BÖLÜM 189 TEREKELERİN İDARESİ I. KISIM BAŞLANGIÇ KURALLARI Maddelerin Dizini: 1.Kısa isim 2.Yorum II. KISIM TEREKE TENFİZ MUKAYYİDİ VE MUKAYYİTLİĞİ 1.Tereke tenfiz baş mukayyidi ve tereke tenfiz mukayyitliği 2.Tereke tenfiz mukayyitlerinin görevleri 3.Tereke tenfiz ve idare yetkisi tevdi listeleri 3. Vasiyetnamelerin vs. suretlerinin Gelir ve Vergi Dairesi Müdürüne teslimi 4.İlçe Tapu Amirine bildirim 5.Tereke tenfiz mukayyitliklerinde kullanılacak mühürler III. KISIM VASİYETNAMELERİN MUHAFAZA İÇİN VERİLMESİ, GÖSTERİLMESİ VE İBRAZI 9.Vasiyetnamelerin muhafaza için verilmesi 10. Muhafaza için verilen vasiyetnameler hakkında ilgili kişilere duyuru 11.Vasiyetnamelere ilişkin evrakın vs. nin ibrazı IV. KISIM VASİYETNAME VEYA TEREKE TENFİZ YETKİSİ VE TEREKE İDARE YETKİSİ TEVDİLERİ 11. Veraset vergisi ödeninceye kadar yetki tevdi edilmemesi 12. Veraset vergisi ödenene kadar yetki tevdi edilmemesi 13. Tereke tenfiz mukayyitliklerinde tereke tenfiz ve idare yetkisi tevdileri 14. Kanıtlanıncaya kadar vasiyetnamenin etkisizliği 15. Vasiyetnamenin icra memuruna gelip vasiyetnameyi kanıtlaması için bildirim 16. Vasiyetname icra memurunun vasiyetnameyi kanıtlama hakkının sona ermesi 17. İdarenin kime tevdi edileceği hususunda Mahkemenin takdir yetkisi 18. Vasiyetnameye bağlı idare 19. Sınırlı yetki tevdileri 20. Yargısal işlemlerin askıda bulunduğu durumlarda idare 21. Şahsi temsilcinin yurt dışında olduğu durumda özel idare yetkisi tevdii 22. Vasiyetname veya tereke tenfiz memurunun ergin olmadığı süre içinde idare 23. Şahsi temsilci sayısına ilişkin kural 24. Tereke tenfiz mukayyidinin ret kararına karşı istinaf V. KISIM YETKİ TEVDİİ ÜZERİNE VE DAHA SONRA İDARENİN TAMAMLANMASI ÜZERİNE TEREKENİN İNTİKALİ
25 Ölenin vasiyetname bıraktığı durumlarda terekenin intikali 26 Ölenin kısıtlı varis bıraktığı durumlarda terekenin intikali 27 Yetki tevdii yapılmamış durumda vasiyetnamesiz ölenin terekesinin intikali 28 Varislere geçen terekenin idare yetkisinin tevdii 29 Varislerin aklayarak dava edebilecekleri koşullar 30 Ölenin terekesini hileli yollardan elde eden veya alıkoyan kişinin sorumluluğu VI. KISIM İDARE Birinci Bölüm Genel Kurallar 31. Şahsi temsilcinin yetki ve görevleri 32. Şahsi temsilcinin satış vs. yetkisi 33. Mahkemenin satış vs. emretme yetkisi 34. Ölümün bazı dava sebeplerine etkisi 35. Şahsi temsilcinin terekesinin sorumluluğu 36. İyi niyetle hareket eden şahsi temsilcinin korunması 37. Hayatta kalan tenfiz memurunun hakları 38. Vasiyeti tenfiz memurunun idaresinin esas vasiyeti yapanı temsil etmesi 39. Vasiyetnameyi kanıtlayan tenfiz memurlarının hakları. 40. Envanter 41. Tahsilat, borçların ödenmesi ve dağıtım 42. Borçları ödeme sırası 43. Şahsi temsilcinin banka hesabı açması 44. Somut olarak vasiyet edilen şeyler 45. Hesapların dosyalanması 46. Kısıtlı varislerin hisselerinin dağıtımı 47. Şahsi temsilcinin ilan vererek korunması İkinci Bölüm Varislerin Kısıtlı Olduğu Durumlarda İdare 48. Muhtarın görevi 49. Küçük terekeler 50. Dağıtım yapılana kadar kısıtlı varislerin geçindirilmesi VII. KISIM ÇEŞİTLİ KURALLAR 51. Terekeden feragat 52.Şahsi temsilciyi görevden uzaklaştırma veya değiştirme yetkisi 53. Bazı meselelerin işlem başlatma celpnamesi (originating summons) ile karara bağlanması 54. Mahkeme tarafından idare veya vasiyeti tenfiz için dava yoluyla yargı işlemleri 55. Masrafların terekeden ödenebilmesi 56. Muhtarın görevlerini ifada temerrüt halinde çare 57. Mahkeme Tüzükleri 58. Başka kural bulunmaması halinde İngiliz icraat ve usulünün uygulanması 59. Korumalar
ÖLEN KİŞİLERİN TEREKELERİNİN İDARESİNE İLİŞKİN YASAYI KONSOLİDE EDEN VE DEĞİŞTİREN YASA 24 Ağustos 1954 I. KISIM BAŞLANGIÇ KURALLARI Kısa İsim Yorum 1. Bu Yasa, Terekelerin İdaresi Yasası olarak isimlendirilir. 2. Bu Yasada metin başka türlü gerektirmedikçe; Değer mal ile ilgili olarak, bir malın istekli bir satıcı tarafından istekli bir alıcıya açık pazarda satılması halinde sağlanması beklenilen hasılatı anlatır ; Ergin olmayan on sekiz yaşını doldurmamış bir kişiyi anlatır; ancak evli bir kadın on sekiz yaşını doldurmamış olması nedeniyle kısıtlı sayılmaz; Genel şekilde tevdi tevdi hakkının münazaalı olmadığı hallerde veya itiraz edilmişse itirazın sonuçlanması üzerine tereke idare veya vasiyetname veya tereke tenfiz yetkisinin tevdi edilmesini anlatır ; İdare vasiyetnameli veya vasiyetnamesiz olarak, ve genel, özel veya sınırlı amaçlar için verilmiş olsun veya olmasın, ölen bir kişinin terekesinin idaresi için verilen tüm yetki belgelerini içerir; İdare memuru bir Mahkemenin, vasiyetnamesiz veya vasiyetnameye bağlı olarak bir terekeyi idare etmesi için yetki belgesi tevdi ettiği kişiyi anlatır; Kısıtlı varis ergin olmayan, veya akıl hastası olan veya işlerini idare etmesi Mahkemece yasaklanmış olan veya ülke dışında bulunan bir kişiyi anlatır; Mahfuz hisse (statutory portion) bir kişinin taşınır ve taşınmaz malının vasiyetname ile veremeyeceği bölümünü anlatır; Mahkeme ölenin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde mutat veya son ikamet yerinin bulunduğu ilçenin Kaza Mahkemesi Başkanını veya o Mahkemenin bir Yargıcını veya bu gibi ikamet yerinin bilinmemesi halinde Lefkoşa Kaza Mahkemesini anlatır; Münazaasız veya genel şekilde vasiyetname veya tereke tenfiz işi vasiyetname kanıtlanması ve tastiklenmesi veya tereke tenfiz ve idare yetkisinin alınmasının münazaalı olduğu hallerde münazaanın sonuçlandırılması üzerine tereke tenfiz ve idare yetkilerinin Mahkemeden geçirilerek elde edilmesi dahil, elde edilme hakkı münazaalı olmadığı hallerde vasiyetname veya tereke tenfiz veya tereke idare yetkisini elde etme işini, ve herhangi bir davadaki yargısal işlemlerin konusunu oluşturmuş olmaması kaydıyla vasiyetnameli ve vasiyetnamesiz meselelerle ilgili münazaasız nitelikte tüm işleri, ve ayrıca tereke tenfiz veya idaresinin tevdiine karşı caveat (itiraz) dosyalama işini anlatır; Mal taşınır ve taşınmaz malları anlatır; Saptanmış Tüzüklerle saptanmış olanları anlatır ; Şahsi temsilci bir vasiyetname veya tereke tenfiz memurunu veya tereke idare memurunu anlatır ; Taşınır mal taşınmaz mal dışında her cinsten tüm malları anlatır; Taşınmaz mal : (a) Araziyi ; (b) Herhangi bir arazi veya bina veya başka inşaat veya yapı üzerinde veya herhangi bir arazi veya bina veya başka inşaat veya yapıya ekli binaları, ve başka inşaat, yapı veya müştemilâtı veya bunlara sabit kısımları ;
