Reklamların Ġdari Denetimi ve ĠletiĢim Sektöründeki Uygulamalar 17.12.2010
Reklam Kavramı T.C. Sunum Ġçeriği Reklam Kurulu nun Yapısı ve Görevleri Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri Reklamlarda Sorumluluk ve Ġdari Müeyyideler Reklamlarla Ġlgili Yasal Düzenlemeler ĠletiĢim Sektöründeki Uygulamalar Reklam Kurulu Faaliyetlerine ĠliĢkin Ġstatistikler
Tanımı: Reklam Kavramı-I T.C. Ürün, marka ya da firmayı tanıtmak, hedef kitleyi oluģturanları bilgilendirmek ve ikna etmek, satıģını veya kiralanmasını sağlamak ya da arttırmak amacıyla, reklam veren tarafından herhangi bir mecrada yayımlanan pazarlama iletiģimi niteliğindeki duyurudur.
Reklam Kavramı-II T.C. Reklam, tüketiciler açısından değerlendirildiğinde; çeģitli mal ve hizmetleri tanıtan, bu mal ve hizmetlerin nereden, nasıl, ne fiyatla sağlanabileceğini ve ne Ģekilde kullanılacağını tanımlayan, zaman açısından tüketiciye yardımcı olan, binlerce çeģit ürün arasından kendi yararına en uygun ve rasyonel olanı tercih etmesine yarayan bir araçtır.
Reklam Kavramı-III T.C. Reklamın Unsurları: mesaj (duyuru), mecra, mesaj kaynağı, ücret
Reklam Kurulu nun Yapısı, Görevleri ve ÇalıĢma Yöntemi Reklam Kurulu 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 17 nci maddesi uyarınca kurulan Reklam Kurulu; ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilanları inceleme ve inceleme sonucuna göre, mevzuata aykırı reklamlar hakkında idari müeyyide uygulama hususlarında görevlidir.
Reklam Kurulu nun Yapısı, Görevleri ve ÇalıĢma Yöntemi Reklam Kurulu nun Yapısı: 1-BaĢkan (Ġlgili Genel Müdür) 2-Genel Sekreter (Ġlgili Genel Müdür Yrd.) 3- Üyeler 4-Sekreterya 5-Ġhtisas Komisyonları
Reklam Kurulu nun Yapısı, Görevleri ve ÇalıĢma Yöntemi Reklam Kurulu nun Yapısı: REKLAM KURULU Kurul üyelerinin görev süresi 3 yıldır. Kamu Temsilcileri (11 üye) Ġlgili Genel Müdür (BaĢkan) Ġlgili Genel Müdür Yrd. (Genel Sekreter) Adalet Bakanlığı TRT, YÖK, TSE Diyanet ĠĢleri BaĢk. Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı (2 üye) Sağlık Bakanlığı (2 üye) Sivil Toplum KuruluĢu Temsilcileri (18 üye) Türkiye Barolar Bir. TOBB (4 üye), Gazeteciler Der., Türk Tabipler Bir., Reklamcılar Der., Tüketici Örgütü, Türkiye Ziraat Od. Bir., TESK, TMMOB, ĠĢçi Sendk. Konf., Memur Sendk. Konf. TSMMMOB, 3 B.Belediyesinin temsilcisi Türk Eczacılar Bir., Türk DiĢhekimleri Bir.
Reklam Kurulu nun Yapısı, Görevleri ve ÇalıĢma Yöntemi Reklam Kurulu nun Görevleri: 4077 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinde belirtilen esaslara uygun olarak ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemek Ticari reklam ve ilanları belirlenen ilkeler çerçevesinde re sen veya yazılı baģvuru üzerine incelemek Ġnceleme sonuçlarına göre Kanunun 16 ncı maddesine aykırı hareket edenleri cezalandırmak Ticari reklam ve ilanların denetimiyle görevlendirilmiģ tek idari otorite olan Reklam Kurulu nun görevleri.
Reklam Kurulu; T.C. Reklam Kurulu nun Yapısı, Görevleri ve ÇalıĢma Yöntemi Reklam Kurulu nun ÇalıĢma Yöntemi: Re sen ya da yazılı baģvuru üzerine inceleme yapar. Ayda en az bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her zaman BaĢkan ın çağrısı üzerine toplanır. BaĢkan dahil en az 14 üyenin hazır bulunması ile toplanır. Toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar verir. Kurul kararları, tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması amacıyla nca açıklanır.
Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri Reklam Kurulu nun sekreterya hizmetleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yerine getirilir. Sekreterya hizmetleri, Bakanlıkça görevlendirilen Kurul üyesi Genel Müdür Yardımcısı ve Sanayi ve Ticaret Uzman ve Uzman Yardımcıları tarafından yürütülür.
Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri I. AĢama II. AĢama III. AĢama Reklam Kurulu toplantısı öncesinde yapılan iģlemler Reklam Kurulu toplantısı esnasında yapılan iģlemler Reklam Kurulu toplantısı sonrasında yapılan iģlemler
Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri I- Reklam Kurulu toplantısı öncesinde yapılan iģlemler: Tüketicilerden, kurum/kuruluģlardan veya rakip firmalardan gelen baģvurular ön incelemeye alınması, BaĢvuruda yer alan iddiaların tetkik edilerek dosya hazırlanması, baģvuru sahibine ön bilgi verilmesi, Ġnceleme konusu reklam örneklerinin RTÜK ten ve/veya reklam veren firmadan ve/veya mecra kuruluģundan temin edilerek tetkik edilmesi, Reklamlarda yer alan iddialarla ilgili reklam veren firmalardan açıklama, bilgi ve belge istenmesi, (Gerekirse ilgili Kamu KuruluĢları yada Üniversitelerden görüģ alınabilir.)
Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri I- Reklam Kurulu toplantısı öncesinde yapılan iģlemler: Ġncelenen reklam dosyasının Reklam Kurulu na sevk edilmesi hususunda ndan Onay alınması, Kurula sevk edilmesine karar verilen dosyalarlarla ilgili olarak, reklam veren firmadan detaylı savunma istenmesi, Ġhtiyaç duyulan baģka bilgi, belge ve görüģlerin temin edilmesi suretiyle dosyanın tekemmül ettirilmesi, Tüm bilgiler ıģığında aykırılık tespit edilen reklamların Kurul a sevk edilmesi.
Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri I- Reklam Kurulu toplantısı öncesinde yapılan iģlemler: Kurul gündeminin oluģturulması, Kurula yapılan baģvurulara ve Kurul tarafından alınan kararlara iliģkin aylık istatistiki bilgilerin hazırlanması, Reklam Kurulu kararları kapsamında Bakanlıkça tesis edilen yaptırımlara karģı açılan davalar sonucunda Mahkemelerce verilen kararların tasnif edilmesi ve aylık rapor hazırlanması,
Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri II- Reklam Kurulu toplantısı esnasında yapılan iģlemler: Gündemde yer alan konular ve dosyaların içeriği hakkında Kurul üyelerine açıklayıcı bilgi verilmesi ve dosyaların sunulması, Toplantı karar tutanağının hazırlanması,
Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri III- Reklam Kurulu toplantısı sonrasında yapılan iģlemler: Kurul kararlarının ilgili firmalara tebliğ edilmesi, Ġdari yaptırım uygulanan firmanın mensup olduğu meslek kuruluģuna uygulanan yaptırım hakkında bilgi verilmesi, Ġnternet sitesinde yayınlanmak üzere, Kurul kararlarına iliģkin basın bülteninin hazırlanması, BaĢvuru sahibine, Kurulca verilen karara iliģkin nihai bilgi verilmesi,
Reklam Kurulu Sekreteryası ve Görevleri III- Reklam Kurulu toplantısı sonrasında yapılan iģlemler: Ġdari para cezalarının tahsili için ilgili Vergi Dairesi BaĢkanlığına veya Defterdarlığa bilgi verilmesi, Reklam Kurulu kararlarına karģı dava açılması durumunda Hukuk MüĢavirliği aracılığı ile mahkemeye savunma gönderilmesi, Kurulca verilen diğer görevlerin yapılması.
Reklamlarda Sorumluluk ve Uygulanan Ġdari Müeyyideler Reklamlarda Sorumluluk Reklam veren Reklam ajansı Mecra kuruluģu
Reklamlarda Sorumluluk ve Uygulanan Ġdari Müeyyideler Reklam verenlerin Sorumluluğu Reklamlarda yer alan doğrulanabilir olgularla ilgili tanımlamaları, iddiaları ya da örnekli anlatımları ispatlamak zorundadır. Reklamlarda tanıtımı yapılan mal veya hizmetler konusunda reklam ajansına doğru ve gerçeklere uygun bilgi ve belge vermek zorundadır. Reklamların; doğru, dürüst, Reklam Kurulu nca belirlenen ilkelere ve ilgili mevzuata uygun olmamasından dolayı asli sorumlulukları bulunmaktadır.
