T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hazır Giyim Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Selçuk YAŞAR İSG Uzman Yardımcısı Makine Mühendisi 08.05.2013 İZMİR
Sunum Planı Türkiye de Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü Hazır Giyim Sektörü İş kazası ve Meslek Hastalıkları İstatistikleri Hazır Giyim Sektöründeki Tehlike ve Riskler
Türkiye de Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü Tekstil ve hazır giyim sektörü beraberce ülkemiz GSYİH sinin %10 luk kısmını sağlamaktadır. Türkiye genelinde ihracata yönelik üretim yapan ve %90 ı KOBİ olan 18.500 civarında imalatçı/ihracatçı firma bulunmaktadır.
Türkiye de Hazır Giyim Sektörü 2008-2011 yılları ortalamasına göre giyim eşyaları imalatı yapan işyerlerinin tüm işyerleri içerisindeki oranı Kaynak; Sosyal Güvenlik Kurumu(Türkiye), İstatistik Yıllıkları 2007-2011 2008-2011 yılları ortalamasına göre giyim eşyaları imalatındaki çalışan sayısının tüm çalışan sayısı içerisindeki oranı Kaynak; Sosyal Güvenlik Kurumu(Türkiye), İstatistik Yıllıkları 2007-2011
Hazır Giyim Sektörü İş Kazası İstatistikleri 2008-2011 yılları arasında giyim eşyaları imalatı ve tüm sektörlerde 100.000 işçide iş kazası oranları Kaynak; Sosyal Güvenlik Kurumu(Türkiye), İstatistik Yıllıkları 2007-2011
Hazır Giyim Sektörü Meslek Hastalıkları İstatistikleri 2008-2011 yılları arasında giyim eşyaları imalatı ve tüm sektörlerde 100.000 işçide meslek hastalığı oranları Kaynak; Sosyal Güvenlik Kurumu(Türkiye), İstatistik Yıllıkları 2007-2011
Hazır Giyim Sektörünün Niteliği (Kaynak: Halkbank Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projesi-Tekstil ve Hazır Giyim Sektör Raporu- Halkbank-2010)
Hazır Giyim Sektöründeki Tehlike ve Riskler
Tekstil ve Hazır Giyim Sektörüne Özgü Sorunlar Hazır Giyim Sektöründeki Tehlike ve Riskler HSE Elle taşıma/kasiskelet sistemi hastalıkları Kayma ve takılmalar (tüm yaralanmaların yaklaşık dörtte biri) OSHA (EU) Elle taşıma/kasiskelet sistemi hastalıkları Yangın Western Australia Government İşyerinde araç kullanımı Kayma, takılma ve düşmeler Gürültü maruziyeti Gürültü ve titreşim Gürültü Hareketli veya düşen cismin çarpması Hareketli makine parçalarıyla temas Üretim süreçlerinden kaynaklanan toza bağlı mesleki astım ve solunum yolu hastalıkları Kimyasal ajanlara maruziyet Psiko-sosyal ve diğer etkenler Toz ve lif maruziyeti Tehlikeli kimyasallar Makine güvenliği Basınçlı kapların güvenliği INAIL Ergonomi Yangın ve patlama Gürültü vb. fiziksel faktörler Tehlikeli maddeler Makine ve ekipmanlar Taşıma Elektrik güvenliği Acil durumlar ILO Elle taşıma&kasiskelet sistemi hastalıkları Yangın ve patlama Elektromanyetik alanlar Tehlikeli kimyasallar Makine güvenliği Tekrarlayan hareketler Stres
Hazır Giyim Sektöründeki Başlıca Tehlike ve Riskler Gürültü Elle taşıma ve ergonomi Makine Güvenliği Kimyasallar Yangın Elektrik Kayma ve takılma
GÜRÜLTÜ GÜRÜLTÜNÜN MEVCUT OLABİLECEĞİ SÜREÇLER Kesim Dikim Ütü İşyerinin bütünü
Ölçüm GÜRÜLTÜ GÜRÜLTÜ DÜZEYİNİN TESPİTİ İşyeri ortamında çalışanların 1 metre uzağındaki diğer çalışanlarla iletişim kurmak için bağırarak konuşacağı düzeyde gürültünün olması-85 Db(A) (ISSA-Noise Guideline) Makinelerin kullanma kılavuzları Gürültü düzeyinin uyarı ve tehlike sinyallerini baskılayacak düzeyde olması (ör: yangın alarmı)
GÜRÜLTÜ GÜRÜLTÜNÜN YOL AÇABİLECEĞİ SORUNLAR Gürültü zamanla mesleki işitme kaybına neden olabilir. Gürültünün dikkat dağılmasına ve strese sebep olması nedeniyle kazalar meydana gelebilir. Çalışanlar tarafından yangın vb. gibi acil durumlarda tehlike sinyallerinin veya çalışma ortamında hareket eden araçların ikaz sinyallerinin duyulmaması halinde yaralanma veya ölüm meydana gelebilir.
