ZİNCİRLİ KALDIRMA SİSİTEMİ



Benzer belgeler
olup uygu kaması A formuna sahiptir. Müsaade edilen yüzey basıncı p em kasnak malzemesi GG ve mil malzemesi St 50 dir.

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Helisel Dişli Çarklar-Flipped Classroom DİŞLİ ÇARKLAR

Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları

KESME Kirişlerde Etriye Hesabı (TS 500/2000) Ahmet TOPÇU, Betonarme I, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 2014,

HELEZON KONVEYÖRLER BÖLÜM GİRİŞ

BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ

2011 Eylül. TAMBUR d. M. Güven KUTAY Değiştirilen yerlerin satır sonuna dik çizgi çekildi d-tambur.

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.

ÇELİK YAPI BİRLEŞİM ELEMANLARI

T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

LK 001 / 002 SERİSİ DÖNER YIKAMA KOLLARI KULLANIM VE MONTAJ BİLGİLERİ

SU YAPILARI. Su Alma Yapıları. 5.Hafta. Doç.Dr.N.Nur ÖZYURT

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü

HEAVY DUTY CLIP-IN TAVAN MONTAJ TALİMATNAMESİ

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Düz Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR HESAPLAMA

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları

Şaft: Şaft ve Mafsallar:

MADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI

II. Bölüm HİDROLİK SİSTEMLERİN TANITIMI

Basit Kafes Sistemler

SORU 6: Su yapılarının tasarımında katı madde hareketinin (aşınma, oyulma, yığılma vb. olayları) incelenmesi neden önemlidir, açıklayınız (4 puan).

Yeni Nesil Beton Santralleri Başlıca Avantajları PowerMix 30

HAUTAU PRIMAT. sistemi. Depolama, montaj, havaland rma, sabitleme, temizleme... Hiçbir şey bundan daha kolay değil!

Çolakoğlu Metalurji SICAK HADDELENMİŞ RULO (HRC) ÜRETİM BİLGİLERİ

2.4. ELASTĠK DEPREM YÜKLERĠNĠN TANIMLANMASI : SPEKTRAL ĠVME KATSAYISI

MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının

ALÇI DEKORASYON VE KARTONPİYER

ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 14) BİRİNCİ BÖLÜM

t xlo ) boyutlarında bir alan yükü etkir (P k ). t xlo )+( 2 t xlo ) boyutlarında bir alan yükü etkir (P m ).

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016

Şekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

BAŞLICA ÇATI ŞEKİLLERİ

Mühendislikte Deneysel Metodlar I Dersi Deney Föyü

Ponta Yatay Besleme Sistemi Tıbbi Destek Üniteleri

MESLEKİ UYGULAMA ESASLARI YÖNETMELİĞİ DEĞİŞİKLİK KARŞILAŞTIRMA ÇİZELGESİ. Geçerli yönetmelik tarihi : MEVCUT MADDE ÖNERİLEN GEREKÇE

SICAK İŞ TAKIM ÇELİKLERİ

KAYNAĞIN UYGULAMA TEKNİK VE METOTLARI

ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 10 Kasım 2015

ARAŞTIRMA RAPORU. Rapor No: XX.XX.XX. : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: e-posta: gurbuz@metu.edu.tr

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM

VECTOR MECHANICS FOR ENGINEERS: STATICS

Saplama ark kaynağı (Stud welding) yöntemi 1920'li yıllardan beri bilinmesine rağmen, özellikle son yıllarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kullanım Kılavuzu Kupalı Anemometre PCE-A 420

- TESTO Hava Hızı ve Debisi Ölçüm Cihazı TANITMA VE KULLANMA KILAVUZU

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 1. KARE VİDA AÇMA

Teknik Föy Jotamastic 80

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1

ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ

AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON

EK III POTANSİYELİN TANIMLANMASI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ

Prefabrik Yapılar-I Ögr. Grv. Mustafa KAVAL AKÜ.Afyon MYO.Đnşaat Prog.

50 ELEKTR K VE ELEKTRON K

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 6. Hafta Oda Akustiği

Hesapların yapılması;modül,mil çapı,rulman,feder ve yağ miktarı gibi değerlerin seçilmesi isteniyor.

Döküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN

Bölüm 11. Yönetim Stratejilerinin Uygulanmasında Kullanılan Teknikler İŞLETME BİRLEŞMELERİ. (Mergers)

4. Numaralandırdığımız her boru parçasının üzerine taşıdıkları ısı yükleri yazılır.

KALÇA VE ALT EKSTREMİTE KIRIK ÇIKIK VE BURKULMALARI Hazırlayan NESLİHAN GÖÇMEN

2 Gemi Kiralama ve Demuraj-Dispeç Hesapları

Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar

Yrd. Doç. Dr. Saygın ABDİKAN Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ JDF329 Fotogrametri I Ders Notu Öğretim Yılı Güz Dönemi

1- Hidrolik Aksesuar Ekipmanları

ABKR ABK 1036 GALVANİZ SİLO ISI KONTROLÖRÜ KULLANMA KILAVUZU

İŞLETMENİN TANIMI

Is Büzüflmeli Ürünler 3

Kılavuz Çekmek. Üretim Yöntemleri 15

TEMİZ SU DALGIÇ POMPA

JAKLI SİSTEM YERALTI ÇÖP KONTEYNER ŞARTNAMESİ

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi

Dönemi Piyasa Yapıcılığı Sözleşmesi

B02.8 Bölüm Değerlendirmeleri ve Özet

ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 14) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak

Bölüm 8 Tedarik Fonksiyonu

İçindekiler Hosting hizmeti için silme isteği oluşturulması Reseller Paketi altında hosting hizmetinin oluşturulması Kesintiyi en aza indirmek için

Euro 5 motorlu araçlardaki indirgeyici deposunun taşınması

Öncelikle ayn bölme içinden geçirilecek olan iletken veya kablolar n kullan labilir kesitleri toplanarak toplam kesit hesaplanmal d r.

RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG

KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ'NE

YAŞLI ve ENGELLİLERİ DE TAŞIYAN ASANSÖRLERİN ÖZELLİKLERİ

3- Kayan Filament Teorisi

PLASTİK MALZEMELERİN İŞLENME TEKNİKLERİ

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1. BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ

İNŞAAT PROJELERİNİN YAPIM SÜRECİNDE KEŞİF VE METRAJ. Ülkemizde yaygın olarak kullanılan yöntemdir.


1/29. Birimi. Asansör

VIESMANN VITOCROSSAL 300 Gaz yakıtlı yoğuşmalı kazan kw

ZEMİN MUKAVEMETİ: LABORATUVAR DENEY YÖNTEMLERİ

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ

DEVRELER VE ELEKTRONİK LABORATUVARI

YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ

ANALOG LABORATUARI İÇİN BAZI GEREKLİ BİLGİLER

Mak-204. Üretim Yöntemleri II. Vida ve Genel Özellikleri Kılavuz Çekme Pafta Çekme Rayba Çekme


Araştırma Notu 15/177


Eğitim No/Eğitim Adı: 14-E Tedarikçi Barkod Uygulaması

(ESKİ ŞEKİL) İÇTÜZÜĞÜ

Transkript:

009 Kasım ZİNCİRLİ KALDIRMA SİSİTEMİ 40-1-a M. Güven KUTAY 40-1-a-zincirli-kalirma-sistemi.c

İ Ç İ N D E K İ L E R 1 Kalırma Sistemi... 1.3 1. Zincirli kalırma sistemi... 1.3 1..1 Yuvarlak çelik zincire gemetri... 1.3 1.. Zincir seçimi... 1.6 1..3 Zincir mekaniği... 1.8 1..4 Zincir çarkları... 1.11 1..4.1 Yuvarlak zincir için işsiz çarklar... 1.11 1..4. Yuvarlak zincir için kavaleta ve işli zincir çarklar... 1.11 1..5 Zincir seçimi, "Örnek 3, 5kN-/1 Zincirli ceraskal"... 1.14 1..6 Kavaleta knstrüksiynu, "Örnek 3, 5kN-/1 Zincirli ceraskal"... 1.14 1..7 Kanca ve kanca blğunun seçimi, "Örnek 3, 5kN-/1 Zincirli ceraskal"... 1.16

