TUZ GÖLÜ YERALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA PROJESĠ Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized ĠMZA 0..-..-.. Onay Ġçin Gönderilen A.S.Y / B.E. Z.H.G. M.ġ. C.A./H.A. D 28-02-13 Ġnceleme Ġçin Gönderilen A.S.Y / B.E. Z.H.G. M.ġ. C 28-12-12 Ġnceleme Ġçin Gönderilen B.K. / B.E. Z.H.G. M.ġ. B 11-12-12 Disiplinler Arası Denetim B.K. / B.E. Z.H.G. M.ġ. A 10-12-12 Disiplin Ġçi Denetim B.K. / B.E. Z.H.G. M.ġ. Rev.No. Tarih Tanımlama Hazırlayan Kontrol Eden Onaylayan BOTAS ORJĠNALĠNĠ HAZIRLAYAN KATILIMCILAR BOTAS BORU HATLARI ĠLE PETROL TAġIMA A.ġ. Doküman BaĢlığı TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESĠ ÇEVRE YÖNETĠM PLANI Doküman No. Orj. Kod Dok. Cinsi Disip. Kodu Ġlgi Alanı Ser. No. Rev. No. Toplam Sayfa (Ekler Hariç) CNR PLN ENM EMP 13/001 D 41
BOTAġ BORU HATLARI ĠLE PETROL TAġIMA A.ġ. TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESĠ ÇEVRE YÖNETĠM PLANI ÇINAR MÜHENDĠSLĠK MÜġAVĠRLĠK A.ġ. ÖVEÇLER HUZUR MAHALLESĠ 1139. SOKAK ÇINAR APT. NO: 6/3 06460 ÖVEÇLER / ANKARA Telefon : 0 (312) 472 38 39 (pbx) Faks : 0 (312) 472 39 33 Web : www.cinarmuhendislik.com e-posta : cinar@cinarmuhendislik.com 2013 / ANKARA
TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESĠ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETĠM PLANI ĠÇĠNDEKĠLER TABLOLAR... Ġ KISALTMALAR... ĠĠ 1. ETKĠ AZALTMA PLANI... 1 ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ... 1 ĠġLETME...15 DEVREDEN ÇIKARMA...17 2. ĠZLEME PLANI...19 3. KURUMSAL DÜZENLEMELER...31 4. YEREL HALK VE PROJEDEN ETKĠLENEN TARAFLAR ĠLE ĠSTĠġARE...33 5. EKLER...39 TABLOLAR TABLO 3.1. ORGANĠZASYON ġemasi...32 TABLO 5.1.1. EVSEL ATIKSU DEġARJ STANDARTLARI...39 TABLO 5.3.1. ĠNġAAT SAHALARI ĠÇĠN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ LĠMĠT DEĞERLERĠ...39 TABLO 5.3.2. ENDÜSTRĠYEL TESĠSLER ĠÇĠN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ LĠMĠT DEĞERLERĠ...40 i
TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESĠ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETĠM PLANI KISALTMALAR ÇġB ÇGDYY ÇED ÇYP BOTAġ BOĠ KOĠ AKM db Bkz. : Çevre ve ġehircilik Bakanlığı : Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği : Çevresel Etki Değerlendirme : Çevre Yönetim Planı : BOTAġ Boru Hatları ile Petrol TaĢıma A.ġ. : Biyolojik Oksijen Ġhtiyacı : Kimyasal Oksijen Ġhtiyacı : Askıda Katı Madde :Desibel :Bakınız ii
1. ETKĠ AZALTMA PLANI Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ BORU HATTI VE YERÜSTÜ TESĠSLERĠ Su Sağlama Tuzlu Su DeĢarjı Doğal Gaz BranĢman Hattı Kazı ÇalıĢması Kazı, malzeme depolanması, taģıma ve transfer sonucu toz oluģumu. Kazı malzemesi çukur, hendek dolgusu ve alan yenilemesi için tekrar kullanılacaktır. Dolgu malzemesi her günün sonunda yerine konulacak ve gece boyunca herhangi ibr güvenlik tehlikesi olmaması için açık çukur ve hendek olmaması sağlanacaktır. Arazi ön hazırlık ve inģaat çalıģmaları sırasında sıyrılan bitkisel ise toprak sahalarda depolanacak (yağıģ nedeniyle toprak kaybına karģı geotextile veya membran ile örtülerle örtülerek) ve peyzaj bütünlüğünü sağlayacak Ģekilde serilerek topografyaya uygun hale getirilecektir. Hafriyat malzemesi rüzgar ve yağmurdan korunacaktır (örneğin naylon örtüler kullanarak ve bağlayıcı maddeleri ile sıkıģtırılarak) Hafriyat malzemesi taģıyan tüm vasıtaların üstleri branda ile örtülecektir. TaĢıtların asfaltlanmamıģ yollardaki hızları 30 km/saat le sınırlandırılacaktır. Toza maruz kalan tüm açık alanlar (örneğin yollar) düzenli olarak su ile nemlendirilecektir (özellikle sıcak, kuru, rüzgarlı hava koģullarında). SAYFA 1 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ ġantiye Sahasında Katı Atık OluĢumu Evsel katı atıklar toplanıp en yakın Belediyenin lisanslı Katı Atık Bertaraf Sahası nda bertaraf edilecektir. atıkları toplanıp en yakım belediyenin lisansı depolama sahasında bertaraf edilecektir. Evsel atıksular toplanıp Ģantiye paket arıtma tesisine gönderilecektir. Endüstriyel atıksu oluģmayacaktır. Çesitli yıkama suları (sadece akm, yağ ve gres içerenler) ayrı bir hatla toplanacaktır. AKM, yağ ve gresin giderilmesinden sonra ġantiye Sahasında Atıksu OluĢumu yeģil alanların sulanmasında kullanılacaktır. Hidrotest suları (askıda katı