YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ASANSÖR MONTAJI ÖNCESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ-ÇEVRE PLANI Bitirme Projesi M. Mahir ERMAŞA 131101111 Bölüm: İş Sağlığı ve Güvenliği Danışman Prof. Dr. Yıldız TÜMERDEM Bitirme Tarihi (Şubat, 2014)
Özgünlük Bildirisi 1. Bu çalışmada, başka kaynaklardan yapılan tüm alıntıların, ilgili kaynaklar referans gösterilerek açıkça belirtildiğini, 2. Alıntılar dışındaki bölümlerin, özellikle projenin ana konusunu oluşturan teorik çalışmaların ve yazılım/donanımın benim tarafımdan yapıldığını 3. Araştırma ve/veya anket çalışmaları için etik kurul onay yazısı alındığını Bildiririm. İstanbul, Şubat 2014 M. Mahir ERMAŞA
ASANSÖR MONTAJI ÖNCESİ İSG-Ç PLANI ÖZET Asansör montajı öncesinde bir İş güvenliği ve sağlığı politikası oluşturulmuş olgu yaratılmış plan ve organizasyon somut bir şekilde önceden belirlenmiştir. bu plan çerçevesinde istenmeyen maddi manevi tüm durumların yaşanmaması hedef alınmıştır. Organisazyon kolları olarak saha denetimleri, periyodik test ve kontroller, risk analizleri, ortam ölçümleri, acil durum uygulamaları (tatbikat, test ve prosedürler), toplu korunma/kişisel koruyucu donanım uygulamaları, kolay-emniyetli-güvenli bakım yapılabilirlik konuları belirlenmiştir. Gerçekleştirilen tüm faaliyetlerde; sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı kurmayı hedefleyerek, çalışanların iş kazası ve meslek hastalığına maruz kalmalarını önlemektir Hazırlanan ödevde 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda yazılı kuralların asansör montajı için uygulama çalışmaları belirtilmiştir.
İÇİNDEKİLER SAYFA 1. AMAÇ VE KAPSAMI 1 2. KISALTMALAR 1 3. PROJE İLE İLGİLİ BİLGİLER 1 3.1. PROJE ADI 1 3.2. İŞİN TANIMI 1 4. İSG-Ç POLİTİKASI 1 5. RİSK DEĞERLENDİRİMESİ 2 5.1. 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU RİSK DEĞERLENDİRME HÜKMÜ 10.MADDE 2 6. MEVZUAT VE DİĞER GEREKLİLİKLER TAKİĞ LİSTESİ 15 7. PROJE İSG-Ç EĞİTİM PLANI 16 8. PROJE TOOL-BOX PLANI 17 9. ENERJİLİ EKİPMAN LİSTESİ VE KONTROL PLANI 18 10. MAKİNE EKİPMAN LİSTESİ VE PERİYODİK BAKIM KONTROL PLANI 21 11. KKD KULLANIM TABLOSU 22 12. TEHLİKELİ MALZEME LİSTESİ 23 13. ATIK YÖNETİM PLANI 29 14. ACİL DURUM PLANI 30 14.1. ACİL DURUM PLANI 30 14.2. ACİL DURUM ORGANİZASYONU 38 14.3. ACİL DURUM EKİPMAN LİSTESİ VE PLANI 39 14.4. YANGIN SÖNDÜRME LİSTESİ VE PLANI 40 15. İSG-Ç ÖLÇME VE İZLEME PLANI 41 16. KAYNAKLARI 42
1. AMAÇ KAPSAM Bu Plan, yapılacak olan asansör imalatı ve montaj öncesi için hazırlanmıştır. Plan, sağlık, güvenlik ve çevre şartlarının korunması ve iyileştirilmesi için uygulanması gereken esasları belirler. 2. KISALTMALAR İSG: İş Sağlığı ve Güvenliği İSG-Ç: İş Sağlığı ve Güvenliği-Çevre KKD: Kişisel Koruyucu Donanım 3. PROJE İLE İLGİLİ BİLGİLER 3.1. PROJE ADI BABCAN YAPI A.