SEVGİLİ DOSTLAR Anahtar ın kış sayısı ile birlikte yeni yılı karşıladık. Yeni yılda başarı, sağlık ve mutluluklar diliyorum. Zor bir yılı geride bıraktık. Umarım 2013 güzelliklerle dolu olur. Geçtiğimiz yıl, piyasaların belirsizliği nedeniyle alıcıların harcamalarını kısması ve bankaların konut kredi oranlarını yükseltmeleri nedeniyle konut arz talep dengesinde değişim yaşandı. Bu değişim inşaat sektöründe az da olsa bir daralmaya sebep oldu. Alınan inşaat ruhsat sayısı, verilen konut iskan ruhsat sayısı ve tapu devirleri düştü. Daralan sektör, konut satışlarının düşmesini de beraberinde getirdi. Artık hiç kimse eskisi kadar rahat değil. Konut satış hızının düşmesi sadece daralan talep ile ilgili de değil; başarılı inşaat firmalarını taklit etmeye çalışan ve başka sektörlerden inşaat sektörüne yeni girmiş firmaların sayısının artması, bu firmaların başarılı zannedilen projeleri de konut arzını körükleyen en önemli etkenlerden. HÜDAVERDİ DURSUN Seha Yapı Genel Müdürü Anadolu da konut marka algısının halâ bir araba marka algısı kadar oturmamış olması haksız rekabeti artırıyor. Bir araç alırken marka seçiminde gösterilen kalite, fiyat, güvenlik, servis hassasiyeti maalesef bir ev alınırken gösterilmiyor. Buna bir de, ben de yaparım diye giren müteahhit(?) leri ve kayıt dışı üretimi eklediğinizde haksız rekabet doğal olarak artıyor. Sektörümüzün gelişmesi, yaşam standartlarının artırılması, marka değerimizin ve marka bilinirliliğimizin artması SEHA YAPI olarak bizim temel önceliklerimiz arasındadır. Bu nedenle farklılaşmayı, öncü olmayı sürdürmek durumundayız. Sadece konut değil, iyi yaşam ortamları üretmek durumundayız. Yaşayan, tercih edilen, dillendirilmemiş ihtiyaçları karşılayan, işini severek yapan bir firma olmak durumundayız. Bu bizim konumumuzun bir gereği. Çalışma arkadaşlarımla beraber, sloganımız olan Mutluluğun Anahtarı kavramının gerektirdiği sorumluluk ile hareket ediyor, işimizi severek yapmaya çalışıyoruz. Okuyucularımızın huzurunda tüm ekibime teşekkür ediyor, çalışmalarında başarılar dileyerek sizleri yeni sayımızla başbaşa bırakıyorum. Sağlıcakla kalın..
MERHABA EFENDİM Yeni yılımızın hayırlı, bereketli olmasını diler, sağlık ve afiyetle geçirmenizi temenni ederiz. Çalışmalarımızda bizi başarıya ulaştırmasını yüce Allah tan niyaz ederiz. Genel müdürümüzün yazısında bahsettiği üzere, herkes için mutluluğun anahtarı olacak farklı projeler geliştirmeye, hizmetlerimizi çeşitlendirmeye ve yepyeni projeler sunmak için çalışmaya devam edeceğiz. Bizi farklı kılan özelliklerimize kısaca dikkatinizi çekmek isterim. Neden Seha Yapı? Müşterilerimizin bizi tercih etmelerinin en önemli sebebi güven duymalarıdır. Yıllardır özellikle bölgemizin en çok konut üretip satan firması olan Seha Yapı nın müşterileri bilirler ki; daha temelde satın aldıkları evlerini zamanında ve taahhüt edildiği şekli ile teslim alırlar. Müşterilerimizin rahat edecekleri, kullanışlı, konforlu evleri tasarlarken her mekanı olması gereken konumda ve genişlikte tasarlayıp inşa ediyoruz. Tasarlanan her ev, mimari proje çizimleri yapılırken evde yaşayan her bir birey düşünülerek, onlara kullanım kolaylığı sağlayacak şekilde ve rahat etmeleri gözetilerek projelendirilmektedir. Bunun için hanımların ve beylerin görüşlerini aldığımız gibi çocukların da fikirlerini önemsiyoruz, ihtiyaçlarını dikkatle değerlendiriyoruz. Seha Yapı konutlarının tercih edilmesinin bir diğer sebebini müşterilerimiz şöyle ifade eder: Seha Yapı projeleri her zaman kazandırır. Bizim yatırımcımız bilir ki satın aldığı projeden 12 ay sonra ortalama %30 kâr eder. Yine bilir ki her dairenin fiyatı nettir. Fiyatın herkes için aynı olması, kişiye göre farklı fiyat olmaması, satıştaki tüm projelerimizin fiyatlarının şeffaflıkla bilinmesi müşterilerimizin alırken ve satarken ne kadar kazançlı çıkacaklarını bilmesi