Anlaşmasına göre onay düzenlenemiyorsa, ilgili BM/AEK Regülasyonu için imalatçının teknik servislerden alacağı 661/2009/AT nin Ek-3 ündeki seviyede deney raporu 661/2009/AT ne uygunluk bakımından geçerli kabul edilir. Alternatif olarak, zorunlu olmamak kaydıyla, imalatçı tercih ederse SGM-2009/1 Tebliğinde belirtildiği şekliyle BM/AEK Regülasyonu yürürlükte olan en son metni esas alınarak uygulanır. Türkiye nin taraf olduğu ve BM/AEK tarafından yayımlanan ancak ileri tarihlerde uygulanması öngörülen ilgili BM/AEK Regülasyonunun seviyelerinden onay alınmasına da izin verilir. (7) 661/2009/AT nin Ek-3 ündeki Zorunlu Olarak Uygulanan BM/AEK Regülasyonları Listesi ile zorunlu olarak uygulanan herhangi bir BM/AEK Regülasyonu içerisinde yer alan konularda, elektronik kararlılık kontrol sistemi gibi, 661/2009/AT ile ulusal olarak erteleme olması durumunda ilgili BM/AEK Regülasyonu için imalatçının teknik servislerden alacağı 661/2009/AT nin Ek-3 ündeki seviyede ve bu erteleme hakkında açıklayıcı bilgi içeren deney raporu 661/2009/AT ne uygunluk bakımından geçerli kabul edilir. (8) 2007/46/AT nin Ek XVI sında yer alan yönetmeliklere karşılık gelen BM/AEK Regülasyonları için de sanal test yöntemleri uygulanabilir. (9) 2007/46/AT nin Ek XV inde yer alan yönetmeliklere karşılık gelen BM/AEK Regülasyonları için de, imalatçının Teknik Servis olmak için gerekli şartları sağlaması ve Onay Kuruluşu tarafından uygun görülmesi halinde imalatçı kendi ürünü için deney raporu düzenleyebilir. (10) 2007/46/AT nin 20 nci maddesinde bahsedilen yeni teknoloji nedeni ile BM/AEK Regülasyonlarına uygun olmamasına rağmen, bu kapsamda Onay Kuruluşu tarafından kabul edilen bir sistem, aksam ve teknik ünite için ulusal tip onayı verilebilir. (11) Çok aşamalı araç tip onayında 661/2009/AT, önceki aşamalardaki tip onayında yer alan aksam, sistem ve ayrı teknik ünite onay seviyeleri dikkate alınarak uygulanır. Önceki aşama tip onayındaki sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerinde sonraki aşamada onayları etkileyen değişiklikler yapıldığı takdirde, söz konusu aracın birinci aşama (temel araç) tip onayı tarihinde geçerli olan sistem, aksam ve ayrı teknik ünite onayı seviyeleri aranır. Sonraki aşamalarda, önceki aşamadan gelen bir sistem onayının içeriğini etkileyecek değişiklik yapılıyorsa; temel aracın sistem onayı tipini değiştirmeyen durumlarda, önceki aşama tip onayında kullanılan yönetmelik/regülasyon seviyesine uygunluk aranır. Bu seviyeler sağlanacak onay seviyeleri anlamına gelmemekte olup, sağlanacak onay seviyesi için yönetmeliklerin/regülasyonların geçiş hükümleri ve tamamlanmamış aracın tip onay tarihi dikkate alınır. Ancak bu durum, temel araç uygunluk belgesi 1/11/2014 tarihinden sonra olan tamamlanmamış araç için 661/2009/AT nin ve bu Tebliğin uygulanmasını engellemez. Kapsam genişletme, tip onaylarının geçerliliği ve tescil uygulaması http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140910-10.htm 2/7