Ş CROWN DELUXE PROJESİ 3.2. İŞİN TANIMI HMF ASANSÖR VE/VEYA MERDİVEN İMALAT VE MONTAJ İŞLERİ 4. İSG-Ç POLİTİKASI Bu plan insanı ve çevreyi en değerli varlıkları olarak kabul eder ve, iş sağlığı ve güvenliği ile çevreyi koruyan bir yönetim anlayışını benimser ve uygular. Bu doğrultuda, hazırlamış olduğu iç Yönerge dâhilinde sistem yaklaşımı benimseyerek, işleyişi periyodik olarak takip eder ve değişen koşullarda gerekli düzeltmeleri yaparak, sistemin sürekli iyileştirmesini sağlamayı taahhüt eder. Bu amaçla; İSG-Ç ile ilgili tüm yerel-ulusal mevzuat ve standartlara uygun çalışır. Faaliyetlerinde yaralanmaların ve sağlık kayıplarının önlenmesini taahhüt eder; bu doğrultuda sağlık ve güvenlik risklerini değerlendirir, gereken koruyucu önlemleri alır ve düzenli olarak gözden geçirir. Faaliyetlerinde çevresel kirliliğin önlenmesini taahhüt eder; bu doğrultuda çevresel etkileri değerlendirir; kirliliği önleyici tedbirleri alır ve düzenli olarak gözden geçirir, atık geri kazanımı ile ilgili teknolojileri takip eder ve uygulamaya yönelik olarak değerlendirir. Elektrik, yakıt ve su gibi enerji-doğal kaynakların verimli kullanılmasını sağlar. İSG-Ç bilincinin oluşması ve geliştirilmesi için eğitim, iletişim ve katılım faaliyetlerinde bulunarak, ortak sorumluluk paydası yaratır. İşyerimizdeki tüm çalınanlarımız ve alt işverenlerimiz bu politikadaki hedeflere ulaşabilmek için işbirliği içerisinde çalışırlar 1
5. İSG RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ 5.1 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU RİSK DEĞERLENDİRME MADDESİ Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma MADDE 10 (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu. b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi. c) İşyerinin tertip ve düzeni. ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu. (2) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler. (3) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır. (4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar. 2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
6. MEVZUAT VE DİĞER GEREKLİLİKLER TAKİP LİSTESİ 6.1. İŞ Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre 6.1.1. Kanun 6.1.1.1. 6331 Sayılı İSG Kanunu 6.1.1.2. 4857 Sayılı İş Kanunu 6.1.1.3. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 6.1.1.4. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 6.1.1.5. 6098 Sayılı Borçlar Kanunu 6.1.1.6. Çevre Kanunu 6.1.2. İliŞkin Yönetmelikler, Tebliğler, Kararlar, Diğer Gereklilikler 6.1.2.1. Örgütsel Yönetmelikler 6.1.2.2. Teknik Yönetmelikler 6.1.2.3. ÇalıĢma Hayatına ĠliĢkin Düzenleyici Yönetmelikler 6.1.2.4. Sektörel Yönetmelikler 6.1.2.5. 8.1.1 de belirtilen kanunlara istinaden yayınlananlar. 15
7. PROJE Ç-İSG EĞİTİM PLANI Proje Yöneticisi ve alt işveren aşağı bulunan plan üzerinden şantiye koşulları dikkate alınarak işin başlangıç ve bitiş süresi içerisinde çalınanların yineleme eğitimlerinin almaları sağlanmaktadır. İşe giriş ve oryantasyon eğitimi çalışanlara sadece işe girişlerde verilmektedir. Bu planda aynı ay farklı günler içerisinde bulunan eğitimler birleştirilerek aynı gün içerisinde verilebilir. Bu plan Proje Yönetici ve alt işveren tarafından duyuru panosuna asılmaktadır. 16
8. TOOL - BOX KONUŞMALARI Proje başlangıcında her hafta başlarında Proje Yöneticisi veya alt işveren tarafından verilmesi sağlanmakta ve İsg-Ç işbaşı Konuşması (Tool-Box) Formu ile kayıt altına alınmaktadır. ÖRNEK 1 17
9. ENERJİLİ EKİPMAN LİSTESİ VE KONTROL PLANI Aşağıdaki planda listesi belirtilen enerjili ekipmanlar planlanan aylarda alt işveren elektrikçi bakım personeli tarafından kontrolleri yapılacak ve bu plana kontrol tarihleri işlenecektir. 18
