KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR LABORATUVARI Koruyucu Eldivenlerin Hava/Su Sızdırmazlık Tayini Testi KARŞILAŞTIRMASI TEKNİK PROTOKOLÜ İSGÜM-KKD-LAK-14-02 İSGÜM-KKD (Rev. 0) 01 Eylül 2014 Sayfa: 1 / 9
İÇİNDEKİLER 1-BİLGİLER... 3 2- PROJENİN ORGANİZATÖRÜ... 4 3- KARŞILAŞTIRMA NUMUNESİ... 5 4- KARŞILAŞTIRMA NUMUNELERİNİN DAĞITIMI... 5 5- DENEY İLE İLGİLİ ESASLAR... 6 6- SONUÇLARIN RAPORLANMASI VE YAYINLANMASI... 6 7- PERFORMANSIN DEĞERLENDİRİLMESİ... 7 KAYNAKLAR... 8 Sayfa: 2 / 9
1.BİLGİLER 1.1. Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma: Aynı veya benzer nitelikteki deney kalemleri üzerinde, iki veya daha fazla laboratuvarın önceden belirlenmiş şartlara uygun olarak organize edilmesi, yapılması ve değerlendirilmesidir. Laboratuvarlar arası karşılaştırmalar birçok amaçla ve programa katılanlar ve diğer taraflarca kullanılabilir. Laboratuvarlar arası karşılaştırmalar aşağıda belirtildiği gibi: a. Belirli deneyler ve ölçmeler için her bir laboratuvarın performansını belirlemek ve laboratuvarların mevcut performansını izlemek için, b. Laboratuvarlardaki sorunları belirlemek ve bunlarla, örneğin bireysel personel problemleri ve ölçme cihazlarının kalibrasyonları ile ilgili düzeltici işlemleri başlatmak c. Yeni deney veya ölçme metotlarının karşılaştırılabilirliğini ve etkinliğini kabul ettirmek ve benzer biçimde, yerleşik metotların izlenmesini sağlamak d. Laboratuvarların müşterilerine ilave güven sağlamak e. Laboratuvarlar arası farklılıkları belirlemek f. Genellikle ortaklaşa deneyler olarak bilinen bir metodun, performans karakteristiklerini belirlemek, g. Referans malzemelere (RM) değerler atamak ve onların belirli deneylerde ve ölçme prosedürlerinde kullanılabilirliklerini belirlemek için kullanılır. Laboratuvarlar arası karşılaştırmalar (LAK) ve yeterlilik deneyleri (YT), kalibrasyon/ deney laboratuvarlarının teknik yeterliliklerini değerlendirmekte önemli araçtır. Bu husus, TS EN ISO/IEC 17025 standardı ve TÜRKAK dokümanında da belirtilir. Akredite laboratuvarların veya akreditasyon için başvuran laboratuvarların, akreditasyon kapsamlarındaki ölçüm büyüklükleri ile ilgili Yeterlilik Test programına ve/veya Laboratuarlar Arası Karşılaştırma deneylerine katılmaları ve başarılı sonuçlar elde etmiş olmaları TÜRKAK tarafından aranan bir gerekliliktir. Sayfa: 3 / 9
2.PROJENİNİN ORANİZATÖRÜ İSGÜM KKD laboratuvarının akredite olabilmesi için en az 1 adet laboratuvarlar arası karşılaştırma deneyinin gerçekleştirilmesi/planlanması gerekmektedir. Bu plan doğrultusunda; İSGÜM KKD Laboratuvarı olarak ulusal/uluslararası düzeyde bir Laboratuvarlar arası karşılaştırma deneyi organize edilmesine karar verilmiştir. Yazışma Adresi: Organizatör: Seçil CEYLAN E-mail: secilceylan@csgb.gov.tr Teknik Komite: Reha UYGUN, Seçil CEYLAN İSGÜM KKD Laboratuvarı, LAK deneylerini TS EN ISO/IEC 17043 ve ISO 13528 standartlarına göre düzenlemektedir. Sayfa: 4 / 9