madde ve iri parçacık ihtiva ederler) en yakındaki su kütlesine desarj edilecektir. Makine ve araç yağ değiģimi sonrasında oluģan atık ve kullanılmıģ yağlar sahada ayrı olarak uygun Ģekilde depolanacak ve ÇġB tarafından lisanslandırılmıģ firmalara verilecektir. SAYFA 2 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Saha Hazırlama ve Aktiviteleri Nedeniyle OluĢan Gürültü ve TitreĢim. TaĢıma aktiviteleri sırasında patlayıcı kullanılmayacaktır. Kullanılması gerektiğinde bölge halkı 5 gün önceden bilgilendirilecektir. Gürültü oluģturan çalıģmalar 07:00 19:00 arasında gerçekleģtirilecektir. ÇalıĢma günlerinde 19:00 dan sonra ve resmi tatillerde, gerekli önlemler alınarak gürültüye sebepl olmayan proje çalıģmaları yürütülecektir. Personel gürültüye karģı özel baģlık, kulaklık veya kulak tıkacı kullanacaktır. faaliyetleri süresince, iģçilerin maruz kalabilecekleri maksimum gürültü seviyesine ulaģılmayacaktır. (1) Gerekmedikçe ve BOTAġ tarafından onay verilmedikçe eriģim yolları açılmayacaktır. Genel olarak mevcut eriģim yolları kullanılacaktır. Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ 1 Ġlgili doküman; ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Kanunu ve Gürültü Seviyeleri SAYFA 3 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ BERN Konvansiyonu ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı na göre korunan ve hassas olarak nitelendirilen türlerin bulunması halinde bu türlerin koruma yönetimi Bern Konvansiyonu kararlarına göre hassas bir Saha Düzenlemeleri Nedeniyle Flora Üzerine Etkiler Ģekilde yapılacaktır. Bu türlerin tohumları toplanarak benzer habitatlara taģınacak veya botanik bahçelerinde (Bölüm C de verildiği gibi Ġzleme Firmasının denetimi altında) dıģ alanlara ve üniversitelerin kontrolü altındaki yetiģtirme alanlarına taģınacaktır. Saha civarındaki bu türler açık bir Ģekilde iģaretlenmiģ, temizlenmiģ ve kökleri çıkarılmıģ olacaktır. Alandan alınacak bitkiler, genetik kirlenmeden korunmak için aynı yaģam alanı özelliklerine sahip ve inģaat koridorunun (boru hattı, EĠH, eriģim yolları, vb.) yakınındaki alanlara taģınacaktır. çalıģmaları inģģaat sınırı içinde yapılacaktır. SAYFA 4 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ Fauna Üzerine Olacak Etkiler. Merkezi Av Komisyon kararları uygulanacaktır. (Eklere bakınız) çalıģmaları inģģaat sınırı içinde yapılacaktır. Nadir bulunan ve tehlike altında olan türlere ulusal ve uluslararası yönetmeliklere ve antlaģma hükümlerine göre koruma yönetimi uygulanacaktır. faaliyetleri göçmen kuģların sahaya yerleģmediği zamanlarda (Mart Temmuz arası) yapılacaktır. Bu alana giren 15 km lik tuzlu su deģarj hattı ile ilgili çalıģmalar yılın geri kalan aylarında yapılacaktır. faaliyetlerinin izlemek için yüklenici tarafından fauna uzmanı istihdam edilecektir. Fauna uzmanı, gözlenen etkilerin giderilmesi ve kabul edilebilir seviyelere getirilmesi için çalıģmalar yapacak ve Ġzleme Firması ile iletiģim halinde olarak bilgi verecektir. Önerilen herhangi bir etki azaltma çalıģması, izleme firması, yüklenici ve yüklenici fauna uzmanının karģılıklı anlaģarak ortak kanaate varması sonucu gerçekleģtirilecektir. Detalar eklerde verilmiģtir. SAYFA 5 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Sağlık Emniyet Riskleri Olabilecek iģ kazaları ve tehlikeli durumlara karģı sahaya uyarı iģaretleri yerleģtirilecektir. ĠĢçiler tarafından, ĠĢ Güvenliği ve ĠĢçi Sağlığı Kanunu na göre (30.06.2012 tarihli, 28339 sayılı Resmi Gazete) gerekli ekipmanlar (kırılmaz iģ gözlüğü, koruyucu iģ ayakkabısı, vb.) kullanılacaktır. Alan tel örgü ile çevrilecek ve inģaat sahasına giriģ çıkıģlar korunaklı veya kilitli olacaktır. Tel örgü üzerinde özellikle çocukları olmak üzere yöre halkın tehlikeli sahalara karģı uyaracak tehlike uyarı iģaretleri olacaktır. Acil durum müdahale planları oluģturulacak ve gerekli eğitimler verilecektir. ( çalıģmaları baģlamadan önce detaylı bir Ģekilde yüklenici tarafından hazırlanacak ve BOTAġ tarafından onaylanacaktır.) SAYFA 6 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Patlayıcı/Tehlikeli ve Toksik Malzemelerin Kullanımı Dreajlar (Yerüstü Tesisleri için) Kültürel ve Doğal Varlıklara Etkiler Olası patlayıcı maddeler uygun Ģekilde etiketlenmiģ, kilitli