Resimleyen: Burcu Yılmaz Süreyya Berfe EKSİK ALFABE ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI 2. basım
Süreyya Berfe EKSİK ALFABE Resimleyen: Burcu Yılmaz
www.cancocuk.com cancocuk@cancocuk.com Yayın Koordinatörü: İpek Şoran Düzelti: Leyla Nebioğlu Son Okuma: Egem Atik Kapak ve İç Tasarım: Gözde Bitir Tasarım Uygulama: Recep Eren 1. Basım: 2013 2. Basım: 1000 adet, Ocak 2015 ISBN 978-975-07-1868-7 Can Sanat Yayınları Ltd. Şti., 2013 Tüm hakları saklıdır. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Can Sanat Yayınları Yapım, Dağıtım, Ticaret ve Sanayi LTD. ŞTİ. Yayıncı Sertifika No: 10758 Hayriye Caddesi No. 2, 34430 Galatasaray, İstanbul Telefon: (0212) 252 56 75-252 59 89 Faks: 252 72 33 Kapak Baskı: Azra Matbaası; Sertifika No: 27857 Adres: Litros Yolu 2. Matbaacılar Sitesi D Blok Kat: 3 No: 3/2 Topkapı, Zeytinburnu, İstanbul İç Baskı ve Cilt: Türkmenler Matbaacılık; Sertifika No: 12584 Adres: Merkez Efendi Mah. Gümüşsuyu Cad. No: 18 Topkapı, İstanbul
Bu kitabın sahibi:...
Süreyya Berfe Yazarın yayınevimizden çıkan diğer kitabı: ÇOCUKÇA Asıl adı Hikmet Süreyya Kanıpak. 1965 e kadar Süreyya Kanıpak imzasıyla da yazdı. 1960 ta Çanakkale Lisesi ni bitirdikten sonra iki yıl İÜ Hukuk Fakültesi nde, dört yıl İÜEF Felsefe Bölümü nde okudu. Kitapları: Gün Ola (1969, FKF) Savrulan (1971, Yücel Yayınları) Hayat ile Şiir (1980, Hür Yayın) Ufkun Dışında (1985, de Yayınevi) Şiir Çalışmaları (1992, Can Yayınları) Ruhumun (1998, Yapı Kredi Yayınları) Kalfa (1999, Yapı Kredi Yayınları) Seçme Şiirler (2001, Adam Yayınları) Nâbiga (2001, Adam Yayınları) Seni Seviyorum (2002, Adam Yayınları) Foklar Söyledi Ben Yazdım (2005, Yapı Kredi Yayınları)
Çıkrık (2008, Yapı Kredi Yayınları) Kalfa Toplu Şiirler (Genişletilmiş 2. baskı, 2009, Yapı Kredi Yayınları) Seferis ile Üvez (2010, Metis Yayınları) Çocuk kitapları: İlkokullar İçin Matematik (1976, Milliyet Yayınları) Ödülleri: TMTF Kültür Yarışması Şiir Dalı Birincilik Ödülü (1966) Cemal Süreya Şiir Ödülü (1991) Behçet Necatigil Şiir Ödülü (2002) Orhon Murat Arıburnu Şiir Ödülü (2002) Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü (2009) Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü (2011)
A a Sakın bana arslan deme. Yanlış olur. Doğrusu, aslan. Öyle diyor insanlar. Ormanların Kralı ymışım. Doğru mu acaba? Ben de bilmiyorum. Eksik Alfabe Masalı nı okuyunca anlarız. Üzüldüğüm bir şey var: İnsanlar birbirlerine, aslan gibi aslanım, aslansın diyerek ne de güzel kullanıyorlar beni. Kullansınlar, önemli değil. Değil ama hayvanat bahçelerinde kafeslerde, sirklerde neyim ben? Yine aslan mıyım sence? Öyle diyor insanlar. Ormanların Kralı ymışım. 7
