KEP Kuruldu 7-11 BEKEV Söyleşi 15-18

Sayı: 4 Aralık-Ocak 2013 Son sayımız bu senenin Nisan ayında çıktığından beri tekrar buluşamadık. Şimdi dördüncü sayımızla burdayız ve bundan sonra her 2 ayda bir tekrar buluşmayı umuyoruz... Bu zaman zarfında kadınların emeği ve istihdamı konusunda neler oldu, saymakla bitmeyecek gibi... Elimizden geldiğince yaz dönemini kapsayan gelişmeleri derlemeye çalıştık. Bunun yanında, bu sayımızı gündemde son dönemde sıkça tartışılan ve kadınların ciddi tepkisine yol açan kadın istihdamı paketi ne ayırdık. Hükümet, kadınlara müjde diye duyurdu; ancak paket basına sızdığı haliyle kadınların tepkisini kısa zamanda topladı. Esnek çalışmayı bir kural haline getiren ve kadınları çok çocuk doğurmaya teşvik eden bu Bize ulaşmak için: ********************************* web sitesi: www.keig.org e-posta: iletisim@keig.org twitter : https://twitter.com/keig_platformu facebook : https://www.facebook.com/keigplatformu Adres : Kamer Hatun Mah. Hamalbaşı Sok. 22/13 Beyoğlu/ İSTANBUL Telefon-Fax: 0212 251 58 50 Yorum ve önerilerinizi bekliyoruz... pakete karşı kadınların itirazları ve mücadeleleri giderek büyüyor. Kasım ayı içinde kurulan Kadın Emeği Platformu, Türkiye nin çeşitli illerinde konuyla ilgili çalışmalar ve eylemlilikler yürütmeye devam ediyor. KEİG üyesi örgütler açısından da yaz ayları oldukça yoğun geçti. Gezi direnişiyle başlayan bir yazın mücadelesi, kadınlar açısından forumlarda, örgütlerde, sokaklarda, evlerde ve yaşamın her alanında devam ediyor! KEP Kuruldu 7-11 BEKEV Söyleşi 15-18

2 3 KEİG DEN HABERLER KEİG DEN HABERLER KEİG: KADIN İSTİHDAM PAKETİ KADINLARA GELECEK VAAT ETMİYOR! KEİG olarak son dönemde hükümet tarafından hazırlanan ve detaylarını ancak basına sızan haberlerden öğrenebildiğimiz istihdam paketine hem içerik hem de yöntem olarak karşı çıkıyoruz. KEİG; Kadınlar ile somut bir taslağın tartışıldığı demokratik bir görüşme ortamı yaratılmaksızın hazırlanan İstihdam Paketi, kadın örgütlerinin çalışma ve önerileri doğrultusunda yeniden yazılmalıdır, diyerek 4 Kasım da konuyla ilgili basın açıklamasını kamuoyu ile paylaştı. Yapılan açıklamada paketin, kadınlar üzerindeki çok çocuk doğur ve bakımlarını tek başına üstlen baskısının meşrulaştırılması, kadınların EVKAD IN ÇADIR DÜKKAN I 1 YAŞINDA! aile içindeki ve işgücü piyasasındaki eşitsiz konumunun teşvik edilmesi, esnek çalışmanın, kadın istihdamını artırıcı bir strateji olarak sunulmasının kabul edilmediği belirtildi. Kadın istihdam paketi hazırlanırken, kadın istihdamının insan onuruna yaraşır işlerde artırılmasının esas alınmasını, çalışma yaşamında cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik yasal düzenlemeler yapılması ve uygulanması gerekliliği vurgulandı. Açıklamada ayrıca, Kadın istihdamında, tam zamanlı ve güvenceli istihdam hedeflenmelidir. İnsan onuruna yaraşır iş koşullarına sahip olan, yasal bakım izinlerine, izin sonrası işe dönme garantisi hakkına ve sosyal haklara erişimi temel alan kayıtlı istihdam standart hale getirilmelidir, denildi. Kadınları dışlayarak hazırlanan kadın istihdam paketi, kadınlara gelecek vaat etmiyor başlıklı açıklamanın tam metnine web sitemizin Basın Açıklamaları bölümünden ulaşabilirsiniz. Adana da Ev Hanımları Dayanışma ve Kalkındırma Derneği/ EVKAD ın çalışmalarıyla açılan ve yaklaşık 60 kadının standının bulunduğu Çadır Dükkan, 1 inci yılını geride bıraktı. Çadır Dükkan birinci yaşını kadınların, belediye başkanlığına aday olan kadın aday adaylarının, yerel yöneticiler ve sivil toplum örgütlerinin katılımıyla kutladı. Geçtiğimiz yılın Kasım ayında Kadınlar Çeyiz Sandıklarını Açıyor projesi kapsamında açılan ve EVKAD ın çalışmaları sonucunda Çukurova Belediyesi nden tahsis edilen çadır alanında şu anda 60 kadın ücretsiz olarak stand açıyor. Çadırda esnaf olan kadınlar, EVKAD taraından açılan el sanatları kurslarına da katılarak ürünlerini farklılaştırmak ve yeni tasarımlar üretmek üzerine çalışıyor. Ayrıca, EVKAD tarafından organize edilen toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın istihdamı, kadına yönelik şiddet vb. konulu toplantılara da katılıyorlar. Kadınlar, Çadır Dükkan a geldiğimizden beri öz güvenimiz arttı,birbirine dokunmak ve anlamak nedir öğrendik, diyorlar. KEİG ÜYESİ ÖRGÜTLER İSTANBUL DA BULUŞTU KEİG Platformu üyesi kadın örgütleri 16-17 Kasım da İstanbul da buluşarak son bir sene içinde yaptıkları çalışmaları değerlendirdi ve yeni dönem faaliyetlerine yönelik tartışmalar yürüttü. 13 ilden bir araya gelen yaklaşık 40 kadın, iki gün boyunca gündemdeki gelişmelere, geçtiğimiz sene platform tarafından yürütülen çalışmalara ve platformun yeni dönem faaliyetlerine dair tartışma yürüttü. İlk günkü oturumda kadınlar, basına kadınlara müjde diye sızan haberler yoluyla öğrenilen kadın istihdam paketini konuştu. Paket hakkında daha önce bir açıklama yayınlayan platform bileşenleri, paket ile getirilecek uygulamaların kadınları daha da güvencesiz ve kötü koşullarda çalışmaya iteceğini yineledi. Aynı zamanda Kadın Emeği Platformu üyesi olan KEİG üyesi örgütler, bu platform içinde ne şekilde yer alacaklarını ve gündemdeki gelişmelerle ilgili nasıl çalışmalar yürütmek gerektiğine dair fikir ve önerilerini de tartıştı. İkinci günde KEİG Platformu nun çalışmaları ve çağrısıyla geçtiğimiz Nisan ayında oluşturulan ve geniş katılımlı bir platforma dönen Kreş Haktır Platformu nun çalışmalarına dair tartışma yürütüldü. Platform içinde yürütülen kampanyanın önümüzdeki Mart sonunda gerçekleşecek yerel yönetimleri etkileyebilmesi için öneriler tartışıldı, iş bölümü yapılarak çalışma planı hazırlandı. Kadınlar ayrıca KEİG Platformu nun önümüzdeki sene içinde yürüteceği faaliyetlere yönelik tartışma yürüterek kararlar aldı.