konteynırlar içinde muhafaza edilecektir. ĠĢ makinelerinde kullanılacak olan yakıtlar iģletme izinleri olan onaylı firmalardan satın alınacaktır. Eğer depolama gerekirse, yakıt ve tehlikeli sıvılar sızmayı önleyici beton, vb. havuzlarında içine yerleģtirilmiģ tanklarda depolancaktır. Tank üzerinde uyarı iģaretleri olacaktır. alanında drenaj sistemleri binaların temel seviyesinde, ızgara kanalları ve menholleri ile bilirkte inģa edilecektir. faaliyetleri bir arkeolog tarafından sürekli izlenecektir. Olası arkeolojik kalıntı tespitinde Türk Prosedürleri takip edilip uygulanacaktır. Turkish procedures will be followed in case archaeological remains are found by chance (Ör: Müzeye haber verilip çalıģma durdurulacaktır, müze yetkililerinin kararlarına göre hareket edilecektir. ) Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ SAYFA 7 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ ENERJĠ ĠLETĠM HATLARI (EĠH), ERĠġĠM YOLLARI VE POMPA ĠSTASYONLARI, TATLI SU DEPOLAMA TANKLARI Kazı ÇalıĢmaları Kazı, malzeme depolanması, taģıma ve transfer sonucu toz oluģumu. Kazı malzemesi çukur, hendek dolgusu ve alan yenilemesi için tekrar kullanılacaktır. Dolgu malzemesi her günün sonunda yerine konulacak ve gece boyunca herhangi ibr güvenlik tehlikesi olmaması için açık çukur ve hendek olmaması sağlanacaktır. Arazi ön hazırlık ve inģaat çalıģmaları sırasında sıyrılan bitkisel ise toprak sahalarda depolanacak (yağıģ nedeniyle toprak kaybına karģı geotextile veya membran ile örtülerle örtülerek) ve peyzaj bütünlüğünü sağlayacak Ģekilde serilerek topografyaya uygun hale getirilecektir. Hafriyat malzemesi rüzgar ve yağmurdan korunacaktır (örneğin naylon örtüler kullanarak ve bağlayıcı maddeleri ile sıkıģtırılarak) Hafriyat malzemesi taģıyan tüm vasıtaların üstleri branda ile örtülecektir. TaĢıtların asfaltlanmamıģ yollardaki hızları 30 km/saat le sınırlandırılacaktır. Toza maruz kalan tüm açık alanlar (örneğin yollar) düzenli olarak su ile nemlendirilecektir (özellikle sıcak, kuru, rüzgarlı hava koģullarında). Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ SAYFA 8 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Direklerin inģaat aģamasında, direk ayaklarının hafriyat çalıģmalarında; üst örtü toprağı, düzgün Ģekilde yapısı bozulmadan sıyrılacak ve direk ayak kenarlarına depolanacaktır. BERN Konvansiyonu ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı na göre korunan ve hassas olarak nitelendirilen türlerin bulunması halinde bu Saha Düzenlemeleri Nedeniyle Flora Üzerine Etkiler türlerin koruma yönetimi Bern Konvansiyonu kararlarına göre hassas bir Ģekilde yapılacaktır. Bu türlerin tohumları toplanarak benzer habitatlara taģınacak veya botanik bahçelerinde (Bölüm C de verildiği gibi Ġzleme Firmasının denetimi altında) dıģ alanlara ve üniversitelerin kontrolü altındaki yetiģtirme alanlarına taģınacaktır. Saha civarındaki bu türler açık bir Ģekilde iģaretlenmiģ, temizlenmiģ ve kökleri çıkarılmıģ olacaktır. Alandan alınacak bitkiler, genetik kirlenmeden korunmak için aynı yaģam alanı özelliklerine sahip ve inģaat koridorunun (boru hattı, EĠH, eriģim yolları, vb.) yakınındaki alanlara taģınacaktır. BOTAġ ĠĢletme SAYFA 9 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Fauna Üzerine Olacak Etkiler Merkezi Av Komisyon kararları uygulanacaktır. (Eklere bakınız) çalıģmaları inģģaat sınırı içinde yapılacaktır. Nadir bulunan ve tehlike altında olan türlere ulusal ve uluslararası yönetmeliklere ve antlaģma hükümlerine göre koruma yönetimi uygulanacaktır. faaliyetleri göçmen kuģların sahaya yerleģmediği zamanlarda (Mart Temmuz arası) yapılacaktır. Bu alana giren 15 km lik tuzlu su deģarj hattı ile ilgili çalıģmalar yılın geri kalan aylarında yapılacaktır. faaliyetlerinin izlemek için yüklenici tarafından fauna uzmanı istihdam edilecektir. Fauna uzmanı, gözlenen etkilerin giderilmesi ve kabul edilebilir seviyelere getirilmesi için çalıģmalar yapacak ve Ġzleme Firması ile iletiģim halinde olarak bilgi verecektir. Önerilen herhangi bir etki azaltma çalıģması, izleme firması, yüklenici ve yüklenici fauna uzmanının karģılıklı anlaģarak ortak kanaate varması sonucu gerçekleģtirilecektir. SAYFA 10 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Atık