Onun adı üstünde, aslan. Ben, geveze bir ağustosböceği miyim? Başka bir özelliğim yok mu? Sıcak yaz günlerinde, gecelerinde sesimi duyunca azıcık da olsa serinlemez misin? Bir dakika! Ben uzaklardan, okyanuslardan, büyük denizlerden geliyorum. Ben albatrosum. En iyi, en güzel aynı zamanda en uzun süre uçan kuş benmişim. Doğru söylüyorlar. Rüzgârlı havalarda kanatlarımı hiç çırpmadan saatlerce uçabilirim. Ama neye yarar? Etim için avlarlar, tüylerimden süs yaparlar. Doğrusunu istersen ben senden daha yararlıyım albatros. Etimi yerler, kuyruğumun kıllarından fırça yaparlar, yarıştırırlar, yük taşıtırlar, araba çektirirler, sirklerde ve savaşlarda kullanırlar. Daha sayayım mı? Ne gerek var. Adımı söylesem ne olur söylemesem ne olur? Nasıl olsa beni herkes tanır. 8
Ne mutlu sana. Tanıyorlar, besliyorlar, koruyorlar. Sahibin bile var. Biz ne yapalım? Biz, kelaynaklar. Aynak diyen de var ama yanlış. Aynak diye bir kuş yok. Kimileri de ibir diyor. İbir, bize benzemeyen bir kardeşimiz. Adımız 25 kuş türünün ortak adı. Sıcak yerlerde yaşarız, şey... Yaşardık. Bizi, sizin orada, Türkiye de koruyorlarmış, soyumuzun tükenmesini istemiyorlarmış. Sağ olsunlar. Ağaçkakan, ay-ay ve diğer kardeşlerimiz! Kusura bakmayın, size söz veremiyorum. Hepinize söz versem bu kitap kocaman bir kitap olur. Burada konuşamayanları, Eksik Alfabe yi okuyanlar konuştursun. B ye geçelim. Bakalım orada kimler var, neler söyleyecekler? 9
B b Bak, ben bir boğayım. Öyle güçlüyüm, öyle yetenekliyim ki gördüğün gibi her sözcüğün ilk harfini b yaptım. Şimdi beraber yapalım: Bir gün bana boğacığım der gibi bakarsan bayılırım. 10
Çünkü çocukların halinden anlarım. Sen, beni asıl İspanya da gör. Her yılın belirli bir gününde -bayram gibi bir şey galibabırakırlar beni sokağa. İnsanlar önde ben arkada... Ben kovalarım, onlar kaçar... Düşenler, yaralananlar olur. Ne diyecektim? Eğleniyorlar herhalde. Süreyya Berfe EKSİK ALFABE Bir de benim adıma düzenlenen güreşler var. Kırmızıyı çok sevdiğim için herhalde. Anlatırsam İspanyollar kızar. 11
Kendimi tanıtayım. Ağaçların, yerden 40-50 metre yükseğine çalı çırpıdan yuva yaparım. Denizlerin, göllerin sığ sularında yavaş yavaş yürür, yiyecek balık ararım. Çünkü ben bir balıkçılım. Beğendin mi boğa kardeş? Beğenmiştir, beğenmiştir. Ben duydum söylediklerini. Nasıl mı duydum? İnsanlardan bile daha iyi duyarım ben. İşitme duyum çok gelişmiştir; en kısık, en küçük sesleri duyabilirim. Önemli bir özelliğimiz var. Bununla ne kadar övünsek azdır. Biz balinalar, yaralı ve hasta arkadaşlarımıza yardım ederiz. Bakıp geçmeyiz. İlgileniriz onlarla. Bildiğim kadarıyla yalnız yardım etmeyi değil, oyun oynamayı da seversiniz. Kutluyorum hepinizi. Aklımın ermediği bir şey var. Neden bazan karaya atarsınız kendinizi? Bazılarınızı kurtarırlar; ama ölenler de olur. Neden böyle yaparsınız? Anlayamadım gitti. Hiç yormayayım kendimi öyle değil mi? Nasıl anlarım sizi, sizin dünyanızı? Ben, küçük ve akıllı sayılabilecek bir kuşum. Adımı, baştankara koy- 12