Tereke tenfiz Tereke tenfiz baş mukayyidi ve tereke tenfiz mukayyitliği mukayyitlerinin görevleri (c) Ağaçları, bağları ve herhangi bir araziye dikilmiş veya orada yetişmekte olan her türden herhangi bir şeyi ve bunlar üzerinde bulunan koparılmamış herhangi bir ürününü ; (d) Mülkiyetine herhangi bir arazi ile birlikte veya araziden ayrı olarak sahip olunan pınarları, kuyuları, suları veya sulardaki hakları ; (e) Herhangi bir araziye veya herhangi bir binaya veya başka herhangi bir inşaat veya yapıya bağlı veya ait olan veya bağlı veya ait olduğu farz edilen veya sayılan imtiyazları, serbestileri, irtifak haklarını ve başka herhangi bir hak ve istifade sağlayan menfaatleri ; (f) Yukarıda serdedilen herhangi bir maldaki bölünmemiş hisseleri içerir. Tereke bir kişinin ölümünde tasarrufunda bulunan taşınır ve taşınmaz malları anlatır ; Tevdi vasiyetnameyi tenfiz veya tereke idare yetkisi belgesinin tevdi edilmesini anlatır; Türk Aile Mahkemesi ölenin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde mutat veya son olarak ikamet ettiği yerin bulunduğu ilçenin Türk Aile Mahkemesini veya bu ikamet yerinin bilinmemesi halinde Lefkoşa Türk Aile Mahkemesini anlatır ; Tüzükler bu Yasa uyarınca yapılan tüzükleri anlatır ; Varis yasanın uygulanması ve etkisi ile bir terekede miras alan bir kişiyi anlatır; Vasiyet edilebilen bölüm bir kişinin taşınır ve taşınmaz malından vasiyetname ile verebileceği bölümü anlatır ; Vasiyetle verilmemiş bölüm, vasiyetle verilebildiği halde verilmemiş olan bölümün, hale göre, tümünü veya bir bölümünü anlatır ; Vasiyetname bir vasiyetçinin taşınır veya taşınmaz malının ölümünden sonra verilmesine ilişkin niyetlerini içeren yazılı yasal beyanını anlatır ve bir ek vasiyetnameyi (codicil) de içerir. II. KISIM TEREKE TENFİZ MUKAYYİDİ VE MUKAYYİTLİĞİ 3.(1) Baş Mukayyit, tereke tenfiz baş mukayyidi olup, Yüksek Mahkeme Mukayyitliği de tereke tenfiz baş mukayyitliği olur. (2) Tereke tenfiz baş mukayyidinin yetkileri ve görevleri, Baş Mukayyidin Yüksek Mahkeme Başkanının onayı ile atayabileceği Yüksek Mahkeme Mukayyitliğinin bir memuru tarafından kendi adına kullanılabilir ve yerine getirilebilir.. (3) Her Kaza Mahkemesinin Mukayyidi, kendi kazası için tereke tenfiz mukayyidi olur. 4.(1) Bir tereke tenfiz mukayyidi, vasiyetname veya tereke tenfiz veya tereke idare yetkisi tevdii için mukayyitliğe yapılan her istida hakkında istidanın yapılmasından sonra mümkün olan en erken bir zamanda, tereke tenfiz baş mukayyitliğine saptanmış şekilde bildirimde bulunur, ve tereke tenfiz baş mukayyitliğinden vasiyeti yapanın veya vasiyetname bırakmadan ölenin terekesi ile ilgili olarak başka bir istida yapılmadığına dair bir tasdikname alana kadar vasiyetname veya tereke tenfiz veya tereke idare yetkisi tevdi etmez. (2) Yukarıda değinilen tasdikname mümkün olan en erken bir zamanda tereke
tenfiz mukayyidine gönderilir. (3) Tereke tenfiz baş mukayyitliğine bu şekilde iletilen bildirimler dosyalanarak o mukayyitlikte muhafaza edilirler. (4) Bir tereke tenfiz mukayyitliğinden böyle herhangi bir bildirim alındığında, tereke tenfiz baş mukayyidi tenfiz veya idare yetkisi tevdii hususunda ayni ölen kişi için birden çok mukayyitliğe istida yapılmış olup olmadığını saptamak amacıyla, gerekli olduğu ölçüde, öteki tereke tenfiz mukayyitliklerinden alınan tüm tevdi istidalarının bildirimleri ile tevdi için tereke tenfiz baş mukayyitliğinde yapılmış tüm istidaları inceler, ve bu hususta tereke tenfiz mukayyidi ile durumun gerektirebileceği iletişimi sağlar. (5) Bir tereke tenfiz mukayyidi, her üç ayda bir kez veya Tüzüklerin gerektirmesi halinde daha sık aralıklarla, tevdi ettiği ve daha önceki rapora dahil edilmemiş vasiyetname veya tereke tenfiz ve tereke idare yetkilerinin saptanmış şekildeki bir listesini, ve ayrıca tevdilerin ilgili olduğu vasiyetnamelerin suretlerini, doğruluklarını tasdik ederek, tereke tenfiz baş mukayyitliğine iletir. (6) Bir tereke tenfiz mukayyidi, Yüksek Mahkeme Başkanının vasiyetnamelerin korunması, muhafazası ve denetimi ile ilgili olarak zaman zaman yapacağı düzenlemelere bağlı olarak, tevdi etmiş olduğu tereke tenfiz veya vasiyetnameye bağlı idare yetkilerine konu tüm vasiyetnamelerin asıllarını dosyalayarak korur ve muhafaza eder. Tereke tenfiz ve idare yetkisi tevdi listeleri 5.(1) Tereke tenfiz baş mukayyidi, direktif vererek belirleyebileceği süreler için, tereke tenfiz baş mukayyitliğinde ve diğer tereke tenfiz mukayyitliklerinde tevdi edilen vasiyetname veya tereke tenfiz ve tereke idare yetkilerinin listelerinin tereke tenfiz baş mukayyitliğinde zaman zaman hazırlanmasını sağlar. (2) Söz konusu listeler belirtilen süre içinde tevdi edilen her tereke tenfiz yetkisi veya vasiyetnameye bağlı idare yetkisi ve başka her idare yetkisi için bir not içerir ve listelerde yetkinin tevdi edildiği tarih, tevdi eden mukayyitlik, vasiyetnameyi yapanın veya vasiyetname bırakmadan ölenin adı ile ölüm yeri ve tarihi, vasiyetnameyi tenfiz memurlarının veya tereke idare memurlarının adı ve tanımı ve tereke varsa, terekenin değeri kaydedilir. * (3) Bu şekilde hazırlanan her listenin bir sureti posta ile veya başka yollardan her tereke tenfiz mukayyitliğine gönderilir ve bu şekilde gönderilen her suret gönderildiği mukayyitlik veya dairede muhafaza edilir ve her araştırma için elli millik bir harç ödenmesi üzerine, incelenecek liste sayısına bakılmaksızın, herhangi bir kişi tarafından incelenebilir. Vasiyetnamelerin zaman zaman yapılacak düzenlemelere bağlı kalınması koşuluyla, her tereke 6. Yüksek Mahkeme Başkanı ile Gelir ve Vergi Dairesi Müdürü arasında vs. tenfiz mukayyitliği, bir vasiyetname veya tereke tenfiz veya tereke idare yetkisi suretlerinin tevdiinden sonra Yüksek Mahkeme Başkanının direktif vereceği süre içinde Gelir ve aşağıdaki belgeleri Gelir ve Vergi Dairesi Müdürüne teslim eder: Vergi Dairesi müdürüne teslimi * Para miktarının güncelleştirilmesi önerilmiştir.