OluĢumu Evsel katı atıklar toplanıp Sultanhanı Belediyesi Katı Atık Depolama Alanı na bertaraf edilecektir. Enerji iletim hattı güzergahında katı atıkları TEDAġ tarafından yapılan bakım ve tamir çalıģmaları sonucunda oluģur. Hasar görmüģ parçalar bakım süresince yenileri ile değiģtirilecektir. Eski parçalar hurda olarak depolanacak ve lisanslı firmalara verilecektir. SONDAJ FAALĠYETLERĠ Petrol türevli ve yağ gibi atıkların sudan ayrılması için jeomembran ile uygun Ģekilde inģa edilmiģ atıksu havuzunun giriģ kanalı Yağlı Atıksular önüne yağ tutucu yerleģtirilecektir. Yağ ve gresin sunda ayrılmasından sonra bu atıklar ÇġB tarafından lisanslandırılmıģ firmalara verilecek ve temizlenmiģ sular analizleri yapıldıktan sonra yeģil alanların sulamasında kullanılacaktır. SAYFA 11 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Sondaj boyunca uygun formasyona ulaģana Sondaj Çamurunun Sızması Nedeniyle Yeraltı Suyuna Olacak Etkiler kadar sondaj deliğinin dıģ kalıbı beton ile kaplanacaktır. Sondaj çalıģmaları bu beton kalıp içinde yürütülecektir. Sadece su bazlı bentonit kil kullanılacak ve sondaj çamuru herhangi bir Sondaj toksik malzeme içermeyecektir. Çamur çukurları, formasyon atıklarının ve sondaj çamurlarının toplandığı geçici depolama alanına aktarılacak ve bu atıklar Formasyon Atıkları ve Sondaj Çamurları katılaģtırma (kurutma) iģlemi tamamlandıktan sonra lisanslı firmalar tarafından kaldırılacaktır. Minor Sondaj Sondaj Alanı ve çamur çukurlarının etrafı tel örgü ile çevrilecek, giriģi kilitlenecektir. GiriĢ kısmına uyarı iģaretleri konulacaktır. SAYFA 12 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ ERĠTME ĠġLEMLERĠ Tuzlu Su Çökeltme Tankı Çamuru Katı partiküller ( 200 m) çökeltme tankında toplanacaktır. Çamur 15 günde bir manuel olarak temizlenip, mobil konteynırlara aktarılacak ve yönetmelikleri uygun alanlarda bertaraf edilecektir. Sondaj Tuzlu Su DeĢarjının Göl Su Kalitesi Üzerine Etkileri DeĢarj noktası; ekolojik karakter, tarımsal çalıģmalar ve tuz üretimi açısından herhangi bir faaliyetin yapılmadığı, kullanılmayan, çorak bir alandadır. (Resmi haritalar ve saha çalıģmaları esas alınmıģtır.) DeĢarj suyunun bir kısmının eritme iģlemi tamamlandıktan sonra bu çorak alanda kalacağı tahmin edilmektedir. Bunun geçerliliğini araģtırmak için deģarj iģlemi sürekli kontrol edilecektir. Sondaj Tuzlu Su DeĢarjının Göl Yüzeyi Üzerine Etkileri Tuzlu su deģarjının sürekli buharlaģma ve kuraklılık tehdidi altındaki Tuz Gölü üzerinde olumlu etkileri olabileceği düģünülebilir. Bununla birlikte tuzlu su direk Tuz Gölü ne deģarj edilmeyecektir. Bu sebeple göl yüzeyi üzerinde herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir. Sondaj SAYFA 13 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi ĠNġAAT FAALĠYETLERĠ Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ DeĢarj Noktasının Tuz Gölü Kurak Alanına Etkileri Gürültü (Pompa, kompresörler, vb.) Yangın DeĢarj noktası; ekolojik karakter, tarımsal çalıģmalar ve tuz üretimi açısından herhangi bir faaliyetin yapılmadığı, kullanılmayan, çorak bir alanda bulunduğundan ve oluģacak tuzlu su karakterinin (anyon ve katyon dengesi bakımından) deģarj alanı ile aynı karakterde olması dolayısıyla, tuzlu su deģarjının alanın mevcut karakterine olumsuz bir etkisi olması beklenmemektedir. DeĢarj suyunun eritme iģlemleri süresince bu çorak alanda birikeceği tahmin edilmektedir. DeĢarj birikintisi ve çorak alan bu tahminlerin geçerliliğini görmek için torak ve su uzmanları tarafından sürekli izlenecektir. Soğutma fanlarının giriģ ve çıkıģlarına susturucu yerleģtirilecektir. DüĢük ses yayan motor, pompa ve kompresörler satın alınacaktır. Gerektiğinde araç transferleri sadece gündüz gerçekleģtirilecek Ģekilde sınırlandırılacaktır Gürültü seviyeleri Türk Standartlarına (Ekte verilmiģtir.) uygun olacaktır. Yangın koruma sistemleri sahada mevcut olacaktır. (Yangına karģı sahada, ısı, duman ve aleve duyarlı yangın dedektörleri, otomatik olmayan yangın söndürme sistemleri bulunacaktır.) BOTAġ BOTAġ Sondaj ĠĢletme ĠĢletme SAYFA 14 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ ĠġLETME Kazalar ve Sabotaj Basınç, sıcaklık ve akıģ debisi gibi parametreler kaverna ve hat üzerinde bazı yerlerde (Sondaj baģında ve hatta ait vanalarda) sürekli olarak izlenecektir. Anormal durumlar (Ör: ani baģınç düģmesi) yetkililere rapor edilecektir. Ani basınç düģmelerine karģı hat üzerinde bulunan vanalar otomatik olarak kapanacak Ģekilde hassas olacaktır. BOTAġ ĠĢletme Sağlık ve Güvenlik Saha güvenliği Çevreyi Koruma Ġlk yardım Yangınla mücadele Sağlık ve ĠĢ Güvenliği Risk değerlendirmesi konularında personele eğitim verilecektir. BOTAġ ĠĢletme SAYFA 15 / 41
