Ekim - Kasım 2012 Fiyat : 10 11 www.dergibursa.com.tr K E N T R E H B E R İ V E Y A Ş A M D E R G İ S İ Suya düşen Bursa izleri... MANAVGAT - KİEV - SONBAHAR - SUDÜŞEN ŞELALESİ - BURSA HAMAMLARI - SU
1
arka plan Yıl: 2 Sayı: 11 / Ekim - Kasım 2012 ISSN: 2146-1457 Yerel Süreli Yayın (2 Aylık) www.dergibursa.com.tr İmtiyaz Sahibi ve Yayın Yönetmeni Engin Çakır (Sorumlu) engincakir@photographica.com.tr Yazarlar Ayşegül Alkış, A.Kadir Kılınç, Emine Civanoğlu, Gökay Öngör, Nazan Aşkalli Özlem Şenkoyuncu, Özgür Akkaya Erdemol, Özgür Çakır, Özgür Taşkıran, Sezai Evans www.dergibursa.com.tr Yayıncı / Yapımcı / Yönetim Yayın ve Reklam Koordinatörü Emine Korku eminekorku@photographica.com.tr Grafik Tasarım Photo Graphica Creative grafik@dergibursa.com.tr Enise Güleryüz Fotoğraf Demet Argun Güngör, Engin Çakır, Özgür Çakır Baskı Çekirge Mah. Selvili Cad. No:12 Çelebi 2 Apt. D.1 Osmangazi / BURSA T. (0224) 233 87 11 www.photographica.com.tr info@photographica.com.tr Dağıtım Dijital Yayıncılık Çorbada Tuzu Olanlar Mustafa Türe, Nusret Anbarcıoğlu, Saffet Yılmaz Reklam İletişim / Abonelik reklam@dergibursa.com.tr abone@dergibursa.com.tr T. (0224) 233 87 11 www.furkanofset.com.tr www.seckurye.com.tr Dergi Bursa, Photo Graphica tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayınlanmaktadır. Dergi Bursa nın isim ve yayın hakkı Photo Graphica ya aittir. Yayımlanan yazı, fotoğraf ve konuların her hakkı saklıdır ve tüm sorumluluğu eser sahiplerine aittir. İzin alınarak ya da kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Reklamların sorumluluğu reklam verenlere aittir. Dergi Bursa, Basın Meslek İlkeleri ne uymaya söz vermiştir. 2
3
editör notu İçin iz ferahlasın Suuçtu Şelalesi, Bursa - 17.05.2009 Her insan berrak bir su kadar tertemiz gelir yaşamın içerisine. Bir pınar kadar doğanın içindedir. Daha ilk nefeste yüreği kabarır, basar çığlığı haykırır yaşama sevincini. Sonra sonra kirlenir, nefsi körelir; yaşamı sonlana dek kirlenmeden yaşama gayretindedir, denize dökülen az biraz kirlenmiş bir akarsu gibi Bir kaynak düşünün; isyanla gökyüzüne kavuşmaya çalışan. Damla damla büyür toprağın içerisinde ve adım adım yaşam dolar her bir zerresi. Yeryüzüne ulaşana dek vazgeçmez ve topraktan ayrıldığı ilk anda derin bir nefes alır. Teneffüs eder gökyüzünü alabildiğince. İnsan da bir kaynağa benzer bu yüzden Tertemiz doğar, doğa kadar berrak ve doğa kadar yüce bir yaradılıştadır Henüz büyüklerinden azar işitmemiştir, soykırım yapmamıştır, kopya çekmemiştir, yalan söylememiştir, kaybetmemiştir, ruhu kirlenmemiştir mesela En az yeni filiz almış bir yaprak kadar tazedir, öğlen güneşi kadar sıcaktır içi Dağlardan aşağı süzüldükçe, denize yaklaştıkça kirlenir kaynak. Bulanır, coşkusu azalır, yavaşlar İnsan da böyledir vakit geçtikçe kendisini çaresiz, öfkeli, bezgin, ihanet edilmiş, umutsuz ya da sıradan hissedebilir. Böyle hissettiğinde kirlenir. O muhteşem varlık tümüyle kaybolur ve içindeki yaşam gücü yitip gider. Ne doğa ne de onun yaşam gücüyle nefes alabilen insanoğlu böylesine bir sonu hak ediyor aslında İnsanın dünyaya, doğaya ve kendisine olan sevgisizliğinin tarih boyunca görülen en yüksek noktaya ulaştığı bu çağda; çağdaş olmamayı tercih edebilirim... Aslında insan yaşamını akarsuya benzetmemin önemli bir sebebi var. Bu sayımızda kendimizi dert edindiğimiz konu su oldu. İnsana, yaşama ve şehrimize dair birkaç ayrıntı bulabiliriz ümidiyle zihnimizde hayli su kaynattık. Kaynağına dek inip mağaralarda aradık suyu. Türkiye için su ne demektir? diye düşündük, Manavgat Şelalesi ne düştü yolumuz. Su ile iç içe bir dünya kenti Kiev e dek uzandık. Şehir mobilyaları arasında katılan Yüzen Taşlar dan, Bursa ile özdeşleşmiş hamam kültürüne dek geniş yelpazede bir içerik hazırladık. Şehirdeki su yansımalarını sizin için tespit ettik. Su ile iç içe onlarca fotoğraf ve doküman hazırladık. Biz bolca su içtik, siz de için, içiniz ferahlasın. Keyifli okumalar. https://twitter.com/#!/editornotu engincakir@photographica.com.tr Engin Çakır 4