demektir. Böylece müşterilerimiz satın aldığı fiyatın en uygun fiyat olduğunu bilmenin rahatlığı ile sadık müşterilerimiz olurlar. MÜŞTERİ SERVİSİMİZ ile işçilik veya malzeme den kaynaklanabilecek hataları anında çözüme kavuşturuyoruz. Farkımız da burada ortaya çıkıyor. Hedefimiz sıfır sorunlu daire teslim etmek. Buna rağmen teslimden sonra kullanımda ortaya çıkabilecek hataları da müşterimizin hassasiyetini gözeterek hemen çözüyoruz. Adetimiz üzere üzerinde düşünülesi bir şiirle; Niyâzi Mısri nin bir şiiri ile veda edelim: Zat ı Hak ta mahrem-i irfan olan anlar bizi İlmi sırda bahr ı bî payan olan anlar bizi Bu fena gülzârına bülbül olanlar anlamaz Vech i bâki hüsnüne hayran olan anlar bizi Dünyevi ukbayı tamir eylemekten geçmişiz Her taraftan yıkılıp virân olan anlar bizi Biz şol abdalız, bıraktık egnimizden şalımız Varlığından soyunup üryân olan anlar bizi Ârifin her bir sözünü duymaya insan gerek Bu cihanda sanma hayvan olan anlar bizi Ey Niyâzî katremizi deryaya saldık biz bu gün Katre nice anlasın ummân olan anlar bizi Halkı koyup lâ mekân ilinde menzil tutalı Mısrîya şol canlara canan olan anlar bizi Kahrı, lütfu, şeyi bir bilmeyen çekti azab Ol azabdan kurtulup Sultan olan anlar bizi Zahida ayık dururken anlamazsın sen bizi Cürayı safi içip mestân olan anlar bizi
KULAĞA KÜPE >> DOĞRU EVİ ALMAK İÇİN: ÖNCE DANIŞIN SONRA TAŞININ EV ALMAYI DÜŞÜNENLERİN EN ÇOK DİKKAT ETMELERİ GEREKEN KONULARIN BAŞINDA, MUHİT, İNŞAAT KALİTESİ VE FİYAT İLİŞKİSİ GELİYOR. EV ALMADAN ÖNCE PROJEYİ GERÇEKLEŞTİREN FİRMANIN REFERANSLARINI, FİNANSAL GÜCÜNÜ VE TAMAMLAYIP TESLİM ETTİĞİ ÖNCEKİ PROJELERİNİ MUTLAKA İNCELEYİN. anahtar // kış 2013 10 Ev sahibi olmak ve kiradan kurtulmak hepimizin hayali. Ancak maketi başka inşaatı başka yapılar, ev alırken en sık karşılaştığımız sorunlarınlardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Ev almayı düşünenlerin en çok dikkat etmeleri gereken konuların başında, muhit, inşaat kalitesi ve fiyat ilişkisi geliyor. Yakın çevredeki projelerin m² fiyatları ve bölgenin kalkınma hızı satış fiyatlarını belirleyen temel unsurlar. Maket, broşür ve insert gibi pazarlama dokümanları konutun son durumu hakkında belirli bir noktaya kadar fikir verebilir, fakat firma her zaman proje tamamlanana kadar projeyi gerekli gördüğü durumlarda değiştirme ve geliştirme hakkını saklı tutar. Ayrıca, proje tamamlandığında, o mülkün satılmasındaki en önemli neden olan sosyal tesis ve yeşil alanlar tamamlanmamış olabilir. Kesin ifadeler kullanılmayan projeler konusunda dikkatli olmanızda fayda var. Bu gibi sorunlarla karşılaşmamak için için projeyi gerçekleştiren firmanın referanslarını, finansal gücünü ve tamamlayıp teslim ettiği önceki projelerini mutlaka inceleyin. Ev alırken ailenizin kaç kişi olduğunu da hatırlamanızda fayda var. Beğendiğiniz ev çok güzel olabilir. Ancak gereksiz büyüklükte olması sonradan pişman olmanıza sebep olabilir. Sığamayacağınız bir daireyi ise sadece yatırım amaçlı düşünmelisiniz. ÖRNEK DAİRELERİ GEZEREK EV ALMAK YANILTABİLİR Maketten konut satışının artış göstermesiyle birlikte, örnek daire gezilerek yapılan ev alımı da oldukça yaygınlaşan bir uygulamadır. Fakat örnek daire gezilerek ev almak, yeni ev sahiplerini çok zor durumda bırakabilir. Örnek dairelerin yanında, inşaatın durumuna göre, şantiye sahasının da mutlaka gezilmesi gerekir. Örnek dairelerde yerleştirilmiş mobilyalar da örnektir. Siz evin döşemesine, armatürlerlerine, duvar köşe bitişlerine, duvar ve alçı işçiliğine bakın. Bu işlerden anlayan tanıdığınız varsa ona kontrol ettirin. Böylece eşyayı değil daireyi kontrol etmiş olursunuz. Bir diğer önemli unsur, projeye topraktan girmek. Böylelikle yapım sırasında oluşacak fiyat artışlarından etkilenmemiş olursunuz. Biraz beklersiniz ancak, eviniz bittiğinde ödediğinizden daha değerli bir konuta sahip olursunuz.