ĠġLETME Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Sızıntı ve Patlama (Boru Hattında) Acil Durumlar Atık OluĢumu Doğal gaz sızıntısı olması durumunda (TutuĢma ve patlama olasılığı bulunan birikmiģ gaz bulutu), alan uluslararası en iyi pratiklere göre derhal havalandırılacak (Ör: Havalandırma fanları, parlamasız motorlar) BOTAġ, gaz depolanmasına baģlamadan önce mülki amirleri ve belediye yetkililerini bilgilendirecek ve acil müdahale planlarını onlarla paylaģacaktır. (ÇED Raporu, Bölüm 8.2.2) Evsel katı atıklar toplanıp Sultanhanı Belediyesi Katı Atık Depolama Alanında bertaraf edilecektir. Atıksular kanalizasyon sistemi ile toplanıp paket atıksu arıtma tesisine gönderilecektir. ArıtılmıĢ atıksular yeģil alanların sulaması için kullanılacaktır. Etki Azaltma Maliyeti BOTAġ BOTAġ BOTAġ BaĢlama ĠĢletme ĠĢletme ĠĢletme BitiĢ SAYFA 16 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ DEVREDEN ÇIKARMA Saha Restorasyonu Tüm yerüstü tesisleri kaldırılacaktır. Tehlikeli pozisyonda bulunan tüm kullanılmıģ alanlar temizlenecektir. DepolanmıĢ gazı çekilen tüm kavernalar su doldurularak bırakılacaktır. Kırılma olasılığına karģı kavernalar dolu Ģekilde kapatılacak ve ağzı tıkaç malzemesi ve beton ile dolrurulacaktır. TerkedilmiĢ boru hatları doldurulup mühürlenecektir. Tüm çukurlar, arklar ve yerüstü tesislerinin kaldırılması sonrasında oluģan diğer yerüstü oyukları doldurulacaktır. (ÇED Raporu, Bölüm 6). BOTAġ Devreden Çıkarma SAYFA 17 / 41
Safha Konu Etki Azaltma Önlemi DEVREDEN ÇIKARMA Etki Azaltma Maliyeti BaĢlama BitiĢ. Saha Restorasyonu Kaverna ve sondajların kapatılması, Petrol Kanunu nun 12(c) fıkrası ve Karada Petrol Araması ve Üretim Kaynaklanan Kirliliğin Kontrolü ĠliĢkin Yönetmeliğin (28 Aralık 1995 tarihinde Petrol ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan) 27. maddesi tarafından çıkarılan bir zorunluluktur Bu yönetmeliğe göre, sondaj kuyusu ile ilgili kapatma raporu onaylanması için Petrol ĠĢleri Genel Müdürlüğü ne sunulacaktır. BOTAġ Devreden Çıkarma (Kapatma iģlemini takip eden 60 gün içinde.) Rehabilitasyon ÇalıĢmaları Dolgu ve düzenleme çalıģmalarından sonra peyzaj programına göre proje sahasında rekreasyon çalıģmaları baģlatılacaktır. Saha çevresindeki bitki örtüsü ile uyumlu ağaçlandırma, vb. çalıģmalar yapılacaktır. BOTAġ Devreden Çıkarma SAYFA 18 / 41
2. ĠZLEME PLANI Safha Boru Hattı ve Yerüstü Tesislerinin ı Ġzlenecek Parametre Üst Toprak Depolaması Kazı malzemesinin depolanması ve bertarafı Kanal Dolgusunun Günlük Olarak Yapılması Kazı Malzemesi TaĢıyan Araçların Üstünün Kapatılması Ġzleneceği Yer tarafından belirlenip ve kullanımı için BOTAġ tarafından onaylanmıģ üst toprak depolama alanı Yerüstü tesislerinde ve boru hattı güzergâhı boyunca dizayn edilmiģ bertaraf alanları Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Görsel Görsel Ölçüleceği Zaman Sıklığı Haftalık Olarak Haftalık Olarak Maliyet Kanal Alanı Görsel Günlük Yüklenin yapıldığı faaliyet alanları sınırlarında Görsel Rastgele, Fakat Ortalama Haftalık Olarak Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması BaĢlangıç BitiĢ SAYFA 19 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Toz Seviyesi Katı Atık (Toplama, depolama ve bertaraf) Ġzleneceği Yer Kazı, malzeme depolama ve taģıma alanlarında ġantiye alanı içinde (katı atık depolama alanında) Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Görsel Görsel Ölçüleceği Zaman Sıklığı Haftalık Olarak Sıcak, Kuru Ve Rüzgarlı Havalarda Daha Sık (Haftada 2-3 kez) BaĢlangıçta Haftada Bir Kez, Initially Once A Week, Uygunsa Aylık Olarak Maliyet Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması BaĢlangıç BitiĢ Evsel Atıksu Yönetimi Laboratuvar ve Atıksu Arıtma Tesisinde (Atıksu arıtma tesisinin deģarj suyu