3.KARŞILAŞTIRMA NUMUNESİ 3.1.Karşılaştırma Numunesinin Alınması/Hazırlanması Karşılaştırma numuneleri İSGÜM KKD Laboratuvarı tarafından, aynı partide üretilmiş ürünlerden, temin edilerek katılımcı laboratuvarlara gönderilir. Deney numunelerinin cinsi, SOL-VEX Ansell Edmont tur. Katılımcı Laboratuvara gönderilen toplam asgarî 4 eldiven olmak üzere her bir büyüklükte bir eldiven olacak şekilde kimyasal risklere karşı koruyucu eldiven numunesi deneye tabi tutulacaktır. 1 çift yedek numune sağlanacaktır. 3.2. Karşılaştırma Numunesinin Kontrolü/Homojenliği Karşılaştırma numuneleri İSGÜM KKD Laboratuvarı tarafından, aynı partide üretilmiş ürünlerden, homojen olarak temin edilmiştir. Karşılaştırma numunesi teslim alındığında, numune üzerinde görünür bir hasar,kırık, çatlak, vs. olup olmadığı kontrol edilmelidir. 3.3.Uygun Olmayan Ürünler Karşılaştırma numunesinde herhangi bir hasar görülmesi halinde yedek numune kullanılmalı ve bu durum İSGÜM KKD Laboratuvarı na bildirilmelidir. 4.KARŞILAŞTIRMA NUMUNELERİNİN DAĞITIMI 4.1.Program/Planda Yapılan Değişiklikler LAK ile ilgili programda değişiklik yapılması halinde İSGÜM KKD tarafından katılımcı laboratuvarlara e- posta ve/veya telefon ile bildirilir. 4.2.Ambalajlama ve Taşıma İSGÜM KKD, karşılaştırma numunelerini Katılımcı laboratuvarlara numunenin zarar görmesini önleyecek şekilde ambalajlayarak, elden/kargo ile teslim edilir. 5. DENEY İLE İLGİLİ ESASLAR 5.1. Deneye Başlamadan İSGÜM KKD tarafından gönderilen numunelerden gerçekleştirilecek deney başına toplam asgarî 4 eldiven olmak üzere her bir büyüklükte bir eldiven olacak şekilde deney numunesi alınır. Eldiven, ambalâjından veya kutusundan dikkatlice çıkarılır. Numunelerin tanıtım kodu, parti numarası, büyüklüğü ve markası kaydedilir. Eldivenlerde yırtık, delik ve kesik olup olmadığı gözle muayene edilir. Böyle bir durum söz konusuysa, eldivenlerin gözle muayenede başarısız olduğu rapor edilmelidi Sayfa: 5 / 9
5.2. Deney Yöntemi Deneyler TS EN 374-2 e göre yapılmalıdır. 5.2.1. Hava Sızdırmazlık Deneyi Eldiven, daire biçimli mandrele avuç içi deney personeline bakacak şekilde bağlanır ve ortam sıcaklığında suya daldırılır. Eldiven kalınlığına bağlı olarak Tablo 1 de tanımlı X kpa ile su yüzeyinden su altındaki parmak ucuna kadar ölçülen derinliğin her 100 mm si için 1 kpa lık fazla basınç olacak şekilde belirlenen basınç değeri toplanarak elde edilen gösterge basıncına kadar şişirilir. Örneğin su yüzeyinden su altındaki parmak ucuna kadar derinlik 250 mm olduğunda Tablo 1 de belirtilen hava basıncı değerine 2,5 kpa eklenmelidir. Şişirme basıncına ± % 10 toleransla 2 dakika içinde ulaşılmalı ve muhtemel hava kabarcığı kontrolü için ilâve süre en çok 30 saniye olmalıdır. Eldiven anma kalınlığı (e) mm İmalâtçı tarafından verildiği şekliyle Hava basıncı (X) kpa e 0,3 0,5 0,3 < e 0,5 2,0 0,5 < e 1,0 5,0 e > 1,0 6,0 Tablo 1: Eldiven Kalınlığına Göre Uygulanması Gereken Hava Basıncı Değerleri Deney, farklı bir ortamda gerçekleştirilecekse, numuneler şartlandırmadan alındıktan sonraki 5 dakika içinde başlatılmalıdır. Boyu 250 mm'ye kadar olan eldivenler için daldırma işlemi, eldivenin mümkün olduğu kadar geniş yüzeyinin suyla kaplanması için düşey olarak aşağıya doğru elle yapılmalıdır. Boyu 250 mm'den uzun eldivenler için daldırma işlemi, eldivenin orta parmağın ucundan (250 ± 10) mm'lik düşey bir derinlikte, mümkün olan en geniş yüzeyinin suyla kaplanması için aşağıya doğru bir açıyla elle Sayfa: 6 / 9
