3T Risk Değerlendirmesi

Transkript

1 This project is co financed by the European Union and the Republic of Turkey 3T Risk Değerlendirmesi ECBOHS PROJESİ ERDEMİR ÇALIŞTAYI Doç. Dr. Heikki Laitinen ME S S 1

2 İşyerinde 3 Seviyede İSG Risk Değerlendirmesi Stratejik İSG Risk Değerlendirmesi Sistematik İşyeri Risk Değerlendirmesi Günlük İş Güvenliği Kontrolü Güvenli ve Sağlıklı İş

3 Stratejik İSG Risk Değerlendirmesi Üst düzey işletme yönetiminin politika ve program oluşturması için gerekli Amaç; Hangi tehlikelerin ciddi yaralanmalara, hastalıklara veya başka hasar ve zararlara yol açabileceğini; Mevcut kontrol önlemlerinin kanunlara ve işletmenin standartlarına göre yeterli düzeyde olup olmadığını; Ne tür iyileştirmelere ihtiyaç duyulduğunu tespit etmektir. 3

4 Stratejik Risk Değerlendirmesi Kontrol Listesi Aşağıdaki tehlikelere maruziyet söz konusu mudur? Evet Hayır 1. Yüksekte çalışma; kişinin bulunduğu seviyeden aşağıya düşmesi 2. Kötü düzen & temizlik, kaygan zeminler; kişinin bulunduğu seviyede düşmesi 3. Araç ve forklift kullanımı; araç kazaları, düşen nesneler 4. Vinçle yük kaldırma; düşen nesneler 5. Makine & konveyörlerle ilgili tehlikeler; hareketli aksam ile temas, kazara başlatma, otomatik hareketler 6. Kimyasal & biyolojik maruziyet (sürekli, kazara); hastalık 7. Gürültü veya radyasyon maruziyeti; hastalık 8. Elektrikle ilgili tehlikeler 9. Yangın & patlama ile ilgili tehlikeler 10. El-kol gücüyle yük kaldırma/taşıma; kas-iskelet sistemi yaralanmaları veya hastalıkları 11. Ofis tipi işlerde ergonominin kötü olması; kas-iskelet sistemi hastalığı 12. Psiko-sosyal iş stresi (iş yükü, çatışan talepler, üstlerin desteği, kabadayılık); hastalık 13. Şiddet 14. Diğer potansiyel şiddeti olan tehlikeler 4

5 Stratejik Risk Değerlendirmesi Formu Tehlike: Maruz kalan çalışanlar, işler, bölümler Mevcut önleme tedbirleri ve kontrol Risk puanı Gerekli faaliyetler Faaliyet sonrası risk puanı 5

6 Sistematik İşyeri Risk Değerlendirmesi Tehlikeleri belirle Tehlikeyi ortadan kaldır Riskleri değerlendir Tehlikeyi kontrol altına al Kontrol & İzleme Amirlerin kontrolü, denetimler, standart izleme yöntemleri Talimat & Eğitim İş talimatları, bütün çalışanların eğitimi 6

7 İşyeri Risk Değerlendirmesi Tehlike Belirleme 1. Bütün farklı işlerle ilgili tehlikeler Üretim/hizmetlerin farklı aşamaları Seyrek yapılanların yanı sıra günlük yapılan işler Öngörülebilen sapma ve arızalar 2. Bütün farklı tehlike ve maruziyet türleri Kazalara yol açan tehlikeler Gürültü, titreşim, sıcaklık, ışıma gibi fiziksel tehlikeler Hava kirleticileri gibi kimyasal tehlikeler, cilt maruziyeti El-kol gücüyle yük taşıma/kaldırma, tekrarlayan hareketler gibi kas iskelet sistemi üzerindeki baskılar Taciz, kabadayılık gibi psiko-sosyal stres faktörleri 7

8 Tehlikeleri belirleme yolları İşyerindeki çalışanlara danışma Fikir üretme amaçlı grup çalışmaları İşyerinin gözlemlenmesi Geleneksel yöntem - dolaşarak ortam teftişi Standart izleme yöntemleri Elmeri san (imalat sanayi) TR (inşaat) Kaza ve ramak kala kaza raporlarının incelenmesi Standart RD yöntemleri ve kontrol listelerinin kullanılması 3T RD san 3T RD inş 8

9 3T RD san Finlandiya da 3T Results Ltd tarafından geliştirilmiştir. İSGİP projesi tarafından tercüme edilmiş ve Türkiye de kullanılmak üzere uyarlanmıştır. Özellikle imalat sanayiine uygun bir yöntemdir. 9

10 3T RD san ın Temel Özellikleri 1. Modüler yapı 5 temel modül (hemen hepsi zorunlu) 10 özel modül (gerekli hallerde kullanılabilir) 2. A4 prensip Her modül bir A4 formunda 3. Her modülde 5 ila 10 kolay soru Temel tehlikelerin varlığı Doğru/Yanlış cevaplar 4. Ek bilgilerin yer aldığı sayfalar Tehlikeler ve kontrol gereklilikleri 5. Tehlikenin değerldirilmesinde yeni pratik risk matrisi Potansiyel şiddet Mevcut kontrol düzeyi (olasılığın yerine) 10