SEHA YAPI KONUTLARI NEDEN TERCİH EDİLİYOR? Seha Yapı tarafından yapılan konutların tercih edilmesinin temel sebebi güven dir. Yıllardır, özellikle Konya da en çok konut üretip teslim etme başarısını gösteren Seha Yapı nın müşterileri bilirler ki; daha temelde satın aldıkları evlerini zamanında ve taahhüt edildiği şekli ile teslim alırlar. Müşterilerinin rahatça yaşaması için kullanışlı, konforlu evler tasarlayan Seha Yapı, her konutu olması gereken nitelikte ve genişlikte inşa ediyor. Tasarlanan her ev, mimari proje çizimleri yapılırken evde yaşayan her bir birey düşünülerek, onlara kullanım kolaylığı sağlayacak şekilde ve rahat etmeleri gözetilerek projelendirilmektedir. Bunun için hanımların ve beylerin taleplerini titizlikle değerlendiren Seha Yapı, çocukların fikirlerini de önemsiyor. Seha Yapı tarafından projelendirilen konutların tercih edilmesinin bir diğer sebebini Seha Yapı müşterileri şöyle ifade eder: Seha her zaman kazandırır. Öyle ki, Seha Yapı konutları satın alındıktan 12 ay sonra ortalama % 30 kâr ettirir. Ayrıca bütün daire fiyatları şeffaftır; herkes için aynıdır, kişiye göre farklılık göstermez. Satıştaki tüm projelerin fiyatlarının bilinmesi demek, müşterilerin alırken de ve satarken de kazançlı çıkacaklarını bilmesi demektir. Satın aldıkları fiyatın en uygun fiyat olduğunu bilen Seha Yapı müşterileri, firmaya duydukları güven sebebiyle sadece ve sürekli Seha yı tercih ederler. Bir başka güven sebebi de, sürdürülebilir hizmet sürecidir. SEHA YAPI MÜŞTERİ SERVİSİ, işçilik veya malzemeden kaynaklanabilecek hataları teknik ekipleriyle kısa sürede çözüme kavuşturur. Seha Yapı nın temel hedefi, sıfır sorunlu daire teslim etmek tir. Buna rağmen teslimden sonra kullanımda ortaya çıkabilecek hatalar bile, müşteri memnuniyeti gözetilerek hemen çözüme kavuşturulmaktadır. EV ALIRKEN BUNLARA DİKKAT! Karar vermeden önce pek çok proje gezilmeli ve karşılaştırma yapılmalı. İnşaat firmasının ve çözüm ortaklarının sahip oldukları kalite belgeleri ve imalatları ile verilen garanti süreleri dikkate alınmalı. İşçilik kalitesinin anlaşılması için, duvarlardaki alçı ve boya düzgünlüğü, seramik derz aralıklarının eşit olup olmadığı, seramiklerin diş yapmış olup olmadığı gibi konular kontrol edilmeli. Özellikle doğrama kenarları, köşe bitişleri ve kesimlerin düzgünlüğü bize işçilik kalitesi konusunda fikir verebilir. Mobilya, kapı, doğrama vb. teknik şartnamede belirtilen ürünlerin de aksesuar ve işçilik kontrolü yapılmalı. Ürünler her ne kadar doğru malzeme ile yapılmış olsa dahi, kötü montaj ürünün ömrünü kısaltabilir. Bir kişinin bile hayatının zorlaşması,tüm aile bireylerini olumsuz etkiler. Bu nedenle, tüm aile fertleri yeni alınacak konutun muhiti ile ilgili fikir birliği içinde olmalı. Hali hazırda bölgeye yapılan ve daha sonra yapılacak yatırımların projeye katacağı değer göz önünde bulundurmalı. Projede jeneratör olup olmadığı, peyzaj sulaması için hangi kaynağın kullanıldığı, şantiye elektriğinden ve suyundan, konut elektrik ve suyuna geçilip geçilmediği, topraklama ve kaçak akım rölesi olup olmadığı da dikkat edilmesi gereken konuların başında gelir. anahtar // kış 2013 11
KEYİFLE >> anahtar // kış 2013 12
BİR BARDAK ÇAY İÇMEDEN GÜNÜMÜZÜ GEÇİREMEYİZ. HATTA ÇAY, SABAH KAHVALTISINDAN GECENİN GEÇ SAATLERİNE KADAR HAYATIMIZIN HER ZAMAN İÇİNDEDİR. PEKİ HAYATIMIZA BU KADAR NÜFUZ ETMİŞ BİR İÇECEK NEREDEN GELMİŞ, NASIL GİRMİŞ HAYATIMIZA? ÇAYI KİM, NE ZAMAN BULMUŞ? BİZE NASIL ULAŞMIŞ, ÇAY İLE İLİŞKİMİZİN TARİHİ NEREYE UZANIYOR, ŞÖYLE BİR GEZİNELİM ETRAFINDA. ASLINDA ÇAY, ÇİN DEMEK Araştırmacılar çayın tarihini 6000 yıl öncesine dayandırıyor. Çayın ilk olarak, Çinli bitki simyacıları tarafından tedavi için kullandığı rivayet edilir. Bir başka rivayet de şöyledir: Çin İmparatoru ve bitki bilimci Shen Nong, bir yaz günü akşamı bir ağaç serinliğinde, hizmetçisinin hazırladığı akşam yemeğini beklemektedir. Bu sırada hizmetçisinin kaynattığı suyun içerisine İmparatorun yaslandığı ağaçtan (yabani çay ağacından) yapraklar düşer ve su kahverengi bir renge bürünür. Ortaya çıkan bu sıvı İmparatorun oldukça ilgisini çeker ve imparator sudan birkaç yudum alır, çok beğenir. İmparatorun keşfettiği renkli su, bizim çay deyip baştacı ettiğimiz içecekten başkası değildir. Çinlilerin çayı ne zamandan beri içtiğine ilişkin başka görüşler de var; Çin de şimdiye kadar bulunan en eski eczacılık kitabı olan ve M.