GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ

PROJE SAHİBİ DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ PROJENİN ADI GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ PROJENİN YERİ GAZİANTEP İLİ ARABAN İLÇESİ, FISTIKLIDAĞ KÖYÜ DÜZDAĞ MEVKİİ HAZIRLAYAN KURULUŞ DENG MÜHENDİSLİK İNŞAAT SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ. EK IV PROJE TANITIM DOSYASI GAZİANTEP 2014

PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON GSM VE FAKS NUMARASI E-POSTA PROJENİN ADI PROJENİN BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ(İLİ, İLÇESİ,MEVKİİ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ Başpınar Organize Sanayi Mah/Semt O.S.B 3.Bölge 83328 Nolu Cad. No:14 ŞEHİTKAMİL/GAZİANTEP Gsm : 0532 542 80 12 kyzmurat@hotmail.com GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ 9 000 000 TL Gaziantep ili, Araban ilçesi, Fıstıklıdağ Köyü, Düzdağ Mevkii (Pafta No: N.40.A.01, Parsel No: 783) Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi (Ek II): 51 Güneş Enerjisi Santralleri (Kapladığı Alan 2 Hektar Üzeri) PROJENİN NACE KODU 35.11.19 RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN /KURULUŞUN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJE TANITIM DOSYASININ SUNUM TARİHİ N d E G DENG MÜHENDİSLİK İNŞAAT SAN VE TİC. LTD. ŞTİ. DEĞİRMİÇEM MAH. SÜLEYMAN KURANEL CADDESİ TEVFİK ÖZDİL APT. NO:14/1 ŞEHİTKÂMİL/GAZİANTEP www.dengcevre.com Tel: 0 342 220 25 10-0 342 220 25 11 09.09.2014

İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER TABLOLAR DİZİNİ ŞEKİLLER DİZİNİ PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ SAYFA NO I ΙΙI II II III 1- PROJENİN ÖZELLİKLERİ 1 a) Projenin ve yerin alternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri) b) Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı c) Doğal kaynakların kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb.) ç) Atık miktarı (katı, sıvı, gaz ve benzeri) ve atıkların kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellikleri 1 2 10 11 d) Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski 20 2- PROJE YERİ VE ETKİ ALANIN MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ a) Mevcut arazi kullanımı ve kalitesi (tarım alanı, orman alanı, planlı alan, su yüzeyi ve benzeri), b) EK-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak korunması gereken alanlar. 3- PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER 24 24 25 34 NOTLAR VE KAYNAKLAR 37 EKLER 38 I

TABLOLAR SAYFA NO Tablo 1 Kapasite bilgileri 5 Tablo 2 Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Sev. Uygun Olarak Tanımlanan Ses Gücü Seviyeleri Tablo 3 İnşaat aşamasında Çalışacak Makine ve Ekipmanın Motor Gücü 17 Tablo 4 İnşaat Aşamasında Çalışacak Makine ve Ekipmanın Ses Gücü Düzeyleri 17 Tablo 5 Tablo 6 İnşaat Aşamasında mesafeye göre oluşacak ses basıncı düzeyi (2000 Hz oktav band) İnşaat Aşamasında mesafeye göre Atmosferik Yutuş (2000 Hz oktav band) Tablo 7 İnşaat Aşamasında Oluşacak Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı 19 Tablo 8 Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 20 Tablo 9 Faaliyet alanı ve Gaziantep Bölgesinin Florası 27 Tablo 10 Gaziantep Bölgesinin Faunası 31 Tablo 11 İl Genelinde Kuş Türleri Listesi 32 Tablo 12 Mammalia (Memeliler) Listesi 33 Tablo 13 Proje Alanı Koordinatları 38 Tablo 14 Gaziantep ve Civarında Meydana Gelen Depremler 42 Tablo 15 Gaziantep İli Deprem Bölgeleri 42 16 18 18 ŞEKİLLER SAYFA NO Şekil 1 Türkiye nin diğer ülkelerle güneşlenme saati kıyaslanması 1 Şekil 2 Türkiye Güneş Potansiyeli Atlası (GEPA) 2 Şekil 3 Benzer bir Güneş Enerji Santrali 3 Şekil 4 İş Akım Şeması 4 Şekil 5 Fotovoltaik pilin yapısı 8 Şekil 7 İnşaat Aşamasında Oluşan Gürültünün 0 3 000 m Arasındaki Dağılım 20 Şekil 8 Acil Eylem Planı 24 Şekil 9 Gaziantep İli Deprem Haritası 42 II

PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Gaziantep İli, Araban İlçesi, Fıstıklıdağ Köyü, Düzdağ Mevkii adresinde, Tapunun Pafta No: N.40.A.01, Parsel No: 783, Bölüm: A,B,C,D,E,F de Kayıtlı alan üzerinde DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ tarafından kurulması planlanan GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ konusunda faaliyet gösterecektir. Tapudaki toplam alanı 120 400 m² olan alanın 118 975,51 m² lik kısmında PV Paneller kurulacaktır. İşletme söz konusu alanda Kiracı olarak faaliyet gösterecektir. 120 400 m² lik alanın 30 m² si İdari Bina olarak inşa edilecektir. Türkiye, güneş kuşağı adı verilen ve güneş enerjisince zengin bir bölgede yer almasına rağmen, güneş enerjisinden yeteri kadar faydalanamamaktadır. Ayrıca yıllık 2640 saatlik güneşlenme kapasitesi ile güneş enerjisinden elektrik üretme potansiyeli açısından Avrupa ülkeleri arasında ikinci sıradadır. Bu kapasite yıllık 380 milyar/kwh enerji potansiyeli anlamına gelmektedir. Ayrıca Türkiye'nin yıllık ortalama güneş ışınımı 1303 kwh/m2-yıl olup bu rakam günlük 3,6 kwh/m2 güce, günde yaklaşık 7,2 saat, toplamada ise 110 günlük bir güneşlenme süresine denk gelmektedir. Yapılan çalışmalar, Türkiye de 4.600 km2 lik bir alanın bu potansiyelin kullanımı için uygun olduğuna işaret etmektedir. Gün geçtikçe kirlenen çevre ve azalan enerji kaynakları dünyanın ve ülkemizin temel sorunlarındandır. Dünyamızın ve ülkemizin temel iki sorununu çözmenin bir yolu da Enerji getirisi yüksek ve işletme maliyeti sıfıra yakın olan fotovoltaik elektrik sistemi hem ücretsiz bir kaynaktan elektrik sağlamakta hem de çevreye yayılan karbonmonoksit ve diğer tonlarca atığın oluşmasını önlemektedir. III