5
plan plan tek karede Bursa detaylı bakış tema manevi bursa dokusu bursa dokusu detay odak noktası yakın plan yakın yerler gezi-yorum uzaktaki yakın mevsim evrensel sanat yerel sanat kitabi semboller havadan sudan eğitimin psikolojisi ruhun gıdası serbest yazı çizgi üstü efsane kareler armoni hobi kulübü g.zaman kipinde rehber bursa Suya düşen Bursa izleri Keşiş Dağı ndan akan Bursa suyu Sudan Sebep Su ol! Tasıyla tarağıyla Hamam Sefası Su sesinden müzik tınılarına - Saffet Yılmaz Şehrin yeni silüetinde su dolu bir taş Yerin altından doğa manzaraları - Ayvaini Mağarası Suya batmış bir saray Suya düşen gerçeküstü doğa - Sudüşen Şelalesi Antik Çağ dan beri uyumayan Melas Modern zamanların masal diyarı / Kiev - Özgür Çakır Vakti geldi artık - Sonbahar Suya düşen güneşten arda kalanlar Işıl ışıl suyla kaplı bir Atatürk Çocuklara büyük gelecek masallar - Emine Civanoğlu Ab-ı hayat - Abdulkadir Kılınç Aşkın su hali - Nazan Aşkalli Çocuklar su sevgisi/korkusu... - Ayşegül Alkış Yoga ve su - Özgür Akkaya Erdemol Can suyu - Özlem Şenkoyuncu Su gibilerdi - Gökay Öngör Madonna / James Dean Hiç bitmeyen müzikal şölen - Queen Su araçları modelciliği - Özgür Taşkıran 80 lerin tanıdık kahramanları Bursa nın yaşam rehberi 10 40 48 52 54 58 64 66 70 72 74 80 98 102 104 106 108 110 112 114 116 118 126 130 132 136 148 www.dergibursa.com.tr 6
7
8
9
tek karede bursa İznik Gölü, Bursa 25.10.2006 Suda kendini gören şehir Bursalılar suya aşıktır. Dört bir yanı suyla kaplıdır da ondan. İznik ten Uluabat a, Gemlik ten Uludağ daki göllere, Nilüfer nehrinden Mudanya ya kadar neresine baksanız su görürsünüz. Yeter ki ondan yansıyanları da hissedebilin... Bir şehrin suyla bağı ne denli güçlü ise insanları da bir o kadar suya benzer. Su bazen durgundur bazen hırçın. Gerektiğinde dalgalanmasını da bilir, durulmasını da. 10
11
tek karede bursa Uçan suyun ta kendisi Karadere üzerinde yer alan Suuçtu Şelalesi; bir fay hattının çökmesi ile oluşmuş. Coşkuyla çağlayan ırmak isminin hakkını veriyor. 38 metreden dökülen su gerçekten de uçuyor ve herkesi ıslatıyor. Suuçtu, doğayla suyun uyumunun en güzel örneklerinden bir tanesi... Suuçtu Şelalesi, Mustafa Kemal Paşa / Bursa - 17.05.2009 12
13
tek karede bursa Ekmeğini sudan kazananlar Ulubat Gölü'nün ekolojik zenginliği içinde en önemli yeri kuşkusuz gölde yetişen tatlı su balıkları alır. Sazan, İsrail Sazanı ve Turna başta olmak üzere 10'u aşkın farklı türde balık avlanan gölde, 1980 li yılların sonuna kadar çıkarılan kerevit çok önemli bir gelir kaynağı iken, o yıllarda gölde türeyen bir mantar cinsi nedeniyle kerevit üremesi durmuş durumda. Gölyazı, Bursa 09.08.2009 14
15
tek karede bursa Gölyazı, Bursa 18.10.2009 Duvarda gizli göl manzarası Size dört dörtlük bir manzara gibi gelse de bu bir duvar tablosu... Gözleriniz sizi yanıltabilir fakat durum bu. Dikkat edildiğinde duvarın üzerine 4 parçada yapılmış duvar tablosu kolayca seçilebiliyor. 16
17
tek karede bursa Mudanya, Bursa 31.01.2010 Şehirden kaçıp suya gelenler Kentin hengamesinden kaçıp deniz kıyısında balık tutan bu insanlar, yağmura rağmen hobilerinden vazgeçmiyorlar. 18
19
tek karede bursa İznik Gölü, Bursa 02.04.2006 Suya düşen hasır izleri Su kıyılarında, bataklık yerlerde yetişen ince kamışlar (hasır otu, kiliz ya da kofa) sığ göllerde çok geniş alanları kaplarken, derin göllerde yalnızca kıyılarda gelişir. Deniz kıyılarındaki akarsu deltalarında yer alan lâgünlerde ve iç bölgelerimizdeki tuzlu ve sodalı göllerde sazlıklar ya azdır ya da hiç yoktur. Bunun nedeni; tuzluluğun, sazlıkların gelişmesinde kısıtlayıcı, yoğun olması durumunda da engelleyici bir etken olmasıdır. 20