Ö. 1. yüzyıl civarında yazıldığı sanılan Shennong Bencaojing de çay uzun süre içilirse insanı güçlendirir ve neşelendirir yazılı. Tang hanedanı döneminde yaşamış ünlü bir yazar olan ve Çay Dahisi, Çaycılığın Atası olarak kabul edilen Lu Yu, bu kitabı inceledikten sonra, Çin tarihinde çay içmenin en azından 5000 yıl önceki Shennong döneminde görüldüğü sonucuna varır. Özetle söylersek; çay içmek, Tang döneminde yaygınlaştı, Song hanedanı döneminde ise gelenekleşti. anahtar // kış 2013 13
KEYİFLE >> SADO: JAPON USULÜ ÇAY TÖRENİ Bu dönemde çayhaneler daha zarifleşti. İçlerinde sadece masa ve sandalye değil, üzerine bonzai konan çiçek rafları da vardı ve çayhanelerin girişi çok süslü olurdu. Akşamları seyyar satıcılar da sokağa çıkıp çay satardı. ÇAYIN MEKANI DA VAR RİTÜELİ DE Çay Töreni anlamına gelen Cha Dao deyimi Budist ve Daoist uygulamalara başvurarak, Budizm veya Daoizm öğretilerine yaklaşmayı amaçlayan bir çay içme sanatıdır. Çay Töreni nde, çay takımı, su ve ateş gibi unsurların yanı sıra, çay içme protokolüne ve çayın içildiği mekânlara da özen gösterilir. Tabii Çay Töreni nin en önemli öğesi Budizm veya Daoizm öğretilerinin kavranmasıdır. Çinliler, çay suyunun nereden getirildiğine çok önem veriyordu. En kaliteli su, dağdaki pınar suyu; orta kalitedeki su, nehir suyu; en kalitesiz su ise kuyu suyu olarak kabul ediliyordu. Güzel bir çay demlemek için ateş de önemlidir. Cha Jing de, ateşin en iyisinin mangal kömürüyle veya odunla yakıldığı yazılıdır. Çay kısık ateşte yavaş yavaş demlenir. Çayın içildiği mekân da çok önemliydi. Bu nedenle evlerde çay için özel bir oda bulunurdu. Odanın duvarlarına kaligrafik yazılar asılı olurdu. Çay içilirken yan tarafta birinin müzik çalması uygun bulunurdu. Çay Töreni, Tang hanedanından başlayıp, Tipik bir japon bahçesinin bir bölümünde sadece çay törenlerinde kullanılmak üzere özel tasarlanmış Hoshoan adı verilen küçük bir ev bulunur. Bu evlerin kapısı, alçakgönüllüğü hatırlatmak amacıyla, ancak eğilerek girilebilecek kadar küçük tutulur. Bu eve girerken erkeklerin silah, bayanların da ziynet eşyaları ile girmeleri yasaklanmıştır. Bu yasak, eşya ve detaya boğulmadan döşenmiş bu evlerin tasarımına da yön vermiştir. Japon çay törenlerinde her mevsim için farklı kaseler ve araçlar kullanılır. Bu törenlerde kama (çaydanlık), chasen (çayı karıştırmak için kullanılan bambu fırça), chawan (çayın sunulduğu kase), chakin (peçete) gibi araçlar kullanılırken sunulan çay, en taze çay yapraklarının öğütülmesiyle elde edilen bildiğimiz meşhur yeşil çaydır. Ev sahibi ile misafir arasındaki ilişkinin, birbirlerini son görüşleri, birbirlerine son hizmetleriymişçesine özen ve hürmetle yapıldığı Japon çay törenlerinde, şiirsel bir Japon inceliği yaşanır. Kaseyi tutma biçiminden, çayın karıştırılmasına; çayın kaseye dökülmesinden peçetenin kullanımına kadar her hareket belli adap ve zerafet kuralına bağlı olarak yapılır. Japon inanışına göre, töreni yapacak kişinin tören öncesi ruhen arınması ve konsantre olması gerekmektedir. Törene katılan diğer kişilerin de bütün varlıklarını katmaları, birlikte törene katıldıkları insanlarla temas kurabilmeleri beklenir. Kollektif yaşam anlayışını benimseyen Japonlar, bu uygulamalarla simgesel olarak toplumsal uyumu kutsarken, bu kutsamanın en yüksek mertebesine çayı koyarlar ve çayı uygunluğun sanatı olarak tanımlarlar. anahtar // kış 2013 14