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ 1- PROJENİN ÖZELLİKLERİ a) Projenin ve Yerin alternatifleri (Proje Teknolijisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri) Gaziantep İli, Araban İlçesi, Fıstıklıdağ Köyü, Düzdağ Mevkii adresinde, Tapunun Pafta No: N.40.A.01, Parsel No: 783, Bölüm: A,B,C,D,E,F de Kayıtlı alan üzerinde DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ tarafından kurulması planlanan GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ konusunda faaliyet gösterecektir. Tapudaki toplam alanı 120 400 m² olan alanın 118 975,51 m² lik kısmında PV Paneller kurulacaktır. İşletme söz konusu alanda Kiracı olarak faaliyet gösterecektir. 120 400 m² lik alanın 30 m² si İdari Bina olarak inşa edilecektir. İşletmenin kira kontratı Ek-1 de verilmiştir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi, ekonomik ve kültürel zenginliğe sahip, tarihsel önemi olan ve birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir coğafya dır. Bölge hızla Türkiye nin Enerji Üretim Merkezi olma yolunda ilerlemektedir. Bölge Petrol, Kömür, vb kaynaklar konusunda zengin olduğu gibi bir çok akarsuya ve güneş yoğunluğuna sahiptir. Ülkemiz yenilenebilir enerji kaynakları yönünden dünyanın en zengin ülkelerinden birisidir. Güneş Enerjisinde yılda 380 milyar kwh/yıl elektrik elde edebilecek potansiyeli mevcuttur. Türkiye nin güneş enerjisi potansiyeli Kıta Avrupası nın önde gelen güneş enerjisi yatırımlarına sahip Almanya, Ispanya ve Çek Cumhuriyet gibi ülkelere göre daha fazla olmasına rağmen yatırım oranı ilgili düzenlemelerin yakın zamanda yapılmış olmasıyla henüz bu ülkelerin çok altında kalmaktadır. Şekil 1. Türkiye nin diğer ülkelerle güneşlenme saati kıyaslanması Güneş enerjisi sistemleri çevreye zararlı gazlar vermeyen, tükenmeyen bir enerji türüdür. Çevreye zarar vermediği, tükenmeyen ve çok ucuz bir enerji kaynağı olduğu için güneş panelleri her gün artan bir yaygınlıkta kullanılmaktadır. Güneş pil ya da panelleri 1/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ elektrik şebekesinden uzak bölgelerde, bedava elektrik sağlamaktadır. Bununla beraber çevreye zarar vermeden enerji kullanmak isteyen birçok kişi güneş panellerini tercih etmektedir. Güneşlenme süresi uzun olan Türkiye, güneş enerjisinden elektrik üretimi açısından oldukça avantajlı bir konumdadır. Ancak Güneydoğu Anadolu Bölgesi Yenilenebilir Enerji Kaynakları yönünden değerlendirildiğin de; Güneş Enerjisi açısından Türkiye ortalamasının üzerinde üretim kapasitesine sahip olduğu görülmektedir. Bu sebeplerden dolayı proje için seçilen yer için alternatif olabilecek başka bir yer düşünülmemiştir. Şekil 2. Türkiye Güneş Potansiyeli Atlası (GEPA) b)projenin İş Akış Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı Gaziantep İli, Araban İlçesi, Fıstıklıdağ Köyü, Düzdağ Mevkii adresinde, Tapunun Pafta No: N.40.A.01, Parsel No: 783, Bölüm: A,B,C,D,E,F de Kayıtlı alan üzerinde DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ tarafından kurulması planlanan GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ konusunda faaliyet gösterecektir. Tapudaki toplam alanı 120 400 m² olan alanın 118 975,51 m² lik kısmında PV Paneller kurulacaktır. İşletme söz konusu alanda Kiracı olarak faaliyet gösterecektir. 120 400 m² lik alanın 30 m² si İdari Bina olarak inşa edilecektir. İş Akım Şeması Açıklaması Güneş enerjisi ile elektrik üretimi gerçekleştirmek için yapılması gereken güneş paneli sistemlerinin kurulmasıdır. Güneş panelleri içerisinde yer alan güneş hücreleri gelen enerjinin soğurulmasını sağlamakta ve soğurulan enerji sistemin belirli kısımlarından geçerek İnvertere iletilmektedir. Soğurma işlemi ışık enerjisinin belirli oranda emilmesi anlamına gelmektedir. Güneş enerjisi ile verimli bir elektrik üretimi gerçekleştirmek için dikkat edilmesi gereken birtakım hususlar bulunmaktadır. Bunlardan ilki güneş panellerinin güneşe belirli bir açı ile doğrultulmasıdır. Çünkü panellerinin açısı verimlilik bakımından önemli bir noktada 2/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ bulunmaktadır. Yanlış bir açı ile güneşe yönlendirilen güneş panellerinden istenen oranda elektrik enerjisi elde etmek pek de mümkün değildir. Güneş hücreleri (fotovoltaik hücreler), yüzeylerine gelen güneş ışığını doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren yarı iletken maddelerdir. Yüzeyleri kare, dikdörtgen, daire şeklinde biçimlendirilen güneş hücreleri alanları genellikle 100 cm² civarında, kalınlıkları ise 0,1-0,4 mm arasındadır. Güneş hücreleri fotovoltaik ilkeye dayalı olarak çalışırlar, yani üzerlerine ışık düştüğü zaman uçlarında elektrik gerilimi oluşur. Hücrenin verdiği elektrik enerjisinin kaynağı, yüzeyine gelen güneş enerjisidir. Güneş enerjisi, güneş hücresinin yapısına bağlı olarak % 5 ile % 30 arasında bir verimle elektrik enerjisine çevrilebilir. Güç çıkışını artırmak amacıyla çok sayıda güneş hücresi birbirine paralel ya da seri bağlanarak bir yüzey üzerine monte edilir, bu yapıya güneş hücresi modülü ya da fotovoltaik modül adı verilir. Güç talebine bağlı olarak modüller birbirlerine seri ya da paralel bağlanarak bir kaç Watt'tan mega Watt' lara kadar sistem oluşturulur. İstenen enerji miktarına göre güneş paneli ve sayısı belirlenir. Planlanan proje, Şebekeye bağlı fotovoltaik (On-Grid) sistemi ile çalışacaktır. Şebekeye bağlı fotovoltaik sistemler, merkezi elektrik şebekesine bağlanır ve üretilen elektriği şebekeye aktarır. Güneş enerjisinden üretilen elektriğin, üretildiği anda ve üretildiği yerde hiçbir ilave depolama (akü-batarya vb.) ara birimi olmadan şebekeyi beslediği ve anında kullanıldığı sistemler Şebeke Bağlı (On-Grid) Sistemler olarak adlandırılmaktadır. Bu sistemlerde elde edilen elektrik enerjisi direkt olarak kamunun Enterkonnekte Şebeke Hattına aktarılır. Evirici, alternatif akım istenen uygulamalarda panelde elde edilen doğru akım elektriğini alternatif akım elektriğine dönüştürmek için kullanılır. Bu projede şebekeye alternatif akım verileceğinden eviriciler (invertörler) kullanılacaktır. Şekil 3. Benzer bir Güneş Enerji Santrali 3/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Güneş Işıkları Fotonlar PV Paneller Serbest Elektronlar Elektriksel Potansiyel DC Akım İnverter AC Akım Kullanılabilir Elektrik Enerjisi Şekil 4. İş Akım Şeması 4/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Proje bedeli ; Fotovoltaik panel 24 000 (adet) : 8 700 000 TL 20wp inverter 300 (adet) : 250 000 TL Solar kablo, konnektör,vb. ekipman : 50 000 TL Proje için gerekli makine ve ekipman dışında herhangibir harcama yapılmayacaktır. Dolayısı ile toplam proje bedelinin 9 000 000 TL olacağı düşünülmektedir. KAPASİTE Kurulması planlanan 6 adet lisanssız elektrik üretim tesisinin her birinde 4 000 adet çok kristalli fotovoltaik panel ve her biri 20 kw olan 50 adet evirici (inverter) kullanılacaktır. Kullanılacak 50 adet, herbiri 20 kwp gücündeki inverterin herbirine 20 adet seri bağlı panelden oluşan 4 string toplamında 80 adet panel bağlanacaktır. Stringler birbirine paralel bağlıdır. Her 5 adet