T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI TÜRKİYE KÜLTÜR PORTALI PROJESİ TARİH ŞEHİTLİK VE ŞEHİTLİKLER YURTDIŞI ŞEHİTLİKLER Prof. Dr. Abdulhaluk 2009 ANKARA
9. 2. Yurtdışı Şehitlikler 9. 2. 1. Pardubitce Şehitliği Anahtar Kelime: Pardubitce şehitliği, şehitlik, şehitlikler. Şehitliğin bulunduğu ülke: Çek Cumhuriyeti Şehitliğin ismi: Pardubitce Şehitliği Şehitliğin yapıldığı tarih: 1975 Bakımından sorumlu makam: T.C. Prag Askerî Ataşeliği Şehit Sayısı: 508 Şehitlik hakkında bilgi: Buradaki askerî mezarlıkta Josavov ve Liverec den nakledilen 9 şehidimizin ve 1nci Dünya Harbi nde Galiçya Cephesi nde şehit düşen 499 askerimizin kabri bulunmakta ve ayrıca bir de anıt mevcuttur. 1
9. 2. 2. Pusan Şehitliği Anahtar Kelime: Pusan şehitliği, şehitlik, şehitlikler. Şehitliğin bulunduğu ülke: Güney Kore Şehitliğin ismi: Pusan Şehitliği Şehitliğin yeri: Seul-Pusan kasabası yakınlarındaki Tanggok Mezarlığı içerisinde Şehitliğin yapıldığı tarih: 18 Ocak 1951 Bakımından sorumlu makam: Birleşmiş Milletler Anıt Mezarlığı İdaresi Şehit sayısı: 462 Şehitlik hakkında bilgi: Kore de çarpışırken ölen ve 6 ayrı yere gömülü olan Birleşmiş Milletler askerleri, Birleşmiş Milletler Komisyonu nca 18 Ocak 1951 de kurulan Tunggok Mezarlığında bir araya getirilmiştir. 3 bölgeden oluşan mezarlığın birinci bölgesinde, savaşa katılan bütün milletlerin kayıpları için sembolik bir mezar ve ülkelerin bayrakları bulunmaktadır. Buradaki Türk mezarının numarası 6 dır. İkinci bölgede idarî tesisler ve bir ibadethane, üçüncü bölgede ise, mezarlık yer almaktadır. 2
9. 2. 3. Bağdat Şehitliği Anahtar Kelime: Bağdat şehitliği, şehitlik, şehitlikler. Şehitliğin bulunduğu ülke: Irak Şehitliğin ismi: Bağdat Şehitliği Şehitliğin yeri: Bağdat Şehitliğin yapıldığı tarih: 1937 Bakımından sorumlu makam: T.C. Bağdat Askerî Ataşeliği Şehit sayısı: 1000 (yaklaşık) Şehitlik hakkında bilgi: 1nci Dünya Harbi nde Irak Cephesinde şehit olan ev Bağdat taki askerî hastanede vefat eden subay ve erlere, Fellahiye ve Sabis Savaşları nda şehit olan askerlerimize aittir. Ayrıca Bağdat ın fethi sırasında şehit düşen Genç Osman ın da kabri buradadır. 3
9. 2. 4. Selmas Türk Şehitliği Anahtar Kelime: Selmas Türk şehitliği, şehitlik, şehitlikler. Şehitliğin bulunduğu ülke: İran Şehitliğin ismi: Selmas Türk Şehitliği Şehitliğin yeri: Şörgöl Şehitliğin yapıldığı tarih: Bilinmemektedir. Bakımından sorumlu makam: T.C. Tahran Kara Askerî Ataşeliği Şehit sayısı: 2500 Şehitlik hakkında bilgi: 28 Nisan 1915 te Azerbaycan ın Selmas mıntıkasında Ruslar la yapılan savaşta şehit olan 2500 kahramanımız adına Şörgöl tepelerinde yaptırılan anıtmezardır. 4
9. 2. 5. Kudüs (Zeytindağ) Harp Mezarlığı Anahtar Kelime: Kudüs (Zeytindağ) Harp Mezarlığı, mezarlık, şehitlik, şehitlikler. Şehitliğin bulunduğu ülke: İsrail Şehitliğin ismi: Kudüz (Zeytindağ) Harp Mezarlığı Şehitliğin yeri: Kudüs (Scospus Dağı üzerinde) Şehitliğin yapıldığı tarih: Bilinmemektedir. Bakımından sorumlu makam: T.C. Tel-Aviv Askerî Ataşeliği Şehit sayısı: 2550 Şehitlik hakkında bilgi: Şehitlikte, üç şehit mezarı bulunmaktadır. Ayrıca 1nci Dünya Harbi esnasında Filistin Cephesi nde ölen bir kısım ismi bilinmeyen şehitlerimizin kemikleri de toplanarak kabirleri şimdiki yerine nakledilmiştir. 5