çıkıģında) Sızıntılar Görsel Olarak (Ani Seviye DüĢüĢü) Haftalık Çevresel Ġzleme Firması Yıkama Suyu Yönetimi AKM, yağ and gress Yıkama suyu arıtma alanının çıkıģında (AKM, yağ ve gress giderimi için) AKM için Gravimetrik analiz Yağ ve gress için hekzan çözünürlük testi Haftalık Uygunsa Aylık Çevresel Ġzleme Firması SAYFA 20 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Ġzleneceği Yer Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet BaĢlangıç BitiĢ Hidrotest suyu bertarafı (DeĢarj öncesi AKM ve diğer iri maddeler çökeltilip ayrıģtırılarak) Atık/KullanılmıĢ yağın toplanması ve bertarafı DeĢarj öncesi hidrotest suyunun toplandığı tankta Atık Yağ Konteynerlerinde (Ya da ayrı olarak toplanıp ÇġB tarafından lisanslı firma tarafından alındığında) Görsel (Fiziksel ve Kimyasal Analiz Gerekli Değil) Görsel DeĢarj Öncesi Haftada Bir Kez Firma almadan sertifikayı / lisans tarihini kontrol et. Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması Gürültü Seviyesi db A Boru hattı güzergahı ve yerüstü tesisleri inģaat alanları boyunca Gürültü ölçüm cihazı ve ölçümlendirme metotları ile gürültü ölçümü (sabit, yavaģ, değiģken gürültü ve anlık gürültü) Aynı zamanda ses basınç seviyesi (SBS) ölçümü Büyük ve Eğer Bölgesel ġikâyet Varsa. Çevresel Ġzleme Firması SAYFA 21 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Sağlık ve Emniyet ĠĢçiler tarafından gürültüye karģı ekipmanların kullanılması Uyarı ĠĢaretleri ÇalıĢanların güvenlik ekipmanları Güvenlik kurallarına uyum (saha güvenliği, kazı, iskele ve ağır araçlar, etc.) ÇalıĢma sahası emniyeti (tel örgü, giriģler ve çıkıģların kontrol altında tutulması, özellikle çocuklar olmak üzere bölgesel halkı tehlikelere veya açık çukurlara karģı uyaran tehlike uyarı iģaretleri olması ) Ġzleneceği Yer ÇalıĢma Sahası içinde ve sahaya girmeden önce Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Görsel Ölçüleceği Zaman Sıklığı Rastgele Fakat Ortalama Haftada Bir Kez. Eğer Ġhlal Gözlenirse Daha Sık. Maliyet Çevresel Ġzleme Firması BaĢlangıç BitiĢ SAYFA 22 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Ġzleneceği Yer Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet BaĢlangıç BitiĢ Patlayıcı malzemelerin depolanması (kilitli konteynırlarda) Yakıt ve tehlikeli akıģkanların depolanması Yakıt Alımı (Lisanslı Firmalardan) Yerüstü tesis alanlarının drenajı ve saha içi yolların geçirgenliği Depolama Alanı Depolama Tankı (Sızdırmaz yüzeyli bant içinde bulunan uygun Ģekilde dizayn edilmiģ tankların içinde) Tanka dolum yapılmadan önce Tesislerin Alanı Görsel Görsel Görsel (Sertifikayı Kontrol Et) Görsel Rastgele Fakat Ortalama Haftada Bir Kez. Eğer Ġhlal Gözlenirse Daha Sık. Depolama Tesislerinin Ġlk Kullanımından Önce Sızıntı Ġçin Aylık Kontrol Saha GiriĢinde Tesislerin Saha Hazırlama ve ı (Yağmurlu Havalarda Kontrol Et.) Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması SAYFA 23 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Ġzleneceği Yer Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet BaĢlangıç BitiĢ Koruma Altındaki Flora Boru hattı boyunca ve yerüstü tesisleri alanında Ekoloji uzmanı tarafından görsel izleme, kayıt ve raporlarma (BOTAġ tarafından onaylanacak) faaliyetleri süresince haftalık olarak (Eğer gerekli ise BOTAġ ın kararı ile daha sık) Çevresel Ġzleme Firması Koruma altındaki fauna, kıģlama ve göçmen kuģlar için inģaat dönemleri Boru hattı boyunca ve yerüstü tesisleri alanında Ekoloji uzmanı tarafından görsel izleme, kayıt ve raporlarma (BOTAġ tarafından onaylanacak) faaliyetleri süresince haftalık olarak (Eğer gerekli ise BOTAġ ın kararı ile daha sık) Çevresel Ġzleme Firması SAYFA 24 / 41
