UZAKTAN KUMANDA VE LDR KONTROLLÜ JALUZĐ PERDE LDR CONTROLLED REMOTE CONTROL AND VENETIAN BLINDS Taner AKKAN, Dokuz Eylül Üniversitesi Đzmir Meslek Yüksekokulu, ĐZMĐR Tolga OLCAY, Dokuz Eylül Üniversitesi Đzmir Meslek Yüksekokulu, ĐZMĐR Hakan ÇELĐK, Dokuz Eylül Üniversitesi Đzmir Meslek Yüksekokulu, ĐZMĐR L. Özlem KARACA, Dokuz Eylül Üniversitesi Đzmir Meslek Yüksekokulu, ĐZMĐR Fatih SARĐ, Dokuz Eylül Üniversitesi Đzmir Meslek Yüksekokulu, ĐZMĐR Ali ANGIN, Dokuz Eylül Üniversitesi Đzmir Meslek Yüksekokulu, ĐZMĐR ÖZET Günümüzde ev otomasyonlarının kullanımı gittikçe yaygınlaşmaktadır. Ev pencerelerinde kullanılan perdelerin otomatik açılıp kapanması yaşam konforunu artırıcı bir uygulamadır. Bu projede bir jaluzi perdenin uzaktan kumanda ile kontrolü amaçlanmıştır. Jaluzi perdenin hava aydınlandığında açılması ve hava karardığında otomatik olarak kapanması LDR kullanılarak sağlanmıştır. Motorların hareket ettirilmesi ile jaluzi kanatlarının açılarının ayarlanması 433MHz RF alıcı vericili mikrodenetleyicili bir devre ile sağlanmıştır. Sistem mevcut perde mekanizmasını bozmadan dışarıdan eklenecek şekilde tasarlanmıştır. Oluşturulan sistem Jaluzi perdelerde iki motorla çalışmasına rağmen, stor perdelerde tek motorla da çalışmaya uygundur. Anahtar sözcükler: RF alıcı verici, mikrodenetleyici, perde kontrolü. ABSTRACT Nowadays application of house automation is become widespread. Automatically opening and closing blinds used in house windows are a comfort increasing application. In this study it is aimed to control a venetian blind with remote control. Using LDR, it is achieved that blind is gone open or close when daylight or night. Also it is achieved that motor movements and blind wing angle settings are controlled using microcontroller attached with 433MHz RF module. System is designed to make it possible that apply the blind without any change its mechanism. Although system works with two motors blind, it is appropriate to work one motor blind. Keywords: RF module, Microcontroller, Blind control. 1.GĐRĐŞ Günlük yaşamda baş döndürücü bir hızla gelişen teknoloji ile perde modelleri de teknolojiye ayak uydurarak modernleşmektedir. Günümüzde akıllı ev teknolojisi ve kumandalı sistemlerin her alanda çoğalması da perde kullanımda otomasyonu beraberinde getirmiştir. Motorlu ve uzaktan kumandalı perde bugün stor, jaluzi, ahşap ve katlamalı perde gibi modellerde aktif olarak kullanılmaktadır [1]. Uzaktan kumandalı perdeler konfor ve fonksiyonellikle birlikte kullanıcıya pratik kullanım sağlamaktadır [2]. Uzaktan kumandalı perdeler yüksek pencerelerde, galerilerde, salonlarda, hava alanlarında, terminallerde, sinema salonlarında, okullarda, dershanelerde, askeri binalarda sıklıkla kullanılmaktadır [3]. Kontrol sistemi perde çeşidine göre değişebilir. Jaluzi 1
perde için kontrol dört ayrı butonla (kanatları saat yönünde çevirme /zıt yönde çevirme, toplama, açma) sağlanabilirken, stor perdelerde tek tuşla (aşağı/yukarı) kontrol mümkün olur. Bu projede piyasada bulunan jaluzi perdeleri uzaktan kumanda ile kontrol edebilecek mekanizma tasarımı yapılmıştır. Bu amaçla ilk önce perde mekanizmalarına dışarıdan kolayca takılabilen bir tasarım yapılmıştır. Sonra mekanizmayı kontrol eden alıcı kart ile kumanda görevi yapan verici kart oluşturulmuştur. En son sistem yazılımı yapılarak proje çalışır hale getirilmiştir 2.MEKANĐK TASARIM Perdeye eklenecek mekanik tasarım, piyasadan kolayca temin edilebilen motor, kaplin, makara ile motorları ve devreyi sabitlemek için kullanılan demir halka ve alüminyum saçtan oluşmaktadır. Motor yerleşimi Şekil 1, kaplin bağlantısı Şekil 2 de gösterilmiştir. Şekil 1. Motorların konumu Şekil 2. Kaplin bağlantısı Motorların seçiminde perde ağırlığı ve motor devri önemlidir. Hatalı seçilen bir motorun, perdeyi yukarı ve aşağı hareket ettirebilmesi uzun zaman alır. Motor sisteminde 12V 5RPM L Redüktörlü DC motor [6] (Şekil 3) kanatçıkları açıp kapamak için, 12V 90RPM L Redüktörlü DC [7] motor perdeyi indirip kaldırmak için kullanılmıştır. Şekil 3. Redüktörlü DC Motor 2