Renk Kodları ve Tarihleri ile İlgili Açıklama Genel Güvenlik Kuralları - Kullanılacak el aletleri, yapılacak işe uygun malzemeden yapılmış olacak ve yalnız yapımına özgü işlerde kullanılacaktır. - Tüm el aletleri üç ayda bir el aletinin özelliklerine göre sorumlusu tarafından kontrol edilecek ve aşağıdaki tabloya göre uygun renk kodu ile işaretlenecektir. Renk kodu ile işaretleme, boyama veya etiketleme şeklinde, el aleti üzerinde görünür bir şekilde uygulanacaktır. İlgili dönemin renk kodunu taşımayan hiçbir el aleti kullanılmayacaktır. El aletlerinin orijinal üretim fonksiyonları üzerinde hiçbir değişiklik yapılmayacaktır. El aletlerinin yalıtım ve topraklaması işe başlamadan önce kontrol edilecektir. Kullanım öncesi veya sonrasında bakım, temizlik veya ayarlama gerektiren el aletlerine dikkat edilecektir. - El aletleri iş yapım sırasında ve iş bitiminde iletken parçalar üzerinde, merdiven, iskele ve yürüme yolları üzerinde ve gelişigüzel ortada bırakılmayacak, her zaman düzenli bir biçimde kaldırılacak ve ilgili muhafaza noktasına veya Malzeme (Depo) Sorumlusuna teslim edilecektir. - Malzeme Sorumlusu kendisine teslim edilen el aletinin varsa hasar veya arıza bilgisini öğrenecek ve günlük kontrolünü yapacaktır. Malzeme Sorumlusu her zaman sağlam ve emniyetli el aletini vermekten sorumludur. El aletleri ile çalışan kimselere dokunulmayacak ve asla şaka yapılmayacaktır. - Risk değerlendirme sonuçlarına uygun olarak kullanılan el aletine göre uygun KKD kullanılacaktır. - El aletleri bir yerden başka bir yere, bir kişiden öbürüne veya yukarıdan aşağıya atılmayacaktır. Elektrikli El Aletlerinde Uyulması Gereken Güvenlik Kuralları: - Elektrikli el aletinin beslemesi uygun nitelik ve kapasitedeki kaynaklardan yapılacaktır. Elektrikli el aletleri ile çalışmada, lastik eldiven ve lastik çizme olmaksızın çalışılmayacak, risk değerlendirme sonuçlarına uygun olarak diğer koruyucu malzemeler kullanılacaktır. - Elektrikli el aleti kullanılmadan önce mutlaka kablosu, fişi, topraklaması ve çalıştırma butonu kontrol edilecektir. Kablosu sıyrılmış, ezilmiş, çalıştırma butonu ıslanmış veya fişi bulunmayan cihazlar kullanılmayacak ve derhal kullanımdan çekilecektir. Teknik bilgisi yeterli elektrik teknisyeni veya servisi tarafından arızası giderilemeyen cihazlar hurdaya çıkarılacak ve kırmızı renk ile işaretlenecektir. 19
- Elektrikli el aletlerinin kabloları, NYMHY standartlarında esnek ve müşterek izoleli olacaktır. Kablolar ve bağlantı yerleri sık olarak kontrol edilecek, izolasyon bozulmalarında gerekli tedbirler alınacaktır. - Elektrikli el aletleri tercihen çift izolasyonlu tipte olacaktır. Çift izolasyonlu olmayan aletlerin topraklamaları, topraklı fiş ve prizlerle yapılacaktır. Elektrikli el aletlerinin kabloları indirme veya kaldırma amaçlı kullanmayacaktır. El aletleri zorlanmayacak, aşırı yük bindirilmeyecektir. Dar, çeşitli kablo, boru vb. gibi engellerin olduğu yerlerde ilave güvenlik tedbirleri alınacak ve dikkatli çalışılacaktır. - Dönen ve hareketli parçaları bulunan elektrikli el aletleri ile çalışılırken, dökümlü ve bol giysiler veya künye, kolye gibi sallanan ziynet eşyaları takılmayacaktır. - Dar ve rutubetli yerlerde küçük gerilimli (42 Volt) el aletleri ile çalışılacaktır. Elektrikli el aletleri, fişi prizde takılı iken asla ayarlanmayacak, ucu veya ağzı değiştirilmeyecektir. Elektrikli