Safha Enerji Ġletim Hatları, EriĢim Yolları, Pompa Ġstasyonları ve Su Depo Tankları Alanları Ġzlenecek Parametre Kazı malzemesinin depolanması ve bertarafı Ġzleneceği Yer Enerji Ġletim Hatları, EriĢim Yolları, Pompa Ġstasyonları ve Su Depo Tankları Alanları güzergâhı boyunca dizayn edilmiģ bertaraf alanları Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Görsel Ölçüleceği Zaman Sıklığı Haftalık Olarak Maliyet Çevresel Ġzleme Firması BaĢlangıç BitiĢ Gürültü Seviyesi db A Enerji Ġletim Hatları, EriĢim Yolları, Pompa Ġstasyonları ve Su Depo Tankları Alanları güzergâhı boyunca Gürültü ölçüm cihazı ve ölçümlendirme metotları ile gürültü ölçümü (sabit, yavaģ, değiģken gürültü ve anlık gürültü) Aynı zamanda ses basınç seviyesi (SBS) ölçümü Büyük ve Eğer Bölgesel ġikâyet Varsa. Çevresel Ġzleme Firması SAYFA 25 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Ġzleneceği Yer Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet BaĢlangıç BitiĢ Koruma Altındaki Flora Enerji Ġletim Hatları, EriĢim Yolları, Pompa Ġstasyonları ve Su Depo Tankları Alanları güzergâhı boyunca Ekoloji uzmanı tarafından görsel izleme, kayıt ve raporlarma (BOTAġ tarafından onaylanacak) faaliyetleri süresince haftalık olarak (Eğer gerekli ise BOTAġ ın kararı ile daha sık) Çevresel Ġzleme Firması Koruma altındaki fauna, kıģlama ve göçmen kuģlar için inģaat dönemleri Enerji Ġletim Hatları, EriĢim Yolları, Pompa Ġstasyonları ve Su Depo Tankları Alanları güzergâhı boyunca Ekoloji uzmanı tarafından görsel izleme, kayıt ve raporlarma (BOTAġ tarafından onaylanacak) faaliyetleri süresince haftalık olarak (Eğer gerekli ise BOTAġ ın kararı ile daha sık) Çevresel Ġzleme Firması Sondaj Yağlı atıksuyun toplanması ve depolanması Atıksu Havuzu (Hat ve yağ tutucunun uygun çalıģtığı) Görsel Haftalık veya sorun gözlendiyse günlük olarak Çevresel Ġzleme Firması Sondaj Yağlı atıksuyun lisanslı firmalar tarafından uzaklaģtırılması Tesis alanı Görsel faaliyetleri öncesinde bertaraf planına göre belirlenecek Çevresel Ġzleme Firması Sondaj SAYFA 26 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Ġzleneceği Yer Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet BaĢlangıç BitiĢ Sondaj çamuru sızıntılarına karģı muhafaza kullanımı Sondaj Alanı Hızlı bir düģüģ olup olmadığını görmek için sondaj muhafazası basınç izlemesi Sondaj faaliyeti boyunca sürekli olarak Çevresel Ġzleme Firması ve Sondaj Faaliyeti ve sondaj suyu basıncını her kim izliyorsa Sondaj Formasyon atıkları ve sondaj çamuru depolama ve uzaklaģtırma. Sızıntılar için çamur havuzu Çamur havuzu alanına controllü giriģ Lisanslı firma tarafından bertaraf Görsel Sertifikayı Kontrol Et Firma baģlamadan önce lisans tarihini kontrol et. Haftalık Çevresel Ġzleme Firması Sondaj SAYFA 27 / 41
Safha Eritme ĠĢlemleri Ġzlenecek Parametre Tuzlu su kalitesi, alınan su kalitesi, (tuz içeriği, ph, ağır metaller) DeĢarj Noktası Ġzleneceği Yer Difüzör alanında Tuz Gölü (tuzlu su deģarjı) ölçümler difüzörün su geliģ ve su akıģ yönünde ve her iki tarafında olacaktır. Ölçümler tuzlu su deģarj birikintisini karakterize etmek ve zaman göre nasıl dağılımı olup verimsiz alanda ne kadar kalacağını karģılaģtırmak için yapılacaktır. DeĢarj Noktasında (Tuz Gölü nün Kurak Alanı) DeĢarj Suyu Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Ġletkenlik Ölçer ph metre Atomic Adsorbsiyon Kilit parametreler Verimsiz bölgeye gelen suyun karģılaģtırılması. Kurak alandan alınacak toprak numunelerinin analizleri yapılacaktır. DeĢarj suyunun elektrik iletkenliği, tuzluluk ve anyon-katyon parametlerine göre analizleri yapılacaktır. Ölçüleceği Zaman Sıklığı Aylık Haftalık Maliyet Çevresel Ġzleme Firması Çevresel Ġzleme Firması BaĢlangıç Eritme Eritme BitiĢ SAYFA 28 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Ġzleneceği Yer Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet BaĢlangıç BitiĢ ĠĢletme Kompresör Ġstasyonlarından Kaynaklanan Gürültü Proje sahalarındaki kompresör istasyonları YerleĢim alanlarının yakınları Gürültü ölçüm cihazı ve ölçümlendirme metotları ile gürültü ölçümü (sabit, yavaģ, değiģken gürültü ve anlık gürültü) Aynı zamanda ses basınç seviyesi (SBS) ölçümü Operasyonun baģlangıcında ölçüm ve sonrasında yerel halktan gelen herhangi bir Ģikayet geldiğinde ölçüm BOTAġ ĠĢletme Evsel Atıksular Atıksu arıtma tesisi çıkıģı Temel kalite parametreleri (ph, BOD, AKM) ile çıkıģ suyu analizleri Ġlk olarak haftalık iģletme deģarj parametrelerinin resmi deģarj izinlerine ulaģıp stabil hale gelmesinden sonra aylık olarak BOTAġ ĠĢletme SAYFA 29 / 41
Safha Ġzlenecek Parametre Ġzleneceği Yer Nasıl Ġzleneceği / Ġzleme Ekipmanının Tipi Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet BaĢlangıç BitiĢ Yangın Koruma Sistemi Yerüstü Tesisleri Alanında Görsel ve düzenli programlı tatbikatlarla Ġlk olarak aylık problem gözlenmedi ise 3 aylık periyotlarda BOTAġ ĠĢletme Sızıntı ve Patlama Gaz depolama alanı, yerüstü tesisleri Metan dedektörleri Sürekli BOTAġ ĠĢletme SAYFA 30 / 41