inverterin çıkışı 100 kw gücündeki AC dağıtım panosuna bağlanıp, bu panoların çıkışı da 1.000 kw gücündeki AC toplama panosuna, oradan 1.000 kva 400V/36kV trafoya; trafodan OG hücrelere; son olarak da şebekeye bağlanacaktır. Tablo 1 Kapasite bilgileri KULLANILACAK EKİPMAN LİSTESİ 1 TESİS İÇİN 6 TESİS İÇİN Panel sayısı (adet) 4.000 24 000 Panel gücü (Wp) 250 250 Evirici sayısı (adet) 50 300 Evirici Gücü (kwp) 20 (20 000 Wp) 20 (20 000 Wp) Tesis toplam kurulu gücü DC (kw) 500 kw (1 MW) 6 MW Tesis toplam kurulu gücü AC (kwp) 500 kwp (1 MW) 6 MW Panellerin Kapladığı Alan (m 2 ) 1,403 8,418 Panellerin Kapladığı Toplam Alan (m 2 ) 5 612 33 672 Yaklaşık Yıllık Elektrik Üretim Miktarı (kwh) 1 890 000 11 340 000 Türkiye şartlarında güneşlenme süresi; kışın 5 saat, sonbaharda 6 saat ve yazın 10 saat olduğu düşünülürse yıllık yaklaşık 11 340 000 kwh lik elektrik üretimi yapılacağı düşünülmektedir. Projede güneşten gelen ışınları elektrik enerjisine dönüştüren fotovoltaik panellerle birlikte, panellerden çıkan DC akımı elektrik şebekesinin faz ve frekansına uygun AC akıma dönüştüren inverterler kullanılacaktır. Fotovoltaik paneller, sıcak iklim koşullarında iyi performans sergileyen polikristal hücrelerden oluşmaktadır. Projenin panel-inverter bağlantı kısımlarında DC kablolar kullanılacak olup, inverter-şebeke arasındaki bağlantılarda AC kablolar kullanılacaktır. 5/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Projede 4 000 adet 250 Wp gücünde panel kullanılacak olup, bir adet panelin ağırlığı 19,6 kg ve boyutları 1650 mm x 992 mm dir. 31 derece sabit açıyla yerleştirilen bir adet panel zemin üzerinde 1,403 m² alan kaplayacaktır. Dolayısı ile tesiste panellerin kaplayacağı topam alan 1,403 m² x 24 000 adet (6 tesis için panel)= 33 672 m² olacaktır. Kullanılacak 50 adet, herbiri 20 kwp gücündeki inverterin herbirine 20 adet seri bağlı panelden oluşan 4 string toplamında 80 adet panel bağlanacaktır. Stringler birbirine paralel bağlıdır. Her 5 adet inverterin çıkışı 100 kw gücündeki AC dağıtım panosuna bağlanıp, bu panoların çıkışı da 1.000 kw gücündeki AC toplama panosuna, oradan 1.000kVA 400V/36kV trafoya; trafodan OG hücrelere; son olarak da şebekeye bağlanacaktır. 6/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Projenin Kapladığı Alan Gaziantep İli, Araban İlçesi, Fıstıklıdağ Köyü, Düzdağ Mevkii adresinde, Tapunun Pafta No: N.40.A.01, Parsel No: 783, Bölüm: A,B,C,D,E,F de Kayıtlı alan üzerinde DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ tarafından kurulması planlanan GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ konusunda faaliyet gösterecektir. Tapudaki toplam alanı 120 400 m² olan alanın 118 975,51 m² lik kısmında PV Paneller kurulacaktır. İşletme söz konusu alanda Kiracı olarak faaliyet gösterecektir. 120 400 m² lik alanın 30 m² si İdari Bina olarak inşa edilecektir. Projede Çalışacak Personel Sayısı Tesiste inşaat aşamasında 10 kişi, işletme aşamasında 2 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Projenin Teknolojisi Güneş enerjisi kullanarak elektrik üretimi, bugünlerde sıkça konuşulan yenilenebilir enerji kaynağı uygulamalarının oldukça popüler olan bir çeşididir. Bol olması, bedava olması, işletme maliyetinin düşük olması ve çevre kirliliğine yol açmaması gibi birçok iyi nedenden dolayı yatırımcıların dikkatini çekmektedir. Projede şebeke bağlantılı elektrik üretimi yapılacaktır. Üretilen elektrik depolanmadan direk elektrik şebekesine bağlanarak üretim gerçekleştirilecektir. Dolayısı ile akü kullanımı söz konusu olmayacaktır. Aküsüz yapı temel olarak iki bileşenden oluşur; PV modüller ve şebeke bağlantılı (on-grid) inverter. Böyle sistemlerde şebeke herhangi bir sebeple kesilirse, inverter de otomatik olarak kendini kapatır ve sistem artık elektrik üretmez. Bunun temel nedeni güvenliktir. Ayrıca şebeke bağlantılı inverterlerin çıkışlarında verdikleri elektrik enerjisini şebekeyle uyumlu hale getirmeleri (frekans ve senkronizasyon ayarı) zorunluluğudur. Prensip olarak şebekeyi algılamayınca inverter çıkış vermez. Evirici, alternatif akım istenen uygulamalarda panelde elde edilen doğru akım elektriğini alternatif akım elektriğine dönüştürmek için kullanılır. İstenirse sisteme bir de maksimum güç noktası izleyicisi (MPPT) eklenebilir. Fotovoltaik (Solar) Paneller Güneş ışınlarını elektrik enerjisine çeviren cihazdır. Verimleri panel tipine göre değişmekle birlikte % 15-20 arasındadır. Türkiye şartlarında güneşlenme süresi; kışın 5 saat, sonbaharda 6 saat ve yazın 10 saattir. Paneller, ortam koşullarının elverişli olması durumunda nominal güçlerini üretebilirler. Panel camının kirli olması, güneş ışınlarının geliş açısının dik olmaması, havanın çok sıcak veya çok soğuk olması panel verimini düşürecektir. Bu yüzden hesaplanan güç değerinin biraz yukarısında bir değerde panel kullanmak uygun olacaktır. 7/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Şekil 5 Fotovoltaik pilin yapısı Tek kristalli silisyum güneş pilinin rengi koyu mavi olup, ağırlığı 10 gram dan azdır. Şekil de görülebileceği gibi, pilin üst yüzeyinde, pil tarafından üretilen akımı toplayacak ve malzemesi genellikle Bakır olan ön kontaklar vardır. Bunlar Negatif kontaklardır. Kontakların altında 150 mm kalınlığında, yansıtıcı özelliği olmayan bir kaplama tabakası vardır. Bu tabaka olmazsa, Silisyum üzerine düşen ışınımın üçte birine yakın kısmı yansıyacağından işe yaramamış olacaktır. Pilin ön yüzeyi, normal olarak yansıyan ışığın bir kısmını daha yakalayabilmek amacıyla, piramitler ve konikler şeklinde tasarlanmıştır. Yansıtıcı olmayan tabakanın altında, pilin elektrik akımının ortaya çıktığı yapı bulunur. Bu yapı iki farklı katman halindedir. N-katmanı, fosfor atomları eklenmiş silisyumdan oluşan ve pilin negatif tarafını oluşturan katmandır. P-katmanı ise, bor atomları eklenmiş silisyumdan oluşmuş, pilin pozitif tarafıdır. İki katman arasında P-N eklemi diye adlandırılan pozitif ve negatif yüklerin karşılaştığı bir bölge bulunur. Pilin alt (arka) yüzeyinde, elektronların girdiği pozitif kontak görevi gören arka kontak bulunur. Kısa bir tanım ile, üzerine düşen güneş ışığına (foton) bağlı olarak enerji üreten (Doğru Akım), içeriği silisyum veya benzer maddelerle tasarlanmış olan sistemlere güneş pili denir. Tek bir güneş pilinden elde edilen akım ve