Kazan Tatarlarından Abdül Kayyum Nâsırî nin Favakihü l-cülesâ adlı eserinde çay detaylı bir biçimde anlatılır. Ziraat Genel Müdürü Zihni Derin inrize deki çalışmaları 1923 te ilk çay fidanlığının kurulmasıyla sonuçlanır. 1924 te yine O nun çabaları sonucu bölgede çay üretimini desteklemeye yönelik kanun teklifi mecliste kabul edilir. Prof. Dr. Raşit Hatipoğlu nun gayretleriyle 1938 yılında Rize Çay ve Fidanlıklar Müdürlüğü yeniden faaliyete geçirilir. Aynı tarihte Türkiye de ilk kez büyük çaplı kuru çay üretimine başlanır. daha sonraki birkaç hanedan döneminde Japonya ya girdi ve Japonlar tarafından daha da geliştirilerek, Japonya ya özgü Sado oluşturuldu. Bugün dünyada Japonya nın Sado su Çin deki Çay Töreni nden daha çok tanınır hale geldi. BİR ÇAY RİVAYETİ DE HİNDİSTAN DAN Hintlilere göre çayı ilk yudumlayan kişi (doğal olarak) Buda dır. Buda, uykusu geldiğinde bir parça çay yaprağını çiğneyerek yorgunluğunu giderirmiş. AVRUPA ÇAYLA NE ZAMAN TANIŞTI Avrupa da çaydan ilk kez 1559 yılında söz edilir. 1606 yılı ise Avrupa nın çayla tanıştığı yıl olarak tarihe geçer. 1635 yılından sonra, Hollanda ve Fransa, Avrupa da çay üretimine öncülük eden ülkeler olurlar. Çin den ilk demlik örneklerinin Avrupa ya ulaşması ise 1650 li yıllarda gerçekleşir. TÜRKÜN ÇAYLA İMTİHANI Ülkemizde sudan sonra en çok tercih edilen içecek olan çayın Osmanlı coğrafyasında yudumlanmaya başlaması çayın tarihi kadar eskiye dayanmaz, serüveni oldukça yenidir. Türkler, Anadolu ya gelmeden önce çayı biliyor ve yudumluyorlardı. Ne var ki çayın Anadolu ya gelmesi şunun şurasında bir yüzyıldan biraz fazladır. Türklerin ilk çayla buluşması, Kazan Tatarlarından Abdül Kayyum Nâsırî nin Favakihü l-cülesâ adlı eserinde detaylı olarak anlatılır. Abdül Kayyum Nâsirî ye göre çayı ilk tavsiye eden Türk, 12. yy da yaşayan Hoca Ahmed Yesevî dir. Bir komşusunu ziyarete giden Yesevî, o ziyaret sırasında çayı ilk kez içmiş ve yorgunluğunu gideren bu içeceği hastalarınıza bundan içirin ki şifa bulsunlar diyerek tavsiye ettiği rivayet olunur. Çayın Osmanlı topraklarını teşrifi 19.yy ın sonlarına rastlar. Osmanlı da çay yetiştirmeye yönelik, bilinen ilk girişim Sultan II. Abdülhamid dönemine rastlar. 1892 de yayınlanan Coğrafya-i Sınai ve Ticari adlı kitapta, dönemin Ticaret Nâzırı Esbak-ı İsmail Paşa nın aracılığı ile Çin den getirilen çay fidanları ve tohumlarının Bursa da ekildiği ancak ekolojik koşulların uygunsuzluğu sebebiyle bu girişimin sonuçsuz kaldığı anlatılmaktadır. Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinde ise ilk çay tohumlarının Japonya dan getirildiği yazılıdır. Çay ın Anadolu coğrafyasında boy göstermesi için uzun bir zamanın geçmesi gerekecektir. İstanbul Halkalı da bulunan Yüksek Ziraat Okulu hocalarından Ali Rıza Erten ve Ziraat Genel Müdürü Zihni Derin, I. Dünya Savaşı nın ardından Doğu Karadeniz e gönderilir. Erten in daha önce yaptığı araştırmaların ve bu araştırmalar sonucunda oluışturulan Doğu Karadeniz de çay yetiştirmenin anahtar // kış 2013 15
KEYİFLE >> ASYA ÜLKELERİNDE KÂSEDE İÇİLEN ÇAY, AVRUPA DA ZARİF FİNCANLARDA İÇİLİR. BİZDE İSE ÇAY DEMEK İNCE BELLİ BARDAK DEMEKTİR. anahtar // kış 2013 16 uygun olduğu raporunun ardından, Ziraat Müdürü Zihni Derin in Rize deki çalışmaları 1923 te ilk çay fidanlığının kurulmasıyla sonuçlanır. 1924 te yine Zihni Derin in çabaları sonucu bölgede çay üretimini desteklemeye yönelik kanun teklifi meclise sunulur ve teklif kabul edilir. Ancak dönemin olumsuz ekonomik şartlarının etkisiyle bu girişim ertelenmek durumunda kalınır. Yıl 1935 e geldiğinde yurt gezisine çıkan dönemin Başbakanı İsmet İnönü, Rize ye geldiğinde çay üretimi için burada başlatılan ve yarım kalan girişimi görür. İnönü, Ankara Ziraat Fakültesi nden bir heyeti bölgeye gönderir. Heyette bulunan Prof. Dr. Raşit Hatipoğlu çay ile ilgili ayrıntılı araştarma yapar ve ardından Türkiye de Çay İktisadiyatı adlı bir kitap