el aletleri çalışır vaziyette bırakılmayacaktır. Elektrikli el aletleri işleri bittikten sonra açma/kapama düğmesinden kapatılacak ve kablosu toplanacaktır. Hareketli ve döner kısımları korunmamış elektrikli el aletleri kullanımdan çekilecek, koruyucuları takıldıktan sonra çalışılmasına izin verilecektir. Elektrikli veya kıvılcım çıkarıcı el aletleri ile parlayıcı veya patlayıcı ortamlarda çalışma mutlaka engellenecektir. Elektrikli el aletleri, yağmurda, ıslak ve aşırı nemli ortamlarda kullanılmayacaktır. Elektrikli el aletleri ile çalışırken el, ayak ve elbiseler ıslak olmayacaktır. Kablolar ise su birikintisi gibi ıslak yerlerden geçirilmeyecek ve kabloların suyla teması engellenecektir. Elektrikli el aletlerinin orijinal kabloları hiçbir Şekilde ek yapılıp uzatılmayacaktır. Bu kablolar sadece uzatma kabloları kullanılarak uzatılacaktır. Kordonu yıpranmış veya zedelenmiş uzatma kabloları kullanılmayacaktır. Askı iskele üzerinde çalışılması durumunda; askı sapanlarının yalıtkan malzeme ile kaplanması, sepet içerisinde yalıtkan platform oluşturulması, elektrikli kaynak makinesinin mümkünse sepet içerisinde bulundurulmaması gibi hususlara dikkat edilecektir. Alternatif veya doğru akım ile çalışan çıplak metal kısımlı cihazlar mutlaka topraklanacaktır. Her türlü elektrik kaçağı dikkatle araştırılacak ve bu kaçak akımın bir tehlike kaynağı teşkil etmesine izin verilmeden, teknik bilgisi yeterli Elektrik Teknisyeni/Mühendisi kontrolü altında düzeltilecektir. Bütün kopuk teller, izolesi açılmış nakiller derhal değiştirilecek, gevşek bağlantılar sıkıştırılacaktır 20
10. MAKİNE EKİPMAN LİSTESİ VE PERİYODİK BAKIMKONTROL PLANI HMF ASANSÖR bünyesindeki makine ekipmanların periyodik bakım ve kontrol planı aşağıdaki gibidir. Üç aylık bakımları Bakım personeli ya da yetkili servis tarafından, yıllık periyodik muayeneleri ise TÜRKAK dan akretide olmuş kuruluşlar tarafından yapılacak, tarihlerde değişiklik olması yada alt işverenin başka bir ekipman kullanması durumunda bu plan Proje Yöneticisi tarafından revize edilecektir. 21
11. KKD KULLANIM TABLOSU Proje başlangıcında ve devamında çalışanların yapacağı iş kollarına göre aşağıdaki tabloya göre kişisel koruyucu donanımlarının teslim edilmesi sağlanacaktır. Tablo dışındaki bir iş kolunun çıkması halinde İSG Birimi ile iletişime geçilecektir. 22
12. TEHLİKELİ MALZEME LİSTESİ 23
24
25
26
27
28
13. ATIK YÖNETİM PLANI Asıl işverenin atıklar ile ilgili depolama için göstereceği yer ve bertaraf şekli belli değilse 1. Aşamadaki geçici biriktirme şekline göre depolanacaktır. Bertaraf edilen tüm atıklar Proje Yöneticisi tarafından Atık Takip Formu ile kayıt altına alınacaktır. 29
14.ACİL DURUM PLANI 1. AMAÇ Bu prosedürün amacı, Şantiyenin tüm faaliyetlerini etkileyecek İSG-Ç konularındaki acil durumları tespit etmek, acil durum hazırlıklarını tanımlamak ve acil durumların yönetimine ilişkin kuralları belirlemektir. 2. KAPSAM Bu plan, Şantiyede HMF ASANSÖR bünyesindeki tüm faaliyetleri kapsar. 