3.ELEKTRONĐK DONANIM 3.1.LDR sensörü Aydınlıkta az direnç, karanlıkta yüksek direnç gösteren devre elemanlarına LDR denir. (Şekil 4) Başka bir deyişle LDR'nin üzerine düşen ışık değerine göre gösterdiği direnç değişimi ters orantılıdır. LDR'ler, CdS (kadmiyum sülfür), CdSe (kadmiyum selinür), selenyum, germanyum ve silisyum vb. gibi ışığa karşı çok duyarlı maddelerden üretilmektedir. Bu elemanların dirençleri karanlıkta MΩ seviyesindeki iken yeterli ışık aldığı takdirde 5-10Ω gibi çok küçük değerlere düşebilmektedir. 3.2. L293D motor sürücü entegresi Şekil 4.LDR sensörü L293D entegresi, denetim kartlarının yüksek voltaj ve akım gereksinimi olan elemanlarını (motor, röle gibi) kontrol etmesi için kullanılır. Motorun ihtiyaç duyduğu akım, denetim kartının verebileceğinden fazla olduğundan, denetim kartının yanması için, voltajı ve akımı artırmak için sürücü devreleri kullanılmalıdır. 3.3. PIC16F628A mikroişlemci Şekil 5. L293D motor sürücü entegresi PIC16F628A üzerinde iki adet 8 bitlik ve bir adet 16 bitlik zamanlayıcı bulunan,16 giriş/çıkış ucu olan mikroişlemcidir. Şekil 6. PIC16F628A mikroişlemci 3
3.4 RF ALICI VERĐCĐ MODÜLÜ RF alıcı verici modülü ( Şekil.7 ve Şekil.8 ) 433 MHz lik RF (radyo frekans) sinyali ile veri ve seri iletişim konularında uygulama yapmak için kullanılan bir devredir [14]. Şekil 7. Alıcı Modül Şekil 8.Verici Modül Elektronik donanım bir araya getirilerek mekanizmayı kontrol eden alıcı devresi ( Şekil 9 ) ile kumanda görevi yapan verici devresi oluşturuldu ve Şekil10 de görülen kumanda kutusu içine konuldu. Kumandanın enerjisi 9V pil ile sağlandı. Alıcı devresi güç ihtiyacı adaptör ile sağlandı. Pil ile çalışan motorlu jaluzi perdeler kısa sürede pil tükettiği için pek önerilmemektedir [5]. Şekil 9. Alıcı Devresi Şekil 10. Verici Devresi(Kumanda) Sistemin yerleşim diyagramı aşağıdaki Şekil 11 de verilmiştir. Şekil 11. Sistem Yerleşimi 4
4. YAZILIM PIC16F628A ile sistemin kontrolünü yapan yazılım temel bir C bilgisi ile yazılmıştır. Yazılım üç kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısım verici devresinden (kumanda) alıcıya veri gönderen, ikinci kısımda alıcı devresinden gelen veriyi dc motorlara ileten kısımdır. Burada yazılım hem Jaluzi perdenin açılıp kapanmasını hem de kanat açı ayarının ayarlanabilmesini sağlamaktadır. Üçüncü kısım ise LDR den gelen ortam ışık bilgisine göre, hava karardığında perdenin kapanmasını, aydınlandığında ise açılmasını sağlamaktadır. Bu fonksiyon bir buton ile iptal edilebilmektedir. 5.SONUÇ Günümüzde hayatı kolaylaştırmak için gelişen teknoloji uygulamalarının ev ortamına adaptasyonu önem arz etmektedir. Bizde bu gelişimime katkıda bulunmak amacıyla düşük maliyetli, kullanışlı ve evlerimizde hali hazırda bulanan jaluzi perdeleri değiştirmeden üzerlerine takılabilen bir sistem ortaya çıkardık. Projede sadece perdenin açılıp kapatmasını değil, perde kanatlarının istenilen açıda tutması ve kullanılan sensör ile geceleri kumandaya gerek kalmadan ortam aydınlığını algılayıp perdenin kapanmasını ve güneş doğduğunda ise kendiliğinden açılmasını sağladık. Gelecekteki çalışmalar için, mekanik ve elektronik donanım daha ufaltılması ile daha efektif kullanım sağlayan bir yazılım geliştirilmesi planlanmaktadır. 7. KAYNAKÇA [1] http://www.metjaluzi.com/urundetay.asp?urunid=246, Erişim Tarihi: Şubat. [2] http://www.perdeankara.com/projeksiyon_perde.html, Erişim Tarihi: Şubat [3] http://www.royalperde.com/list/list.asp?ktgr_id=585, Erişim Tarihi: Şubat [4] http://www.electroons.com/8051/electroons/dc_motor_control.html, Erişim Tarihi: Şubat [5] http://erfleks.com/erfleks_perde/stor_perde/stor_perde_motorlu.html, Erişim Tarihi: Şubat [6]http://www.robotistan.com/12V-5Rpm-L-Reduktorlu-DC-Motor,PR-642.html, Erişim Tarihi: Şubat [7] http://www.robotistan.com/12v-90-rpm-l-reduktorlu-dc-motor,pr-643.html, Erişim Tarihi: Şubat [8] http://www.robitshop.com/rf-alici-modul-433mhz,pr-1583.html, Erişim Tarihi: Şubat [9] http://www.robitshop.com/rf-verici-modul-433mhz,pr-1651.html, Erişim Tarihi: Şubat [10] http://www.perde.biz/motor/kumandali_perde.asp, Erişim Tarihi: Şubat [11] http://www.robotus.net/, Erişim Tarihi: Şubat [12] http://320volt.com/cesitli-rf-alici-verici-devreleri/, Erişim Tarihi: Şubat [13] Serdar ÇĐÇEK, CCS C ile PIC Programlama, Atlaş Yayıncılık, TÜRKĐYE(2006) [14] http://www.altaskitap.com/ir-rf-alici-verici-devresi,pr-68.html, Erişim Tarihi: Şubat 5