3. KURUMSAL DÜZENLEMELER Organizasyonun Genel Ġncelemesi Etkili bir koordinasyon sağlamak için, TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESĠ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETĠM PLANI BOTAġ, leri BOTAġ tarafından tutulacak bağımsız bir Çevresel Ġzleme Firması (ÇINAR Mühendislik MüĢavirlik A.ġ.) T.C. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı (ÇġB), ÇġB nın ÇED Ġzleme ve Çevre Denetimi Bölümü ve ilgili birimleri, teknik ve idari konularda iģbirliği içinde çalıģmalıdır. BOTAġ ve lerin sorumlu grupları ve bilgi akıģı Organizasyon Tablosu nda verilmiģtir (Tablo 3.1). Bu Çevre Yönetim Planı referans alınarak (ÇYP), izleme ve kontrol, proje uygulamaları boyunca çevresel etkilerin azaltılmasında kritik önem taģır. BOTAġ Yönetimi (bkz. organizasyon Ģeması) ile birlikte inģaat faaliyetlerinden sorumlu birim, yüklenici tarafından gerçekleģtirilen tüm inģaat faaliyetlerinin ÇYP ye uygun Ģekilde olmasını sağlayacaktır. Bunun için BOTAġ, yüklenicinin saha faaliyetlerini ve performansını düzenli olarak denetçiler aracılığıyla izleyip değerlendirecektir. Yeraltı Depolama Müdürü ile direk bağlı BOTAġ Çevre Mühendisi izleme faaliyetlerinin koordinasyonu ve denetlemesinden sorumlu olacaktır. Aynı zamanda BOTAġ bağımsız bir denetim programını Çevresel Ġzleme Firması vasıtasıyla yürütecek ve izleme firması yüklenicinin saha faaliyetlerini denetleyecek ve doğrudan BOTAġ a rapor edecektir. Roller ve lar BOTAġ ın leri inģaat faaliyetleri sırasında ÇYP nin uygulanmasını kabul ederek, ÇYP nında belirtilen tüm önlemlerin uygulanmasından sorumlu olacaktır. lerin projenin çevresel standartları ve ÇYP na uygun olarak faaliyetlerini sürdürmesi gerekmektedir. Bunu gerçekleģtirmek için, BOTAġ ın Yüklencileri düzenli iç denetimler ve denetim programı dahil olmak üzere bir oto-kontrol/izleme mekanizması belirleyecek ve kendi yönetim planını oluģturacak olup, bu plan inģaat faaliyetleri öncesinde ÇYP na uygunluk açısından BOTAġ tarafından incelenecek ve BOTAġ ın onayına tabi olacaktır. BOTAġ leri, tam zamanlı bir Çevre Mühendisi görevlendirerek, izleme planı bazında, ilgili dönem içinde tamamlanan iģlerin detayını, ölçümlerin ve denetimlerin sonuçlarını ve sahada karģılaģılan problemlerin yönetimini gösteren ilerleme raporlarını haftalık olarak hazırlayacak ve BOTAġ ın Çevre Mühendisi ile doğrudan bağlantıda olacaktır. Bu ilerleme raporları aynı zamanda bir sonraki dönem için bir çalıģma çizelgesi de içerecektir. SAYFA 31 / 41
TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESĠ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETĠM PLANI Tablo.3.1. Organizasyon ġeması BOTAġ YÖNETĠMĠ Genel Müdür Genel Müdür Yardımcısı Mühendislik ve SözleĢmeler Daire BaĢkanı Yeraltı Depolama Müdürü Çevre Mühendisi Çevre Ġzleme Firması Çevre Sorumlusu Çevre Ġzleme Firması nın Sahadaki Çevre Grubu (ler) nin bağımsız olarak denetimi nin Çevre Sorumlusu nin Sahadaki Çevre Grubu BOTAġ, lerin faaliyetlerinin bağımsız bir kanaldan da denetlenmesi ve izlenmesi için bağımsız Çevre Ġzleme Firması tutacaktır. Çevre Ġzleme Firması, tarafından hazırlanan ve sunulan haftalık raporları haftalık olarak inceleyip yorumlayacak, Ģantiye sahalarını denetleyecek, projenin çevresel performansını ve nin sahadaki faaliyetlerini gözden geçirecek, ÇYP nda belirtildiği Ģekilde çevresel kontrol analizlerini ve veri toplamayı gerçekleģtirecek ve bulguları haftalık bazda nin Çevre Mühendisine bildirecek ve BOTAġ ın Çevre Mühendisine rapor olarak verecektir. Bu raporlar sahada karģılaģılan çevresel problemleri, koruma önlemlerindeki eksiklikleri ve çözüm önerilerinin detaylarını içerecektir. Söz konusu tavsiye edilen önlemlerin inģaat programını etkileyecek olması veya paraya tekabül etmesi halinde rapor edilen problemlerin çözülmesi ve yüklenicinin rapor edilen yetersizliklerinin düzeltilmesinin sorumluluğu BOTAġ onayını gerektirebilir. Çevre Ġzleme Firması bu çalıģmalara saha ziyaretleri ve çevresel kontrol analizlerini eklemeli ve sahada karģılaģılan sorunlar için çözümler sunmalıdır. SAYFA 32 / 41