4. TANIMLAR KISALTMALAR Acil Durum Çalışanların, Müşterilerin veya halkın yaralanma ve/veya ölümüne neden olan, ani gelişen olaylardır. Acil durum, için yapıldığı binanın zarar görmesi, operasyonlara ara verilmesi, işyerinin veya çevrenin fiziksel olarak zarar görmesi ile sonuçlanabilir. Şantiye içerisinde HMF ASANSÖR faaliyetlerinde acil durum kapsamına giren olaylar aşağıda yer almaktadır: Yangın Deprem Sel Fırtına / yıldırım düşmesi ĠĢ kazası Çevre Kazası Acil Durum Yönetimi Acil durumlar meydana gelmeden önce riskleri tespit etme, alınması gereken önlemler konusunda kurumu hazırlama; acil durum sonrasında meydana gelen zararları hafifletme, müdahale etme ve kurumu eski haline getirme çalınmalarını disiplin altına alan bir yönetim modelidir. 14.1 ACİL DURUM PLANI Acil Durum Planları kaçış yönlerini, acil durum kapılarını, toplanma yerlerini, acil durum ekipmanlarının yerlerini ve acil durum yönetimi ile ilgili diğer gösterimleri içerir. Şantiyelerde Şantiye genel yerleşimi ile ilgili planlar hazırlanır. Bu planlar duyuru panolarına veya katlarda uygun yerlere asılır. 30
Risk Değerlendirmesi İSG-Ç ve acil durum güvenliği açısından tehlikelerin ve etkilerinin tanımlanması, risk faktörlerinin belirlenmesi ve risk büyüklüğünün hesaplanarak kontrol yöntemlerinin oluşturulmasını kapsar. Acil Durum Organizasyonu Acil durum meydana geldiği anda ve/veya sonrasında, olaya müdahale etmek ve acil durumu yönetmekle sorumlu gruptur. Hazırlanacak organizasyon şemaları duyuru panolarına veya katlarda uygun yerlere asılır. Acil Durum Sorumlusu Acil durum hazırlıklarının tamamlanmasından ve planların hazırlanmasından sorumludur. Proje Yöneticisidir. Olay Komuta Sistemi Acil durum kapsamına giren olaylar meydana geldiğinde, olay yönetimi için kullanılan sistemdir. Durumun boyutuna göre gerekirse aşağıdaki fonksiyonlardan oluşur. Olay Komutası Planlama Birimi Operasyon Birimi Lojistik / Finans Birimi Acil Durum Ekibi Acil durumlar meydana geldiğinde, ilk müdahaleyi yapacak olan, eğitimlerini tamamlamış ekipleri ifade etmektedir. Her işyerinde en az bir Acil Durum Ekibi kurulur. Tahliye Çalınanların mekanik, otomatik ya da insan sesiyle yapılan uyarı sonrasında ya da uyarıya gerek kalmadan, bulundukları mekânları seri ve soğukkanlı biçimde terk etme işlemini ifade etmektedir. Tahliye (Kaçış) Yolu Tahliye işlemi için kullanılan, tehlike kaynaklarından arındırılmış ve yönlendirme levhaları ile işaretlenmiş yolu ifade etmektedir. 31
Tahliye Sorumlusu Çalışma mekânlarının güvenli ve soğukkanlı bir şekilde boşaltılmasından, çalınanların toplanma alanında hızlı ve seri bir şekilde yerleştirilmesi ve sayımlarının yapılmasından sorumlu kişidir. Toplanma Alanı Tahliyesi gerçekleştirilen personelin, tehlikelerden uzak güvenli bir alanda toplandıkları yeri ifade etmektedir. 5. YETKİ ve SORUMLULUKLAR Bu planın uygulanması Montaj Birim Yöneticisi sorumluluğunda olup, yetki ve sorumluluklar 5. Bölümde ayrıntılı olarak tariflenmiştir. 6. UYGULAMA 6.1. OLAY KOMUTA SİSTEMİ 6.1.1. Olay Komuta Yönetimi; Şantiye de meydana gelebilecek acil durumlar, Olay Komuta Sistemine (OKS) göre yönetilir. OKS aşağıdaki organizasyon yapısı uyarınca çalışır: OKS örgütlenmesinin en önemli avantajı, her bir acil durum için gerekli olan genişleme veya küçülme kabiliyetine sahip olmasıdır. Bu sistem kullanılarak, acil durumlara etkili bir şekilde müdahale edilmesi amaçlanmaktadır. OKS kapsamında yer alan birimlerin görevleri şu şekilde tarif edilir: Olay Komutanı Meydana gelen olayın tüm boyutları ile yönetilmesinden sorumlu kişidir. Şantiye kapsamındaki acil durumları en üst düzeyde Genel Müdür ün bilgisi dahilinde Montaj Birim Yöneticisi yönetir. 32