yapılmalıdır. Mandrel döndürülür ve eldiven yüzeyinin tamamından, hava kabarcıklarının çıkıp çıkmadığı muayene edilir. 5.2.2. Su Sızdırmazlık Deneyi Eldiven, kol ağzı kenarında 40 mm işaretine (Şekil 1) getirilerek açık uçlu plâstik boruya tutturulur ve su sızdırmazlığı sağlamak için elâstik bir kayışla bağlanır. Açıklama a) Basınç ölçer b) Elâstik borular. c) Geri dönüşsüz vana d) Daire biçimli mandrel e) Su beslemesi f) Basınç ölçer g) Basınç regülâtörü h) Ölçü aleti panosu i) Basınçlı hava beslemesi j)tank Şekil 1: Tipik Hava Basınç Deney Düzeneği Eldiveni tamamen doldurmak ve en azından eldivenin 40 mm işaretli sıvı sızdırmaz alanına ulaşmak için boruya asgarî 1000 ml su eklenir. Su ortam sıcaklığında olmalıdır. Deneye tâbi tutulan eldivene bağlı olarak 1000 ml'lik suyun bir kısmı doldurma borusunda kalabilir. Gerekirse, suyun kütlesinden kaynaklanan aşırı şekil bozukluğunu önlemek amacıyla eldiven uygun vasıtalarla desteklenebilir. Eldivenler, su sızdırmazlığı bakımından hemen muayene edilmelidir. Eldiven sıkılmamalıdır. Sayfa: 7 / 9
Sızdırmazlığı tespit ederken, elle yapılan işlemler asgarî seviyede olmalıdır. Sızıntıyı doğrulamak için su damlacıkları kurutma kâğıdıyla kontrol edilebilir veya damlacıkların daha iyi görülebilmesi için talk pudrası da kullanılabilir. Eldivende hemen bir sızıntı tespit edilmemişse, eldiven takılmış boru düşey olarak ve su ilâvesinden 2 dakika sonra yeniden muayene edilir. Yine elle yapılan işlemler asgarî seviyede olacak şekilde, eldiven yüzeyi sızıntılara karşı kontrol edilir. 6. SONUÇLARIN RAPORLANMASI VE YAYINLANMASI 6.1.Zaman Çizelgesi Katılımcı laboratuvarlar deneylerini 31 Ekim 2014 tarihine kadar gerçekleştirip raporlamalıdır. 6.2.Sonuçların Raporlanması Deney raporu aşağıda verilenleri ihtiva etmelidir: Deneye tâbi tutulan eldivenin ayrıntılı olarak tanıtımı, Gözle muayene; geçer veya geçmez ifadesi, Hava sızdırmazlık deneyi ve su sızdırmazlık deneyi; geçer veya geçmez ifadesi, Hava sızdırmazlık deneyi için kullanılan hava basıncı, Nüfuziyet deneylerinden herhangi birinin gerçekleştirilmemesine ilişkin gerekçeler. Eksik numune ile deney gerçekleştirilmesi, farklı bir madde kullanılması vb. gibi durumlar raporda belirtilmelidir. Bir laboratuvar maksimum 4 deney sonucu gönderebilir. Sonuçlar İSGÜM KKD Laboratuvarı na gönderilirken katılımcıya ait çalışma formları ya da test raporları şeklinde gönderilebilir. Sonuçlar e-posta ile de iletişim mail adresine gönderilebilir. 6.3.Sonuçların Geç Gelmesi Sonuçların belirtilen sürede İSGÜM KKD Laboratuvarı na gönderilmesi gerekir. Zamanında gönderilmeyen sonuçlar değerlendirilmeye alınmayacaktır. 6.4.Etik Unsurlar Laboratuvar performans değerlendirme sonuçları ve laboratuvara ait sonuçların gizliliği esastır. Sonuç raporunda sonuçlar laboratuvar numaraları ile raporlanacaktır. Her laboratuvar sonuç raporunda sadece kendisinin bildiği bir numara ile tanımlanacak ve kendisine ait olmayan numaraların hangi firmalara ait olduğunu bilmeyeceklerdir. İSGÜM KKD Laboratuvar personelinin konu ile ilgili üçüncü şahıslara bilgi vermeyeceğine dair beyanı yazılı olarak alınmıştır. Sayfa: 8 / 9
7.PERFORMANSIN DEĞERLENDİRİLMESİ Sonuçların tutarlı olması gerekmektedir. KAYNAKLAR TS EN ISO / IEC 17043:2013 Uygunluk değerlendirmesi - Yeterlilik deneyi için genel şartlar TS EN ISO/IEC 17025 :2012 Deney ve Kalibrasyon Laboratuarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar TS ISO 13528:2013 Laboratuarlararası karşılaştırma ile yeterlilik deneyinde kullanılan istatistiksel yöntemler Bunun dışında her türlü sorularınız için bize yazabilirsiniz; secilceylan@csgb.gov.tr Sayfa: 9 / 9