İlçe Tapu Amirine bildirim Tereke tenfiz mukayyitliklerinde Kullanılacak mühürler (a) Bir vasiyetname veya tereke tenfiz yetkisi tevdi edildiği veya vasiyetnameye bağlı tereke idare yetkisi belgesi tevdi edildiği durumlarda, vasiyetnamenin bir suretini ; (b) Tereke idare yetkisi belgesi tevdi edilen her durumda yetki tevdii belgesinin bir suretini veya alıntısını. 7.(1) Vasiyetnamenin herhangi bir taşınmaz malı etkilediği durumlarda, kendisine vasiyetname veya tereke tenfiz yetkisi veya vasiyetnameye bağlı tereke idare yetkisi belgesi tevdi edilen kişi, tevdi tarihinden sonra on gün içerisinde bu gibi malın bulunduğu ilçenin Tapu Amirine yazılı bildirimde bulunarak bildirimde vasiyetnamenin etkilediği taşınmaz malların bir listesini verir. (2) Vasiyetname bırakılmadan ölüm durumunda bir tereke idare yetkisi tevdi edildiğinde, veya 49. madde uyarınca bir emir verildiğinde, idare edilecek terekede herhangi bir taşınmaz mal bulunuyorsa, idare memuru veya 49. madde uyarınca atanan memur, tevdi veya emir tarihinden on gün içerisinde, bu gibi malın bulunduğu ilçenin Tapu Amirine yazılı bildirimde bulunarak bildirimde terekenin kapsadığı taşınmaz malların bir listesini verir. 8.(1) Tereke tenfiz baş mukayyitliğinde ve her tereke tenfiz mukayyitliğinde Yüksek Mahkeme Başkanının zaman zaman direktif vereceği biçimde mühür veya mühürler kullanılır. (2) Yukarda belirtilen mühürlerle mühürlenmiş olan tüm vasiyetname veya tereke tenfiz yetki belgeleri, tereke idaresi yetki belgeleri, emirler ve diğer enstrümanlar, daha başka kanıt gerekmeden ülkenin her tarafında şahadet olarak kabul edilir. III. KISIM VASİYETNAMELERİN MUHAFAZA İÇİN VERİLMESİ, ORTAYA ÇIKARILMASI VE İBRAZI Vasiyetnamelerin muhafaza için verilmesi 9.(1) Herhangi bir kişi, Tüzüklerle saptanacak harçları ödemesi ve Tüzüklerin kurallarını yerine getirmesi üzerine vasiyetnamesini, emniyet altında muhafaza edilmesi için hayatta iken bir tereke tenfiz mukayyidine teslim edebilir. (2) Vasiyetnameyi yapanın vasiyetnamesini geri çekmesi dışında, bu şekilde teslim edilen bir vasiyetname Mahkeme onayı olmaksızın mukayyitlikten alınamaz ve mukayyitlik dışına çıkarılamaz ve saptanabilecek belirli koşullar dışında açılamaz. (3) Bir vasiyetname açıldığında saptanmış harcın ödenmesi üzerine suretleri ilgili taraflara teslim edilebilir. (4) Bu şekilde muhafaza için teslim edilen her vasiyetname için tereke tenfiz baş mukayyidine bildirimde bulunulur ve tereke tenfiz baş mukayyidi, tereke tenfiz mukayyitlikleri için saptandığı şekilde vasiyetname yapanların bir sicilini ve isimlerinin alfabetik dizinini tutar. Muhafaza için verilen 10.(1) Hayatta iken Tüzükler uyarınca muhafaza için bir vasiyetname veya ek vasiyetname yatırmış olan bir kişinin öldüğü ve bu vasiyetnamenin açılması için
vasiyetnameler hakkında ilgili kişilere duyuru harekete geçilmediği, veya ölüm tarihinden sonra da makul bir süre içinde (dört ayı geçmeyen) harekete geçilmesinin olası görülmediği Mahkemeye gösterilirse, Mahkeme, vasiyetnamenin varlığını ve gerekirse içerdiklerini, ilgili olması muhtemel herhangi bir kişinin bilgisine getirmek için, meselenin hal ve koşullarının gerektirdiğine kanaat getirdiği işlemleri yapabilir.. (2)Yukarıdaki (1). fıkra uyarınca yapılan herhangi bir işlem için tutanak tutulur ve tutanak Mahkeme tarafından imzalanarak vasiyetnameyle birlikte tutulur. Vasiyetnam11. * (1) Tasarruf veya kontrolünde ölmüş bir kişiye ait vasiyetname veya elere ilişkin vasiyetname niteliğinde olan veya vasiyet niyetiyle yapılmış olduğu anlaşılan evrakın vs. herhangi bir kâğıt veya yazı bulunduran herhangi bir kişi, aslını derhal ibrazı Mahkemenin tereke tenfiz mukayyidine teslim eder. Herhangi bir kişi, ölen kişinin ölümü hakkında bilgi sahibi olduğu tarihten sonra on dört gün içerisinde bu gibi evrakı teslim etmeyi ihmal ederse, Mahkemenin bu kişinin durumu ile meselenin diğer hal ve koşullarını dikkate aldıktan sonra, çarptırmayı uygun göreceği ancak elli Kıbrıs Lirasını geçmeyen bir para cezasına çarptırılabilir. (2) Vasiyetname veya vasiyetname niteliğinde olan veya vasiyet niyetiyle yapılmış olduğu anlaşılan ölen bir kişiye ait herhangi bir kağıdın, bir kişinin tasarruf veya kontrolünde olduğu anlaşıldığında Mahkeme, tenfiz veya tereke idaresine ilişkin bir dava veya yargısal işleminin askıda bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, kâğıdı ibraz etmesi ve Mahkemeye getirmesi için bu kişiye seri usul yoluyla emir verebilir. (3) Herhangi bir kişinin vasiyetname veya vasiyetname niteliğinde olan veya vasiyet niyetiyle yapılmış olduğu anlaşılan herhangi bir kağıt hakkında bilgi sahibi olduğuna inanmak için haklı sebepler bulunduğu anlaşıldığında (kâğıdın tasarruf veya kontrolünde olduğunun gösterilmemesine rağmen) Mahkeme tereke tenfiz veya tereke idaresine ilişkin bir dava veya yargısal işleminin askıda bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, bu kişinin kağıt ile ilgili olarak Mahkemede sorgulanmasını veya yazılı sorularla sorgulanmasını ve bu amaçla Mahkemeye gelmesini ve sorgulandıktan sonra kâğıdı ibraz ederek Mahkemeye teslim etmesini seri usulle, emredebilir. IV.KISIM VASİYETNAME VEYA TEREKE TENFİZ YETKİSİ VEYA TEREKE İDARE YETKİSİ TEVDİLERİ Veraset 12. Veraset Vergisi Yasasının 47.maddesi kuralları yerine getirilene kadar bu vergisi Yasa uyarınca hiç bir vasiyetname veya tereke tenfiz veya tereke idare yetkisi ödenene tevdi edilmez. kadar yetki tevdi edilmemesi 67/1962 46/1983 35/1989 71/1993 26/1996 * Para miktarının güncelleştirilmesi önerilmiştir.
Tereke tenfiz mukayyitliklerinde tereke tenfiz ve idare yetkisi tevdileri 13.(1) Genel şekilde tereke idare veya tenfiz yetkisi tevdii,tereke tenfiz mukayyitleri tarafından, Mahkeme adına ve Mahkemenin vereceği özel veya genel talimata bağlı olarak ve mukayyitliğin mührü altında yapılabilir ve bu gibi herhangi bir yetki ölmüş kişinin ülkenin her yerindeki terekesi için etkili olur. (2) Tereke tenfiz mukayyidi, münazaa bulunan herhangi bir meselede münazaa sonuçlandırılıncaya kadar, veya Mahkemenin talimatını almaksızın tenfiz veya idare yetkisi tevdi edilmemesi gerektiğini gördüğü herhangi bir meselede tereke tenfiz veya idare yetkisi tevdi etmez. (3) Bir tereke tenfiz mukayyidi, bir tereke tenfiz veya idare yetkisi tevdii için yapılmış bir istidanın onaylanıp onaylanmaması gerektiği hususunda şüpheye düştüğü durumlarda, veya bir yetki tevdiine veya bir yetki tevdii istidasına ilişkin bir sorun ortaya çıktığında, meseleyi direktif için Mahkemeye havale eder, ve Mahkeme tereke tenfiz mukayyidine, vermeyi lüzumlu göreceği talimatlar uyarınca meselede işleme devam etmesi için direktif verebilir, veya mukayyidin konu ile ilgili olarak daha ileri bir işlem yapmasını yasaklayarak yetki tevdii için istida yapan tarafı soruna çare bulunması için Mahkemeye istida yapmaya bırakır. Kanıtlanıncaya kadar Vasiyetnamenin etkisizliği. Vasiyetnam enin tenfiz memuruna gelip vasiyetnameyi kanıtlaması için bildirim Vasiyetname tenfiz memurunun vasiyetnameyi kanıtlama hakkının sona ermesi İdarenin kime tevdi edileceği 14. Bir vasiyetnamenin kanıtlanıncaya kadar herhangi bir etkisi yoktur. 15. Mahkeme resen veya vasiyetname tahtında bir menfaat talebinde bulunan herhangi bir kişinin istidası üzerine, vasiyetnamede, varsa, ismi belirtilen vasiyetnameyi tenfiz memurlarına Mahkemeye başvurarak vasiyetnameyi kanıtlamaları, veya vasiyetnameyi tenfiz yetkisi almayı reddettiklerini bildirmeleri için çağrı yapan bildirimde bulunur, ve tenfiz memurları veya bazıları veya tenfiz memurlarından biri bildirimin yapıldığı tarihten sonra on dört gün içerisinde Mahkemeye başvurarak bildirim uyarınca vasiyetnameyi kanıtlar veya tenfiz yetkisi almayı reddeder 16. Bir vasiyetname ile tenfiz memuru atanan bir kişi :- (a) Vasiyeti yapanın ölümünden sonra hayatta olmakla beraber vasiyetnameyi tenfiz yetkisini almadan ölürse ; veya (b) Vasiyetnameyi tenfiz yetkisi almak için Mahkemeye çağrıldığı halde çağrı uyarınca Mahkemeye gelmezse; veya (c) Vasiyetnameyi tenfiz memuru olmayı reddederse, tenfiz memurluğuna ilişkin tüm hakları sona erer, ve vasiyetnameyi yapanın temsiliyeti ve terekesinin idaresi, o kişi tenfiz memuru atanmamış gibi intikal eder ve işlem görür. 17. Mahkeme, idare yetkisi tevdi ederken ölen kişinin terekesinde veya terekenin satılmasından sağlanacak hasılatta menfaati olan tüm kişilerin haklarını dikkate alır, ve, özellikle, vasiyetnameye bağlı idare yetkisini