ALINACAK TEDBİRLER GÜRÜLTÜ Gürültü kaynağı olan iş ve işlemlerin gürültülü olmayan veya daha az gürültülü olanla değiştirilmesi Gürültü kaynaklarının çalışma ortamından ayrı bir bölüme yerleştirilmesi, etkin bir şekilde izole edilmesi veya şiddetinin azaltılması Gürültü düzeyinin yüksek olduğu durumlarda çalışanlara kulak koruyucu temin edilmesi
ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ İLGİLİ OLABİLECEK SÜREÇLER Kesim Dikim Ütü Depolama Yükleme, boşaltma
ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ Çalışma pozisyonu açısından; Çalışanlar kas-iskelet sistemlerini zorlayan pozisyonlarda çalışmaktadır. Ör; Sürekli öne eğilerek, sandalyede kambur oturarak Çalışanlar uzun süre oturarak, ayakta veya tekrarlayan iş yapmaktadır ve çalışma alanlarını kendilerine göre ayarlama ve düzenleme imkânları mevcut değildir.
ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ Elle taşıma Ağır cisimler veya yükler elle taşınmaktadır.(ör; Makaralar dolusu iplik ve kumaş toplarının bulunduğu kutular.) Yükler, zorlu şekillerde kaldırılmaktadır. Ör; Vücuttan uzak, omuz hizasının üstünde veya diz hizasının altında
ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ Yüklerin taşınması El arabası ve transpalet gibi yüklerin taşınmasında kullanılan ekipmanlar düzgün çalışmamaktadır. Yüklerin taşınmasında kullanılan ekipmanları çekmek veya itmek kayda değer güç gerektirir. Zemin yüklerin taşınmasını zorlaştıracak şekilde eğimlidir. Dar alanlar yüklerin itilmesi ve çekilmesini zorlaştırmaktadır.
ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ OLUŞABİLECEK SORUNLAR Kas-iskelet sistemi hastalıkları (bel&boyun fıtığı) Elle taşınan ağır yüklerin kaldırılamayıp düşmesi Ürün veya işgünü kaybı Kasların yorulması ve yaşanacak ağrılardan dolayı dikkatin dağılması sonucunda oluşabilecek iş kazaları
ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ ALINACAK TEDBİRLER Ayarlanabilir ve ergonomik sandalyeler Çalışma pozisyonu veya görev değiştirilmesi Elle taşımanın mümkün olduğu ölçüde azaltılması Elle taşıma konusunda eğitim Ağır yüklerin yardımlaşarak taşınması Taşıma ekipmanlarının periyodik kontrollerinin yapılması
MAKİNE GÜVENLİĞİ İLGİLİ OLABİLECEK SÜREÇLER Kesim Dikim Ütü Depo Makinelerin kullanıldığı iş ve işlemler
MAKİNE GÜVENLİĞİ Makine ve iş ekipmanlarının kullanım talimatları mevcut değildir. Makine ve iş ekipmanlarının koruyucusu bulunmayan hareketli parçaları mevcuttur. Makine ve iş ekipmanlarının düzgün çalışıp çalışmadığının ve koruyucu aksamları ile önleyici tedbirlerinin iyi durumda olup olmadığının belirlenmesi için gerekli periyodik kontroller yapılmamaktadır.
MAKİNE GÜVENLİĞİ Makine ve iş ekipmanlarının üzerinde acil durdurma butonu mevcut değildir. Makine ve iş ekipmanlarının üzerinde bulunan acil durdurma butonları ulaşılabilir ve çalışır durumda değildir. Koruyucusu bulunan makine ve iş ekipmanlarının koruyucusu devre dışı bırakılarak çalıştırılması mümkündür.