11 3T RD san Temel Modüller A. Tehlikelere yol açan kazalar B. Çalışma ortamındaki fiziksel baskı faktörleri C. Kimyasal ve biyolojik faktörler D. İşte kas-iskelet sistemini baskılayan faktörler E. İşte psiko-sosyal baskı faktörleri 11

12 3T RD san Özel Modüller F. İç nakliyat ve sevkiyat G. Umumi trafikte araç kullanma H. Makineler ve el aletleri I. Yangın güvenliği J. Çevre ile ilgili konular K. İşyerinde güvenlik ve davranış kültürü L. İşyeri bina ve tesisleri M. Kurulum ve bakım işleri N. İş sağlığı hizmetleri O. Hedefe özgü nitelikler 12

13 3T RD temel modül örneği: Heikki Laitinen 13

14 3T RD ek bilgi sayfası: Heikki Laitinen 14

15 3T Risk Değerlendirmesi Matrisi Mevcut kontrol önlemlerinin düzeyi Kontrol önlemleri yeterli / sorun çıkmadı İyileştirmeye ihtiyaç var / sorunlar çıktı Yaralanma & hastalıkların potansiyel şiddeti Hafif Ciddi Çok Ciddi Kayda değer iyileştirme gerekli / Sık sık sorun çıkıyor Kontrol düzeyi aşağıdaki durumlarda yeterlidir: a) makine, araç ve her türlü yapının yasa ve standartlara uygun olması, b) işlerin güvenli ve sağlıklı yürütülecek şekilde tasarlanıp düzenlenmesi, c) Çalışanların eğitim almaları ve doğru (güvenli) çalışma yöntemlerini kullanmaları.

16 3T Risk Değerlendirmesi Matrisi: Açıklamalar Mevcut kontrol önlemlerinin düzeyi Yaralanma ve hastalıkların potansiyel şiddeti Hafif Ciddi Çok Ciddi Kontrol önlemleri yeterli/ sorun çıkmadı 1: Risk Önemsiz. 1: Hafif risk. Durumu gözlemlemeye devam ediniz. 2: Küçük risk. Sorunların kontrol altında tutulmasını sağlayın. İyileştirmeye ihtiyaç var/ sorun çıktı Kayda değer iyileştirme gerekli/ Sık sık sorun çıkıyor 2: Küçük risk. Durumu gözlemlemeye devam edin; kolay önlemleri uygulayın. 3: Orta derece risk. Uygun önlemleri planlayıp uygulayın. 3: Orta derece risk. Uygun önlemleri planlayıp uygulayın. 4: Büyük risk. Önlemleri hızla planlayıp uygulayın. 4: Büyük risk. Önlemleri hızla planlayıp uygulayın. 5: Çok ciddi risk. Derhal önlem planlayıp uygulamaya geçirin. Kontrol düzeyi aşağıdaki durumlarda yeterlidir: a) makine, araç ve her türlü yapının yasa ve standartlara uygun olması, b) işlerin güvenli ve sağlıklı yürütülecek şekilde tasarlanıp düzenlenmesi, c) Çalışanların eğitim almaları ve doğru (güvenli) çalışma yöntemlerini kullanmaları.

17 3 kademeli şiddet ölçeği 1. Hafif Hafif yaralanma veya sıkıntı 2. Ciddi Uzun süreli yaralanma veya hastalık, kırıklar 3. Çok Ciddi Kalıcı yaralanma veya hastalık ya da ölüm (uzuv kayıpları, ikinci ya da üçüncü derece yanıklar, kafatası çatlakları, kanser, astım, vb.) Neden 3 kademeli ölçek (neden 5 değil)? Daha kolay ve güvenilir Öncelik belirlemek için 3 kademe yeterli NOT: Kademeler doğrusal değildir; daha ziyade üstel olabilirler! Bir ölüm olayı, parmak incinmesinden kaç kat daha şiddetli olabilir? 17

18 3 kademeli uyum ölçeği: olasılığı öngörmek için yeni bir yol Gelecekte olabilecek kaza ve hastalıkları öngörmek güçtür; bu tahminler güvenilir değildir Mevcut kontrol seviyesini ilgili mevzuat ve standartlarla kıyaslamak daha kolaydır İş güvenliği ile ilgili mevzuat ve standartlar, iş kazaları ve meslek hastalıklarına ilişkin uzun tecrübelerden yola çıkılarak hazırlanır Bunlara uyulduğunda olasılık düşük olur. Uyumluluk değerlendirmesi yapılınca, İSG koşullarının iyileştirilmesi için hangi faaliyetlerin gerektiği doğrudan ortaya çıkar 18

19 Uyumluluk ölçeği olasılık ölçeği Olasılık 1. Düşük 1. Kontrol seviyesi standartlara uygun 2. Orta 2. Bazı uygunsuzluklar 3. Yüksek 3. Ciddi uygunsuzluklar Uyumluluk NOT: Ölçekler doğrusal değildir; daha ziyade üstel olabilirler! (3, 1 den 3 kat daha olası/daha az uygun değildir.) 19