21
tek karede bursa Karacabey Boğazı, Bursa 22.06.2007 İki suyun arasında Kumulların dalga ve akıntılarla denize doğru çıkıntı yapmasıyla kıyı oku ya da kıyı kordonu adı verilen şekiller oluşur. Bu kimisi için sadece coğrafi bir şekildir. Kimisi için ise çok heyecanlı bir oyun alanı... 22
23
tek karede bursa Gölyazı, Bursa 01.04.2003 Göçmen bir su müptelası Uluabat Gölü, biyolojik üretim yönünden bol gıdalı bir göl. Planktonlar ve dip canlıları bakımından zengin yapısı, değişik türden çok miktarda canlının üremesi ve beslenmesi için ideal bir ortam oluşturuyor. Balık çeşitliliği kalabalık kuş gruplarının beslenmesine ve üremesine de olanak sağlıyor. Göçmen bir kuş olan bu leylek de nasibini Uluabat ta arayanlardan... 24
25
tek karede bursa Denize yansıyan Tirilye Tirilye Limanı, Bursa 11.08.2012 Yansıma, ışık ışınlarının önlerine çıkan parlak yüzeylere çarparak geri dönmeleridir. Işık ışınları klasik fiziğe göre saydam ortam içinde doğru yol boyunca hareket ederler. Önlerine şeffaf olmayan bir cisim çıkınca ise yollarına devam edemeyip kısmen veya tamamen geri dönerler. Bu cisim ne kadar pürüzsüz ve parlaksa geri dönen ışınların nispeti o kadar yüksektir. 26
www.dergibursa.com.tr Neden reklam vermelisiniz? Çünkü bu yazıyı okudunuz. www.dergibursa.com.tr BU SAYFADA TANITIM YAPMAK İÇİN; (0224) 233 87 11 reklam@dergibursa.com.tr 27
tek karede bursa Sudaki yansımalar Kente bol bol oksijen sağlayan bir parktan bu fotoğraf. Ova ile şehri doğal yaşam kültürünün zengin örnekleri ile birleştiren Soğanlı Botanik Parkı, 400.000 m2 lik alanı ile verimli Bursa ovasının korunmasını sağlayacak sınırı oluşturmasının yanı sıra bitkisel araştırma ve bilimsel çalışmalara da açık bir park. Soğanlı Botanik Parkı, Bursa 02.04.2006 28
29
tek karede bursa Mudanya Sahili, Bursa 23.08.2009 Suya alışık bir yaşam Bursa insanı su ile barışık yaşar. İlk fırsatında suyun kenarında alır soluğu. En uğrak yeri ise elbette ki şehir merkezine en yakın deniz kıyısı olan Mudanya dır. Orada nefes alırlar, orada rahat ederler. 30
31
tek karede bursa Suya yazılan aşk hikayesi * Leyla ve Kays (Mecnun'un asıl adı) ilkokul yıllarında birbirlerine aşık olmuşlardır. Kısa zamanda her yere yayılan bu aşkı duyan annesi Leyla'yı okuldan alır ve Kays'la görüşmesini yasaklar. Ayrılık ıstırabıyla mahvolan Kays halk arasında Mecnun diye anılmaya başlar. Bu sevda yüzünden çöllere düşen Mecnun'a birçok kişi Leyla'yı unutmasını söyler; ancak onun için kainatı artık Leyla'dan ibarettir ve hiçbir şekilde bu aşktan vazgeçmez. Hatta babası onu bu dertten kurtulmak üzere Allah'a yakarması için Kabe'ye götürür; ama o tam tersine derdinin artması için dua eder. Hem Leyla'nın hem Mecnun'un halleri gittikçe perişanlaşır. Başkasıyla nikahlandırılan Leyla, kocasından kendisini uzak tutmak için bir hikaye uydurur ve bir süre sonra adam ölür. Bu sırada Mecnun çöldedir ve aşkın bin bir tülü cefasıyla yoğrulmaktadır, bu sırada dünyayla bütün bağlantısı kesilir ve sadece ruhuyla yaşar hale gelir. Leyla'nın vücudu da dahil olmak üzere bütün maddi varlıklarla ilişkisi bitmiştir. Bir gün Leyla çölde onu bulur ama Mecnun onu tanımaz ve "Leyla benim içimdedir, sen kimsin?" der. Onun eriştiği mertebeyi anlayan Leyla gider ve bir süre sonra ölür. Onun ardından da Mecnun hayata veda eder, böylece ruhları hakiki kavuşmayı yaşar. * Leyla ile Mecnun Hikayesi nden alıntıdır. Tirilye, Bursa 25.10.2009 32
33
tek karede bursa Yolu suya düşenler Gökdere, şehrin kalbinde ve yüzyıllardır Setbaşı nı süslemeye devam ediyor. Bir nefeste Bursa yı içine çekmek isteyen herkes sabah sporunda Gökdere de koşuyor. Su ile iç içe dakikalar geçiriyor. Islah projeleri ile her iki yakasına yeşil alanlar, yürüyüş yolları ve çocuk oyun grupları yapılan Gökdere de spor aletleri de bulunuyor. Setbaşı Köprüsü, Bursa 01.04.2006 34
35
tek karede bursa Su kenarında fotoğrafın fotoğrafı Temel fotoğrafçılıkta bilinmesi gereken en temel kavramlardan bir tanesi, pozlama süresi daha yaygın kullanımları ile enstantane veya çekim hızıdır. Pozlama süresi saniyenin fraksiyonları şeklinde ifade edilir. Örneğin 500 enstantane 1/500 sn. Yani saniyenin 500 de biri sürede çekim yapılması demektir. Böylece hızlı hareket eden konular daha hızlı bir çekimle dondurulmuş hissi ile fotoğrafa yansır. Tirilye, Bursa 25.10.2009 36
37
tek karede bursa Uzun ince bir su yolu UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Cumalıkızık ın köy meydanından yukarılara doğru taşlı, dar sokaklar uzanıyor. Uludağ ın yamaçlarından bu sokaklara akan soğuk sular, tam 700 senedir hiç durmuyor. Cumalıkızık, Bursa 10.06.2008 38
39
40 detaylı bakış
Keşiş Dağı ndan akan Bursa suyu * Demet Argun Güngör Nilüfer Baraj Gölü, Bursa 03.04.2008 41
detaylı bakış * Engin Çakır / Doğancı Baraj Gölü, Bursa - 22.09.2012 Bursa da su çeşmeden içilir... BUSKİ, Bursa da suyun çeşmeden içilmesi gerektiğini bu sloganla vurguluyor. Peki ya nasıl oluyor da bu kadar kendilerinden eminler? 5 bin yıla yakın köklü tarihiyle pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan, su potansiyeli zengin bu şehir, su şehri olarak da anılıyor. Bursa ve Su denince akla ilk Velhasıl Bursa sudan ibarettir diyen Evliya Çelebi ve Bursa'da eski bir cami avlusu/ Küçük şadırvanda şakırdayan su mısralarıyla başlayan Bursa da Zaman şiirinin usta şairi Ahmet Hamdi Tanpınar gelir. Akla gelen en yegane unsur ise Uludağ dır. Tüm Türkiye ye mal olmuş birçok su firmasını ve Bursa nın şebeke suyunu sağlayan Uludağ, Bursa da suyun ta kendisidir. Uludağ eteklerinden kaynağını alıp, yüzyıllarca ovaya hayat veren su günümüzde Doğancı Barajı, Nilüfer Barajı, kaynaklar ve yer altı sularından temin ediliyor. Çeşmeden akan su, şebekede ve arıtma tesisinde sürekli olarak denetim ve analizlere tabi tutuluyor. Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi ne (BUSKİ) göre çeşme suyu; kalsiyum, magnezyum ve silisyum gibi mineraller bakımından damaca sulara göre daha zengin bir yapıya sahip. Bursa da su çeşmeden içilir sloganıyla Uludağ'daki su kaynaklarının halkın kullanımı için olduğunun bilinmesi, koruma ve kollanması amaçlanıyor. Şebeke suyunun ekonomik ve sağlıklı olduğunu vurgulayan bu slogan Bursa Kimya Mühendisleri Odası tarafından da onaylanıyor. Oda Başkanı Ali Uluşahin, Bursa da şebeke suyunu gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz diyor. Tadı ve içerdiği klor nedeniyle vatandaşın mesafeli durduğu şebeke suyunun daha güvenli, sağlıklı ve ekonomik 42
* Engin Çakır Doğancı Baraj Gölü, Bursa - 22.09.2012 43
detaylı bakış olduğunu söylüyor. Uluşahin, klor nedeniyle şebeke suyundan uzak duran vatandaşlara, klorunun varlığı değil, yokluğu sorun hatırlatmasında bulunuyor. Suyun içindeki kireç olarak isimlendirilen kalsiyum ve magnezyum iyonları özellikle kemik gelişimi açısından yararlıdır. Sudaki kirecin eklemlerde kireçlenmeye neden olduğu doğru değildir. Çeşme suyu sürekli akış halinde olduğu için içinde mikroorganizma üreme riski ambalajda bekleyen sulara oranla daha düşüktür. diyor. * Engin Çakır Doğancı Baraj Gölü, Bursa - 22.09.2012 İçme suyu kaynakları anlamında günümüze ve geleceğe yanıt verebilecek potansiyele sahip bulunan Bursa daki yıllık ortalama yağış 693 milimetre. Bursa yüzeyinin 20 de 1 i ise su ile kaplı. Türkiye ortalaması kişi başına düşen su miktarı yılda 1.600 metreküp iken Bursa da kişi başına yılda 2.500 metreküp düşüyor. Marmara Bölgesi nin en büyük gölü İznik ve doğal yaşam alanı olmasıyla dikkat çeken Uluabat Gölü Bursa nın medarı iftiharları... Susurluk Çayı nın bir kolu olan Nilüfer Çayı, Mustafakemalpaşa Çayı, Göksu Çayı, Kocadere, Karadere ve Aksu deresi ise Bursa nın diğer su kaynakları... Cumalıkızık Köyü nden yaklaşık 3 kilometre ileride yer alan Saitabat Şelalesi ve Mustafakemalpaşa ilçesinin sınırlarında yer alan Suuçtu Şelalesi de su denince akla ilk gelenlerden... 44
* Demet Argun Güngör / Nilüfer Baraj Gölü, Bursa 08.06.2011 45
reklam haber Bursa ya büyük bir havuz İstanbul, Konya ve Bodrum şubeleri ile birlikte, 3 yıldır Korupark alışveriş merkezinin içerisinde sporseverlere hizmet veren Score Fitness & Spa, Bursa daki 2. şubesini Sinpaş Bursa Modern içerisinde hayata geçirdi. Dev yüzme havuzunda spor keyfi sunan tesis rengarenk dekorasyonu ve ferah kullanım imkanları ile yeni üyelerini bekliyor. Olimpik ölçülerden büyük, cam tavanlı yüzme havuzunda, yaz-kış yüzme keyfi sunan Score Fitness & Spa nın dünya standartlarındaki havuzu; 31m uzunluğunda, 15m genişliğinde ve 120-180 cm derinliğinde. Havuzun içerisinde bir de çocuk havuzu bulunuyor. Rengarenk dekorasyonu ve ilgi çekici mimarisi ile hizmet veren yüzme havuzu tüm üyelerinin kullanımı için hazır. Ayrıca havuz içerisinde yetişkinlere yüzmeyi öğretmek ya da daha da geliştirmelerini sağlamak amacıyla özel dersler veriliyor. Score Fitness & Spa üyelerinin çocuklarını da unutmamış. Kulüp bünyesindeki Çocuk Yüzme Akademisi nde, çocuklara özgü yüzme özel dersleri düzenleniyor. Bu dersler ve eğitimlerin tamamı konusunda uzman, eğitmenlik belgelerine sahip eğitmenlerle yürütülüyor. Score Fitness & Spa üyelerine fitness ve yüzmeyi bir arada sunarak sporu daha eğlenceli ve etkin bir şekilde yapmalarına olanak tanıyor. Score Fitness & Spa nın Sinpaş Bursa Modern şubesi, 3 katlı ve 5000 m2 bir tesise sahip. LCD televizyonlu ve internet bağlantılı Teknogym ekipmanlarının bulunduğu jimnastik salonu, modern soyunma odaları, 2-6 yaş grubu için Kids Club, Türk Hamamı, Sauna ve birçok ödül sahibi Puri SPA, tesisin sunduğu diğer hizmetler arasında. Gym salonunda DJ eşliğinde yapılan Spinning, Yoga, Bosu ve Pilates gibi modern egzersizler de tesisin hizmet yelpazesinin içerisindeki seçenekler... 46
47
48 tema
Sudan sebep Hazırlayan: Engin Çakır Sihirli bir değnek olsa ancak bu kadar etkileyebilirdi bizi. Sağlıklı ya da güzel olmak ile ilgili onlarca metinde, cildinizle ilgili neredeyse her detayda, psikolojide, sporda, doğada, mutfağımızda, hemen hemen her yerde ve en önemlisi içimizde söz sahibi bir etken var: su. Doğaya onun hakkında ne söylersek, o da bize onu veriyor. Hazırlayan: Engin Çakır Suuçtu Şelalesi, Bursa 17.05.2009 49
tema İnsan besin almadan haftalarca yaşayabilir fakat susuz ancak birkaç gün yaşayabilir. Canlılardaki hayat belirtileri hücreden başlayarak dokularda, organlarda, sistemlerde devam eder. Bütün bu olaylar sıvı ortamda oluşur ki bu sıvı ortamın aslı sudur. Su bizim her şeyimiz kadar düşüncelerimizi de oluşturur. Olumlu düşünmek üzerine onlarca yazı yazılmış olabilir. Düşünme biçimimizin farklılaşmasının evrene verdiğimiz iletileri de değiştireceğini ve bunun sonucunda bizim de etkileneceğimizi daha önce okumuş olabilirsiniz. Fakat olumlu düşünme ile birlikte suyun ve dolayısıyla bizlerin de değiştiği de bir diğer tartışma. En basit ifadesiyle su ve olumlu düşünce arasındaki bağ, bir anne ile karnındaki bebeği kadar doğrudan. Şimdi kısaca bir beyin fırtınası yapalım ve bugüne dek duyduğumuz birkaç sözü bir araya getirelim: Üzerinde yaşadığımız dünyanın dörtte üçü sudan oluşuyor. Vücudumuzun büyük bir bölümü sudan ibaret. Evliya Çelebi nin de dediği gibi, yaşadığımız bu kent de zaten sudan ibaret Buna göre suyu etkileyen her şeyin bizi de etkiliyor olması, mantıklı ve akılcı bir bakış açısıyla büyük bir olasılık taşıyor zaten. Geçmişte haberlerde izlediğimiz, belki okuduğumuz ya da ağzımız açık dinlediğimiz bir ismi hatırlatmak istiyorum: Dr. Masaru Emoto. Su kristalleri fotoğraflarını Suyun Verdiği Mesajlar isimli iki kitap ile yayınlamıştı. Bu kitaplar tüm dünyada 400 bin gibi bir satış rakamına ulaştı. Aslında bunda anlaşılmayacak bir yan da yok. Dr.Emoto nun su araştırmasını bu kadar popüler kılan, düşünce ve duyguların fiziksel gerçekliği etkilemesiydi. Aynı yerden alınan su örneklerine yazılı ve sözlü kelimelerle veya müzikle değişik niyetler, düşünceler yönlendirildiği ya da odaklanıldığı zaman su kendi ifadesini değiştiriyordu. Temel olarak Dr. Emoto, suyun ifadelerini yakalamayı başardı. Geliştirdiği teknikte çok soğuk bir odanın içinde son derece güçlü bir mikroskop yardımıyla çok yüksek hızlı bir fotoğraf çekimi gerçekleştirdi. Bu teknikle henüz oluşmuş donmuş su kristallerini fotoğrafladı. Ancak değişik bölgelerden alınmış su örneklerinin hepsi kristalize olamadı. Örneğin, çok kirli nehirlerden alınan su örnekleri sadece suyun içinde bulunduğu durumu gösterdi. Dr. Masaru Emoto donmuş suda oluşan kristallere belirli düşünceler yoğun olarak yönlendirildiğinde tepkimelerinin değişiklik gösterdiğini keşfetti. Daha açık bir ifade ile düşüncenin şekline göre su kristalleri değişiklik gösteriyordu. Yapılan deneyler Dobruca, Bursa 03.10.2010 Kaplıkaya Deresi, Bursa 20.06.2007 50
Suuçtu Şelalesi, Bursa 08.08.2010 sonucunda çok temiz kaynaklardan gelen su örneklerinin ve kendilerine sevgi dolu sözcükler söylenen su örneklerinin aynen kar tanelerinin modeline benzeyen çok parlak, yoğun motifli, simetrik ve çok renkli desenler oluşturdukları görüldü. Buna karşılık çevre kirliliğinin çok olduğu bölgelerden gelen su örnekleri veya olumsuz düşüncelere maruz bırakılan su örnekleri; koyu renkli, asimetrik ve tamamlanmamış motifler oluşturdu. Bu araştırmanın ve keşiflerin sonuçları, dünyayı ve kendi sağlığımızı nasıl olumlu etkileyebileceğimizi gösterdi. Devrim niteliğinde şuursal bir farkındalık yarattı. Dr. Emoto bize düşüncelerimizin, davranışlarımızın ve duygularımızın çevre üzerinde ne kadar derin etkileri olduğunu gösterdi. Doğanın bizi, bizim de doğayı etkilediğimizi kanıtladı. Amerikan Holistik Tıp Derneği Başkanı ve aralarında Kutsal Şifacılık isimli bir kitabı da olan 295 adet yayının sahibi Dr. Norman Shealy deneylerle ilgili şu yorumu yaptı: Su, bizim içinde yaşadığımız dördüncü boyutla ruhumuzun beşinci boyutu arasındaki bağlantıyı temsil eder. Bundan evvel pek çok çalışma, şifacıların hidrojen birleştirmeleri veya suyun kızılötesi ışınları emmesi ile ilgili gözle görünmeyen etkilerini meydan çıkartmıştı. Ancak, bu çalışmaların hiçbirisi Dr. Emoto nun zarif çalışması ile boy ölçüşemez. Düşünce ve güzelliğin etkisi bundan evvel bu kadar iyi bir şekilde hiç anlatılamamıştı. Suyun kültürümüzdeki yerinden ve psikolojimize olan katkısından söz etmeden su ile aramızdaki bağı açıklamak elbette ki çok mümkün olmaz. Fakat bunu küçük bir beyin fırtınası ile yapmak oldukça kolay. Diyelim ki yaz geldi. Deniz havası iyi geldi deriz. Ya da dünyaca ünlü Hamam kültürümüz. Tüm dünyayı kendisine çeken plajlarımız. Tüm dünyaya sattığımız sularımız. Hepsi bir bütünün küçük parçaları aslında. Tatile koşarak gidiyoruz çünkü bizi kendine çeken bir deniz var. Kaplıca suları hem bedenimize hem de ruhumuza iyi geliyor. Su odaklı terapilerin ve tedavilerin sayısı da her geçen gün artıyor. Özellikle otistik çocuklara suyun olumlu katkılarda bulunduğu bilimsel olarak biliniyor ve bu konuda tedaviler her geçen gün artıyor. Suyun hayatımızdaki önemini açıklamanın belki de binlerce yolu bulunabilir. Ama esas konu sudan geldiğimiz ve suya döneceğimiz. Anne karnından çıkan bebeklerin %90 ı, çocukların %80 i, ortalama bir insanın ise %70 i sudan oluşuyor. Ve tüm sular okyanuslara ulaşmaya çalışır. İşte bu sebepten sudan etkileniriz ve suya yakın olmak isteriz. Suya ne ekersek, onu biçeriz. 51
52 manevi
Su ol! Şimdi sen su olduğunu düşün. Su kadar özel, su kadar faydalı ve su kadar çok, tükenmez İnanıyorum ki gerçekten de öylesin. Ama ister çeşmelerden dökül, ister göklerden yağ, ister nehirler dolusu ak; dibi olmayan bir kovayı dolduramazsın. Yani seni dinlemeyenlere sesini duyuramazsın Unutma; daha çok bağırdığında daha çok dinlenmezsin Gürültünün parçası olursun sadece! Suyun yanında olanlar suyu en az içenlerdir. Çünkü; su nasılsa burada, lüzum yok ki suyu kana kana içmeye diye düşünürler Aynen, sesini sürekli duyanların seni dinlemedikleri gibi! Ormandaki hiçbir hayvan, ırmağın gürültüler koparan yerinden su içmeye çalışmadı şimdiye kadar. Hepsi, sabahın en sakin anını bekledi hep; suyun durgun yerlerini bulabilmek için. Gittiler ve sakin sakin ihtiyaçlarını giderdiler; onlar için en uygun olan, kendi istedikleri zamanda Sen, hep bir su olduğunu düşün. Su gibi güzel, su gibi yararlı, su gibi vazgeçilmez Ve su gibi hayat kaynağı olduğunu düşün. Ama su gibi yaşatıcı ol; Su gibi yıkıcı, sürükleyici ve öldürücü değil! Sen bir su ol Ama rahmet ol; afet değil! Su isen tarlalarını basma insanların, yuvalarını yıkma, ocaklarını söndürme; sana felaket denmesin! Su isen bir bardağa sığabil ki; damarlara giresin! Su; yüce Mevla nın insanlar için yarattığı en büyük nimetlerden biri Unutma suya benzediğini. Su gibi özel, su gibi güzel, su gibi faydalı, su gibi lüzumlu ve su gibi bitmez-tükenmez olduğunu da unutma. Ayrıca su gibi sakin olabileceğin gibi, su gibi de kıyametler koparıcı olabileceğini unutma Unutma; senin işin rahmet olmak, afet değil! Vadiler varken önünde ve ovalar varken, yayılabileceğin; küçük ırmaklara ayırabiliyorsan kendini ve bardaklara bölebiliyorsan, hayat verirsin çevrene. Ve yaşayabilirsin dünya dönmesine devam ettiği müddetçe. Yoksa hep duyulmayan, dinlenmeyen; korkulan ve kaçılan olursun seller, afetler gibi. Tercih elindeydi hep ve hep de senin ellerinde olacak Ya tutmayı öğreneceksin dilini; veya hiç durmadan konuştuğun için, sadece bomboş ve anlamsız sesler çıkartan birisi olduğunu zannettireceksin çevrendeki insanlara! Ama yapman gereken şu değil mi; düşüneceksin ne zaman ne söyleyeceğini. Düşüneceksin kimin dinleyip dinlemediğini, kimin anlayıp, anlamadığını. Düşüneceksin anlatmak istediklerinin ne kadarını anlatabildiğini Hatta anlayanların anladıklarının da senin anlattıklarının ne kadarı olduğunu düşüneceksin Ve konuşmak için en uygun zamanı bekleyecek, en az ama en uygun kelimeleri seçmeye çalışacaksın Ahmak olmayan yolcuların, önceden aldıkları biletleri ceplerinde olduğu halde, saatlerini kontrol ederek, vakit yaklaştığında, vapurun kalkacağı iskelede hazır olmaları gibi, sen de fikrini bindireceğin kişinin kıyıya yanaşmasını bekleyeceksin! Demeyeceksin; Ben canım isteyince giderim iskeleye, vapur da o saniyede gelmek zorunda! Demeyeceksin; Ben aklıma geleni aklıma geldiği biçimde söylerim. Karşımdaki de değil duymak, değil dinlemek, anlattığımdan bile fazlasını anlamak zorunda! Keşke öyle olsaydı. Keşke haklı olsaydın, ama maalesef değil Ağzını açıp Şelaleden dökülen suyu içmeye çalışan bir tavşan gördün mü hiç? Veya önüne çıkan ağaçları dahi sürükleyen bir selden susuzluk gidermeye uğraşan bir ceylan? Kaplanlar bile içebilmek için suyun durulmasını bekler; Beyni olan her yaratık gibi! Hadi Sen şimdi su olduğunu düşün, ve kendini su gibi hisset Su gibi özel, su gibi güzel, su gibi berrak, su gibi yararlı Su gibi hayat kaynağı ve su gibi bitmeztükenmez olduğunu hatırla Ama yine su gibi bir küçük bardağın içine sığdır ki kendini; girebilmeyi öğren insanların damarlarına. Hayat ver Vazgeçilmez ol!!.. Mevlana Celaleddin-i Rumi 53
bursa dokusu Tasıyla tarağıyla hamam sefası Tüm dünyanın yakından ilgilendiği bir kültür hamam sefası Bu özellikli ve tertemiz kokan kültür bugün neredeyse tüm turistik tesislerde kendisine yer buluyor. Bursa da ise hamam kültürü hala en güzel örnekleri ile nefes alıyor. Fakat bu kültürün geçmişte kalmış birçok detayı da var. Hamamın en kısa tanımı şu; kendine has mimari formlarla, topluca yıkanma kültürü. Ama aslında beraber yaşamın getirdiği tüm sosyalliklerle birlikte bir yaşam şekli hamamlar Hamam mimarisinin kökeni ise Roma İmparatorluğu na dayanıyor. Osmanlı İmparatorluğu, Roma dan miras aldığı bu kültürü kendi yaşam tarzına ve geleneklerine göre yeniden yapılandırmış. Roma İmparatorluğunda durgun suyla yapılan temizlik, Osmanlı da akan su ile yapılır hale gelmiş. Roma hamamındaki havuzların yerini ise, Osmanlı da kurnalar almış Osmanlı da hamamlar üç başlık altında inceleniyormuş. Özel hamamlar saray ve konaklarda inşa edilmiş. Genel hamamlar ise halkın kullanımına açık çarşı hamamları olarak yerleşmiş. Doğal kaynak sularının, ılıcaların üzerine kurulan tesisler için kapalı ılıca anlamında, kaplıca terimi kullanılmış Gelin, damat, lohusa (kırk), sünnet, adak hamamları, hamam kültürünün toplumsal hayatla bütünleşmesini sağlayan Yazı ve fotoğraflar: Engin Çakır Peştamallardan fildişi taraklara, aynalardan havlulara, bohçalardan takunyalara, peşkirlerden keselere kadar her şey aklımızda bir yerlerde geziniyor sanki. Bursa da hamam sözü geçince herkesin içi ısınıyor Bir tas soğuk su ile serinlemeyi hayal ediyoruz. köklü geleneklerin isimleri. Osmanlı döneminde kadının tek sosyalleştiği mekân olarak da tanımlanabilir hamamlar. Çeşitli eğlencelerin kaynağı da denebilir elbette Türk filmlerindeki hamam sahneleri bu duruma en güzel örnek... Aklınıza Adile Naşit in başını çektiği kareler gelebilir mesela. Tosun Paşa filminin en renkli sahneleri hamamda geçer. Evlerinde hamamı olanlar dahi yıkanmak için halk hamamlarını tercih etmişler zamanında. Hamamda uyulması gereken edep ve adap ise, genel ahlak kurallarına uygunluk göstermiş. Hamamın temiz kalması, suyun israf edilmemesi, yıkanırken su sıçratmamak, hamam kalabalık olduğunda sıra gözetmek, yüksek 54
sesle ve çok konuşmamak, adaba uymayanları uyarmak hamam kültürünün en temel özellikleri olmuş. Hemen hemen her evde hali hazırda hamam bohçaları varmış. Çeşit çeşit havlular, fildişi taraklar, işlemeli peştamallar, bohçada bulundurulan eşyalardanmış... Birçok ritüelin yaşandığı hamamlarda gelin hamamı ayrı bir ihtişama sahipmiş. Düğünden birkaç gün önce yapılan gelin hamamı, evlerine sabun gönderilerek davet edilen misafirlerle tam bir curcuna havasına dönermiş Erkek tarafıyla davetli sayısı görüşülür ona göre davetli listesi oluşturulurmuş ve hamam ücreti erkek tarafından tahsis edilirmiş Eğlence ile birlikte gelinin çeyiz sandığından; işlemeli peştamallar, hamam tasları, sedef ve fildişi taraflar, havlular soğukluk bölümünde misafirlere teşhir edilirmiş. Gelin, peştamalın üzerine futa ve omuzlarına keyfiye denilen ince püsküllü bir örtü bağlayarak diğer kızlardan ayrı görünüme sahip olurmuş. Soğukluk havuzu ve sıcaklıktaki göbek taşı etrafında üç kez dönülmesi adetten sayılırmış Gelin misafirlerle sohbet eder, şarkılar söylenir, ikramlar yenilir içilirmiş. Gelin sıcaklıkta yıkandıktan sonra tören tamamlanırmış. Lohusa ya da kırk hamamında ise; bebek doğumunun 40. günü sonrasında yapılırmış. Başta ebe olmak üzere, akraba konu komşu davet edilir, anne ve bebeğin sağlık kontrolleri yapılır, çocuk sağlığı, bakımı konularında bilgi alışverişinde bulunulurmuş. Düğünü andıracak kadar gösterişli olan kırk hamamları yapılırmış. Lohusa, bir gelin gibi ipekli peştamalla kuşanır, sedef nalınlar giyermiş. Bebek şal ile kundaklanırmış. Hamamcıyla hamam ustası lohusanın kollarına girer, önde gümüş buhurdanlıklarda öd ağacı yakılarak şarkılar eşliğinde, camekândaki havuzun etrafı dolaşılırmış. Lohusa yıkanarak gusül abdestini alır, beline bir kuşak bağlanarak bir nevi sağlık kontrolünden geçirilirmiş. Çocuk ebenin kucağında, sıcaklıkta yıkanırmış. 55