hususunda Mahkemenin takdir yetkisi Vasiyetnameye bağlı idare vasiyetname gereğince kendisine miras bırakılan bir kişiye tevdi edebilir ve böyle bir idare, Mahkemenin uygun göreceği herhangi bir şekilde sınırlı olabilir. Ancak ; (a) Ölen kişi, terekesi ile ilgili olarak hiç bir vasiyet bırakmadan ölmüşse, idare yetkisi istida yapmaları halinde ölenin varislere kalan mütebaki terekesinde (residuary estae) menfaati olan kişiye veya kişilere verilir; (b) Ölen kişinin terekesi borçları ödemeye yeterli değilse veya başka herhangi bir özel durumdan dolayı Mahkeme, bu koşul kuralı olmasa idi yasa gereğince idare yetkisi alma hakkına sahip olacak olan kişiden başka bir kişiyi idare memuru atamanın gerekli ve uygun olacağı kanısına varırsa, bu Yasanın içerdiği herhangi bir kurala bakılmaksızın uygun göreceği bir kişiyi idare memuru olarak atayabilir ve bu kural altında tevdi edilen bir idare yetkisi Mahkemenin uygun göreceği şekilde sınırlı olabilir. 18. Vasiyetnameye bağlı tereke idaresi yetkisi aşağıda belirtilen hallerde tevdi edilebilir; (a) Vasiyetnamede vasiyetnameyi tenfiz memuru atanmadığında ; (b) Vasiyetnamede atanan tenfiz memuru vasiyeti yapanın hayatta bulunduğu sırada ölmüşse, veya vasiyeti yapanın ölümünden sonra vasiyeti kanıtlamadan ölmüşse ; (c) Vasiyetnameyi tenfiz memuru görevi reddetmişse, veya Mahkemenin mutat olarak uyguladığı usul uyarınca celbedildiği halde isbat-ı vücut etmemişse; (d)vasiyetnameyi tenfiz memuru ataması belirsizlik nedeniyle geçersiz ise ; (e) Mahkeme, 17. maddenin verdiği takdir yetkisini kullandığında ; (f) Vasiyetnameyi tenfiz memurunun ergin olmaması, akıl hastası olması veya başka bir kısıtlılığı bulunması veya yargı yetkisi alanı dışında ikamet etmesi nedeniyle ehliyetsiz olduğunda. Sınırlı yetki 19. Vasiyetname veya tereke tenfiz veya tereke idare yetkileri mallarla ilgili tevdileri olarak veya özel bir amaç için süreyle sınırlı olabilirler, ve bu Yasa ve Tüzüklerin kurallarına bağlı kalınması koşuluyla, Mahkeme veya mukayyitler bu gibi yetkileri tevdi ederlerken ilgili zamanda İngiltere de uygulanmakta olan tereke tenfiz uygulamalarını izlerler. Yargısal 20.(1) Ölmüş bir kişinin vasiyetnamesinin geçerliliğine veya tenfiz veya idare işlemlerin yetkisi tevdii elde edilmesine, yetkinin geri alınmasına veya iptaline ilişkin askıda herhangi bir yargısal işlemin askıda bulunduğu durumda, Mahkeme ölen bulunduğu kişinin terekesinin idaresi yetkisini, mütebaki terekenin dağıtılması dışında bir durumlarda alelade tereke idare memurunun tüm hak ve yetkilerine sahip olacak olan bir idare idare memuruna tevdi edebilir; ve böyle bir idare memuru Mahkemenin doğrudan doğruya kontrolüne tabi olarak ve Mahkemenin talimatı uyarınca icraatta bulunur. (2) Mahkeme, bu madde uyarınca atanan bir idare memuruna ölenin terekesinden uygun göreceği miktarda makûl bir ücret tahsis eder. Şahsi temsilcinin 21.(1) Bir kişinin ölüm tarihinden itibaren on iki ay geçmesine rağmen, kendisine ölenin terekesinin idaresi yetkisi tevdi edilmiş olan bir şahsi temsilci
yurt dışında Mahkemenin bölgesel yargı yetkisi alanı dışında ikamet ediyorsa, Mahkeme, olduğu herhangi bir alacaklının veya ölenin terekesinde menfaati olan kişinin durumda istidası üzerine, istida sahibine ölenin terekesinin saptanmış biçimde özel özel idare idaresi yetkisini tevdi edebilir. yetkisi tevdii (2) Mahkeme, özel idare yetkisi tahtında idare memuru olan kişinin taraf olduğu herhangi bir yargısal işlem amacı bakımından, ölmüş kişinin terekesine ait herhangi bir para miktarının veya menkul kıymetlerin Mahkemeye devredilmesini emredebilir ve herkes böyle bir emre itaat eder. (3) Özel idare memurunun taraf olduğu herhangi bir yargısal işlemin askıda bulunduğu esnada şahsi temsilci görev yapabilecek yetiye sahip olarak Mahkemenin bölgesel yargı yetkisi alanı içine dönerek ikamet etmeye başlarsa, bu şahsi temsilci yargısal işleme taraf yapılır, ve özel idare ile yargısal işlemin masrafları ve bunlara arızi masraflar, işlemlerin askıda bulunduğu Mahkemenin emretmeyi uygun göreceği kişi tarafından ve fondan ödenir. Vasiyetnameyi tenfiz memurunun ergin olmadığı süre içinde idare Şahsi temsilci sayısına ilişkin kural 22.(1) Ergin olmayan bir kişinin bir vasiyetnamenin yegane tenfiz memuru olması halinde, bu kişi on sekiz yaşına gelinceye kadar, terekeyi idare yetkisi vasiyetnameye bağlı olarak vasisine veya Mahkemenin uygun göreceği başka bir kişiye tevdi edilir, ve küçük on sekiz yaşına geldiği zaman vasiyetnameyi tenfiz yetkisi kendisine tevdi edilir ancak bu yetki kendisine daha önce tevdi edilemez. (2) Vasiyetname bırakan bir kişi vasiyetnamesinde vasiyetnameyi tenfiz memuru olarak ergin olmayan bir kişiyi atarsa, kendisine bu madde uyarınca vasiyetnameyi tenfiz yetkisi tevdi edilmedikçe ve edilinceye kadar, bu atama ergin olmayan kişiye ölenin malındaki herhangi bir menfaatin devri hususunda etkili olmaz, veya herhangi bir amaç bakımından ergin olmayan kişiyi şahsi temsilci yapma etkisini yapmaz. 23.(1) Ayni mal için dörtten çok kişiye vasiyeti veya terekeyi tenfiz veya terekeyi idare yetkisi tevdi edilemez; ve vasiyetname uyarınca veya vasiyetnamesiz ölümde ergin olmayan kişi veya kişiler söz konusu olduğunda veya ömür boyu yararlanma hakkı veren bir menfaat doğarsa, idare yetkisi, ya başka bir kişi ile birlikte veya, tek başına bir kamu görevlisine ya da en az iki kişiye tevdi edilir. (2) Sadece bir şahsi temsilcinin bulunduğu ve bunun da kamu görevlisi olmadığı hallerde, Mahkeme, bir menfaat sahibi ergin yaşa gelinceye kadar veya ömür boyu yararlanma hakkı veren menfaatin varolmaya devam ettiği sürece ve tereke tam olarak idare edilinceye kadar, menfaat sahibi herhangi bir kişinin veya bu gibi bir kişinin vasisinin, idare memurunun veya kabz memurunun istidası üzerine vasiyetname veya tereke tenfiz tüzük ve emirnameleri uyarınca halen atanmış şahsi temsilciye ek olarak bir veya daha çok şahsi temsilci atayabilir. Tereke 24.(1) Vasiyeti veya terekeyi tenfiz veya terekeyi idare yetkisi tevdii için yapılan tenfiz bir istidaya karşı itirazda bulunulmamış olmasına karşın, tereke tenfiz mukayyidinmukayyidi istidayı reddederse, müstedi, tereke tenfiz mukayyidinin kararının in ret gözden geçirilmesi için istida yoluyla Mahkemeye başvurabilir.
kararına karşı istinaf (2) Mahkeme bu istidanın dinlenmesinde, resen veya herhangi bir kişinin istidası üzerine, vasiyetnameye ilişkin veya tereke idare yetkisi tevdiine ilişkin istidadaki yemin varakasını veya varakalarını yapan kişileri celbederek bu kişilerin daha ileri sorgulamasını yapabilir, veya vasiyetname veya tereke tenfiz yetkisi veya vasiyetnameye bağlı veya vasiyetnamesiz tereke idare yetkisi tevdi edilip edilmeyeceğini karara bağlamak için gerekli görülebilecek daha ileri şahadet dinleyebilir. (3) Mahkeme kararı aleyhine Yüksek Mahkemeye istinaf edilebilir. Ölenin vasiyetname bıraktığı durumlarda terekenin intikali Ölenin kısıtlı varis bıraktığı durumlarda terekenin intikali Yetki tevdii yapılmamış durumda vasiyetnam esiz ölenin terekesinin intikali V. KISIM YETKİ TEVDİİ ÜZERİNE VE DAHA SONRA İDARENİN TAMAMLANMASI ÜZERİNE TEREKENİN İNTİKALİ 25. Bir vasiyetname veya tereke tenfiz yetkisi veya vasiyetnameye bağlı tereke idare yetkisi tevdi edilmesinden başlayarak ve ondan itibaren, ölenin terekesi (mahfuz hisse ve vasiyetname ile verilmemiş bölüm dahil ) üzerindeki hak ve yükümlülükler, ölen kişinin öldüğü tarihten başlayarak şahsi temsilcisine geçmiş sayılır. * 26.(1) Hiçbir vasiyetname bırakmadan ölen ve kısıtlı varisler ve yüz Kıbrıs Lirasını aşan değerde mal bırakan herhangi bir kişinin ölümü üzerine, bu mal, idare yetkisi tevdi edilinceye kadar, veya terekenin bu Yasanın 49. maddesi uyarınca serian idaresi için bir emir ısdar edilinceye kadar, ölenin mutat olarak ikamet ettiği ilçenin Kaza Mahkemesi Başkanına, ve ölen kişi ülke dışında ikamet ediyorsaydı Lefkoşa Kaza Mahkemesi Başkanına geçer. (2) Tereke idare yetkisi belgesi tevdiinden veya 49. madde tahtında bir emrin ısdarından başlayarak ve ondan itibaren, ölenin malı, duruma göre, idare memuruna veya 49.madde uyarınca atanan görevliye geçer. * * 27. Bir tereke için idare yetkisi tevdi edilmediğinde, ve bir kişinin hiçbir vasiyet bırakmadan öldüğü ve kısıtlı herhangi bir varis bırakmadığı veya (kısıtlı varisleri varsa) sadece yüz Kıbrıs lirasını aşmayan değerde mal bıraktığı hallerde ve 49. madde uyarınca serian idare için bir emir ısdar edilmediğinde aşağıdaki kurallar uygulanır : (1)(a) Ölenin terekesi borçları ve yükümlülükleri ile yükümlü kalır ; (b) Tereke, bu yüküme bağlı olarak varislere geçer ve intikal eder; (c) Bir varis ölenin borç ve yükümlülüklerinin ölen kişiden eline geçen malın değerine kadarını veya bu malın satışından sağlanan hasılatın değerine kadarını ödemekle yükümlü olur; (d) Mahkeme, re sen veya menfaat sahibi bir tarafın istidası üzerine, varisleri ya terekeyi idare yetkisi belgesi almaya ya da terekenin dağıtımının hesabını vermeye çağırır. (2)(a) Ölen kişinin ölümünden sonra (bu ve 28. maddede on sekiz aylık süre olarak anılacak olan) on sekiz aylık bir süre geçinceye kadar, ölen kişinin hiç bir malı ölenin bir varisinden başka herhangi bir kişiye satılamaz veya borç icrası nedeniyle veya başka surette bir varisten başka birine devredilemez. * Para miktarının güncelleştirilmesi önerilmiştir. * Para miktarının güncelleştirilmesi önerilmiştir.