N a s ı l v i n ç y a p a r ı m 1.3 1 Kalırma Sistemi 1. Zincirli kalırma sistemi Vinç üretimine zincirler çelik halatlara karşın çk az kullanılırlar ve pek önemlie eğillerir. Bu üşünce zincirlerin özelliklerine yatar. Zincirlerin şu özellikleri varır ve ezavantaj ( ) ve avantaj (+) ile gösterilmiştir: 1. Yalnız küçük hızlara kullanılırlar ( ),. Keni ağırlıkları kalırıkları yüke göre yüksektir ( ), 3. Darbelere karşı hassastırlar ( ), 4. Taşıma güçleri yüksektir (+), 5. Isıya ve krsyna karşı aha ayanıklıırlar (+). Zincirler elle tahrikli ceraskallara, yürüyüş takriklerine ve kalırma yüksekliği küçük lan kullanım alanlarına elektrikli ceraskallara kullanılırlar. Buraa yalnız yuvarlak çelik zincirleri ele alıp inceleyeceğiz. Diğer zincirler çk az kullanılıkları için üretici ve satıcıları ile temasa geçip etaylı bilgi alabilirsiniz. 1..1 Yuvarlak çelik zincire gemetri Yuvarlak çelik zincirler, bak Şekil 1.1 özellikleri bakımınan vinçlere kullanılmaları en uygun zincirlerir. Ucuzurlar, her yere satın almak mümkünür. Gayet küçük çaplara sarılırlar. Küçük çaplara sarılmaları yük mmentinin küçük lmasını luşturur. Vinçlere kullanılan yuvarlak çelik zincirler DIN 765 e göre stanartlaştırılmıştır. b t t t n x t Şekil 1.1, yuvarlak çelik zincir Yuvarlak çelik zincirler, zincirin hareket hızı 1/s ye kaar kullanılırlar. Bu zincirler baklalarının tek tek elektrik kaynağı ile üretilmesinen luşur ve malzemeleri St 35,13K ır. Bakla kalınlığı büyük lan zincirler çelik öküm larakta üretilir ve malzemeleri genele GS45 ir.

1.4 Z i n c i r l i K a l ı r m a S i s t e m i Yuvarlak çelik zincirler mastara uygun veya mastara uymayan zincirler larak iki gruba ayrılırlar. Genele vinçlere kullanılan "Mastara uygun nrmal (DIN 5684)", iğer özel tipler "Mastara uygun veya uygun lmayan kısa baklalı (DIN 765 ve DIN 766)" zincirlerir. b b1 t t t L = n x t (11 x t) Kn s b1 s s b Şekil 1., Mastara uygun DIN 5684 zinciri Tabl 1.1, Mastara uygun zincirlerin gemetrik ölçüleri, DIN 5684 (Şekil 1.) Çap mm 5 6 7 8 9 10 11 13 16 a max = mm ±0,0 ±0,4 ±0,8 ±0,3 ±0,36 ±0,40 ±0,44 ±0,50 ±0,64 Hatve t mm 15 18 1 4 7 8 31 36 45 t max + mm 0, 0,3 0,7 0,31 0,35 0,36 0,40 0,46 0,58 t min mm 0,1 0,1 0,13 0,15 0,17 0,18 0,0 0,3 0,9 İç genişlik b 1 =1,. mm 6 7, 8,4 9,6 10,8 1 13, 15,6 19, Dış genişlik b mm 16,9 0, 3,6 7 30,4 34 37,4 44, 54,4 Uzunluk *)1 L Kn mm 165 198 31 64 97 308 341 396 495 L max + mm 0,5 0,63 0,73 0,83 0,94 0,97 1,1 1,5 1,6 L min mm 0,5 0,31 0,36 0,41 0,47 0,48 0,55 0,63 0,8 Ağırlık kg/m 0,54 0,78 1,07 1,4 1,75,5,7 3,8 5,75 *)1 Kntrl uzunluğu L Kn = 11. t larak kabul eilir. Bşluk s min = 0,15, s max = 1,075 eğerlerini aşmamalıır. Tabl 1., Mastara uygun zincirlerin mekanik eğerleri, DIN 5684 (Şekil 1.) Çap mm 5 6 7 8 9 10 11 13 16 İşletme kuvveti kn 6,3 9 1,5 16 0 5 30 4,5 63 Kntrl kuvveti kn 0 8 40 50 63 80 95 13 00 Kpma kuvveti kn 31,5 45 60 80 100 15 150 1 315 Kpma uzaması %10, yüzey sertliği 11 mm 360 HV, 11 mm 330 HV Kuvvet rantıları, İşletme kuvveti:kntrl kuvveti:kpma kuvveti = 1 : 3,15 : 5