Planlama Bölümü Olayın türü ve kaynağı ile ilgili bilgiyi toplar, değerlendirir ve yayar. Operasyona yönelik olarak, zamana bağlı hedefleri ve kaynak kullanımını belirleyen Acil Durum Planını hazırlar. Proje Yöneticisi planlama faaliyetini yürütür. Operasyon Bölümü Acil Durum Ekipleri bu bölümde yer alır. Acil Durum Talimatların da açıklanan müdahaleleri yürütür. Olay devam ettiği sürece yönetimini gerçekleştirir. Proje Yöneticisi operasyon yönetiminden sorumludur. Lojistik Bölümü Bir eylem için, gerekli personeli de içermek üzere, ilgili işyerinde hizmet ve malzeme sağlar. Lojistik uzun dönemli müdahalelerde kritik öneme sahiptir. Lojistik ve Satın alma Sorumlusu bu görevi yürütür. Olay Komuta Sistemi Organizasyonu aşağıdaki gibidir. 6.1.2. Olay Komuta ilkeleri Her olayı bir kişi yönetir. Olay komutanı, olayın boyutuna göre Acil Durum Yönetimini oluşturup yönlendirir. Montaj sahaları acil durum planlarında, OKS de görev alan herkesin bir yedeği belirlenir. Acil durum yönetiminde görev alan tüm çalışanlar, OKS nin fonksiyonları hakkında bilgilendirilir. Acil durum yönetiminde görev alan tüm çalışanlar, her tatbikatta OKS nin farklı bir fonksiyonunda görev alır. 6.2. RİSK DEĞERLENDİRMESİ Acil durum yaratacak risklerin tespit, derecelendirme ve önlemlerin geliştirilmesinde Risk Değerlendirme Prosedürü uygulanır. 33
6.3. TAHLİYE VE TOPLANMA Deprem, yangın, sel, patlama tehlikesi vb. olaylar sırasında, çalışanlar birbirlerini uyararak, soğukkanlı biçimde bulundukları mekânları terk edeceklerdir. Şantiyede tahliye yolları uygun biçimde işaretlenir. Çalışanların bulunduğu her birime tahliye yolları ve varsa kaçış kapılarını gösteren planlar asılır. Tahliye yolları üzerinde kaçışı engelleyecek unsurlar bulundurulamaz. Tahliye Sorumlusu olarak Operasyon bölümü görev yapar. Tahliye yollarının engelsiz tutulmasından Tahliye Sorumlusu sorumludur. Şantiyede en az yılda bir defa tahliye ve toplanma tatbikatı şantiye yönetiminin bilgisi dâhilinde gerçekleştirilir. Bu tatbikatların ilki haberli yapılır. Habersiz tatbikatların değişik gün ve zamanlarda yapılması esastır. Tahliye için kullanılacak siren veya anons konusunda tüm çalışanlar bilgilendirilir. Tahliye ve toplanma tatbikatlarında Proje Yöneticisi tarafından Tatbikat Formu kullanılır ve sonuçlar yorumları ile birlikte dosyalanır. Tahliye tatbikatlarında, tahliye süresi, tahliye anında karşılaşılan problemler, çalışanların tatbikata katılım ve davranışları değerlendirilerek, bir sonraki tatbikat için hedefler belirlenir. Toplanma alanları, Şantiyelerin tehlikelere uzak ve güvenli noktalarında oluşturulur 6.4. UYARI Acil durumlarda kullanılacak uyarı sistemi ve ekipmanlarının kullanım ilkelerini aşağıdaki şekildedir; Şantiyede meydana gelecek bir acil durumda, ilk olarak çalışanların uyarılması esastır. Acil durumu fark eden, diğer çalışanları uyarmadan ve kendi faaliyetini duyurmadan müdahalede bulunmaz. Ancak uyarıya vakit olmayan olaylara direkt müdahale edilir. Tüm çalışanların uyarısı, her Şantiyede bir siren veya alarm vasıtasıyla gerçekleştirilir. 