Ancak, aşağıda belirtilen malların satışı veya devri böyle bir yasağa tabi olmaz. : (i) Bozulabilen satış metası eşya ; (ii) Ölenin borç ve yükümlülüklerini ödenmesi için satılan veya devredilen mal ; veya (iii)tapu ve Kadastro Dairesi Müdürünün Taşınmaz Mal ( Tasarruf, Kayıt ve Takdir ) Yasasının 28. maddesinden 33. maddeye kadar olan maddelerinin kendisine verdiği Bölüm 224 yetkiyi kullanarak mübadele ettiği veya devrettiği taşınmaz mallar. Bölüm 6 Bölüm 224 (b) Hukuk Muhakemeleri Usulü Yasası veya Taşınmaz Mal (Tasarruf, Kayıt ve Takdir) Yasasının içerdiklerine bakılmaksızın, ölenin taşınmaz malına, ölene ait bir borçtan başka herhangi bir borç yükletilemez ve ölenin taşınmaz malı, on sekiz aylık süre sona erinceye kadar ölenin veya varislerinden başka herhangi bir kişinin adına kaydedilemez meğer ki bu devir veya kayıt, hemen bir önceki paragrafın şart bendinin (ii) ve (iii) paragraflarında belirtilen amaçlar için yapılsın; (c) ölenin malının bu maddenin izin vermediği herhangi bir satışı veya devri geçersiz olur. Varislere geçen terekenin idare yetkisinin tevdii 28. 27. madde uyarınca varislere geçmiş ve intikal etmiş olan bir terekeye ilişkin idare yetkisi belgesi tevdi edildiğinde aşağıda serdedilen kurallar uygulanır ; (a) Ölenin malı varislerde kalmayıp idare memuruna geçer: Ancak bir varise tahsis edilmiş olan veya 27.maddenin (2). fıkrasının (a) bendinin koşul bendi uyarınca satılmış veya devredilmiş olan bir mal, idare memuruna geçmez ; (b) Bir varise tahsis edilmiş olan mal ile ilgili olarak aşağıdaki kurallar uygulanır : (i) Bu bent kuralları, bir varise tahsis edilen ve on sekiz aylık süre sona erdikten sonra ve varis tereke idaresi yetkisi belgesi için yapılan istida hakkında ihbar sahibi olmadan önce, veya ( böyle bir ihbar alınmamışsa ) idare yetkisinin tevdi edildiği tarihten önce, hükümlü bir borcun istirdadı için icra yoluyla satılan mala veya bu varisin bir satın alana devrettiği mala uygulanmaz ; (ii) Bir varise tahsis edilmiş olup (i). bendde öngörüldüğü biçimde satılmamış veya devredilmemiş bir mal, tereke idare yetkisinin tevdi edildiği tarihten sonra bir aylık bir süre geçmeden önce satılamaz veya devredilemez; (iii) İdare memuru, idare yetkisini aldığı tarihten başlayarak bir ay içerisinde yetkiyi tevdi etmiş olan mukayyitliğe, böyle bir malın veya herhangi bir kısmının ölen kişinin borç ve yükümlülüklerini ödemek için gerekli olup olmadığına dair bir beyanname dosyalar ; (iv) Mal bu amaç için gerekli ise, idare memuru beyannameyi dosyaladıktan sonra, bu gibi malın taşınmaz mal olan bölümü üzerine ölenin borçlarını varisin bir hükümlü alacaklısının yükletip kaydettirdiği herhangi bir yükümlülükten öncelikli olarak bir yükümlülük olarak kaydettirme hakkı dahil, varisin herhangi başka hükümlü alacaklılarından öncelikli olarak varisin bir hükümlü alacaklısının sahip olduğu tüm haklara sahip olur; (c) Bu madde amaçları bakımından bir varise tahsis edilmiş mal ölenin malından, yararlanma sahipliği (beneficial ownership) terekedeki payı veya payının bir bölümü olarak bir varise devredilmiş, veya öteki varislerin bu devire
Varislerin aklayarak dava edebilecekl eri koşullar rızalarının alınmış olduğu malı ya da mal, taşınmaz mal ise, varisin adına kaydedilmiş olan malı anlatır ; (d) İdare memuru bir varisin payını hesaplarken, ölenin malından varisin aldığı herhangi bir malı ve itfa ettiği ölene ait herhangi bir borç veya yükümlülüğü dikkate alır. 29.(1) Ölen bir kişinin herhangi bir varisi, bu madde uyarınca bir sertifika verilmesi için ölen kişinin mutat olarak veya son ikamet ettiği ilçenin tereke tenfiz mukayyidine istida ile başvurabilir. Bu gibi bir istida ölen kişinin varislerinin adını ve bu varislerin herhangi birinin kısıtlılık durumu olup olmadığını gösteren bir beyanname; değeri dahil malının tam bir envanterini gösteren bir beyanname ve terekeye olan borçları gösteren bir beyanname, ve varisler ve envanterle (bu maddede müstedi tarafından dosyalanan envanter olarak anılacaktır)ilgili beyannamenin en iyi bilgi ve inançlarına göre doğru olduğunu tasdik eden ve müstedi ile ölenin mutat ikamet yerinin muhtarı tarafından yapılan bir yemin varakası ile birlikte sunulur. (2) Tereke tenfiz mukayyidi bu madde uyarınca bir sertifika vermeden önce, müstediden yemin varakası ile daha fazla bilgi sunmasını, veya tereke tenfiz mukayyidinin direktif verebileceği ilanları yayımlamasını isteyebilir. (3) Müstedinin (1) ve (2). fıkra kurallarını yerine getirmesi üzerine tereke tenfiz mukayyidi; * (a) Ölenin terekesinin brüt değerinin ( borçlarla cenaze masraflarının ödenmesinden önce ) beş yüz Kıbrıs Lirasını aşmadığından ; (b) Terekenin 26. maddenin (1). fıkrası uyarınca Kaza Mahkemesi Başkanına geçmediğinden; (c) Bu tereke için idare yetkisi tevdi edilmediğinden veya edilmesi için askıda bir istida bulunmadığından ; ve (d) Kişinin ölümünden on dört gün geçmiş olduğundan tatmin olursa, varislerin isimlerini gösteren bir sertifika ısdar edebilir. (4) Ölen kişiye olan herhangi bir borcu bu varislere ödeyen veya ölen kişiye ait herhangi bir malı bu varislere teslim eden ve varislerden bir makbuz alan herhangi bir kişi, ilgili borç veya malın müstedinin dosyaladığı envanterde beyan edilmiş olması koşuluyla, böylece ödenen borç veya teslim edilen mal hususunda geçerli biçimde aklanmış olur. (5) Sertifikada adı yazılı varisler, müstedinin dosyaladığı envanterde gösterilen herhangi bir malın istirdadı için bir şahsi temsilci gibi ayni şekilde dava açabilirler; ve bu madde uyarınca verilen bir sertifikada zikredilen varislerin açtığı dava dışında varisler hiçbir dava açamaz. (6) Mahkeme resen veya ilgili herhangi bir kişinin istidası üzerine, müstedinin dosyaladığı evrakta beyan edilen hususların herhangi birinin doğru olmadığından, veya sertifikaya konu terekeye ilişkin idare yetkisi tevdii ile ilgili olarak yapılan bir istidanın onaylanması gerektiğinden tatmin olursa, bu madde uyarınca verilen sertifikayı feshedebilir veya tadil edebilir; ve bu şekilde feshedilen herhangi bir sertifika Mahkemeye teslim edilerek iptal edilir ; Ancak, iyi niyetle hareket ederek, bir terekenin alacağı olan bir borcu ödeyen veya ölene ait bir malı teslim eden herhangi bir kişiye sertifika uyarınca verilen bir aklama, sertifikanın feshedilmesi nedeniyle geçersiz olmaz. * Para miktarının güncelleştirilmesi önerilmiştir.