yazar. Bu çalışmaların ardından 1938 yılında Rize Çay ve Fidanlıklar Müdürlüğü yeniden faaliyete geçirilir. Tüm bu çalışmalar, Türkiye de ilk kez büyük çaplı kuru çay üretimine başlanmasının miladı kabul edilir. ÇAYLAR DEVLETTEN İlk üretimin gerçekleşmesinden sonra çay, halka tanıtılmaya başlanır ve Rize deki çay ocaklarına ücretsiz olarak çay dağıtılır. Halka yönelik olarak gerçekleştirilen bu tanıtım çalışmalarının olumlu sonuçlar vermesi ile Türk halkı yerli malı çay üretmeye ve tüketmeye başlar. Rize de kurulan çay fabrikası için gerekli olan makineler, II. Dünya savaşı dolayısı ile alınamaz. 1940 yılında İngiltere ye sipariş edilen çay işleme makineleri, 1946 yılında Türkiye ye ulaşır ve 1947 yılında da Rize de ilk çay fabrikası açılır. Sonraki yıllarda çay bahçelerinden alınan ürün halkı tatmin eder duruma gelir. Çaydan elde edilen kazanç Doğu Karadeniz deki ekonomik canlılığı arttırır. 1965 yılına gelindiğinde Türkiye deki kuru çay üretimi, iç tüketimi karşılar hale gelir. Bugün geldiğimiz noktada Türkiye, yaklaşık 25 ülkeye kuru çay ihraç eden bir ülke durumundadır. Hindistan ve Seylan dan sonra üçüncü büyük üretici
ÇAY AİLESİNE MİSAFİR OLALIM olan Türkiye, tüketimde ise İngiltere ve İrlanda dan sonra gelmektedir. Çayın Türklerin hayatındaki yerinin önemi, doğal olarak çaya dair bir kültürün oluşmasını da beraberinde getirmiştir. Gün boyunca çay içme alışkanlığımızın etkisiyle kendimize özgü demleme usulü, ince belli cam bardaklarda çay içme, kıtlama şekerle çay içme, Bardağın üzerine kaşık bırakma gibi çaya dair adetlerimiz hemen her bölgemize yerleşmiştir. Çayın dilimize ve kültürümüze katkıları da gözardı edilmemeli. Bunlardan ilki, iyi bir çay demlemenin olmazsa olmaz kurallarıdır. Bu konuda hepimizin, en iyi çayı kendimizin demlediği konusundaki ısrarlı tutumu sebebiyle topu bir uzmana atıyoruz: BİZİM USUL ÇAY NASIL DEMLENMELİ Her çayın demleme süresi farklı olmakla birlikte ülkemizde kullanılan fermante siyah çaylar için ideal süre 5 dakika. İyi bir çay demlemek için üç şey gerekli: Su, çay ve çay takımı... Çay ne denli iyiyse, sert ve kireçli suya karşı o denli hassas bir tepki gösterir. Stephan Reimertz, Çayın Kültür Tarihi adlı kitabında dördüncü unsur olarak havayı da ekliyor ve şöyle devam ediyor: Çayı asla bekletilmiş suyla demlemeyin. Aksine mineraller açısından zengin bir suyla çok güzel çay demleyebilirsiniz. kaynayan su ile çayınızı demleyin. Kaynayıp soğumuş suyu tekrar kaynatarak çay demlemeyin. Demliği önceden ısıtın, çünkü su dökülürken demlik öyle ısı kaybeder ki, çayı çay yapan reaksiyon gerçekleşmez. Her çayın demleme süresi farklı olmakla birlikte ülkemizde kullanılan fermante siyah çaylar için ideal süre 5 dakikadır. DİLİMİZDE YERLEŞEN ÇAY DEYİMLERİ Çay, Çince bir isim olmasına rağmen dilimize yerleşir ve sözlüklerde çok sayıda deyim ve isim tamlaması yer alır: Çay Bahçesi, Çay Bardağı, Çay Demlemek, Çay Fincanı, Çay Fidanı, Çay Fidesi, Çay Kaşığı, Çay Takımı, Çay Vermek, Çay Molası, Çaycı, Çaycılık, Çaydanlık, Çay Parası, Çayevi, Çaygiller, Çayhane, Çay Kazanı gibi tamlamaların yanında; İmamın abdest suyu, Tavşan Kanı Çay, Çay İçmek, Kıtlama Çay, Çayı Höpürdetmek, Çay İkram Etmek, Paşa Çayı gibi. Çayın alt demliği kaynanadır. Sürekli kaynar durur. Hatta dikkat edilmezse taşabilir. Üst demlik gelindir alt demlik kaynadıkça onun da harareti artar ama zamanla olgunlaşır ve demlenir. Gelinin kocası bardaktır. Her iki çaydanlıktan da yeterince nasibini alır. Biraz kaynana doldurur onu biraz da gelin, bu nedenle de denge unsurudur. Açık ya da demli çayın hoşa gitmemesi de bundandır. Çocuklar çayın şekeridir, tat verir. Çok şeker, çayın lezzetini bozar. Şekersiz çaya alışanlara ise bir tanesi bile fazla gelir. Görümce ise çay kaşığıdır. Arada bir gelir karıştırıp gider. Kayınpedere gelince o da çay tabağıdır. Çayın demine suyuna karışmaz. Bir kenarda lök gibi oturur. Sadece dökülenleri toplar ve çevreye zarar verilmesine mani olur. Ancak arasıra boşaltılması gerekir. Yoksa taşıp herşeyi berbat edebilir. Çay süzgeci ailenin sahip olduğu değerlerdir. Aileyi dış müdahalelerden korur. Delikleri büyük olursa çayın tadı kaçar. Suyu ısıtan ateş ise hoşgörüdür. O olmadan çay da olmaz. Kısacası Türk kültüründe bir bardak çay bir aile dir. anahtar // kış 2013 17