gerilim, dolayısıyla toplam güç miktarı düşük olduğu için, güneş pilleri birleştirilerek güneş hücrelerini (cell) ve hücreler de birleştirilerek güneş panellerini oluşturur. Güneş panelleri DC Enerji üretirler. Işığın (fotonların) elektriğe (voltaj) dönüşümüne fotovoltaik adı verilir. Evirici Doğru akım enerjisini alternatif akım enerjisine çevrilmesine yarayan cihazlardır. Genel olarak tam sinüs çıkışı veren ve vermeyen olmak üzere iki çeşit evirici bulunmaktadır. Hassas yüklerin bulunduğu sistemlerde tam sinüs çıkışı verebilen eviricilerin kullanılması gereklidir. Evirici gücü, sistemde aynı anda çalışabilecek yüklerin güç değerleri toplanarak elde edilir. Projede, 1 tesis için her biri 20 kw gücünde olan 50 adet evirici (invertör) kullanılacaktır 8/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Destek Sistemleri Panellerin sabit açı ile yüzeye sabitlenmesi ve rüzgar, kar yükü oluşturacak hava koşullarından etkilenmemesi için genellikle alüminyumdan yapılan destek sistemleri kullanılır. Destek sistemleri doğrudan çakma yöntemi ile monte edilecektir. Diğer Ekipmanlar Sistemde kullanılması gereken diğer elemanlar kablolar ve sigortalardır. Ayrıca sistemi izleyebilmek için çeşitli elektronik devreler de kullanılabilir. Sigorta ve kablo seçimi sistemin düzgün çalışabilmesi için son derece önemlidir. Kablo uzantıları mümkün olduğu kadar kısa tutulacak ve kablo çapları uygun ebatta seçilecektir. Kablolar, PVC bazında termoplastik yalıtkan, metal siperli, açık hava şartlarına dayanıklı, sıcağa dayanıklı, alev geciktirici olarak seçilecektir. Ayrıca bağlantılarda kullanılacak kollektörler aşınmaya ve dğer hava şartlarına dayanıklı olarak seçilecektir. Üretilen elektriğin şebekeye verilmesi için 1 000 kva 400V / 36kV lık trafo kullanılacaktır. Yüksek gerilim (YG) düşürülerek orta gerilim hâline getirilir. Son olarak da orta gerilim (OG) dağıtım trafoları yardımıyla alçak gerilime çevrilir. Trafoları, merkez içerisinde hava alabilen ve acil durumlarda müdahalesi kolay olabilecek uygun bir yere yerleştirilecektir. Direk ve Trafonun mesafesi daha sonra alınacak enerji müsaadesi ile değişebilecektir. Değişmesi durumunda İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne bildirilecektir. Projede her bir tesis için 4000 adet panel kullanılacak olup toplam 6 tesis kurulacaktır. İşletme 118 975,51 m² lik bir alana kurulacak olup 30 m² lik kısmı idari bina olarak kullanılacaktır. Panellerin montajı zemine 31 derecelik sabit açıyla yerleştirilmiş taşıyıcı sistemler üzerine yapılacak olup; İnverter ve AC dağıtım panoları IP65 koruma sınıfına sahip olduğundan, bağlanacak paralel dizilerine en yakın ortak noktalar üzerine yerleştirilecektir. AC Toplama Panosu, Trafo ve OG hücreler beton köşk içerisine yerleştirilecektir. Projede zemin üzerine sabit açıyla yerleştirilmiş galvaniz kaplı çelik taşıyıcı sistem kullanılacaktır. Tesisin çevresinin topraklamasında 50 mm² kesitli bakır iletkenler kullanılırken, ara kısımlarda 3,5 mm² kesitinde galvaniz şeritlerle birlikte köşelerde 1,5 m uzunluğunda 20 mm kesitli som elektrolit bakır çubuk kullanılacaktır. Firma sahibi, tesisin ve binanın topraklama ölçümünün yapılacağını taahhüt etmektedir. Tesisin drenajı taşıyıcı sistemin temel duvarından 50 cm dışarıda ve temel tabanından 30 cm derinde %5 eğimli bir kanal açılarak ve kanal tabanına 20 cm çapındaki künkler 2 cm aralıklarla döşenecektir. Künklerin ek yerlerinin alt yarısı, çimento harcıyla kapatılacaktır. Kanal, künk yüksekliğinin yarısına kadar kil ile doldurularak iyice sıkıştırılacak ve künklerin önce iri, sonra ufak taş parçalarıyla, yüzeye yakın kısmı ise iri kumla doldurulacaktır. Panel yüzeyleri 31 derecelik eğimle monte edilecektir. Dolayısı ile kar ve yağış zamanında yağış suları solar hücrelerde birikmeyip, toprağa akacaktır. Böylece elektrik ve tesisata zarar vermeyecektir. 9/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Tesis, uzaktan izleme sistemiyle (monitoring) online olarak 24 saat denetlenecektir. 2 haftalık periyotlarla, akşam saatlerinde panellerin yüzey kısımları temizlenecek; aylık periyotlarla elektriksel aksamların bakımı yapılacaktır. İşçi güvenliğini sağlamak amacıyla, herhangi bir arıza durumunda sistem kendini otomatik olarak şebekeden çıkaracaktır.tesis temizliği sırasında olabilecek elektrik çarpma, düşme ve benzeri durumların oluşmaması amacıyla gerekli iş güvenliği tedbirlerinin alınacağı firmayetkililerinin taahhüdü altındadır. Montaj aşamasında iş güvenliği amacıyla başlıca aşağıdaki önlemler alınacaktır. Montaj işçileri daima bir nezaretçi yönetiminde çalışacaklardır. Montaj hakkında bilgisi olmayanlar bu işte çalıştırılmayacaklardır. Montaj yapılacak malzemenin dışındaki fazla malzeme montaj sahasında bulundurulmayacaktır. Fırtınalı ve çok yağışlı havalarda montaja ara verilecektir. Geceleri montaj yapılmayacaktır. Koruyucu gözlük kullanılacaktır. koruyucu kask kullanılacaktır. Tüketilecek Yakıt Güneş enerjisi sistemleri çevreye zararlı gazlar vermeyen, tükenmeyen bir enerji türüdür. Çevreye zarar vermediği, tükenmeyen ve çok ucuz bir enerji kaynağı olduğu için güneş panelleri her gün artan bir yaygınlıkta kullanılmaktadır. Dolayısıyla proje kapsamında hava kirliliğine neden olabilecek bir faktör bulunmamaktadır. Tesiste ısınma amaçlı elektrik enerjisi kullanılacaktır. Dolayısı ile tesiste gerek prosesten kaynaklanan gerek ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğine sebebiyet verecek emisyon oluşumu söz konusu olmayacaktır. İşletme, ısınma amaçlı elektrik ihtiyacını tesiste ürtilen elektrik enerjisinden karşılayacaktır. c- Doğal Kaynakların Kullanımı ( Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb.) Arazi Kullanımı Gaziantep İli, Araban İlçesi, Fıstıklıdağ Köyü, Düzdağ Mevkii adresinde, Tapunun Pafta No: N.40.A.01, Parsel No: 783, Bölüm: A,B,C,D,E,F de Kayıtlı alan üzerinde DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ tarafından kurulması planlanan GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ konusunda faaliyet gösterecektir. Tapudaki toplam alanı 120 400 m² olan alanın 118 975,51 m² lik kısmında PV Paneller kurulacaktır. İşletme söz konusu alanda Kiracı olarak faaliyet gösterecektir. Proje kapsamında kiralanan saha, yapılacak imar planı sonrasında 120 400 m 2 lik arazinin 118 975,51 m 2 lik bölümü Güneş Elektrik Santrali (GES) alanı olarak belirlenmiştir. Su Kullanımı Proje kapsamında su ihtiyacı sadece personelin ihtiyaç duyacağı sudur. İşletmede çalışacak personelin içme suyu damacanalarla karşılanacaktır. Personelin kullanma suyu ise en yakın yerleşim biriminden tankerlerle getirilip karşılanacaktır. 