6.5. KURTARMA VE MÜDAHALE Şantiyede acil durumlara müdahalede bulunacak ve acil durumlar sonrası kurtarma faaliyetlerini sürdürecek en az bir Acil Durum Ekibi (ADE) oluşturulur. Oluşturulan Acil Durum Ekibi, Proje Yöneticisi tarafından Olay Komuta Sistemi, Tahliye ve toplanma, yangınla mücadele ve ilk yardım konularında bilgilendirilir. ADE üyeleri, acil durumlarda şantiyenin durdurulması ve devreye alınması konusunda bilgilendirilir. ADE deki her çalışanın bir yedeği mevcuttur. Müdahale sırasında, öncelikle müdahale eden çalışanların güvenliği esastır. Güvenlik önlemleri alınmadan olaylara müdahale edilmez. ADE nin yönetilmesinden Proje Yöneticisi sorumludur. ADE da görevli bir çalışan herhangi bir sebeple takımdan ayrıldığı zaman yerine mutlaka başka bir çalışan görevlendirilir. ADE üyeleri, Şantiye açısından risk yaratacak noktaları tespit ettiklerinde, üstlerine bildirmekle yükümlüdür. ADE üyeleri, acil durumlarda görevlerinin başında olacaklarını taahhüt ederler. 34
6.6. İLETİŞİM ve HABERLEŞME Şantiyede meydana gelen acil durumlarda, Şantiye içi iletişim telsiz aracılığı ile sağlanır. Şantiyede telsizi olmayan görevliler arası iletişim telefon aracılığı ile sağlanır. Acil durum bildirimi siren aracılığı ile gerçekleştiğinde iletişim kurulamıyorsa, tüm sorumlular toplanma alanında toplanır. Şantiyedeki acil durumlara yönelik iç ve Dış Acil Durum iletişim Listeleri hazırlanır. Tüm iletişim olanaklarının çökmesi durumunda yakın Şantiyeler arasında çalışanların ulaşımı aracılığıyla temas kurulur. Çalışma saatleri içinde ve çalışma saatleri dışında meydana gelebilecek olaylara yönelik, Madde 5.6.1. ve 5.6.2.de yer alan haberleşme zincirine göre davranılır. Bu organizasyonlar Şantiyede görülebilir bir noktaya asılır. 6.6.1. Çalışma Saatlerinde Olay İhbarı 6.6.2. Çalışma Saatleri Dışında Olay İhbarı 35
6.7. ACİL DURUM MALZEMELERİ Şantiyede aşağıdaki tabloda yer alan acil durum malzemelerini kolay ulaşılabilen bir yerde bulundurur. Bu malzemelerle ilgili ADE Proje Yöneticisi tarafından bilgilendirilir. Acil durum malzemeleri aşağıda yer alan liste rehberliğinde belirlenir ve bu Proje Yöneticisi sorumluluğunda görevlendireceği personel tarafından Acil Durum Ekipman Kontrol Listesi ile aylık olarak kontrol edilir. Aşağıda ekipman listesi verilmiştir. Taşınabilir Yangın Söndürme Cihazı Kırıcı ve delici matkap Seyyar elektrik ve aydınlatma kablosu Fener veya lamba Balyoz, İp halat Emniyet kemeri İlk yardım malzeme dolabı Yangın söndürme cihazları ise Yangın Söndürme Ekipmanı Kontrol Listesi Proje Yöneticisi sorumluluğunda söndürme ekibi tarafından aylık olarak kontrol edilir. Yılda bir kez yetkili servis tarafından yerinde genel kontrolü yapılır. Söndürücü madde 4. Yılın sonunda değiştirilir 6.8. LOJİSTİK VE FİNANSSAL DESTEK 6.8.1. Lojistik Destek Meydana gelen olayın verdiği zarar, şantiyenin yanıt vereceği kapasiteden daha büyükse, harici lojistik destek sağlanır. Lojistik destek kapsamında sağlanacak yardımlar aşağıdaki başlıklardan oluşur: Malzeme yardımı Gıda yardımı ĠĢ gücü yardımı İletişim yardımı Barınma yardımı Zarar gören Şantiye adına diğer kuruluşlarla ilişki Araç yardımı 6.8.2. Finans Yönetimi Şantiyeyi veya çalışanları etkileyen olaylar sonrası Proje Yöneticisinin Genel Müdür tarafından belirlenecek miktar kadar para harcama yetkisi vardır. Proje Yöneticisinin para harcama yetkilerini kullanabileceği olaylar: Ölümle ve ağır yaralanma ile sonuçlanan iş kazaları ve hastane masrafları ĠĢ makinesi kiralanması Acil hafif kurtarma malzeme temini Muhtemel ulaşım ve iletişim giderleri 36