aklanmışlığı edilmesi, sertifikanın iptali ile geçersiz olmaz. (7) Tereke tenfiz mukayyidi, bu madde uyarınca ısdar edilen her sertifikanın bir suretini tereke tenfiz baş mukayyidine gönderir, ve sertifika evvela yukarıdaki fıkra uyarınca feshedilmedikçe sertifikada zikredilen tereke ile ilgili olarak idare yetkisi tevdi edilmez. 30. Her kim alacaklılara hile yaparak veya tam değerde ivaz vermeden, ölen bir kişinin herhangi bir malını elde eder, alır veya elinde bulundurursa veya ölenin terekesinin alacağı olan bir borcun veya yükümlülüğün kaldırılması etkisini yapan bir fiilde bulunursa, (a) Ölen kişinin ölüm tarihinde kendisine değer taşıyan bir ivaz karşılığında ve hilesiz olarak borçlu olduğu herhangi bir miktar; ve Yaptığı ve bir şahsi temsilcinin ödemesi doğru olabilecek herhangi bir ödeme çıkarıldıktan sonra, aldığı veya eline geçen mal veya serbest bıraktığı borç veya yükümlülük miktarından kendi kusuru ile yetkisiz tenfiz memuru olarak sorumlu tutulur. Ancak bu madde kuralları, 27. madde kuralları uyarınca ve onlara bağlı olarak, ölen bir kişinin herhangi bir malını elde eden, alan veya elinde bulunduran bir varise uygulanmaz. VI. KISIM İDARE. Birinci Bölüm Genel Kurallar. Şahsi temsilcinin yetki ve görevleri Şahsi temsilcinin satış vs. yetkisi 31.(1) Bir vasiyetnameyi tenfiz memuru, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin herhangi bir Yasasının öngördüğü veya öngöreceği farklı kurallar saklı kalması koşuluyla, ahkâmı umumiye ve nisfet hukuku ilkelerinin kendisine verdiği ve yüklediği yetki ve görevlere sahiptir. (2) Ölen bir kişinin terekesinin idaresi yetkisi kendisine tevdi edilen herkes, tevdi edilen yetkideki sınırlandırmalara bağlı olarak, ölenin vasiyetnamesinin tenfiz memuruymuş gibi ayni hak ve sorumluluklara sahip olur ve ayni şekilde hesap vermekle yükümlüdür. 32.(1) Şahsi temsilci, ölenin taşınmaz mallarından, cenaze masrafları ile vasiyetnamenin öngördüğü masrafları ve ölen kişinin tüm gerçek borçlarını ödemek için gerekli olan kadarını satma yetkisine sahip olup, bu malı ipoteğe koyarak veya bu mal üzerinde yükümlülük yaratarak parasal kaynak sağlayabilir. (2) Bu maddenin verdiği yetkiler ölenin vasiyetnamesi ile tenfiz memuruna verilen herhangi bir yetkiyi sınırlandırır şeklinde yorumlanmaz. Ölenin terekesini hileli yollardan elde eden veya alıkoyan kişinin sorumluluğu Mahkemenin satış vs. kolaylaştırmak amacıyla Mahkeme, şahsi temsilciye o amaçla verilmiş yetki 33.(1) Ölenin terekesinin hak sahipleri arasında yasaya göre dağıtımını emretme mevcut olmadığından yapamadığı için, kanısınca uygun gördüğü şekilde, yetkisi terekenin herhangi bir bölümünün satılmasını, kiralanmasını, ipotek verilmesini, teslimini veya serbest bırakılmasını, taksimini veya başka şekilde
Bölüm 224 Ölümün bazı dava sebeplerine etkisi Bölüm 148 9/1976 elden çıkarılmasını emredebilir. Ancak Mahkeme, Taşınmaz Mal (Tasarruf, Kayıt ve Takdir ) Yasasının 27.maddesi kurallarına aykırı düşecek herhangi bir taşınmaz mal bölünmesi veya taksimi için emir vermez. (2) Bu madde uyarınca verilen bir emir Mahkemenin koymayı uygun göreceği kayıt ve koşullara bağlı olarak verilebilir ve Mahkeme bu madde uyarınca malın elden çıkarılması sonucu sağlanan herhangi bir paranın ne tarzda harcanacağı veya dağıtılacağı hususunda talimat verebilir. (3) Mahkeme, bu madde uyarınca verdiği bir emri zaman zaman iptal veya tadil edebilir veya herhangi bir yeni veya ek emir verebilir. (4) Bu madde uyarınca Mahkemeye yapılacak bir istida, bir şahsi temsilci tarafından veya ölenin terekesinde menfaati veya yararlanma hakkı olan herhangi bir kişi (beneficiary) tarafından yapılabilir. 34.(1) Bu madde kurallarına bağlı kalınması koşuluyla, bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra herhangi bir kişinin ölümü üzerine aleyhine olan tüm dava sebepleri ile kendisinin sahip olduğu tüm dava sebepleri, hale göre, terekesinin aleyhine veya yararına geçerliliklerini korurlar: Ancak bu fıkra zem ve kadihle ilgili dava sebeplerine uygulanmaz. (2) Bir dava sebebi, ölen kişinin terekesi yararına yukarıda sözü edildiği biçimde geçerli olarak kaldığında, bu kişinin terekesi yararına istirdat edilebilen zarar ziyan ; (a) İbret olsun mülahazasıyla verilen türden zarar ziyan (exemplary damages) içermez ; (b) Evlenme vaadinin ihlali halinde, ihlalden o kişinin terekesini uğrattığı kadar, eğer varsa, zararla sınırlı tutulur; (c) Bu kişinin ölümüne, dava sebebini doğuran fiil veya ihmal sebep olmuşsa, ölümü sonucu terekesinin uğradığı herhangi bir kayba veya kazanıma atıfta bulunulmadan hesaplanır; sadece, cenaze masrafları için bir miktar dahil edilebilir. (3) Haksız fiiller Yasası altında veya 1976 Mahkemeler Yasasının 38. maddesinin (d) fıkrasının öngördüğü ahkamı-umumiye ye bağlı haksız fiillerden doğan ve bu madde uyarınca ölenin terekesi aleyhine geçerli olmaya devam eden bir dava sebebi ile ilgili olarak hiçbir yargısal işlem yapılamaz, meğer ki (a) Bu gibi bir dava sebebi ile ilgili olarak aleyhine başlatılmış olan yargısal işlemler ölüm tarihinde askıda bulunsun; veya (b) Dava sebebi ölümünden altı aydan daha önce olmayan bir zaman içerisinde doğmuş olsun, ve şahsi temsilcisi, temsilciliği aldıktan sonraki altı ay içerisinde dava sebebi ile ilgili olarak yargısal işlemi başlatsın; ve böyle bir temsilciliğin ölen kişinin ölümünden başlayarak iki yıl içinde alınmaması halinde o tarihten geç olmamak üzere yargısal işlem başlatılsın. (4) Herhangi bir kişi herhangi bir fiili veya ihmali sonucu bir zarara sebep olduğunda, zarara sebebiyet verdiği zamandan önce veya zararla eşzamanlı olarak ölmüşse, böyle bir fiil veya ihmal ile ilgili olarak bu Yasa amaçları bakımından, sebep olduğu zarardan sonra ölmüş olsaydı doğacak olan dava sebebi ölümünden önce doğmuş ve var sayılır. Bölüm 148 (5) Bu Yasanın ölen kişilerin terekeleri yararına tanıdığı haklar Haksız Fiiller Yasasının veya başka herhangi bir Yasanın veya ülkede yürürlükte olan bir İngiliz Parlamentosu Yasasının ölenin bakmakla yükümlü olduğu kişiler için öngördüğü haklara ek olarak öngörülmekte olup onları azaltmaz veya kaldırmaz.