10/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Enerji Kullanımı ve Türü Proje kapsamında ihtiyaç duyulabilecek elektrik tesiste üretilecek elektrik enerjisinden sağlanacaktır. ç) Atık Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz ve benzeri) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri. İnşaat Aşaması Sıvı Atıklar Tesisin inşaat aşamasında 10 kişi çalışacaktır. Bir kişinin günlük su ihtiyacı 180 lt/gün 1 baz alındığında kullanılacak toplam su ihtiyacı; QSıvı İnşaat : Çalışan kişi sayısı x Kullanılacak su miktarı : 10 kişi x 180 lt/gün : 1 800 lt/ gün olarak hesaplanır. : 1,8 m 3 /gün (1 lt = 1dm 3 =10-3 m 3 ) İnşaat aşamasında çalışacak personelin günlük su ihtiyacı, tesise damacanalarla taşıma sistemi ile karşılanacaktır. Tüketilecek suyun tamamının atık suya dönüşeceği öngörüsüne göre, Buna göre çalışacak 10 kişi için meydana gelecek evsel atık su miktarı: 10 kişi x 180 lt/gün-kişi = 1,8 m 3 /gün olacaktır. Tesiste çalışan personel için seyyar lavabo kurulacaktır. İnşaat aşamasında personelden dolayı oluşacak atık suyun bertarafında Faaliyet sahibi 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyacağını taahhüt etmektedir. Katı Atıklar Faaliyet alanında ünitelerin tamamlanması aşamasına kadar evsel nitelikli katı atıklar ve inşaattan kaynaklanan katı atıklar oluşacaktır. Tesisin inşaat faaliyeti süresince çalışan personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklarla (cam, kâğıt, plastik vb.), bu personelin yemek servisinden kaynaklanan organik kökenli evsel nitelikli katı atıkların bertarafı; 14.03.1991 Tarih ve 20834 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre yapılacaktır. Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde cam, kâğıt, plastik vb. değerlendirilebilinir olan atıkların bertarafı 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre yapılacaktır. Tesisin inşaat aşamasında günde 10 kişinin çalışacağı ve kişi başına 1.12 kg/gün 2 evsel katı atık oluşacağı kabul edildiğinde oluşan toplam katı atık: QKatıÇalışan : Çalışacak Kişi Sayısı x 1,12 kg/gün : 10 x 1,12 kg/gün : 11,2 kg/gün 2 Belediye Atık İstatistikleri, 2012 11/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Hafriyat: Arazinin hazırlanmasında ve inşaat aşamasında tesiste inşaat olarak 30 m 2 kapalı alan olacaktır. Hafriyat miktarı :Hafriyat Alanı x Hafriyat Derinliği : 30 m 2 x 0,858 m : 25,74 m³ (64,35 ton) hafriyat oluşacaktır. Meydana gelecek olan bu hafriyat işletme binası çevresinde dolgu ve çevre düzenlenmesinde kullanılacaktır. İşletme Aşaması Sıvı Atıklar Personelden Kaynaklı Atıksu Tesisin işletme aşamasında 2 kişi çalışacaktır. Bir kişinin günlük su ihtiyacı 180 lt/gün baz alındığında kullanılacak toplam su ihtiyacı; QSıvı pesonel : Personel sayısı x Kullanılacak su miktarı : 2 kişi x 180 lt/gün : 360 lt/ gün olarak hesaplanır. : 0,36 m 3 /gün (1 lt = 1dm 3 =10-3 m 3 ) Temizlik Atıksu Miktarı Kapalı alanların temizlenmesi amacı ile su kullanımı olacaktır. Tesiste temizlik amacı ile 1 m 2 kapalı alan için ortalama 1 litre/gün su kullanılmaktadır. Buna göre temizlik için kullanılan su miktarı; QSıvı temizlik : 30 m 2 x 1 litre/m 2 : 30 lt/gün : 0,03 m 3 /gün (1 lt = 1dm 3 =10-3 m 3 ) olacaktır. İşletme Aşaması Toplam Atıksu Miktarı Buna göre tesisin işletilmesi sırasında oluşacak olan toplam atıksu miktarı: QSıvı işletme : QSıvı personel + QSıvı temizlik : 0,36 m 3 /gün + 0,03 m 3 /gün : 0,39 m 3 /gün olacaktır. Bu atık sularda işletme bünyesinde bulunan tahliye sistemi vasıtasıyla Gaziantep Büyük Şehir Belediyesi Kanalizasyon şebekesine deşarj edilecektir. Tesiste yapılan tüm işlemler sırasında çıkan atık sular 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve 12.02.2008 tarihli ve 26786 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine ve bağlantı kriterlerine uyulacaktır. 12/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Katı Atıklar Evsel Katı Atıklar İşletme faaliyeti süresince çalışan personelden evsel nitelikli katı atıklarla (cam, kâğıt, plastik vb.), yemek servisinden kaynaklanan organik kökenli evsel nitelikli katı atıkların bertarafı; 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre yapılmaktadır. Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde cam, kâğıt, plastik vb. değerlendirilebilinir olan atıkların bertarafı 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre yapılacaktır. İşletmede 2 personel bulunmaktadır. Kişi başına 1,12 kg/gün evsel katı atık oluşacağı kabul edildiğinde oluşan toplam katı atık: QKatıÇalışan : Personel Sayısı x 1,12 kg/gün : 2x 1,12 kg/gün : 2,24 kg/gün Montaj sırasında ve daha sonra işletme aşamasında bakım ve onarım sonrası oluşabilecek kablo, sigorta, kollektör, solar hücre gibi malzeme atıkları atıkları tehlikeli ve tehlikesiz olma durumuna göre ayrıştırılır. Ayrıştırılan atıkların tehlikeli sınıfına girenler, tehlikeli atıkların 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uygun olarak bertaraf edilecektir. Geri kazanımı mümkün olanlar geri kazanım tesislerine gönderilecek, Tehlikeli olmayanlar ve kullanılamayacak durumda olanlar Araban Belediyesi yetkililerine teslim edilip Katı atık depolama sahasına gönderilecektir. Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilinir sınıfına girenler tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanıp, geri kazanımı sağlanacaktır. Geri kazanımı mümkün olmayan evsel nitelikli katı atıklar ise çöp bidonlarından ayrı ayrı biriktirilerek görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı biçimde muhafaza edilmekte ve Araban Belediyesi tarafından toplanıp, Katı Atık Depolama sahasına gönderilecektir. Tehlikeli Atıklar Montaj sırasında ve daha sonra işletme aşamasında bakım ve onarım sonrası oluşabilecek kablo, sigorta, kollektör, solar hücre gibi malzeme atıkları tehlikeli olma durumuna göre ayrıştırılır. Ayrıştırılan atıkların tehlikeli sınıfına girenler, tehlikeli atıkların 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uygun olarak bertaraf edileceği firma yetkilileri tarafından taahhüt edilmiştir. Oluşabilecek Tehlikeli Atıkların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın Tehlikeli Atık Bertaraf Lisansı verdiği firmalara verilerek nihai bertarafı sağlanacaktır. Ayrıca işletme sahibi her yılın mart ayında 1 yıllık Tehlikeli Atık Beyan Formunu doldurarak Gaziantep Valiliği ne vereceğini taahhüt etmektedir. Atık Yağlar İşletmede kullanılacak makine ve ekipmanların bakım ve onarımları işletme sahasında yetkili servisleri tarafından yapılacaktır. Bu nedenle işletmeden dolayı atık yağ 13/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ oluşmayacaktır. Tahmin edilemeyen sebeplerden dolayı atık yağ oluşması durumunda; atık yağlarının ve yakıtların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve 30.07.2008 tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve atık yağların yönetimi konusunda çıkartılacak mevzuat hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek atık yönetimi sağlanacaktır. Bitkisel Atık Yağlar Personelin yemek ihtiyacı dışarıdan karşılanacağından dolayı Bitkisel Atık Yağ oluşmayacaktır. Oluşması durumunda 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan "Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği" ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" hükümlerine uyulacaktır. Tıbbi Atıklar Tesiste tıbbi atık oluşumu söz konusu olmayacaktır. Oluşması durumunda 22.07.2005 tarihli ve 25883 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan "Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği"'nin (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik) ilgili hükümlerine uyulacağı beyan ve taahhüt edilmektedir. Atık Ambalaj İşletmede tehlikeli maddelerle kontamine olmamış, personelin sosyal ihtiyacından dolayı oluşabilecek ambalajlar biriktirilecek ve konusunda yetkilendirilmiş firmalara verilecektir. Tehlikeli maddelerle kontamine olmamış, geri kazanılabilir ambalaj atıkları 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği gereğince geri kazanım lisansı almış firmalara verilecektir. Atık ambalajların tehlikeli madde ile kontamine olması durumunda 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında bertaraf edilecektir. Atık Pil ve Akümülatör Oluşabilecek muhtemel atık piller 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ve 03.03.2005 tarih ve 25744 sayılı Resmi Gazetedekî değişiklik, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği'ne uygun olarak biriktirilecek ve belediye ekiplerine teslim edilecektir. Emisyonlar Güneş enerjisi sistemleri çevreye zararlı gazlar vermeyen, tükenmeyen bir enerji türüdür. Çevreye zarar vermediği, tükenmeyen ve çok ucuz bir enerji kaynağı olduğu için güneş panelleri her gün artan bir yaygınlıkta kullanılmaktadır. Dolayısıyla proje kapsamında hava kirliliğine neden olabilecek bir faktör bulunmamaktadır. Tesiste ısınma amaçlı elektrik enerjisi kullanılacaktır dolayısı ile tesiste gerek prosesten kaynaklanan gerek ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğine sebebiyet verecek emisyon oluşumu söz konusu olmayacaktır. 14/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Gürültü İnşaat işlemleri sırasında, hafriyatın sökülmesi, yüklenmesi ve nakliyesi sırasında kullanılan iş makineleri ve kamyonların çalıştırılması gürültü oluşturmaktadır. Çıkartılan hafriyat kamyonlara yüklenerek malzeme belediye tarafından uygun görülen alana nakledilecektir. İnşaat Aşamasında Oluşan Gürültü Miktarı Proje inşaat aşaması sırasında çalışan makinelerden kaynaklanan gürültü oluşacaktır. Uygulamada merkez frekanslar kullanılmaktadır.insan kulağının hassas olduğu frekans aralığı ise 1000 4000 Hz dir. 15/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Teçhizatın Tipi Tablo 2 Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Sev. Uygun Olarak Tanımlanan Ses Gücü Seviyeleri Sıkıştırma makineleri (titreşimli silindirler, titreştirici levhalar, titreşimli çekiçler) Paletli dozerler, paletli yükleyiciler, paletli kazıcı yükleyiciler Tekerlekli dozerler, tekerlekli yükleyiciler, tekerlekli kazıcı yükleyiciler, damperli kamyonlar, greyderler, yükleyici tipli toprak doldurmalı sıkıştırıcılar, içten yanmalı motor tahrikli karşı ağırlıklı hidrolik kaldırmalı kamyonlar, hareketli vinçler, sıkıştırma makineleri (titreşimsiz silindirler), kaldırım perdah makineleri, hidrolik güç oluşturma makineleri Kazıcılar, eşya taşımak için yük asansörleri, yapı (konstrüksiyon) vinçleri, motorlu çapalama makineleri Elle tutulan beton kırıcıları ve deliciler Net Kurulu güç P (KW), Elektrik gücü Pel (1) (KW), Uygulama kütlesi m (kg), Kesme genişliği L (cm) Müsaade edilen ses gücü seviyesi db/1 pw 3 Temmuz 2004 den itibaren 3 Ocak 2006 dan itibaren P 8 108 105 8 P 70 109 106 P 70 89+11log P 86+11log P P 55 106 103 P 55 87+11log P 84+11log P P 55 104 101 P 55 85+11log P 82+11log P P 15 96 93 P 15 83+11log P 80+11log P m 15 107 105 15 m 30 94+11log m 92+11log m m 30 96+11log m 94+11log m Kule vinçleri 98+log P 96+log P P el 2 97 + log Pel 95 + log Pel Kaynak ve güç jeneratörleri 2 P el 10 98 + log Pel 96 + log Pel P el 10 97 + log Pel 95 + log Pel Kompresörler Çim biçme makineleri, çim düzeltme, çim kenar düzeltme makineleri P 15 99 97 P 15 97+2 log P 95+2 log P I. Safha II. Safha L 50 96 94 (2) 50 L 70 100 98 70 L 120 100 98 (2) L 120 105 103 (2) 1) Kaynak jeneratörleri için P el: Üretici tarafından verilen faktörün en küçük değeri için bilinen yük gerilimi ile çarpılan klasik kaynak akımı Güç jeneratörleri için P el : ISO 8528-1:1993 standardının madde 13.3.2 sine göre ana güç 2) Sadece rakamları belirtiniz. Belirtilen rakamlar, madde 20(3) de istenilen raporu takiben yönetmeliğin değişikliğine bağlı olacaktır. Değişikliklerin olmaması durumunda, I. Safha için verilen rakamlar II.Safha için de uygulamaya devam edilecektir. Müsaade edilen ses gücü seviyesi, en yakın tam sayıya yuvarlatılmalıdır. 