muşlar. Yiyecek ararken dallara baş aşağı asıldığımı görmüşler ve baştankara demişler. Desinler. Herkesin bir adı var. Benimki de bu. İnsanların tahtadan, taştan yaptığı kuş yuvalarına (kuşhanelere, kuşevlerine) bayılırım. Öbür kuşlar sağa sola bakınırken hemen girerim hazır yuvanın içine. Sevdiğim bir huyum daha vardır. İçmem için kapı önüne konan süt şişesinin kapağını rahatça açabilirim. Beni her yerde görebilirsin. Soğuklar artarsa sıcak yerlere göçerim. Süreyya Berfe EKSİK ALFABE 13
Bukalemun, batağan, baykuş, bıldırcın, bülbül ve senin bulacakların... İyice kalabalık oldu ortalık. Ne yapalım? Kime söz verelim? Batağan çok çırpınıyor. Söyleyecekleri önemliymiş. Konuşmak için neden bu kadar ısrar ediyorum biliyor musunuz? Beni tanıdıklarını sanıyorlar; ama gerçek hiç de öyle değil. Yanılıyorlar. Bu kitabı resimleyen, yanıma karabatağı koyarsa ne demek istediğim daha iyi anlaşılır. Karıştırıyorlar bizi. Daha doğrusu, hepimize karabatak diyorlar. Biliyorsun, adım batağan. Bahri ve kelbahri diyenler de var. O kadar içli dışlıyız ki denizle, yavrularımız yumurtadan çıkar çıkmaz yüzer. Ben çok iyi görür ve işitirim. Adım baykuş. Akrabalarım kukumav, puhu, ishakkuşu. Ben ötersem hepiniz susar, beni dinlersiniz. Evet, bülbülüm ben. Tamam arkadaşlar C ye geçiyoruz. 14
C c Annem kuluçkaya yatmış yumurtadan çıkayım diye beni sıcaklığıyla sarmış. Zamanı gelmiş yumurtanın yani geçici yuvamın kabuğunu kırıp çıkmışım. Bil bakalım kuluçkada kaç gün kaldım? İşte, karşındayım. Kaç günlüğüm, kaç yaşındayım benim yaşım var mı? Bilmiyorum. Doğrusunu istersen hiçbir şey bilmiyorum. İnsanlar civciv demiyor mu? Bilmediğim için civcivim civciv olduğum için bilmiyorum. 15
Süreyya Berfe EKSİK ALFABE Kitabın yazarına bir çift sözüm var: Civcivi benden önce konuşturduğu için biraz kırıldım ona. Benim ne kadar kırılgan bir yaratık olduğumu bilmiyor sanki. Ceylan ya da ceren. Ne derseniz deyin, biz ürkek ve kırılganızdır. Geyik, karaca, antilop gibi akrabalarımız da öyledir. Ben fazla konuşmayı sevmem. Hemen sesim kısılır. 16
Ç ç Çakal! Sen kenara. Sen, sen. Sen küçük kuş. Evet söz senin. Adım çıtkuşu. Çıt çıt çıt diye öttüğüm için bana çıtkuşu demişler. Pek önemli bir özelliğim yok. Bana her yerde rastlayabilirsin. Akşam olurken daha sık öterim. Belki sevinçten, belki hüzünden bilemiyorum. Çita, çulluk ve şu anda aklıma gelmeyen diğer arkadaşlar beni bağışlayın. Deve, iyiden iyiye sabırsızlanmaya başladı. Dikkat edelim, yüzümüze tükürebilir. Buyrun güreşçi arkadaşımız sizi dinliyoruz. 17
YAŞ 7 8 9 + Süreyya Berfe EKSİK ALFABE Eksik alfabe nasıl olur? Süreyya Berfe şiir ve düzyazı ile yepyeni bir alfabe oluşturuyor, hayvanları A dan Z ye anlatıyor. Eksik Alfabe yi bir masalla tamamlıyor. ISBN 978-975-07-1868-7