N a s ı l v i n ç y a p a r ı m 1.5 b t t t L Kn = 11 x t Şekil 1.3, Mastara uygun kısa baklalı (DIN 766) zincirler Tabl 1.3, Mastara uygun kısa baklalı (DIN 766) zincirler (Şekil 1.3) İşletme kuvveti Çap Hatve Hatve tleransı By tleransı Dış genişlik Nrmal sabit bağlı Kntrl kuvveti kpma kuvveti Ağırlığı Genel Vinç t t L K b F İş F İş F Kn F Kp G mm mm mm mm mm kn kn kn kn kg/m 4 16 14 0,3 5 18,5 +1,5 17,5 6,3 1,6 0,50 ±0,5 6 18,5 0,5 0 3,5 9,0 18,0 0,75 7 7 3 4,5 6,3 1,6 5, 1,00 8 8 4 6 6,3 8,0 16,0 3,0 1,35 9 9 7 ±0,6 30 8,0 10,0 0,0 40,0 1,80 +,5 10 10 8 34 10,0 1,5 5,0 50,0,5 0,8 11 11 31 36 11, 16,0 3,0 64,0,70 13 13 36 44 16,0 1, 4,4 84,8 3,80 14 41 ±1,0 47 5,0 50,0 100 4,40 16 16 45 +3,8 54 5,0 31,5 63,0 16 5,80 18 18 50 1,3 60 31,5 40 80,0 160 7,30 0 0 56 67 40 50 100 00 9,00 ±1,5 3 3 64 77 50 67 134 68 1,0 +5,5 6 73 87 63 170 340 15,0 1,8 8 78 ±,0 94 75 00 400 17,5 30 84 +6,5 101 85 4 448 0,0 33 9, 11 100 64 58 4,5 36 101 ±,5 1 15 300 600 9,0 +8,0 39 109 13 140 360 70 34,0,5 4 118 14 170 400 800 40,0 45 16 15 190 448 896 45,5 48 134 16 10 500 1000 5,0 51 143 17 50 560 110 58,3 Anlaşmaya bağlı Anlaşmaya bağlı 54 151 18 80 630 160 65,5 57 160 19 300 670 1340 73,0 60 168 0 335 710 140 81,0

1.6 Z i n c i r l i K a l ı r m a S i s t e m i Yukarıa Tabl 1.1 ve Tabl 1. e verilen eğerler mtrlu tahrikler içinir. Tahrik elle yapılıyrsa kpma kuvvetinen giilerek işletme ve kntrl kuvvetleri bulunur. El ile tahriklere kuvvet rantıları şöyleir: İşletme kuvveti = 0,5 Kpma kuvveti Kntrl kuvveti = 0,65 Kpma kuvveti 1.. Zincir seçimi Kalırma tahriki için zincir seçimi mukavemet hasabıyla yapılır. Genele zincir baklaları çekme ve eğilmeyle zrlanırlar. Zincir seçimi için eğilme zrlaması ikkate alınmaan çekme zrlamasıyla zircirin gemetrik ilçileri belirlenir. FYük Çhe = σçem AZin σ F ( 1.1 ) σ Çhe N/mm Hesaplanan çekme gerilimi F Yük N Zincirin taşıığı yükün kuvveti A Zin mm Zincirin kesit alanı σ ÇEM N/mm Zincirin emniyetli çekme mukavemeti a) Zincirin kesit alanı: AZin π = F ( 1. ) 4 b) Zincirin emniyetli çekme mukavemeti Mastara uygun kısa baklalı (DIN 765 ve DIN 766) zincirlerin emniyetli çekme mukavemet eğerleri (nrmal kaliteli): ÇEM σ = 60 N/mm F ( 1.3 ) Mastara uygun nrmal (DIN 5684) zincirlerin emniyetli çekme mukavemet eğerleri (yüksek kaliteli): ÇEM σ = 15 N/mm F ( 1.4 ) Yüksek kaliteli zincirler metal yrgunluğuna ayanıklı çelikleren üretilir. Örneğin 13Mn3 gibi. Daha etaylı bilgi için literatüre bakınız.