16/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Tablo 3 İnşaat aşamasında Çalışacak Makine ve Ekipmanın Motor Gücü MAKİNE ADET MOTOR GÜCÜ (KW) Yükleyici 1 168 Kamyon 1 93 Ekskavatör 1 140 Yükleyici P seviyesi : 168 KW olduğundan dolayı P > 55 KW durumunda müsaade edilen ses gücü Lw : 84 + 11 log P formülü ile bulunan değerdir. Lw : 84 + 11log 168 : 108,5 db Kamyon P seviyesi : 93 KW olduğundan dolayı P > 55 KW durumunda müsaade edilen ses gücü Lw : 84 + 11 log P formülü ile bulunan değerdir. Lw : 84 + 11log 93 : 105,6 db Ekskavatör P seviyesi : 140 KW olduğundan dolayı P > 55 KW durumunda müsaade edilen ses gücü Lw : 84 + 11log P formülü ile bulunan değerdir. Lw : 84 + 11log 140 : 107,6 db Tablo 4 İnşaat Aşamasında Çalışacak Makine ve Ekipmanın Ses Gücü Düzeyleri MAKİNE ADET SES BASINÇ DÜZEYİ (DB) Yükleyici 1 108,5 Kamyon 1 105,6 Ekskavatör 1 107,6 İşletme aşamasında kullanılan makinelerin toplam ses gücü düzeyi; L WT = 10Log n i= 1 Lwi 10 10 L WT 108,5 105,6 10 10 10Log 1x10 + 1x10 + 1x10 107,6 10 = LWT: 112,16 db olarak hesaplanmıştır. İşletmede kullanılan makinelerin toplam ses basınç düzeyi; L PT L Q + 10Log 4πr = WT 2 Formülünden yararlanılarak hesaplanmıştır. 17/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Burada: Lpt : Toplam ses basınç düzeyi LWT : Toplam ses gücü düzeyi, r : Kaynağa olan uzaklık Q : Yönelme katsayısı ( Q=1) Mesafe (m) Ses Basıncı (db) Tablo 5 İnşaat Aşamasında mesafeye göre oluşacak ses basıncı düzeyi (2000 Hz oktav band) 1 10 20 30 40 50 100 200 300 400 500 1000 1500 2000 3000 101,16 81,16 75,14 71,62 74,4 69.12 61,16 55,14 51,62 49,12 47,18 41,16 37,64 35,14 31,6 Atmosferik emilmedeki gürültü hesaplanmasında; Atmosferin etkisiyle sesteki azalma kaynağın frekansına ve kaynaktan uzaklığa bağlıdır. İş makineleri için ortalama frekans 2000 Hertz olarak kabul edilmiştir (Çevre Bakanlığı,1997). Ortalama ses basınç seviyesindeki atmosferik rötuş nedeniyle meydana gelecek azalma ise aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır. α atm = 7,4.10 8 ( f 2 r / φ) αatm : Atmosferik rötuş ile ses basıncı düzeyindeki düşüş (dba) f : İletilen sesin frekansı (2000) r : Kaynaktan uzaklık (m) φ : Havanın bağıl nemi (% 60) Lpg : Lpi - Latm + Ldüzeltme Tablo 6 İnşaat Aşamasında mesafeye göre Atmosferik Yutuş (2000 Hz oktav band) Mesafe (m) Ses Basıncı (db) 1 10 20 30 40 50 100 200 300 400 500 1000 1500 2000 3000 4000 0,005 0,05 0,1 0,15 0,20 0,25 0,49 0,99 1,48 1,97 2,47 4,93 7,4 9,87 14,5 19,7 Tesis işletilirken kullanılan ekipmanların çalışma frekansı 2000 Hertz olarak kabul edilmiştir. Faaliyet sırasında iş makinelerinin aynı anda çalıştığı kabul edilerek atmosferik emilim ve düzeltme faktörü de hesaba katılarak mesafelere göre oluşacak gürültü değerleri Tablo 7 de verilmiştir. 18/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Tablo 7 İnşaat Aşamasında Oluşacak Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı Mesafe (metre) Ses Gücü Düzeyi (db) Düzeltme Faktörü (db) Atmosferik Yutuş ( α atm ) Ses Basıncı Düzeyi (dba) 1 101,16 1,2 0,005 102,35 10 81,16 1,2 0,05 82,31 20 75,14 1,2 0,1 76,24 30 71,62 1,2 0,15 72,67 40 74,4 1,2 0,20 75,4 50 69,12 1,2 0,25 70,07 100 61,16 1,2 0,49 61,87 200 55,14 1,2 0,99 55,34 300 51,62 1,2 1,48 51,34 400 49,12 1,2 1,97 48,35 500 47,18 1,2 2,47 45,91 1000 41,16 1,2 4,93 37,43 1500 37,64 1,2 7,4 33,91 2000 35,14 1,2 9,87 26,47 2500 33,20 1,2 12,33 22,07 3000 31,6 1,2 14,8 18 3500 30,28 1,2 17,26 14,22 19/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Şekil 6 İnşaat Aşamasında Oluşan Gürültünün 0 3 000 m Arasındaki Dağılım Tablo 8 Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet Türü (Yapım, Yıkım ve Onarım) Bina 70 Yol 75 Diğer Kaynaklar 70 Lgündüz (dba) Tesise en yakın yerleşim yerleri sırasıyla; Erenbağ Köyü yaklaşık 2500 m, Fıstıklıdağ köyü yaklaşık 3500 metre mesafede bulunmaktadır. 2500 m uzaklıkta bulunan Erenbağ Köyün de hissedilecek gürültü seviyesi 22,07 dba olacaktır. Ayrıca yaklaşık 3500 metre mesafede olan Fıstıklıdağ köyünde hissedilecek gürültü seviyesi ise 14,22 dba olacaktır. Oluşacak gürültünün gürültü sınır değerinin altında olduğu görülmektedir. Tesis işletmeye geçtiğinde prosesten kaynaklı hissedilebilir gürültü oluşmayacaktır. Ancak, sahada yapılacak çalışmalarda iş makinelerinin hepsinin aynı anda ve aynı yerde çalışmaları çok nadir durumlarda söz konusu olacaktır. Bu kapsamda proje alanında oluşacak gürültü, hesaplanan değerden daha düşük olacaktır. Yine de gürültü konusunda gerekli tüm tedbirler alınarak inşaat aşamasında oluşacak gürültü değerinin ilgili yönetmelikte belirtilen sınır değerlerine dikkat edilecektir. d) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski İşletmede oluşabilecek kaza riskleri ve bunlarla ilgili alınacak tedbirleri şu şekilde açıklamak mümkündür. İşletme aşamasındaki kaza riskleri; teknoloji ve malzemelerden kaynaklanacak iş kazaları, çalışacak personelin dikkatsizliğinden kaynaklanacak kaza, sabotajlar veya sel, deprem gibi doğal afetler sonucunda oluşacak yangın ve patlamalardır. Tesis, uzaktan izleme sistemiyle (monitoring) online olarak 24 saat denetlenecektir. 2 haftalık periyotlarla, akşam saatlerinde panellerin yüzey kısımları temizlenecek; aylık 20/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ periyotlarla elektriksel akşamların bakımı yapılacaktır. İşçi güvenliğini sağlamak amacıyla, herhangi arıza durumunda sistem kendini otomatik olarak şebekeden çıkaracaktır. Faaliyet alanı ve civarının jeolojik ve çevresel özellikleri dikkate alındığında sel afetinin çok az bir ihtimal olduğu görülür. Bu yüzden bir taşkın önleme sisteminin yapılmasına gerek görülmemektedir. İşletmede, İlgili çevresel standartlara uygun olarak ve insan sağlığını tehdit etmeyen bir şekilde çalışılacaktır. İşçi sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünce alınması gerekli tüm önlemlere dikkat edilecek, iş güvenlik malzemeleri ile ilgili tüm ekipman periyodik olarak gözden geçirilecek, gerekli yerlere uyarıcı işaret ve levhalar konulacak ve bunlara uyulacaktır. İşletme sahibi, olası kaza olaylarına karşı tedbir olarak tesis içerisinde yangın tesisatı, yangın söndürme cihazı bulundurulacaktır. İşletme sahibi faaliyet ünitelerinde kullanılacak makine ve ekipmanlardan dolayı çalışacak personelin kaza riskini önlemek ve riski en aza indirgemek için, 22.05.2003 Tarihinde çıkan 4857 Sayılı İş Kanununa göre; 11.02.2004 Tarih ve 25370 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyacağını taahhüt etmektedir. Oluşabilecek doğal felaket (sel, deprem vb.), yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlara anında müdahale edebilmek için ilk yardım konusunda gerekli eğitim çalışmaları yapmak, Acil ilk yardım gerektiren