MAKİNE GÜVENLİĞİ OLUŞABİLECEK SORUNLAR Yaralanma veya ölümle sonuçlanabilecek kazalar meydana gelebilir. Yanlış kullanım, hareketli parçalara yabancı cisimlerin sıkışması ve arızalar ürün veya işgünü kaybına, makine ve iş ekipmanlarının zarar görmesine veya kullanılamaz hale gelmesine neden olabilir.
MAKİNE GÜVENLİĞİ ALINACAK TEDBİRLER Kullanma talimatları Makine koruyucuları Periyodik kontroller
KİMYASALLAR İLGİLİ OLABİLECEK SÜREÇLER Leke çıkarma
KİMYASALLAR OLUŞABİLECEK SORUNLAR Trikloretilen, trikloretan, bromokoloroetan gibi kimyasalların ortam havasına karışması, kullanımı esnasında dökülmesi, cilde teması sonucu dermatitler, deri kanserleri, baş ağrısı, dalgınlık, koordinasyon bozukluğu, ciğerlerde tahriş sorunları ortaya çıkmaktadır.
ALINACAK TEDBİRLER KİMYASALLAR Tehlikeli kimyasalların kayıt altına alınması, bilgilendirme ve eğitim Tehlikeli kimyasalların etiketlenmesi Tehlikeli kimyasalların kullanımı (lokal havalandırma, görev değişimi)
YANGIN Sigara Buhar kazanı veya buhar jeneratörleri Toz Uygun olmayan depolama biçimleri
ALINACAK TEDBİRLER Sigara içme yasağı YANGIN Sigara içilmesi için çalışma ortamından ayrı bir oda tahsis edilmesi Sigara söndürmek için metal söndürücüler kullanılması Buhar kazanı veya buhar jeneratörlerinin periyodik bakımı
ALINACAK TEDBİRLER YANGIN İşyerinde çalışır durumda ve ulaşılabilir noktalarda yangın söndürücüler bulunması Acil çıkışların işaretlenmesi Yangın merdiveni Yangının erken algılanmasına yönelik duman ve ısı dedektörü gibi yangın algılama sistemleri
ELEKTRİK Topraklanmamış prizler Açık uçlu elektrik kabloları Yıpranmış, hasarlı, kirli(yağ, su vb.), bakımsız veya arızalı kablolar, fişler, prizler ve uzatma kabloları Aynı uzatma kablosu ile birden fazla makine ve ekipman çalıştırılması
ELEKTRİK OLUŞABİLECEK SORUNLAR Elektrik çarpması sonucu yaralanma, kalıcı hasar veya ölüm Yangın Ürün veya makine kaybı
ALINACAK TEDBİRLER ELEKTRİK Geçici olarak kullanılan tesisat, elektrikli ekipman ve el aleti (dışarıda, nemli ortamda kullanılan vb.) kaçak akım rölesi ile korunması Acil durumda elektrik enerjisinin kolayca kesilebilmesi Kaçak akım rölelerinin kontrol ve bakımları düzenli olarak yapılmaktadır.
ALINACAK TEDBİRLER ELEKTRİK Topraklamanın düzgün yapılması Arızalı veya hasarlı kablo veya tesisatın tamiri ve bakımı
KAYMA VEYA TAKILMA Islak zemin Kaygan ve dengesiz ayakkabılar Zemindeki seviye değişiklikleri, pürüzlü alanlar, delikler ve hasarlar Zeminde sürüklenen kablolar, dökülmüş cisimler Taşınması mümkün olmayan engeller
KAYMA VEYA TAKILMA OLUŞABİLECEK SORUNLAR Kayma veya takılma sonucu çatlak, kırık, yaralanma veya ölüm
KAYMA VEYA TAKILMA ALINACAK TEDBİRLER Zeminin ıslak bırakılmaması veya uyarı levhalarının konulması Çalışanlara kaymaz ve dengeli ayakkabılar temin edilmesi Zeminin düzenli ve temiz tutulması Taşınması mümkün olmayan engellerin işaretlenmesi
DİĞER FAKTÖRLER Termal konfor Sıcak yüzeyler Pamuk tozu Kadın çalışanlar
EĞİTİM VE BİLGİLENDİRME Çizgi filmlere ulaşmak için; http://www.youtube.com/playlist?list=plfdcc369264b8c8de
Teşekkürler İSKENDERUN