N a s ı l v i n ç y a p a r ı m Bilinen eğerleri F ( 1.1 ) e yerleştirir ve eşitliği zincir çapına göre çözersek şu frmülü buluruz; 1.7 Zin = F σ ÇEM Yük π Zincirin min çapı: Zin = 0,79788... F σ Yük ÇEM Zin F 0,8. Yük F ( 1.5 ) σ ÇEM Zin mm Zincirin minimum çapı F Yük N Zincirin taşıığı yükün kuvveti σ ÇEM N/mm Zincirin emniyetli çekme mukavemeti Kalırma yüksekliği büyük lan işletmelere zincirin keni ağırlığıa ikkate alınmalıır. Zin 0,8. F Yük + q L σ ÇEM Zin g F ( 1.6 ) Zin mm Zincirin minimum çapı F Yük N Zincirin taşıığı yükün kuvveti q Zin kg/m Zincirin 1 m sinin ağırlığı L Zin m Zincirin kullanılan byu g m/s Yerçekimi ivmesi (9,807 m/s ) σ ÇEM N/mm Zincirin emniyetli çekme mukavemeti Zincir baklaları genele irenç kaynağı ile imal eilirler. Baklalar kaynatılıktan snra zincir ısıl işleme tabi tutulmalıır. Yüksek kaliteli zincirler lukça küçük çapta kavaleta ile çalıştıklarınan, çk küçük byutta ceraskallar üretilmesini sağlarlar. Baklaların bir birine eğiyi yerlereki aşınmaları önlemek için zincirin katı yağ (gres yağı) ile yağlanması gerekliir. Yük taşıyan zincirler 0 C ile +100 C arasına emniyetli çalışırlar. Bu eğerlerin ışına özel hesaplamalarla kullanılmalıırlar.

0 1.8 Z i n c i r l i K a l ı r m a S i s t e m i Sık sık kullanılan zincirler en geç altı aya bir, seyrek kullanılan zincirlere en geç senee bir kere kntrl eilmeliir. Kaba kntrl eğerleri şunlarır ve emniyet sınırları aşılmışsa zincir kmple eğiştirilmeliir. Eğer herhangi bir baklaa; herhangi bir küçük çatlama varsa, zincir çapı aşınmaan ötürü %0 küçülmüşse, bakla byu %5 uzamışsa. Bu kntrl üşenmeen büyük bir sabırla her baklaa yapılmalıır. Bu kntrller yapılmaan önce 1,5 misli yükle zincirin kpma ve uzamaya karşı kntrlü yapılmalıır. Buraa verilen 1,5 katsayısı vinçlere inamik yük kntrl katsayısıır. Böylece hem zincir heme kalırma aracı kntrl eilmiş lur. Bütün bu işlemlerin bir raprla yazılı larak belgelenmesi her yönen fayalıır. Kntrller şu basit işlemlerle yapılabilir. Çatlağın luğu tahmin eilen yer sıvı yağla yağlanır ve bir bezle kurulanır. Snra buraya zincirin üzerine beyaz veya açık renk ve suyla temizlenebilen bya sürülür. Byanın kuruması beklenir. Yağlı kısıma bya kurumayacağınan klaylıkla çatlaklar görülür. 1..3 Zincir mekaniği 360 /z t R 0 180 /z h Şekil 1.4, Zincir çarkına ölçüler Zincir kasnağı veya kavaleta ile hareket ettirilen zincirin rtalama hareket hızı Şekil 1.4 ene görüleceği frmül F ( 1.7 ) ile bulunur. v ZiOr = z t n F ( 1.7 ) V ZiOr m/s rtalama zincir hızı z 1 kavaleta veya çarkın iş sayısı t m hatve byu n s -1 evir sayısı