Şahsi temsilcinin terekesinin sorumluluğu (6) Aleyhine yargısal işlemlere başvurulması bu maddeye dayanarak mümkün olan bir tereke, iflâs idaresi altında ise, başvurulması mümkün yargısal işlemlerdeki dava masrafları ile ilgili herhangi bir yükümlülük, bir sözleşme, vaat veya tröst ihlalinden başka surette doğmuş miktarı belirlenmemiş zarar ziyan (unliquidated damages) niteliğinde bir talep olduğuna bakılmaksızın, terekenin idaresinde kanıtlanabilen bir borç sayılır. (7) 29.madde kurallarına bağlı kalınması koşuluyla, bu madde altındaki yargısal işlemler amaçları bakımından, ölen kişinin terekesini, şahsi temsilcisinden başka hiçbir kimse temsil edemez. 35. Bir ölen kişinin şahsi temsilcisi olan bir kişi, (kendi kusuru ile yetkisiz bir vasiyetname tenfiz memuru dahil) ölenin malının herhangi bir kısmını israf veya gasp eder veya sahiplenir ve ölürse, bu kişinin şahsi temsilcisi temerrüt eden kişi hayatta olmuş olsaydı sorumlu olacağı surette bu israf veya gasp veya sahiplenmeden temerrüt edenin mevcut aktifleri ölçüsünde sorumlu ve yükümlü olur. İyi niyetle hareket eden şahsi temsilcinin korunması Hayatta kalan vasiyetname tenfiz memurunun hakları Vasiyetnam eyi tenfiz memurunun idaresinin esas vasiyeti yapanı temsil etmesi 36.(1) Bir temsilcilik uyarınca iyi niyetle bir ödeme yapan veya terekeye ait bir şeyi elden çıkaran, veya ödemenin veya elden çıkarmanın yapılmasına izin veren herkes, temsilciliğin geçerliliğini etkileyen herhangi bir kusurlu duruma veya hal veya koşullara bakılmaksızın, bu icraatı hususunda tazmin edilir ve korunur. (2) Bir temsilcilik iptal edildiğinde, temsilciğin iptalinden önce, temsilcilik uyarınca, bir şahsi temsilciye iyi niyetle yapılan tüm ödemeler ve verilen şeyler, ödemeleri yapan veya şeyleri veren için geçerli aklama oluştururlar; ve iptal edilmiş olan temsilcilik uyarınca işlem ve eylemde bulunmuş olan bir şahsi temsilci, yapmış olduğu ödemelerin veya vermiş olduğu şeylerin temsilciliğin tevdi edildiği bir sonraki kişi tarafından usulüne uygun olarak yapılabilecek ödemeler veya verilebilecek şeyler olması halinde, bu gibi ödemeler veya verilen şeylerle ilgili istihkakını alıkoyabilir ve hakkının karşılığını ödenebilir veya alabilir. 37. İki veya daha fazla vasiyetname tenfiz memuru bulunduğu hallerde, bunlardan biri Mahkeme tarafından azledilirse veya ölürse veya görev yapamayacak duruma gelirse, geriye veya hayatta kalan tenfiz memuru veya memurları, atanmış yegane memur veya memurlarmış gibi terekenin idaresini yürütmeye devam eder veya ederler. 38.(1) Vasiyetname yapan bir kişinin tek başına atanan bir vasiyetname tenfiz memurunun veya hayatta kalan son vasiyetname tenfiz memurunun vasiyetname tenfiz memuru, vasiyetnameyi yapanın vasiyetnamesinin tenfiz memuru olur. Bu kural vasiyetnameyi bırakanın vasiyetnamesini kanıtlayıp tasdik ettirmeyen bir tenfiz memuruna uygulanmaz, ve, bir tenfiz memurunun ölümü üzerine tenfiz memuru olduğu vasiyetname sahibinin hayatta bulunan başka bir tenfiz memuru kalırsa, bu hayatta kalan tenfiz memuru vasiyetnameyi bırakanın vasiyetnamesini daha sonra kanıtlayıp tasdik ettirirse, bu kişiye tenfiz yetkisinin tevdii üzerine bu kuralın uygulanması sona erer. (2) Bu temsilcilik zinciri devam ettiği sürece, zincirdeki son vasiyetname tenfiz
Vasiyetnameyi kanıtlayan tenfiz memurlarının hakları memuru, ondan önceki vasiyetname sahibinin vasiyetnamesinin tenfiz memuru olur. (3) Bu tür temsilcilik zinciri aşağıdaki durumlarda kopar :- (a) Vasiyetname bırakılmadan ölüm halinde; veya (b) Vasiyetname yapan bir kişinin vasiyetnamesi ile bir tenfiz memuru atamaması ; veya (c) Bir vasiyetnamenin tenfiz yetkisini elde etmemek veya edememek. Ancak, daha sonra vasiyetname tenfiz yetkisi tevdi edilmesi kaydıyla, geçici bir idare yetkisi tevdi edilmesi bu zinciri koparmaz. (4) Bir vasiyetname sahibinin temsilcilik zincirindeki herkes :- (a) Bu vasiyetname sahibinin terekesi ile ilgili olarak, başlangıçtaki ilk tenfiz memuru hayatta olsa idi sahip olacağı haklarla ayni haklara sahip olur ; ve (b) Bu vasiyetname sahibinin başlangıçta atanmış ilk tenfiz memuruymuş gibi, terekenin eline geçen malvarlığı ölçüsünde, sorumlu ve hesap vermekle yükümlü olur. 39. (1) Vasiyetnameyi tenfiz yetkisinin bir kişiye veya iki veya daha fazla kişiden bazılarına tevdi edildiği durumlarda, başkalarına veya başka bir kişiye de vasiyetnameyi kanıtlama ve tasdik ettirme yetkisinin mahfuz tutulup tutulmamış olmasına bakılmaksızın, yasal olarak şahsi temsilcinin sahip kılındığı tüm yetkiler ilgili zamanda vasiyetnameyi kanıtlayıp tasdik ettiren tenfiz memuru veya memurları tarafından kullanılabilir ve bu yetkilerin kullanımı vasiyetnamede tenfiz memurları olarak isimlendirilen herkes mutabıkmış gibi etkili olur. (2) Bu madde vasiyetname sahibinin bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce veya sonra girmiş olmasına bakılmaksızın uygulanır Envanter 40.(1) Vasiyetname veya tereke tenfiz yetkisi almış olan bir tereke tenfiz memuru veya vasiyetnameye bağlı olsun veya olmasın tereke idare yetkisi belgesi almış olan bir tereke idare memuru, Mahkemenin direktif vereceği süre içerisinde Mahkemeye terekenin bir envanterini dosyalar. (2) Envanter saptanmış biçimde yeminli bir beyanname ile birlikte dosyalanır. Tahsilat borçların ödenmesi ve dağıtım 41.(1) Bir vasiyetname veya tereke tenfiz memuru tereke tenfiz yetkisini aldıktan sonra, veya bir tereke idare memuru vasiyetnameye bağlı tereke idare yetkisi belgesi aldıktan sonra, terekenin idaresinde aşağıdaki şekilde hareket eder (a) Terekeyi makûl süratle tahsil ederek veya toparlayarak terekeye hakim olur; (b) Cenaze masraflarını ve vasiyetnameye ilişkin masrafları öder ve ölenin gerçek olan tüm borçlarını 42.maddede gösterilen öncelik sırasına göre öder ; (c) Gerekli görülmesi halinde, terekenin geriye kalan kısmının (residue of the estate) değerini dikkatlice takdir ettirir, ve vasiyetname hükümlerini yasaya göre yerine getirir, ve bunu yaparken vasiyetnameyi bırakanın vasiyetnamesi ile vasiyet edilebilen bölüm fevkinde vasiyette bulunmuş olduğu görülürse vasiyetle bırakılanları orantılı olarak azaltır; (d) 46. madde kurallarına bağlı kalınması koşuluyla, terekenin mahfuz hissesinin (statutory portion) ve vasiyetle verilmemiş bölümünün dağıtımını yapar. (2) Bir kişinin vasiyetname bırakmadan öldüğü durumlarda, idare memuru terekeyi, bu maddenin vasiyetname hükümlerini yerine getirmesine ilişkin kuralı dışında, bu maddede bir tereke tenfiz memuru için saptanan tarzda idare eder.