Yukarıdaki kapsamın dışında kalan olaylarda, maddi kaynak kullanım ve yönetiminden ilgili Finans Yöneticisi sorumludur. Acil durumlarda şantiyelerden gelen kaynak kullanım taleplerinin yazılı olması aranmaz. Acil durum devam ederken, maddi kaynak kullanımı sırasında belgelendirme şartı aranmaz. 6.9. TATBİKAT YÖNTEMLERİ Şantiyede bünyesinde, Yangın Tahliye ve toplanma Müdahale Tahliye ve toplanma, müdahalenin beraberce yapılabileceği entegre tatbikatlar olmak üzere 4 tip acil durum tatbikatı öngörülür. Şantiye kendi tatbikat programını şantiye koşullarına göre belirler. Yıl içerisinde yukarıda belirtilen tatbikatlardan en az biri gerçekleştirilir. Tatbikatlar farklı olay senaryoları hazırlanarak gerçekleştirilir. Senaryolar hazırlanırken: 1. Saat 2. Gün 3. Mevsim 4. Çalışanların sayısı ve nitelikleri 5. Etkilenenlerin sayısı 6. Eldeki mevcut olanaklar 7. Hasarın derecesi 8. Beklenen tehlikeler net olarak belirtilir. Senaryolar OKS yapılanmasının fonksiyonları dikkate alınarak hazırlanır. Her senaryoda OKS fonksiyonlarının tümünü kapsama şartı aranmaz. Senaryoların hazırlanmasından ve tatbikatların zamanında gerçekleştirilmesinden Proje Yöneticisi sorumludur. Senaryolar ve tatbikat sonuçları Tatbikat izleme ve Değerlendirme Formu ile kayıt altına alınır ve dosyalanır. 6.10 İLK YARDIM Şantiyede ilk yardım, Sağlık Birimi elemanları ya da mevzuata uygun olarak ilk Yardım Eğitimi almış personel tarafından yapılır. İlk yardımcı sertifikalı personel arama/kurtarma ekip üyesi olarak görev yapar. 37
14.2 ACİL DURUM ORGANİZASYONU Proje iş başlangıcında Proje Yöneticisi ve alt işveren tarafından ekipler belirlenerek bu organizasyon Şemasında gösterilecektir. Ekiplerin değişmesi halinde revize edilecektir. 38
14.3. ACİL DURUM EKİPMAN LİSTES İ VE PLANI Acil durum ekipmanları aşağıdaki plan dâhilinde Proje Yöneticisinin sorumluluğunda alt işveren tarafından aylık olarak kontrol edilecektir. 39
14.4. YANGIN SÖNDÜRME EKİPMANI LİSTESİ VE PLANI Yangın Söndürme Ekipmanı Listesi ve kontrol planında belirtilen tarihlerde Proje Yöneticisi sorumluluğunda söndürme ekibi tarafından aylık olarak kontrol edilir. Yılda bir kez yetkili servis tarafından yerinde genel kontrolü yapılır. İlk dolum tarihleri dikkate alınarak Söndürücü madde 4. Yılın sonunda değiştirilir. 40
15. İSG-Ç İZLEME VE ÖLÇME PLANI Performans ölçme ve izleme tablosunda belirtilen faaliyetler Proje Yöneticisi tarafından izlenerek kayıt altına alınacak ve İSG Birimi ne bir kopyasını sunacaktır. 41
1. 4857 Sayılı İş Kanunu http://www.mevzuat.gov.tr/ 2. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu http://www.mevzuat.gov.tr/ 3. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik http://www.mevzuat.gov.tr/ 4. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik http://www.mevzuat.gov.tr/ 5. İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği http://www.mevzuat.gov.tr/ 6. Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik http://www.mevzuat.gov.tr/ 7. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu http://www.mevzuat.gov.tr/ 8. 6098 Sayılı Borçlar Kanunu http://www.mevzuat.gov.tr/ 42