Reklamlarda Sorumluluk ve Uygulanan Ġdari Müeyyideler Reklam Ajansları ve Mecra KuruluĢlarının Sorumluluğu Reklam ajansı ve mecra kuruluģları, reklamların doğru, dürüst ve ilgili mevzuata uygun olmasından dolayı reklam verenlerle birlikte sorumludurlar. Mevzuata aykırı bir reklamdan dolayı; -reklam verene -mecra kuruluģuna ve -reklam ajansına birlikte idari yaptırım uygulanabilir.
Reklamlarda Sorumluluk ve Uygulanan Ġdari Müeyyideler Uygulanan Ġdari Müeyyideler-I Reklam Kurulu, mevzuata aykırı reklamlardan dolayı; 3 Aya Kadar Tedbiren Durdurma Durdurma Düzeltme Ġdari Para Cezası yaptırımlarından birine veya birkaçına hükmedebilir. (Ġhlalin niteliğine göre)
Reklamlarda Sorumluluk ve Uygulanan Ġdari Müeyyideler Uygulanan Ġdari Müeyyideler-II Ġdari Para Cezası (2010) Yerel mecrada yayınlanan reklamlar hakkında 6.867-TL Ulusal mecrada yayınlanan reklamlar hakkında 68.678-TL Aykırı fiilin bir yıl içinde tekrarı halinde söz konusu idari para cezaları 2 kat olarak uygulanır.
Reklamlarla Ġlgili Yasal Düzenlemeler I- Temel Ġlkeler ve Yasaklar II- Sektörel Düzenlemeler
4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Temel Ġlkeler Yasalara, Genel Ahlaka, Kamu Düzenine, KiĢilik Haklarına, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere uygun, Dürüst ve doğru olmaları esastır. Ticari Reklam ve Ġlanlar YasaklanmıĢ reklamlar Aldatıcı, Tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, Can ve mal güvenliğini tehlikeye düģürücü, ġiddet hareketlerini ve suç iģlemeyi özendiren, Kamu sağlığını bozucu, Hastaları ve özürlüleri istismar edici, Örtülü reklamlar
Temel Ġlkeler -I Yasalara Uygunluk: Emredici hukuk kaidelerine aykırı olmamadır. Bu ilke ile reklamların, yürürlükte bulunan ve ticari reklam ve ilanlara iliģkin hükümler içeren tüm kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ gibi hukuksal düzenlemelere uygun olması gerektiği kastedilmiģtir.
Temel Ġlkeler -II Dürüstlük ve Doğruluk: Bu ilke uyarınca, tüketicinin aydınlatılma hakkı nın bir sonucu olarak, mal ve hizmetleri konusunda doğru ve dürüst bir Ģekilde bilgilendirilmeleri gerekir.
YasaklanmıĢ Reklamlar-I T.C. Aldatıcı Reklam: Önemli, yani tüketicilerin ekonomik davranıģlarını etkileyebilecek nitelikte yanlıģ, yanıltıcı veya eksik bilgi içererek hitap ettiği kitlede, orta seviyedeki (makul) tüketiciyi aldatan veya aldatma ihtimali bulunan reklamlardır.
Reklamlara ĠliĢkin Sektörel Düzenlemeler Sektörler Gıda Tütün/Alkol
Genel Olarak ĠletiĢim Sektörü T.C. Tüketicilerin ekonomik çıkarlarını ve satın alma kararlarını etkileyebilecek, alt yazı ve dip not biçiminde sunulan bilgilerin, kolayca okunabilecek harf büyüklüğü ve hızda olması zorunludur. Reklamlardaki ana vaadin istinası niteliğindeki tüm bilgilere yer verilmesi ve bu bilgilerin, reklamın ana vaadinin sağladığı avantajları tamamıyla ya da büyük ölçüde ortadan kaldıracak nitelikte olmaması zorunludur. Sunulan hizmetlere iliģkin ödenecek toplam fiyatların belirtilmesi zorunludur.