N a s ı l v i n ç y a p a r ı m Diğer taraftan Şekil 1.4 e görülüğü gibi zincirin rtalama hareket hızını iğer büyüklüklerlee hesaplayabiliriz. t = R 0 vzior 0 sin (180/z) = z n sin (180/z) F ( 1.8 ) V ZiOr m/s rtalama zincir hızı z 1 kavaleta veya çarkın iş sayısı n s -1 evir sayısı 0 m kavaleta çapı Zincirin kavaleta veya çarkın izerineki hareketini inceleyecek lursak, şu ört urumu görürüz: t α=180 /z 0 A α ω α v T v min h Şekil 1.5, Drum I Drum I, α = -180 /z Şekil 1.5 1.9 A ynağı kavaletaya giriğine α açısı tam (-180 /z) ir. Zincir eksenineki zincir hızı v min : v = h ω = v cs(180/z) min Teğetsel hız: T vt = r0 ω Açısal hız ω =.π.n luğunan, lur vt = 0 π n B 0 A α α v T v min Drum II, α = -180 /z < α <0 Şekil 1.6 ω Buraa zincirin hızı aha yüksek lacak. Dönüş açısına göre hız: v = vt csα α=180 /z < α < 0 lur Şekil 1.6, Drum II

1.10 Z i n c i r l i K a l ı r m a S i s t e m i B A v = v T Drum III, α = 0, Şekil 1.7 0 ω Bu uruma A mafsalı en yüksek nktasına erişmiş lur. Zincirin hızı teğetsel hıza eşit lmuştur. Böylece zincir hızı en yüksek eğerine ulaşmıştır. vmax = vt = 0 π n α = 0 Şekil 1.7, Drum III 0 0 < α < 180 /z B A α ω Şekil 1.8, Drum IV v v T Drum IV, 0 < α < 180 /z, Şekil 1.8 Bu uruma zincirin hızı tekrar minimum eğerine ğru küçülmeye başlar. Zincirin hızı minimuma erişince zincirin bir snraki mafsalı (B) kavaletaya girer. Böylece snraki mafsal için aynı öngü evam eer. Peryun evamı aynı taksimat airesi ve aynı evir sayısına yalnız kavaletanın iş sayısıyla rantılıır. Maximum ve minimum zincir hızının hesabı şu şekile hesaplanır: v = v = v = v max - vmin vt - vmin T - v T cs(180 / z) ( 1- cs(180 / z) ) n ( 1- cs(180 / z) ) v = v F ( 1.9 ) T v = 0 π F ( 1.10 ) v m/s hız farkı n s -1 evir sayısı 0 m kavaletanın veya çarkın çapı z 1 kavaletanın veya çarkın iş sayısı

N a s ı l v i n ç y a p a r ı m 1.11 1..4 Zincir çarkları Yuvarlak zincirler için çarklar işsiz ve işli çarklar larak iki kısıma incelenir. 1..4.1 Yuvarlak zincir için işsiz çarklar Yuvarlak zincir için işsiz çarklar el ile tahrikli kalırma tahriklerine yön eğiştirme çarkı larak kullanılırlar. Yiv prfilleri Şekil 1.9 a gösterilmiştir. b b is iç 1,.b b a egim 1:4 1,. s b Dis D D D Şekil 1.9, Yuvarlak zincir için işsiz çark prfilleri Yuvarlak zincir için işsiz çarklara ölçülerin şu rantılara seçilmesi önerilir: Çarkın çapı D 0. zincirin çapı, Yiv iç genişliği b iç 1,15 b bakla ış genişliği, 1..4. Yuvarlak zincir için kavaleta ve işli zincir çarklar b is biç c is b iç b c Dis 0 Dis 0 k a a s Şekil 1.10, Kavaleta Şekil 1.11, Dişli zincir çarkı

1.1 Z i n c i r l i K a l ı r m a S i s t e m i Yuvarlak zincir için kavaleta ve işli zincir çarklar için ölçülerin şu rantılara seçilmesi önerilir: Çarkın çapı 0 0. zincirin çapı, Çarkın ış çapı ış = 0 + zincirin çapı, Yiv yuğu c 1, zincirin çapı, Yiv iç genişliği b iç 1,1 b bakla ış genişliği, Yiv ış genişliği b ış 1,45 b bakla ış genişliği, Yiv yüksekliği a 1,5 zincirin çapı, Çark isk kalınlığı s 0,01 + 0 çark çapı, Kavaleta göbek/yuk k a 3 zincirin çapı, Tahrik için kullanılan işli zincir çarkına kuvvet sınırı lmaığınan, genele taksimatı 16 mm ve zincir çapı 4 mm lan yuvarlak zincirler kullanılır. Kavaletanın ve çarkın çapı şu frmülle belirlenir: 0 = t sin(90 / z) + cs(90 / z) F ( 1.11 ) 0 m kavaletanın veya çarkın çapı t m taksimat z 1 kavaleta veya çarkın iş sayısı m bakla çapı Eğer iş sayısı z 16 ve 10 ise, ikinci terim ikkate alınmaan, snuçta pek büyük farklılık lmayacağınan kaba ölçülenirmee frmül şu şekile kullanılır: 0 t F ( 1.1 ) sin(90 / z) Kavaletanın malzemesi genele GGG.. larak seçilir. Çk ener larakta çelik ökümen yapılır. Kavaletanın en küçük iş sayısının 4 lması nrmal çalışması için gerekliir. Yksa yukarıa anlatılmış lan ört uruma göre hız farkı büyük lacağınan, arbeli çalışma rtaya çıkar. Bilhassa kavaletaan zincirin çıkmaması için klavuza gerek varır. Klavuzun genele 180 kavaletayı veya çarkı sarması ieal urumur. Kavaletanın knstrüksiynu genel larak kaval muylu uzantılı yapılması, taşıyıcı aksa kaygan yataklama yapılarak rahatlıkla çalışma imkanı sağlar. Diğer alternatifte kavaletanın aks üzerine turtulup rulman yakla yataklanmasıır.

N a s ı l v i n ç y a p a r ı m 1.13 Şekil 1.1, Yuvarlak zincir için kavaleta Şekil 1.13, Kavaleta ve zincir klavuzu

1.14 Z i n c i r l i K a l ı r m a S i s t e m i 1..5 Zincir seçimi, "Örnek 3, 5kN-/1 Zincirli ceraskal" Zincirin taşıma kapasitesi F Yük = 500 N Zincirin hızı v Zi = 10 m/ak Kavaletanın evir sayısı n Ka = 30 1/ak Kalırma yüksekliği H = 3 m lan kavaletanın hesabını ve knstrüksiynunu yapalım. Çözüm: Zinciri DIN 766, mastara uygun kısa baklalı zincirleren (Tabl 1.3) seçelim. F F ( 1.5 ) ile zincirin bakla çapı seçilir: Yük Zin 0,8. σçem Nrmal kaliteli DIN 766 zincirinin emniyetli çekme mukavemeti F ( 1.3 ) en: σ ÇEM = 60 N/mm ir. Değerleri bakla çapı frmülüne yerleştirirsek: 500 Zin 0,8. Zin = 5,164 mm buluruz. 60 Buraan Tabl 1.3 e giersek zincirimizin: DIN 766, mastara uygun kısa baklalı Bakla çapı Zin = 6 mm Birim ağırlığı G m = 0,75 kg Taksimat t Zi = 18,5 mm Bakla genişliği b Zi = 0 mm larak seçilir. 1..6 Kavaleta knstrüksiynu, "Örnek 3, 5kN-/1 Zincirli ceraskal" Kavaletanın iş sayısı için, kavaleta çapı kaba hesaplama frmülü F ( 1.1 ) yi ele alalım ve frmülü iş sayısına göre çözelim: t t 0 sin( 90 / z) taksimatı biliyruz. Kavaletanın kabaca çapını sin(90 / z) 0 iğer ylan hesaplayalım. Kavaletanın evir sayısı ve zincirin hızı ile kavaletanın çapı bulunur: v Zi = π. Ka. n Ka buraan Ka = v Zi /(π.n Ka ) = 5/(π.30) = 53,05 mm Değerleri yerleştirirsek sin( 90 / z) 18,5 / 53 0,35 buraana kavaletanın iş sayısı: z Ka = 5 bulunur. Bu işlemleren snra kavaletanın tam taksimat çapının bulunmasına geçilir. Bunun içine F ( 1.1 ) ele alınır:

N a s ı l v i n ç y a p a r ı m 1.15 t Zi Zi Ka0 = + sin(90 / zka ) cs(90 / zka ) Değerler yerleştirilir. Buraaki bütün eğerler biliniyr. Ka0 = 18,5 sin(90 / 5) 6 + cs(90 / 5) Böylece knstrüksiynun ana ölçüleri belirlenmiş lur: DIN 766, mastara uygun, nrmal kaliteli, kısa baklalı zincir Bakla çapı Zi = 6 mm Taksimat t Zi = 18,5 mm Bakla genişliği b Zi = 0 mm için: = 60,199 mm Ka = 60, mm Kavaleta çapı Ka = 60, mm Kavaleta resmi Şekil 1.14 Kavaleta iş sayısı z Ka = 5 Kavaleta ış çapı ış = 0 + = 60,+.6 = 7, ış = 7 mm Yiv yuğu c 1, = 1,.6 = 7, c = 7, mm Yiv iç genişliği b iç 1,1 b = 1,1.0 = b iç = mm Yiv ış genişliği b ış 1,45 b = 1,45. 0 = 9 b ış = 30 mm Yiv yüksekliği a 1,5 = 1,5.6 = 9 a = 9 mm R3,6 1 R3 34 8,4 7, R10,5 Ø36 Ø7 7,7 4,7 5x7 1,75 R3 Ø60, R9,5 36 R33,1 5,8 4 30 Şekil 1.14, Kavaleta

1.16 Z i n c i r l i K a l ı r m a S i s t e m i 1..7 Kanca ve kanca blğunun seçimi, "Örnek 3, 5kN-/1 Zincirli ceraskal" /1 nam zincirli ceraskal için 5 kn ve 1Am tahrik grubu için tekli kanca N.,5 seçilir. Halatlı kalırma sistemine göre aha eğişik knstrüksiyn ylu izlenir. Kanca blğunun knstrüksiynu Şekil 1.15 ile gösterilmiştir. 4 3 5 6 7 1 05 Şekil 1.15 e pzisynlar şöyleir: Şekil 1.15, 5kN-zincirli ceraskal kanca blğu Pz 1 Kanca etay resmi Şekil 1.16 Pz Kanca manalı etay resmi Şekil 1.17 Pz 3 Kanca blğu gövesi etay resmi Şekil 1.18 Pz 4 Kanca blğu kavaletası etay resmi Şekil 1.1 Pz 5 Brnz yatak etay resmi Şekil 1.19 Pz 6 Aks etay resmi Şekil 1.0 Pz 7 M8 Cıvatalar satın alınan parça üretim etay resmi yk. Ölçüler stanartlaran alınacak.

N a s ı l v i n ç y a p a r ı m 1.17 Ø19 14 0,5x45 R0,8 10 10 3 0 45 0,6 4,67 3 R3 93 38 113 Ø3 74 R3 R3 05 Şekil 1.16, Pz 1, 5 kn kanca B B B 7 Şekil 1.17, Pz, Kanca manalı 13,5 4,5 17,5 A R5 A R4,8 18 R41 R37,5 B 60 96 13,6 C C 7,6 0 Ø14 A A 9 Ø9 1 Ø10 R0,8 9 Ø15 Ø R4,4 M8 C C 54,5 Şekil 1.18, Pz 3, Kanca blğu gövesi

R10,5 1.18 Z i n c i r l i K a l ı r m a S i s t e m i 7,5 50 35 33 Ø10f6 Ø15f6 Ør6 Ø15H7 0,5x45 0,5x45 Şekil 1.19, Pz 6, Aks Şekil 1.0, Pz 5 Yatak 1 R3 8,4 7, 5x7 1,75 R3 R9,5 36 5,8 ØH7 R3,6 34 Ø36 Ø7 7,7 4,7 R33,1 4 30 Ø60, Şekil 1.1, Pz 4, Kanca blğu kavaletası