MADDE 5 (1) 1/11/2012 tarihinden önce alınmış araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünite tip onaylarının geçerliliği ve bu onaylara kapsam genişletme yapılması, 661/2009/AT çerçevesinde 1/11/2014 tarihinden sonra da devam eder. Ancak, 661/2009/AT nin 17 nci maddesi ile yürürlükten kaldırılan yönetmeliklerin yerine geçen AB yönetmelikleri ve/veya BM/AEK Regülasyonları ile getirilen ve mevcut onayları etkileyen ilave şartlar varsa, tip onayları geçerliliğini kaybeder. a) 1/11/2012 tarihi öncesinde tip onayı alınan ve 661/2009/AT nin 13 üncü maddesinin on dördüncü fıkrası çerçevesinde 1/11/2014 tarihi itibarı ile de geçerliliği devam edecek ve kapsam genişletmesi yapılabilecek olan sistem, aksam ve ayrı teknik ünite tip onaylarının bulunduğu yönetmelik listesi, uygulama alanları ile birlikte bu Tebliğin Ek-1 inde yer almaktadır. Bu kapsamdaki onaylar, 1/11/2012 sonrasında alınacak araç tip onaylarında ve kapsam genişletmelerinde de kullanılabilir. b) 1/11/2012 tarihi öncesinde tip onayı alınan ve 661/2009/AT nin 13 üncü maddesinin on dördüncü fıkrası çerçevesinde 1/11/2014 tarihi itibarı ile geçerliliğini kaybeden ve kapsam genişletmesi devam etmeyecek olan yönetmelikler ise bu Tebliğin Ek-2 sinde yer almaktadır. 1/11/2012 öncesinde tip onayı almış araçların 1/11/2014 tarihine kadar yapılacak kapsam genişletmelerinde bu Tebliğin Ek-2 sinde belirtilen söz konusu yönetmeliklerin onayları kullanılabilir ancak, 1/11/2012 tarihinden sonra ilk defa tip onayı alacak araçlarda kullanılamaz. (2) 661/2009/AT nin 13 üncü maddesinin beşinci fıkrası kapsamında tip onayları 1/11/2014 tarihinden itibaren geçerliliğini kaybeden ve uygunluk belgesi tarihi 1/11/2014 öncesi olan; tam araçlar anılan tarihten itibaren 12 ay içerisinde satılmalı ve tescil edilmeli, tamamlanmamış araçlar ise anılan tarihten itibaren 18 ay içerisinde satılmalı ve temel aracın tip onay tarihinde geçerli olan hükümler çerçevesinde tamamlanarak bu süre zarfında tescil edilmelidir. 661/2009/AT nin 13 üncü maddesinin dördüncü, altıncı, dokuzuncu, onuncu ve onüçüncü fıkralarında belirtilen tarihlerden itibaren tip onayları geçerliliğini kaybeden ve uygunluk belgesi tarihi anılan tarihlerden önce olan; tam araçlar anılan tarihlerden itibaren 12 ay içerisinde satılmalı ve tescil edilmeli, tamamlanmamış araçlar ise anılan tarihlerden itibaren 18 ay içerisinde satılmalı ve temel aracın tip onay tarihinde geçerli olan hükümler çerçevesinde tamamlanarak bu süre zarfında tescil edilmelidir. Güncelleme MADDE 6 (1) 661/2009/AT nin Ek-3 ünde bu Tebliğin Ek-1 ini etkileyecek değişiklik yapıldığı takdirde bu Tebliğin Ek-1 i güncellenmemişse, anılan n Ek-3 ü esas alınır. Yürürlük MADDE 7 (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 8 (1) Bu Tebliğ hükümlerini Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür. Ek-1 1/11/2014 Tarihinden Sonra Kapsam Genişletmesi Devam Edebilecek Yönetmelikler ve Uygulama Alanları 2007/46/AT Ek-IV Bölüm I deki Madde Numarası 3 Konusu Yakıt depoları/arka koruma tertibatları 4 Arka tescil plakası yeri 5 Direksiyon döndürme kuvveti İlgili Yönetmelik 70/221/AT 70/222/AT 70/311/AT Eşdeğer Mevzuat Uygulama Alanı BM/AEK R-34 ve BM/AEK R- 58 M, N, O, Ayrı Teknik Ünite (ç) (d) AB/1003/2010 M, N, O BM/AEK R-79* M, N, O http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140910-10.htm 3/7
6 Kapı kilitleri ve menteşeleri 7 Sesli ikaz 8 Dolaylı görüş cihazları 10 Yedek Fren Balataları ve Kampanaları Radyo parazitleri (elektromanyetik uyumluluk) 12 İç donanım 13 Hırsızlığa karşı önlem ve immobilizer 14 Koruyucu direksiyon 16 17 Dış çıkıntılar [Köpekbalığı yüzgeci (shark fin) anten hariç] Hız göstergesi ve geri vites 18 Zorunlu etiketler 19 20 Emniyet kemeri bağlantıları, Isofix bağlantı sistemleri ve Isofiks üstten çocuk koltuğu bağlantı aparatı Aydınlatma ve ışıklı sinyal cihazlarının yerleştirilmesi 27 Çeki kancaları 32 Ön görüş alanı 34 Buz çözme/buğu giderme 35 Cam yıkama/silme 36 Isıtma sistemleri 37 Çamurluklar 42 Yan koruma 43 Paçalık sistemleri 44 Kütleler ve boyutlar (otomobiller) 45 Emniyet camı Motorlu araçların ve 70/387/AT 70/388/AT 2003/97/AT 71/320/AT 72/245/AT 74/60/AT 74/61/AT 74/297/AT 74/483/AT 75/443/AT 76/114/AT 76/115/AT 76/756/AT 77/389/AT 77/649/AT 78/317/AT 78/318/AT 2001/56/AT 78/549/AT 89/297/AT 91/226/AT 92/21/AT 92/22/AT 92/23/AT BM/AEK R-11 ve M 1, N 1 AB/130/2012 (basamaklar, marşpiye ve el tutamakları) M 1, N 1, N 2, N 3 BM/AEK R-28 M, N, Aksam BM/AEK R-46 M, N, Aksam BM/AEK R-90 BM/AEK R-10 Ayrı Teknik Ünite (f) M, N, O, Aksam, Ayrı Teknik Ünite (a) BM/AEK R-21 M 1 BM/AEK R-18 BM/AEK R-116 ve/veya BM/AEK R-97 M 2, M 3, N 2, N 3, Aksam, Ayrı Teknik Ünite M 1, N 1, Aksam, Ayrı Teknik Ünite (g) BM/AEK R-12 M 1, N 1 (a) BM/AEK R-26 BM/AEK R-39 ve AB/130/2012 (geri vites) M 1, Ayrı Teknik Ünite (b) M, N (e) AB/19/2011 M, N, O BM/AEK R-14 M 2, M 3 BM/AEK R-48 M, N, O AB/1005/2010 M, N BM/AEK R-125 M 1 AB/672/2010 M 1 AB/1008/2010 M 1 BM/AEK R-122 M, N, O, Aksam AB/1009/2010 M 1 BM/AEK R-73 N 2, N 3, O 3, O 4 AB/109/2011 N, O AB/1230/2012 M 1 BM/AEK R-43 M, N, O, Aksam http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140910-10.htm 4/7
46B römorklarının havalı lastikleri (Sınıf C1) BM/AEK R-30 Aksam (c) 47 Hız sınırlayıcı cihazlar 48 49 Kütleler ve boyutlar (44 numaralı satırda belirtilenin dışındaki araçlar) (Otomatik olmayan dingil kaldırma tertibatına haiz araçlar için verilmiş 97/27/AT ulusal tip onayları, AB/1230/2012 nin geçici 1 inci maddesinin üçüncü fıkrası çerçevesinde 1/1/2016 tarihinden itibaren geçersiz hale gelir.) Kabinlerin dış çıkıntıları 50 Bağlantı tertibatları 51 Alev dayanıklılığı 57 Ön koruma tertibatları Ek-1 için açıklamalar: 92/24/AT 97/27/AT 92/114/AT 94/20/AT 95/28/AT 2000/40/AT M 2, M 3, N 2, BM/AEK R-89 N 3, Ayrı Teknik Ünite AB/1230/2012 M 2, M 3, N, O BM/AEK R-61 N BM/AEK R-55 M, N, O, Aksam BM/AEK R-102 N 2, N 3, O 3, O 4, Aksam BM/AEK R-118 M 3, Aksam BM/AEK R-93 N 2, N 3, Ayrı Teknik Ünite * BM/AEK Regülasyon 79 kısaltması olarak BM/AEK R-79 kullanılmıştır. (a) Elektrik tahrikli araçlar için uygulanmaz. (b) Sinyal alıcı veya verici, ayrı teknik ünite kapsamındaki antenlere uygulanmaz. (c) Sadece, lastik boyutu "Z" olarak tanımlanan C1 sınıfı lastikler için uygulanır ve bu lastiklerin 1/11/2014 tarihinden sonrasında da üretimine devam edilebilir, satılabilir ve piyasaya arz edilebilir. (ç) LPG veya CNG ile donatılmış M ve N kategorisi araçlar için BM/AEK R-67 veya BM/AEK R-110 uyarınca bir araç tip onayı gereklidir. (d) BM/AEK R-34'ün Bölüm II'sini kapsamamaktadır. (e) AB/130/2012 nin Geçici 1 inci maddesinin ikinci fıkrasına bakınız. (f) Frenleri 71/320/AT tip onaylı olan; M 1 3,5 ton, M 2 3,5 ton, N 1, O 1 ve O 2 sınıfı araçların ve römorkların donatıldığı fren balatası komplelerinin, yedek parçalar gibi ayrı teknik üniteler olarak alacakları tip onayları için uygulanır. Fren diskleri ve kampanaları için uygulanmaz. (g) BM/AEK R-116 onayı varsa, BM/AEK R-18 onayı aranmaz; BM/AEK R-116 da yer alan dipnot (3) geçerlidir. Ek-2 1/11/2014 Tarihinden Sonra Geçerliliği ve Kapsam Genişletmesi Sona Erecek Yönetmelikler 2007/46/AT Ek-IV Bölüm Yerine Geçen http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140910-10.htm 5/7
I deki Madde Numarası Konusu İlgili Yönetmelik Mevzuat (a) 9 Fren sistemi (b) 71/320/AT BM/AEK R-13, BM/AEK R-13H 15 Koltuk mukavemeti 74/408/AT BM/AEK R-17, BM/AEK R-80 19 Emniyet kemeri bağlantıları (c) 76/115/AT BM/AEK R-14 21 Geri yansıtıcılar (reflektörler) 76/757/AT BM/AEK R-3 22 Uç hat işaret, ön konum (yan) arka konum (yan), stop, yan işaret, gündüz sürüş lambaları 76/758/AT BM/AEK R-7, BM/AEK R-87, BM/AEK R-91 23 Sinyal lambaları 76/759/AT BM/AEK R-6 24 Arka tescil plaka lambaları 76/760/AT BM/AEK R-4 25 Ön farlar (ampulleri dahil) 76/761/AT BM/AEK R-1, BM/AEK R-8, BM/AEK R-20, BM/AEK R-31, BM/AEK R-37, BM/AEK R-98, BM/AEK R-99, BM/AEK R-112, BM/AEK R-123 26 Ön sis lambaları 76/762/AT BM/AEK R-19 28 Arka sis lambaları 77/538/AT BM/AEK R-38 29 Geri vites lambaları 77/539/AT BM/AEK R-23 30 Park lambaları 77/540/AT BM/AEK R-77 31 Emniyet kemerleri ve bağlama sistemleri 77/541/AT BM/AEK R-16 33 Kumandaların, ikaz düzeninin ve göstergelerin tanıtımı 78/316/AT BM/AEK R-121 38 Koltuk başlıkları 78/932/AT BM/AEK R-25, BM/AEK R-17 46 Lastikler (1/11/2014 tarihinde montajı ile ilgili geçerlilik bitmekte, diğerleri için de 661/2009/AT nde belirtilen tarihler geçerlidir. Ayrıca, bu Tebliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının lastiklerle ilgili uygulanmasında (1/11/2012 tarihi yerine), 661/2009/AT nin 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen tarihler dikkate alınır.) 92/23/AT AB/458/2011 (montajı) BM/AEK R-30, BM/AEK R-54, BM/AEK R-64, BM/AEK R-117 52 Otobüsler 2001/85/AT BM/AEK R-107 ve BM/AEK R-66 53 Önden çarpma 96/79/AT BM/AEK R-94 54 Yandan çarpma 96/27/AT BM/AEK R-95 56 Tehlikeli madde taşıyan araçlar 98/91/AT BM/AEK R-105 Ek-2 için açıklamalar: (a) Bu sütunda belirtilen BM/AEK Regülasyonlarının hangi araç kategorilerinde uygulandığı; açıklayıcı dipnotları ile birlikte 2007/46/AT nin Ek-IV ünde veya Ek XI inde (özel amaçlı araçlar), 661/2009/AT nin Ek-3 ünde veya ilgili BM/AEK Regülasyonunun kapsam maddesinde belirtilmektedir. Aynı satırda yerine geçen mevzuat olarak gösterilen birden fazla BM/AEK Regülasyonunun, araç kategorilerine göre hangilerinin birlikte ve/veya ayrı ayrı uygulanacağı hususu da 2007/46/AT nin Ek-IV ünde veya Ek XI inde (özel amaçlı araçlar) yer almaktadır. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140910-10.htm 6/7
(b) Fren sistemi için 71/320/AT veya BM/AEK R-13H onayı olup elektronik kararlılık kontrol sistemi (ESC) bulunmayan M 1 ve (AT)715/2007 ne göre referans kütlesi 1305 kg ı geçmeyen N 1 kategorisi araç tipleri için BM/AEK R-13H ın Ek-9 Bölüm A veya BM/AEK R-13 ün Ek-21 şartlarına uygun olduğunu belirten teknik rapor gereklidir, bu kapsamda AB veya BM/AEK onay kuruluşlarına bağlı teknik servisler tarafından BM/AEK R-13H ın Ek-9 Bölüm A veya BM/AEK R-13 ün Ek-21 şartlarına uygun olduğunu belirten teknik rapor bulunması halinde tip onayları geçerli kabul edilir. 71/320/AT veya BM/AEK R-13.10 seviyesi onayı olan diğer araçlar (birinci cümlede bahsedilenler dışındaki) için tip onaylarının ve AB veya BM/AEK onay kuruluşlarına bağlı teknik servisler tarafından verilmiş uygun teknik servis raporu bulunması halinde raporların geçerliliği, 661/2009/AT nin Ek-4 ünün Çizelge 2 sinde yer alan tarihlere kadar devam eder. (c) Ek-1 deki 19 numaralı satırda belirtilen uygulama alanı ile ilgili hususlar dışındaki uygulamalar. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140910-10.htm 7/7