Borçları ödeme sırası 42. Cenaze masrafları ile vasiyetname veya tereke tenfiz memurluğunun veya tereke idare memurluğunun kabulü ve yürütülmesine ilişkin masraflar ve tenfiz veya idare memurunun ücretleri ödendikten sonra, ölenin gerçek olan borçları tenfiz veya idare memuru tarafından aşağıdaki öncelik sırasına göre tasfiye edilir; (a) Ölenin ölümünden önceki hastalığı sırasındaki tıbbi tedavi masrafları ile altı aylıktan fazla olmamak şartıyla ölenin ev hizmetçilerinin alacağı olan ücretler ; (b) Öncelik sıralarına göre teminatlı borçlar ; (c) Başka herhangi bir borç. Şahsi temsilcinin banka hesabı açması 43.(1) Aşağıdaki (2). fıkra kurallarına bağlı kalınması koşuluyla, şahsi temsilci, idare ettiği tereke için saptanmış bir bankada bir hesap açar. Şahsi temsilcinin aldığı tüm paralar bu hesaba yatırılır ve ödemeler sadece çek ile yapılır. (2) Bu madde kurallarına uymanın özel olarak tedirginliğe veya zorluğa sebep olacağı durumlarda, Yüksek Mahkeme Başkanı belirli bir sınıftaki terekeler için veya bir Kaza Mahkemesi Başkanı belirli bir tereke için vereceği bir direktifle, bu gibi tereke veya terekelerin şahsi temsilcisini bu madde kurallarına uymaktan muaf tutabilir. Somut olarak vasiyet edilen şeyler Hesapların dosyalanması 44.(1) Somut olarak belirtilerek vasiyet edilen şeyler gerçek borçların ödenmesinden sonra sıraya girer ve tasfiye edilirler, ve, vasiyetnamede aksine bir niyet gösterilmedikçe, genel olarak vasiyet edilen şeylerden önce tasfiye, edilirler. (2) Somut olarak vasiyet edilen şeylerin tümü bir arada hesaplandığında değeri, bir terekenin vasiyet edilebilen bölümünün değerinden fazla olduğu görülürse, bu tür vasiyetlerde indirim veya azaltma yapılır. Bu indirim veya azaltma, somut olarak vasiyet edilen şeylerin tümünün satılması ve satış hasılatından vasiyet edilebilen bölüm değerine eşit bir miktarın ayrılarak bu miktarın somut şeylerin vasiyet edildiği kişiler arasında her birine kendisine vasiyet edilmiş olan şeyin değeri oranında bölünmesi suretiyle yapılır. 45.(1) Kendisine vasiyeti veya terekeyi tenfiz veya terekeyi idare yetkisi belgesi tevdi edilmiş olan herkes, ve Mahkemenin atadığı her idare memuru, yetkinin tevdi edildiği veya atama emrinin verildiği tarihten başlayarak on iki ay içerisinde idaresine ilişkin hesapları Mahkemeye dosyalar, ve ondan sonra da idare sona erene kadar tereke tenfiz mukayyidinin verebileceği direktif uyarınca başka periyodik hesaplar daha sunar. (2) Bu emir uyarınca Mahkemeye bir hesap dosyalandığında, tereke tenfiz mukayyidi bu hesapları dikkatle inceler, ve bu hesaplarda usulsüz, teyit edilmeyen veya kabul edilemeyen kalemler bulunması sebebiyle veya başka sebeplerden dolayı hesapların tam ve gerektiği biçimde hesaplar olmadığını görürse, hesapları dosyalayan kişiye yazılı ihbarda bulunabilir ve mevcut olabilecek kusur veya eksikliklerin bu amaçla makûl görebileceği bir süre içerisinde giderilmesini ister; ve hesapları dosyalayan kişi bu süre içerisinde kusur veya eksiklikleri gidermeyi ihmal ederse (1). fıkra anlamında hesap sunmayı ihmal etmiş sayılır. (3) Mahkeme, bu madde uyarınca dosyalanmış olup karışık veya hacimli olan hesapları incelemek üzere resen ehil bir kişi atayabilir ve bu şekilde atanan kişi Mahkemenin verebileceği bir direktif uyarınca belirlenen ve terekeden ödenecek
makûl bir ücret alabilir. Atanan kişi, Mahkemenin verebileceği direktif ile saptanan süre içerisinde hesaplarla ilgili raporunu tereke tenfiz mukayyidine sunar ve mukayyit de hesapları kendisi incelemiş gibi herhangi bir işlemi yapar. (4) Mahkemeye haklı bir sebep gösterilmesi halinde, Mahkeme hesapların yukarıda belirtildiği veçhile sunulmasına ilişkin süreyi kısaltabilir veya uzatabilir. (5) Hesapları sunmak için kendisine yukarıda belirtildiği veçhile ek süre verilen herhangi bir vasiyetname tenfiz veya tereke idare memuru, ek süre içinde hesapları sunmayı ihmal ederse, (1). fıkra anlamında hesap sunmayı ihmal etmiş sayılır. * (6) Bu madde uyarınca hesaplarını sunmayı ihmal eden herhangi bir vasiyeti veya terekeyi tenfiz veya tereke idare memuru, elli Kıbrıs lirasına kadar para cezasına çarptırılabilir. (7) Tereke tenfiz mukayyidi, herhangi bir vasiyeti veya terekeyi tenfiz memurunun veya tereke idare memurunun bu madde kuralları gereğince hesap sunmayı ihmal ettiğini, Mahkemenin bilgisine getirmekle görevlidir. (8) Bu hesaplar, tereke tenfiz mukayyidini vasiyetin veya terekenin idaresinde menfaati bulunduğu hususunda tatmin eden herkesin ücretsiz olarak incelemesine açık bulundurulur. (9) Bu maddede yer alan hesaplar kelimesi, idarenin bir hesabını, vasiyeti veya terekeyi tenfiz memurunun veya terekeyi idare memurunun elinde bulunan hesapları teyit edici belgeleri ve hesapların ve bu belgelerin doğru olduğunu beyan eden bir yemin varakasını anlatır ve içerir. Kısıtlı 46.(1) Bir kişi tamamen vasiyetname bırakmadan ölürse, kısıtlı varisler varislerin bırakması halinde, idare memuru bu gibi kısıtlı varislerin terekenin hisselerinin malvarlığında hak sahibi oldukları hisseleri dağıtmadan önce, ölen kişi İslâm dağıtımı dininde biri ise idi Türk Aile Mahkemesine ve başka herhangi bir durumda da Mahkemeye istida yaparak bu gibi hisselerin, duruma göre, Türk Aile Mahkemesinin veya Mahkemenin verebileceği direktifle belirlenecek biçimde kısıtlı varislerin kullanımı için elden çıkarılmasını veya verilmesini veya kullanılmasını öngören bir emir ister. (2) Vasiyetname bırakarak ölen bir kişinin kısıtlı varisler bırakması halinde, bu varislerin vasiyetname altında varisler olup olmadıklarına, veya mahfuz hisseden veya vasiyetle verilmemiş bölümden bir hisse almaya hak sahibi olan varisler olup olmadıklarına bakılmaksızın (a) bu gibi kısıtlı herhangi bir varis için vasiyetname ile bir mütevelli veya vasi atanmışsa, şahsi temsilci bu varisin hissesini bu biçimde atanmış mütevelliye veya vasiye devreder ; ve (b) bu biçimde bir mütevelli veya vasi atanmamışsa veya mütevelli veya vasi görevini yapamayacak durumda veya yapmaya isteksiz ise, şahsi temsilci, bir idare memurunun (1). fıkra uyarınca yaptığı gibi ayni şekilde, duruma göre, Türk Aile Mahkemesine veya Mahkemeye istida yoluyla başvurur. Bölüm 277 (3) Duruma göre, Türk Aile Mahkemesi veya Mahkeme, bu madde uyarınca yapılan bir istidayı dinlemesi üzerine, Sabilerin ve Mahcurların Vesayeti Yasasının kendisine verdiği yetkiyi kullanır, ve şahsi temsilci herhangi bir kısıtlı varisin hissesini Mahkemenin vereceği emir uyarınca devreder. * Para miktarının güncelleştirilmesi önerilmiştir.
Şahsi temsilcinin ilan vererek korunması 47.(1) Ölen kişinin herhangi bir malının hak sahibi olan kişilere devrini veya dağıtımını yapmak amacıyla şahsi temsilci Resmi Gazete de ve tereke tenfiz baş mukayyidinin zaman zaman vereceği genel direktiflere bağlı olarak, tereke tenfiz mukayyidinin emredeceği başka bir gazetede veya gazetelerde bir ilan yayımlamak suretiyle bildirimde bulunabilir. (2) İlanda, şahsi temsilcinin böyle bir devir veya dağıtım yapma niyetinde olduğu bildirilir ve ilgili veya menfaat sahibi kişilerin, ilanda veya birden fazla ilan yayımlanmışsa son ilanda saptanan süre içinde (süre iki aydan kısa olmamalıdır) ilana konu mal veya malın herhangi bir kısmı ile ilgili taleplerinin tafsilatını şahsi temsilciye göndermeleri istenir. (3) İlanlarda saptanan sürenin sona ermesi üzerine, şahsi temsilci, ilana konu malı veya malın herhangi bir bölümünü, usulüne göre veya resmen alıp almadığına bakılmaksızın sadece almış olduğu ihbarları dikkate almak suretiyle malda hak sahibi olan kişilere devredebilir veya bu kişilere dağıtabilir, ve bu şekilde devredilen veya dağıtılan mal ile ilgili olarak, devrin veya dağıtımın yapıldığı zaman talebi hakkında ihbar almadığı herhangi bir kişiye karşı sorumlu olmaz. (4) Bu maddenin hiçbir kuralı :- (a) herhangi bir kişinin, malı, veya malı temsil eden veya malın yerini alan herhangi bir şeyi, satın alma dışında, almış olabilen herhangi bir kişi nezdinde takip edip talepte bulunma hakkına halel getirmez.; veya (b) şahsi temsilciyi, ölenin kayıtlı taşınmaz malı için İlçe Tapu Dairesinde araştırma yapma hususunda herhangi bir yükümlülükten kurtarmaz. (5) Bu madde, şahsi temsilcinin idare ettiği vasiyetnamenin içerdiği herhangi bir şeye bakılmaksızın uygulanır. İkinci Bölüm Varislerin Kısıtlı Olduğu Durumlarda İdare Muhtarın görevleri 48. * (1) Mutat olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikamet eden herhangi bir kişi gerek Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde gerekse yurt dışında öldüğünde, ölenin mutat ikamet yerinin bulunduğu köyün veya mahallenin muhtarı, ölen kişinin varislerinin kim olduğunu saptamak için derhal tüm makûl olan soruşturmaları yapar ; ve bu varislerden herhangi birinin kısıtlı olduğu görülürse, muhtar ilgili kişinin öldüğü zaman sahip olduğu malı saptamak için çalışma yapar ve ölenin ikamet ettiği ilçenin tereke tenfiz mukayyidine derhal ilgili kişinin öldüğüne dair bir duyuru içeren ve ölüm tarihini, varislerinin adlarını ve hangilerinin kısıtlı veya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dışında olduklarını, ölenin en yakın akrabalarından bazılarının adlarını gösteren bir rapor ile bıraktığı malın bir listesini gönderir ve malın yaklaşık değerini beyan eder. Ancak, muhtar, ölenin bıraktığı malın değerinin yüz Kıbrıs lirasını aşmadığını açıkça görürse böyle bir rapor göndermesi gerekmez. (2) Muhtar, ölenin alacağı olan herhangi bir para bulunup bulunmadığına dair * Para miktarlarının güncelleştirilmesi önerilmiştir.