BİZİMLE >> SADECE 66 KONUT VE 6 İŞYERİNDEN OLUŞAN SEHA BAHAR EVLERİ ÖZLEM MAHALLESİ NİN ÇEVREYOLUNA YAKIN KISMINDA, ELMAS KUR AN KURSU NUN TAM KARŞISINDA. SEHA YAPI DAN YENİ ve MODERN BİR PROJE Seha Yapı dan Özlem mahallesine ikinci bir kupon proje daha geliyor. Seha Yapı bölgedeki diğer projesi Seha Özlem Konutları ndan sonra Seha Bahar Evleri ile hem bölgenin çehresini değiştirmeye devam ediyor hem de sizleri ev sahibi yapmaya devam ediyor. 2014 ün ilk yarısında teslim edilmesi planlanan Seha Bahar Evleri 3+1 tipinde sadece 66 PROJE KÜNYESİ konuttan oluşuyor. İki farklı tipte daire bulunan projenin satışına bugünlerde başlanacak. Proejenin alt kısmında 6 adet ticari alan bulunuyor. Uygun ödeme koşulları ile satışa çıkmak için gün sayan Seha Bahar Evleri nde siz de yerinizi alın. Ayrıntılı bilgi ve rezervasyon için 444 73 42 nolu hattımızdan bizi arayabilirsiniz. Adı: Seha Bahar Evleri Lokasyon: Özlem Mahallesi (Elmas Kur an Kursu karşısı), Selçuklu Kullanım Amacı: Konut + İşyeri Konut Büyüklükleri: Brüt 154 m² ila 168 m² aralığında Konut Tipi: 3+1 Konut Sayısı: 66 Satılacak Konut sayısı: 34 Ticari Alan Sayısı: 6 Ticari Alan Büyüklükleri: 1 adet 103 m², 2 adet 140 m², 1 adet 141 m², 2 adet 218 m² Verilen alan ölçüleri mimari projedeki kaba ölçüler olup yuvarlanmıştır. İmalata bağlı olarak farklılıklar oluşabilir anahtar // kış 2013 18
anahtar // kış 2013 19
RÖPORTAJ >> anahtar // kış 2013 20
İRFAN KUZU ÜLKEMİZİN ZENGİN KÜLTÜR HAVZASININ VERİMLİ TOPRAKLARINDA DOĞAN, YETİŞEN VE YARIM ASIRDIR MUSİKİ İLE HEMHAL OLAN, KONYA NIN SAZINI, SÖZÜNÜ ASLINA UYGUN ŞEKİLDE İCRA EDEN BİR AŞIK YAŞIYOR KONYA DA. O NA DERLER CENNET NURİ. BİLDİĞİMİZ, DUYDUĞUMUZ KONYA TÜRKÜLERİNİ O NUN SAYESİNDE BİLİYORUZ. ÇÜNKÜ KONYA TÜRKÜLERİNİN TRT KAYITLARINA GEÇMESİNİ SAĞLAYAN KAYNAK KİŞİ LERİN BAŞINDA NURİ CENNET USTA GELİYOR. Konya Büyükşehir Belediyesi bu büyük sanatçıya yakışır bir hizmet yapmış ve Konya Türküleri serisi nin ilk albümünü, Bülbül Konmuş Sarayına Konya nın adıyla, Cennet Nuri Usta için hazırlamış. Nuri Cennet i okumak yetmez elbet, sohbetini dinlemek lazım. Biz sohbeti yazıya döktük. Sohbet etmek isterseniz O, Konya da gönül kapılarını açmış, sohbet ehlini bekliyor... anahtar // kış 2013 21
RÖPORTAJ >> ANNEM ÖLÜNCE KIZ KARDEŞİMLE İKİMİZ ÖKSÜZ KALDIK. ANNESİNİ GÖRMEYEN BABASINI DA GÖRMEZ DERLER. ÇOK ZORLUK İÇİNDE GEÇTİ ÇOCUKLUĞUM. BÖYLE OLUNCA BEN DE MÜZİĞE VURDUM KENDİMİ. anahtar // kış 2013 22 Çocukluğunuzdan başlayarak hayatınızı kısaca anlatır mısınız bize? Anadan doğma Konyalıyım 1942 doğumluyum. Bugün 70 yaşındayım. Konya nın Biçyimez mahallesinde dünyaya gelmişim. Nakıboğlu hastanesinin yanında evimiz vardı, orada doğdum. Eski evimiz hala duruyor. Babama Cennet Usta derlerdi, terziydi babam. Annem Nazire hanım. Annem ben 5 yaşındayken mekanı cennet olsun, vefat etmiş. (Anne hasreti çekmiş Nuri amca belli ki, çok duygulanıyor).. İlkokulu evin dibinde Nakıoğlu İlk Okulu nda okudum. İlk okulda iyi bir talebe değildim. Çok da arsızdım. Okulda çok dayak yerdim hocalarımdan. Derslere hiç kafam çalışmazdı, çok tembeldim. Matematik sıfır, bilmem ne dersi sıfır. Ama güzel hasletlerim de vardı, bu sayede öğretmenlerin gözüne girmiş idim. Müzik bir, resim iş iki. Öğretmenin anında ayakta resmini çizerdim. Resim konusunda yetenekliydim. Oralardan puan aldım. İlkokulu böyle böyle bitirdim, okuldan ayrıldım. Bir anımı anlatayım: Bir müzik öğretmenimiz vardı Fahriye hanım. Güzel keman çalarmış. Müzik dersimize gelmişti. Aranızda iyi şarkı türkü okuyan var mı? dedi. Kemanının kabını açtı, akortlarını çekti filan Arkadaşlar burada biri var diye beni gösterdiler. Cennet var, şarkı okur dediler. Müzik hocamız Fahriye hanım bana, karadır kaşların ferman yazdırır diye bir türkü var, okur musun? diye sordu. Ben de heyecanla okudum. Fahriye hanım beğenmiş olmalı ki şarkı okumamı, kerata seni, diğer dersleri de böyle bilsen ya dedi, kafamı okşadı. İlkokuldan sonra arkadaşlarım başka okullara kaydoldu. Babam terziydi ve beni yanına aldı. 18 yıl terzilik yaptım babamın yanında. Annem ölünce kızkardeşimle ikimiz öksüz kaldık. Annesini görmeyen babasını da görmez derler. Sonra babam anında evlendi. Evlendiği eşinden de 4 çocuğu
oldu, etti 6 çocuk. Çok zorluk içinde geçti çocukluğum. Ben çocukluğumu hiç yaşayamadım. Böyle olunca ben de müziğe filan vurdum kendimi. Müzik sevdası bana her türlü iyi geldi. Gittikçe müziği de çok ilerlettim Babamın yanında da iyi pantoloncu olmuştum. Pantolonculukta Konya da isim yapmaya başladım. Konya nın en ileri gelenlerine pantolon dikerdim. Namım Şahin Otel in altında parlamaya başladı. Müzik çalışmalarınızı devam ettiriyor muydunuz? Şahin Otel in altında yerim vardı, pantolon dikerdim. Cumartesi, Pazar günleri müzik yapardım. Ben şarkı söylerdim. Müthiş bir grubum vardı. Konya türkülerini kafa dengi arkadaşlarla beraber saz, söz, muhabbet toplantılarında, oturak alemlerinde filan söylerdim. Müzikle olan ilişkiniz nasıl başladı, nasıl devam etti onları anlatır mısınız? Aslına bakarsanız, benim ilk başlarda müziği öğrenmemi sağlayan, bende musikiyi ateşleyen ilk insan dedemdir. Annemin babası dedem Recep Özaltan. Onu da burada saygı ile anmak isterim. Dedemden Konya türkülerini öğrendim. Allah razı olsun ondan. Bana hayat kattı. Dedem iyi Cura çalardı. Cura ustasıydı. Kör Ahmet de mahalleden komşumuzdu bizim. Meşhur Kör Ahmet. Ahmet sonra menenjit oldu 7 yaşında kör oldu. Arkadaştık biz Ahmet ile. Müzikte ilerleyince düğünlere, kına gecelerine filan elinden tutar ben götürürdüm. Ahmet bakır bardak veya güğümün dibine çalar, ben de ona eşlik ederek türküler söylerdim. Lisede okuyan bir arkadaşım vardı o yaşlara geldiğimizde, Mehmet Cenan dı adı. Onunla çetnevirlere gitmeye başladık. O iyi sazcıydı, ben de türkü söylerdim. O toplantılarda usta sazcılarla karşılaştım. Mehmet Ali Kocakaşlı, Kertmen Mevlüt Ağa sazlarıyla gelmişlerdi. O gün Konya nın usta GÖRDÜNÜZ MÜ? Kemal; Zühtü, Cemil, Selim Ud, saz, kanun çalanlar var Gördüğümü söyler dilim Gözleriyle görenler var Sazda Cemil, Udda Kemal Çuhacı Peşrevini çal Sandıklıya geçin derhal Usulüyle geçenler var Oy sabahın Seher vakti Kemal udda bir es yaptı Nuri Cennet şaha kalktı Bu solisti sevenler var Emmiler den, Urfalı dan Kara koyun, Konyalı dan Şerif Hanım, Elmalı dan Sırasıyla girenler var Toplanırız sazlı sözlü Ziya nın köftesi özlü Palabıyık, ela gözlü Zühtü Bey i bilenler var Arkasından çay içilir Karcıhar makam açılır Turnalar bülbül seçilir Yanık hava diyenler var Aksaray ın develisi Göğsü çapraz eğmelisi Cennet in var efendisi Bestesini seçenler var Efendimden Aksinneye Vur telleri İnileye Tüm mahlukat dinleye Ruha hitap edenler var Güzel seste güzel sada Herşeyin sahibi Hüda Yaradana canlar feda Bu yolda can verenler var Hem söyleriz, hem ağlarız Hem yanarız hem çağlarız Allahtan gönül bağlarız Aşıklardan gelenler var Müzik nedir anlamaz ki Hakka gönül bağlamaz ki Tövbe edip ağlamaz ki Cahil gelip gidenler var Furun üstünde furun Hama giderken durun Usta kimse ona uyun Üstadları övenler var Ustalardan böyle gördük Sevdik saydık hergün övdük Kimi dövdük, kimi sevdik Arkamızdan sövenler var Çalgıcılar diyenlere Haram helal yiyenlere Aramıza girenlere Söz verip de dönenler var Konya milisi çalarız Önce insanlık ararız Aşık Şem iyi anarız Anıp yanıp sönenler var Nuri Cennet ten hatıra Mevlana yı hatırla Oku ruhuna Fatiha Allah için ölenler var anahtar // kış 2013 23