Technical Workshops 25.Mayıs.2012 Taşkın Risk Haritası Oluşturmada LiDAR Yöntemi ve ArcHydro 2.0 Araçları M. Taner Aktaş, GISP Gündem Giriş LiDAR Yöntemi ArcGIS ile LiDAR ArcHydro Araçları Taşkın Risk Haritaları Sorular 1
Giriş Kısa Tanıtım: M. Taner Aktaş, GISP GIS bilim ve teknolojisi politika ve stratejileri geliştirme, standartları uygulama, çözümleri gerçekleştirme ve inovasyon yönetimindeki 20 yıllık deneyimi ile Türkiye den pek çok ilklere imza atmıştır. Türkiye nin yetiştirdiği en deneyimli GIS uzmanı olan Aktaş, GIS konusunda dünyaca tanınmış bir danışmandır. Toplam GIS tecrübesi (1993-2012) = 20 Yıl ( ArcView 1.0 dan beri ) 12 yıl ABD de özel ve akademik kurumlarda görev almış, Amerikan kamu kurum ve kuruluşlarına danışmanlık yapmış Avrupa Birliği nde (Almanya ve İtalya da) çalışmış Çoğu uluslararası olan 30 dan fazla GIS/Mühendislik Ar-Ge ve İnovasyon projelerinde görev almış 2
LiDAR LiDAR: Lazer Radar Bir Optik Uzaktan Algılama Teknolojisi 1) Yayılma Lazer ışınlarının salınımı 2) Geri Saçılma Lazerin hedeften geri yansıması 3) Analiz Sinyalin gidiş ve dönüşü arasında geçen zamanın hassas olarak ölçülmesi İngilizce: Light Detection and Ranging Türkçe: Işık Saptama ve Uzaklık Tayini 4) Hesaplama Hedefin uzaklığının hesaplanması 3
LiDAR Sistem Bileşenleri Lazer Tarama Sistemi 1) Lazer Kaynağı 2) Lazer Detektörü 3) Tarama Mekanizması 4) Saat 5) Hava Aracında Bilgisayar 4
Lazer Sinyali Oluştur Hava Aracı Konumu ve Sinyalin Gidiş-Dönüşü 1) Belli zaman aralığında hassas olarak hava aracının konumunun (x,y,z) GPS ile ölçülmesi 2) Tarayıcının yeryüzüne göre oryantasyon açısını INS ile sapta 3) Saat ile lazer sinyalinin gidiş dönüş zamanını bul 4) Dönüş sinyalini lazer detektör ile yakala 5
Veri Depolama ve Ardıl İşlem 1) Hava aracındaki bilgisayar sistemi yukarıdaki bahsedilen bütün bileşenleri kontrol eder 2) Ham veriler depolama sürücülerinde tutulur 3) Uzaklık, tarama açısı, GPS konumu, hava aracının yerden yüksekliği hesaba katılarak (x,y,z) konumları hesaplanır 4) Bu işlenmemiş LiDAR verileri nokta bulutu verisi olarak da adlandırılır Tekli geri dönüş ve Çoklu geri dönüş 1) Tek geri dönüş (1): Bina çatısı veya ağaçların en üst noktası 2) Çoklu geri dönüş: Ara dönüşler (2, 3) bir nesnenin yüksekliğini bulmada yardımcı olur 3) Çoklu geri dönüş: Son dönüşler (4) genellikle yeryüzünün konumunu verir 6
Digital Surface Model (DSM) ve Digital Elevation Model (DEM) Sayısal Yüzey Modeli ve Sayısal Yükseklik Modeli Havadan LiDAR tarama çeşitleri Topografik LiDAR Batimetrik LiDAR 7
LiDAR - En Çok Kullanılan Alanlar ArcGIS ile LiDAR 8
LASer (LAS) Dosyaları 1) ASPRS tarafından geliştirilmiş «binary» dosya tipi 2) Başlık bloğunda metaveri 3) Her lazer sinyali için kaydedilmiş bireysel kayıt Sınıflandırma 1) Benzer özellikleri içeren LiDAR noktaları sınıflar halinde gruplandırılır 2) Bu tanımlar da ASPRS tarafından yapılmıştır (2=yeryüzü 3,4,5=bitki örtüsü 6=bina 7=gürültü/parazitli veri 9=su) 9
Hangi ArcGIS sürümü ile aşağıdaki LiDAR veri işleme yöntemleri kullanılabilir? ArcGIS 9.2 ArcGIS 10.1 ArcGIS 10 ArcGIS ile 2D LAS Veri Seti (LASD) 10
ArcScene ile 3D LAS Veri Seti Özniteliği ArcGIS ile Terrain Veri Seti 11
ArcGIS ile Terrain Veri Seti ArcGIS ile Terrain Veri Seti Analiz Örneği 12
ArcGIS ile Mozaik Veri Setine LiDAR Verisi Depolama ArcGIS ile Mozaik Veri Setinden LiDAR Verisi Sunma 13
ArcGIS ile Mozaik Veri Seti ArcGIS ile Mozaik Veri Seti Örneği 14
ArcHydro Araçları ArcHydro (Son Güncel Sürüm 2.1.0.63) 15
Havza (Havza, Su Toplama ve Katkı Alanı) Havza Sınırları (Drainage Divides) Akış Noktaları (Havza Çıkışı) LiDAR Uygulamaları Su Kaynakları Yönetimi / Taşkın Haritalama 16
LiDAR Noktaları LiDAR Veri Noktaları Çukurlu Arazi Analizi Ön Eleme, Değerlendirme ve Eşik Değerine Dayalı Çukurları Seçme Seçilmiş Çukurlara Akan Alt Havzaların Betimlenmesi ( IsSink = 1) 17
Yüzey Bağlantısı Drenaj Noktaları HydroJunctions HydroEdges GIS Otomasyonu Taşkın Alanı Betimlemesi 18
Model Geliştirme & Doğrulama Model Geliştirme & Doğrulama 19
Sorular M. Taner Aktaş, GISP 20