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları I- Reklamlarda yanıltıcı mesajların verilmesi: Tüketicilerin satın alma kararlarını veya ekonomik davranıģlarını etkileyebilecek nitelikte yanlıģ, yanıltıcı veya eksik bilgi verilmesidir. Ör: Avea ĠletiĢim Hizmetleri A.ġ. tarafından yayımlanan Türkiye nin en çok tercih edilen, en çok konuģturan operatörü. baģlıklı açık hava reklamları
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları II- Reklamlarda herģey dahil fiyatların belirtilmemesi: Sunulan hizmetlere iliģkin ödenecek toplam fiyatın (KDV, ÖĠV ve diğer vergi ve bedeller) tüketicilere sunulmamasıdır. Ör: Vodafone Telekomünikasyon A.ġ. tarafından yayınlanan Faturalı Cep Limitsiz Tarife baģlıklı reklamlar
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları III- Reklamlarda ana vaadin istisnası niteliğindeki bilgilere yer verilmemesi: Tüketicilere sunulan ana vaadin istisnası niteliğindeki ifade veya görüntülere hiç yer verilmemesidir. Ör: Vodafone Telekomünikasyon A.ġ. tarafından yayınlanan Numarasını Vodafone a taģıyanlara her yöne 1500 dakika hediye baģlıklı reklamlar
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları IV- Reklamlarda alt yazılara okunamayacak Ģekilde yer verilmesi: Alt yazı ve dip not biçiminde sunulan bilgilerin, kolayca okunabilecek harf büyüklüğü ve hızda olmamasıdır. Ör: Türk Telekomünikasyon A.ġ. tarafından yayınlanan Jettfon baģlıklı reklamlar
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları V- Reklamlardaki ana vaat ile istisnalar arasında uyumsuzluk: Ana vaadin istinası niteliğindeki tüm bilgilerin, reklamın ana vaadinin sağladığı avantajları tamamıyla ya da büyük ölçüde ortadan kaldıracak nitelikte olmasıdır. Ör: Turkcell ĠletiĢim Hizmetleri A.ġ.'ye ait BiNumaram baģlıklı reklamlar
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları VI- Reklamlarda vaat edilen hizmetlerin gereklerinin yerine getirilmemesi: Reklam veren firmanın reklamlarda belirttiği hizmeti gerektiği gibi veya vaat ettiği nitelikte sunamamasıdır. Ör: Avea ĠletiĢim Hizmetleri A.ġ. tarafından yayımlanan Her Yöne Sınırsız isimli tarifeye iliģkin reklamlar
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları VII- KarĢılaĢtırmalı reklamlara iliģkin düzenlemelere aykırılık: KarĢılaĢtırılan mal, hizmet veya marka isminin belirtilmesi veya karģılaģtırmaya konu mal veya hizmetlerin aynı nitelikte veya özellikte olmaması veya aynı istek ve ihtiyaca cevap vermemesidir. Ör: Avea ĠletiĢim Hizmetleri A.ġ. ye ait www.avea.com.tr adresli internet sitesinde yayınlanan Toplan Gel Tarifesi ile birbirinizle her ay tam 300 dakika ücretsiz konuģun baģlıklı reklamlar
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları VIII- Kötüleme ve ticari itibardan haksız yararlanma: Reklamların, bir firmayı, mal veya hizmeti aģağılaması ya da alay konusu ederek kötülemesi veya bir firmanın adı, amblem veya logosunun tüketicinin aldanmasına yol açacak Ģekilde kullanılmasıdır. Ör: Vodafone Telekomünikasyon A.ġ. tarafından yayımlanan Sınırları Ezip Geçin Vodafone un Özgür Dünyasını Seçin baģlıklı televizyon reklamları
ĠletiĢim Sektörü Reklamlarında Tespit Edilen Yasaya Aykırılık Unsurları IX- Yönetmeliğin 8/a maddesine aykırılık: Reklamı yapılan mal veya hizmetlerin satın alınması halinde müģteriye ayrıca hediye mal veya hizmetlerin veya ikramiyelerin de verileceği belirtiliyorsa, hediyeli veya ikramiyeli mal veya hizmetlerin piyasa değeri ve bunun uygulanma süresinin açıklanması, hediye mal veya hizmetlerin veya ikramiyelerin verilmesine iliģkin reklam veya ilanda süre ile ilgili açıklamanın dışında herhangi bir koşulun ileri sürülmemesi gerekir.
Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü