EGE BÖLGESB LGESĐ RÜZGAR POTANSĐYEL YELĐ MUSTAFA ÇALIŞKAN Makina Yüksek Mühendisi EĐE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şubesi Müdür V. TÜRKĐYE RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYEL ATLASI (REPA) NEDĐR? REPA, orta-ölçekli sayısal hava tahmin modeli ve mikro-ölçekli rüzgar akış modeli kullanılarak üretilen rüzgar kaynak bilgilerinin verildiği Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası dır. Bu atlas yardımıyla Türkiye genelinde 200 m x 200 m çözünülürlüğünde; - 30, 50, 70 ve 100 m yüksekliklerdeki yıllık, mevsimlik, aylık ve günlük rüzgar hız ortalamaları, - 50 ve 100 m yüksekliklerdeki yıllık, mevsimlik ve aylık rüzgar güç yoğunlukları, - 50 m yükseklikteki yıllık kapasite faktörü, - 50 m yükseklikteki yıllık rüzgar sınıfları, - 2 ve 50 m yüksekliklerdeki aylık sıcaklık değerleri, - Deniz seviyesinde ve 50 m yüksekliklerdeki aylık basınç değerleri öğrenilebilmektedir. REPA ile denizlerimizde, kıyılarımızda ve yüksek rakımlı bölgelerimizde daha önce ölçemediğimiz yüksek yoğunluklu potansiyeller görünür hale gelmiştir. 1
Rüzgar santralı kurulabilecek alanların belirlenebilmesi için rüzgar kaynak bilgileri ile topoğrafya, akarsular ve göller, yerleşim bölgeleri, orman arazileri, kara ve demir yolları, özel çevre koruma alanları, kuş göç yolları, deniz ve hava limanları, enerji nakil hatları, trafo merkezleri ve elektrik üretim tesisleri gibi tematik haritalar Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile entegre edilmiştir. Yerleşim bölgeleri ile arazi ve pürüzlülük sınıflarının belirlenmesi için de uydu görüntülerinden yararlanılmıştır. REPA, rüzgar enerjisi amaçlı kullanımının yanısıra; Orman yangınlarıyla mücadele, Hava kirliliği konsantrasyonlarının izlenmesi, Dağ ve deniz sporları, Denizcilik aktiviteleri, Tarımsal uygulamalar gibi bir çok sektörün gelişimine de katkıda bulunabilecektir. Rüzgar kaynak bilgileri, aşağıda belirtilen tematik haritalarla desteklenerek Türkiye geneli, grid, coğrafi bölge, il ve seçilecek herhangi bir alan veya nokta bazında sorgulanabilmektedir. Böylece rüzgar enerji santralı kurulabilecek alanlar kolaylıkla belirlenmekte, ön fizibilite çalışmaları yapılabilmekte, rüzgar kaynağı arama amacıyla yapılan çalışmalar ortadan kaldırılarak tasarruf sağlanmaktadır. REPA da kullanılan tematik haritalar 1. 1. A razi pürüzlülüğü 2. 2. T opoğrafya ve yükseklik 3. 3. Deniz derinlikleri 4. 4. A razi eğimi 5. 5. Y erleşim birimleri 6. 6. Y erleşim alanları 7. 7. Göller 8. 8. Nehirler 9. 9. Sulak alanlar 10. 10. Kar-demir-hava yolları 11. Limanlar 12. T rafo merkezleri 13. Enerji nakil hatları 14. Enerji santralları 15. Deprem fay zonları 16. A razi kullanım şekli 17. RES başvurularının yerleri 18. O rmanlar 19. Ç evre koruma alanları 20. Kuş göç yolları 2
RÜZGAR KAYN AK BĐLGĐLERĐNĐN TEMATĐK HARĐTALA DESTEKLENMESĐ 3
4
REPA DAN YARARLANMA KRĐTERLERĐ Atlas hakkındaki temel bilgilere http://www.eie.gov.tr adresinden ulaşabilmektedir. Kullanıcılar, ilgilendikleri alanın sınırlarını işaret leyerek veya herhangi bir noktanın ayrıntılı rüzgar kaynak bilgilerini ve tematik haritalar ile yapılacak sorgulama çalışmalarını temin etmek için Elektrik Đşleri Etüt Đdaresi Genel Müdürlüğü (EĐE) ne elektronik posta ile başvuru yapabilmektedir. 5
TÜRKĐYE GENELĐ 50 METRE YÜKSEKLĐKTEKĐ ORTALAMA YILLIK RÜZGAR HIZLARI DAĞILIMI Ekonomik RES yatırımı için 7,0-7.5 m/s veya üzerinde rüzgar hızı gerekmektedir. TÜRKĐYE GENELĐ 50 METRE YÜKSEKLĐKTEKĐ ORTALAMA KAPASĐTE FAKTÖRÜ DAĞILIMI HESAPLAMALARDA 1 M W GÜCÜNDEKĐ RÜZGAR TÜRBĐNĐ BAZ ALINMIŞTIR. Ekonomik RES yatırımı için %35 veya üzerinde kapasite faktörü gerekmektedir. 6
TÜRKĐYE GENELĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYELĐ RÜZGAR HIZI (m/s) RÜZGAR GÜÇ YOĞU NLUĞU (W/m 2 ) TOPLAM ALAN (km 2 ) RÜZGARLI ARAZĐ YÜZDESĐ TOPLAM KURU LABĐ LECE K GÜÇ MĐKTARI (MW) 6.5 7.0 300 400 16.781,39 2,27 83.906,96 7.0 7.5 400 500 5.851,87 0,79 29.259,36 7.5 8.0 500 600 2.598,86 0,35 12.994,32 8.0-9. 0 600 800 1.079,98 0,15 5.399,92 > 9. 0 > 800 39,17 0,01 195,84 TOPLAM 26.351,28 3,57 131.756,40 EGE BÖLGESĐ 50 METRE YÜKSEKLĐKTEKĐ ORTALAMA YILLIK RÜZGAR HIZLARI DAĞILIMI 7
EGE BÖLGESĐ 50 METRE YÜKSEKLĐKTEKĐ ORTALAMA YILLIK RÜZGAR GÜÇ YOĞUNLUĞU DAĞILIMI EGE BÖLGESĐ 50 METRE YÜKSEKLĐKTEKĐ ORTALAMA YILLIK KAPASĐTE FAKTÖRÜ DAĞILIMI 8
EGE BÖLGESĐ RES KURULABĐLĐR ALANLAR Not: Gri ve siyah renkli alanlara rüzgar santralı kurulamayacağı kabul edilmiştir. EGE BÖLGESĐ RES POTANSĐYELĐ EGE BÖLGESĐNE KURULABĐLECEK LECEK GÜÇ; BÖLGE GENELĐNDE NDE ÜRETĐLEB LEBĐLECEK LECEK ENERJĐ MĐKTARI; 83 MĐLYAR kwh/yıl BÖLGE GENELĐ ORTALAMA KAPASĐTE FAKTÖRÜ; % 30 9
ĐZMĐR ĐLĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYELĐ MANĐSA ĐLĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYEL YELĐ 10
AYDIN ĐLĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYEL YELĐ DENĐZLĐ ĐLĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYELĐ 11
KÜTAHYA ĐLĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYELĐ AFYONKARAHĐSAR ĐLĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYEL YELĐ 12
UŞAK ĐLĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYEL YELĐ MUĞLA ĐLĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYEL YELĐ 13
RÜZGAR HIZLARI 7,50 m/s DEN FAZLA OLAN RÜZGAR KAYNAK ALANLARI KAPASĐTE FAKTÖRÜ %40 DAN FAZLA OL AN RÜZGAR KAYNAK ALANL ARI 14
KAPASĐTE FAKTÖRÜ %40 DAN FAZLA OLAN RÜZGAR KAYNAK ALANLARININ 1/25000 ÖLÇEKLĐ HARĐTA ÜZERĐNDEKĐ DAĞILIMI VE RÜZGAR TÜRBĐNĐ YERLEŞTĐR ME Ç ALIŞMAL ARI RÜZGAR ENERJĐSĐ SANTRAL YATIRIMCILARININ ĐZLEMESĐ GEREKEN YOL 1. REPA dan yararlanarak rüzgar potansiyeli yüksek olan yerlerin belirlenmesi ve bu yerler için rüzgar kaynak bilgilerinin tespit edilmesi, 2. Đlgilenilen bölgede daha önce rüzgar enerjisi santralı başvurusunun olup olmadığının araştırılması, 3. Đlgilenilen bölgenin arazi yapısı, arazi mülkiyeti, ulaşım imkanları, trafo merkezlerine olan uzaklıları gibi parametrelerin belirlenmesi, 4. Düşünülen santral sahasını temsil edebilecek optimum rüzgar ölçüm noktası veya noktalarının belirlenmesi, 5. Belirlenen her bir ölçüm noktasında standartlara uygun olarak en az 1 yıl olmak üzere enerji amaçlı rüzgar ölçümlerinin yapılması, 6. Elde edilen rüzgar verilerinin analiz edilerek yatırım kararının alınması, 7. Yatırım fizibilitesinin hazırlanması, 8. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu na lisans başvurusu (http://www.epdk.gov.tr) 15