durumlarda, kişinin en yakınında bulunandan yararlanması gerektiği ortaya çıktığından ayrım yapmaksızın tüm personelin acil ilk yardım konusunda bilgilendirmek, Oluşabilecek olan felaket (sel, deprem vb.), yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak çalışmalar konusunda bilgilendirmektir. Tesiste yer alacak araç, makine ve teçhizatın kullanımında olası dikkatsizlikler sonucu iş kazaları meydana gelebilecektir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engellemek amacıyla, çalışanlara eğitim verilerek gerekli uyarılar yapılacak ve uyarı levhaları asılacaktır. İşletme sahibi, iş sağlığı ve güvenliği konusunda 09.12.2003 Tarih ve 25311 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyacağını taahhüt temektedir. Acil durumlarda kazazede tesise en yakın sağlık birimine sevk edilecektir. Herhangi bir patlama veya yangın çıkması durumunda, tesis müdürü ve işletme sahibi hemen haberdar edilecektir. Tesis içerisinde muhtelif yerlere 09.12.2003 Tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ne göre gerekli yerlere uyarı ve ikaz levhaları asılacaktır. İşletme Personelin sağlık hizmetleri için, acil bulundurulması gereken ilk yardım malzemeleri bulunduracak ve bu durumda çıkacak olan tıbbi atıklar için, 22 Temmuz 2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır. 21/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Acil Eylem Planı Projeye kapsamında çalışacak işçilerin sağlığı ve güvenliği açısından, 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İş Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan yönetmelikler, 9 Aralık 2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmi Gazete'de İşçi Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü ile 23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği, kapsamında gerekli önlemler alınacaktır. Tesis içinde su birikintisi oluşmaması için tesviye, yağmur suyu kanalları yapılarak, tesis içinde çamur ve su birikimi oluşumuna müsaade edilmeyecektir. Tesiste olası doğal afet yangın sabotaj vb. durumlarda uyulacak acil müdahale planı aşağıdaki gibidir. Tesis bünyesinde meydana gelebilecek olası bir kaza ve yangın durumlarında önceden hazırlıklı olunması ve gerekli müdahalenin yapılması için uygulanacak sistemler ve müdahale planları ise; Acil Müdahale Planı Çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek olası bir yangın ve patlamalarda öncelikle en yakın itfaiye aranacaktır. Ayrıca, tesis içerisinde yangın söndürme ekipmanlarının bulunduğu bir alan olacaktır. Personele gerekli tüm eğitimler verilecek ve gerekli tüm görsel uyarılar yapılacaktır. Herhangi bir kaza anında en yakında bulunan Nurdağı Devlet Hastanesi ne gidilecektir. Acil Durumlar Kazalar Tesiste herhangi bir yaralanma söz konusu olduğunda aşağıdaki yol izlenecektir. Öncelikle ilk yardım uygulaması yapılır, Acil yardım istenir, Alanda gerekli önlemler alınır, Yardım ve kurtarma ekibi için alan oluşturulur. Doğal Afet Durumları Deprem: Tesiste çalışan personelin olası bir deprem durumu için gerekli eğitimler verilecektir. Olası bir depremde aşağıda verilen basamaklar izlenecektir. Deprem hissedildikten sonra tesisteki herkes sesli olarak uyarılır. Hızlı ve güvenli bir şekilde bina terk edilir. Deprem etkisi geçtikten sonra, tesiste olan personel ile ilk kurtarma çalışmaları başlatılır. Yaralı araştırması, ilk yardım ve tedavi yapılır. Eğer güvenli ise tesis hasar kontrolüne başlanır. Tesiste elektrik kesintisi olmadıysa hasarlı bölümlerin enerjisinin kesilmesi sağlanır. Önemli veya önemli olabilecek hasar varsa vakit kaybetmeden ilgili mercilere haber verilecektir. Yangın: Tesiste meydana gelebilecek yangınlar için, önceden tedbirler alınacaktır. Tesis alanı dışında ve içinde ateş yakılmayacak ve yangın çıkmaması için gerekli bütün önlemler alınacaktır. 22/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ Olası bir yangın durumunda ise, yangın söndürücü alet ve ekipmanlar proje alanı içerisinde hazır bulundurulacaktır. Aşırı Yağış: Tesiste meydana gelebilecek aşırı yağış durumunda; Tesiste seli ilk fark eden kişi, selden etkilenen yerlere ve maruz kalan insan olup olmadığını tespit eder ve gerekiyor ise ilk yardım uygular. Meydana gelebilecek hasarlar konusunda görsel denetlemeler yapılır. Selden etkilenen bölüm varsa enerjisinin derhal kesilmesi sağlanır. Önemli hasar olması durumunda ilgili mercilere haber verilecektir. Alınacak Tedbirler: Yangın söndürme ekipmanlarının bulunduğu bir alan belirlenecektir. Sahaya uyarıcı levhalar konulacaktır. Tesiste çalışacak olan personelin konusunda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmasına dikkat edilecek gerekli eğitimler verilecektir. Yangın çıkması olasılığına karşı her türlü önlem alınacaktır. Alınacak önlemler denetlenecektir. Tesiste olabilecek kaza, doğal afet, sabotaj vb. durumlarında Şekil 7 de verilen Acil Müdahale Planı çerçevesinde hareket edilecektir. Faaliyet alanında, çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek hususlar ile yangın ve patlamalara karşı gerekli tedbirler alınacaktır. 23/44

DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET AŞ. GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ ACİL EYLEM PLANI YANGIN PATLAMA SABOTAJ DOĞAL AFET KAZA BEKÇİ İL AFET VE ACİL DURUM MÜDÜRLÜĞÜ TELEFON İTFAİYE KARAKOL İLKYARDIM AMBULANS HASTANE Şekil 7 Acil Eylem Planı 2- PROJE YERİ VE ETKİ ALANIN MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Projede etkilenmesi muhtemel alanın hassasiyeti değerlendirilirken Aşağıda Verilen Hususlar Göz önünde bulundurulmalıdır. a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi ve benzeri) Gaziantep İli, Araban İlçesi, Fıstıklıdağ Köyü, Düzdağ Mevkii adresinde, Tapunun Pafta No: N.40.A.01, Parsel No: 783, Bölüm: A,B,C,D,E,F de Kayıtlı alan üzerinde DİLEK ENERJİ ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ tarafından kurulması planlanan GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ konusunda faaliyet gösterecektir. Tapudaki toplam alanı 120 400 m² olan alanın 118 975,51 m² lik kısmında PV Paneller kurulacaktır. İşletme söz konusu alanda Kiracı olarak faaliyet gösterecektir. Gaziantep İli, Akdeniz Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin birleşme noktasında, doğusunda Şanlıurfa, batısında Osmaniye ve Hatay, kuzeyinde Kahramanmaraş, 24/44