9. 2. 6. Portsmouth Türk Deniz Şehitliği Anahtar Kelime: Portsmouth Türk Deniz Şehitliği, şehitlik, şehitlikler. Şehitliğin bulunduğu ülke: İngiltere Şehitliğin ismi: Portsmouth Türk Deniz Şehitliği Şehitliğin yeri: Haslar-Gasport, Portsmouth-İngiltere Şehitliğin yapıldığı tarih: 1902 Bakımından sorumlu makam: Haslar Kraliyet Hastanesi Şehit sayısı: 22 Şehitlik hakkında bilgi: Osmanlı donanmasına ait Mirat-ı Zafer ve Sirag-ı Bahri Birik isimli iki fırkateyn 1850 yılında eğitim maksadıyla resmî olarak Portsmouth Deniz Askerî üssüne intikal etmiştir. İki geminin mürettebatından toplam 22 denizci 1850-1851 yıllarında iklim koşulları ve çeşitli hastalıklar nedeniyle hayatlarını kaybetmişlerdir. 6
9. 2. 7. Ertuğrul Şehitliği ve Müzesi Anahtar Kelime: Ertuğrul Şehitliği ve Müzesi, şehitlik, şehitlikler, müze, müzeler. Şehitliğin bulunduğu ülke: Japonya Şehitliğin ismi: Ertuğrul Şehitliği ve Müzesi Şehitliğin yeri: Wakayama ili, Kushimoto ilçesi, Oshima Adası nda Koshino köyü Şehitliğin yapıldığı tarih: 3 Haziran 1937 Bakımından sorumlu makam: T.C. Tokyo Askerî Ataşeliği Şehit sayısı: 533 Şehitlik hakkında bilgi: 1887 yılında Japon İmparatoru Meiji nin emriyle bir Japon gemisinin İstanbul a yaptığı dostluk ziyaretini iade amacıyla, Sultan II. Amdulhamid tarafından görevlendirilen Ertuğrul Fırkateyni, 15 Temmuz 1889 tarihinde Tuğamiral Osman Bey in komutasında İstanbul da Japonya ya hareket etmiştir. Gemi 7 Haziran 1890 tarihinde Japonya nın Yokohama Limanı na demirlemiş ve yapılan ziyaretleri müteakip 15 Eylül 1890 günü İstanbul a dönüş için Yokohama Limanı ndan hareket etmiştir. Dönüş seyri sırasında tayfuna yakalanan gemi, 19 Eylül 1890 günü Oshima Adası civarında kayalara çarparak parçalanmış ve 69 personel kurtulabilmiş, geri kalan 533 personel ise şehit olmuştur. 7
9. 2. 8. Galiçya Şehitliği Anahtar Kelime: Galiçya Şehitliği, şehitlik, şehitlikler. Şehitliğin bulunduğu ülke: Macaristan Şehitliğin ismi: Galiçya Şehitliği Şehitliğin yeri: Budapeşte nin 5 km dışında İtalyan, Rus ve Alman şehitlikleriyle aynı yerdedir. Şehitliğin yapıldığı tarih: 1926 Bakımından sorumlu makam: T.C. Budapeşte Askerî Ataşeliği Şehit sayısı: 512 Şehitlik hakkında bilgi: 1nci Dünya Harbi sırasında Galiçye Cephesi nde 1916-1917 yıllarında Alman Güney Ordusu na bağlı olarak görev yapan 15nci Türk Kolordusu çok sayıda şehit vermiştir. Galiçya ve Macaristan ın muhtelif bölgelerinde şehit düşen kolordu mensupları 1916 yılında kurulan Buda Peşte Şehitliği ne nakledilmişlerdir. 8
9. 2. 9. Slabozia Şehitliği Anahtar Kelime: Slabozia Şehitliği, şehitlik, şehitlikler. Şehitliğin bulunduğu ülke: Romanya Şehitliğin ismi: Slabozia Şehitliği Şehitliğin yeri: Slabozia Şehitliğin yapıldığı tarih: 18 Eylül 1932 Bakımından sorumlu makam: T.C. Bükreş Askerî Ataşeliği Şehit sayısı: 512 Şehitlik hakkında bilgi: Şehitlikte, 1nci Dünya Harbi nde şehit olanlar gömülüdür. Lozan Atlaşması nın 126ncı maddesi ile ilgili olarak, 18 Eylül 1930 da Türk-Romen hükümetleri arasında imzalanan antlaşma gereği 1932 yılında Slabozia Belediyesince yaptırılmıştır. 1461 şehidin yattığı bir toplu mezar ve 32 tek mezar bulunmaktadır. 9
9. 2. 10. Süleyman Şah Türbesi Anahtar Kelime: Süleyman Şah Türbesi, mezar, şehitlik, türbe. Şehitliğin bulunduğu ülke: Suriye Şehitliğin ismi: Süleyman Şah Türbesi Şehitliğin yeri: Mümbiç/Karakozak köyü Şehitliğin yapıldığı tarih: 1938 Bakımından sorumlu makam: T.C. Halep Başkonsolosluğu Şehit sayısı: 3 Şehitlik hakkında bilgi: Anadolu Selçuklu hükümdarı Kutalmışoğlu Süleyman Şah ve iki muhafızına ait mezardır. 10