4 5 KEİG DEN HABERLER KEİG DEN HABERLER KREŞ KAMPANYASI DEVAM EDİYOR; HEDEF YEREL SEÇİMLER KEİG üyeleri, Kreş Haktır Platformu nun yürüttüğü kampanyayı 13 ildeki yerel seçim çalışmalarını kreş hakkı talebi doğrultusunda etkilemek üzere geliştiriyor. KEİG in 14 ilde kadınların katılımıyla düzenlediği atölyeler sonucu kadınların kreş hakkı talebine dair bir kampanya oluştu ve bu kampanya Kreş Haktır Platformu adıyla genişleyerek kadın örgütleri, emek ve meslek örgütleri ile sivil toplum örgütlerinden oluşan yaklaşık 40 örgütten kadınların yürüttüğü bir kampanyaya dönüştü (www.kreshaktir.org). Yaşamın her alanında eşitlik, bakım hizmetlerinde ortak sorumluluk! sloganıyla bu yılın Nisan ayında başlayan kampanyanın, kısa filmi, broşürleri ve 9 farklı dilde hazırlanan afişleri kısa zaman içinde Türkiye genelinde dağıtıldı, binin üzerinde kurum imzası ve kişisel imza toplandı. Konuyla ilgili yetkili makamlarla görüşmeler yapıldı, basın açıklamaları düzenlendi, farklı illerde Kreş Haktır platformları oluşturuldu. KEİG üyesi örgütler şimdi Kreş Haktır Platformu ile birlikte bu kampanyayı yerel seçimlere taşımaya hazırlanıyor. Yerel seçimlerde adaylara kampanya dahilinde belirlenen taleplerimizi kabul ettirmek ve bu konunun takipçisi olmak adına çeşitli konularda çalışmalar sürdürüyoruz. Oluşturulan 3 çalışma grubu ile konunun farklı boyutlarına dair tespit ve talepler derinleştirilecek. Yasal Mevzuat çalışma grubunda, kreş taleplerine ilişkin doğrudan ve dolaylı hükümler inceleniyor. Seçim çalışma grubunda, kreş talebimize yönelik uygulanabilir bir seçim çalışması taslağı geliştiriliyor. Forum çalışma grubunda ise kreş taleplerinin nasıl karşılandığını, hangi taleplerin hangi gerekçelerle savunulduğunu, hangi taleplerin hangi gerekçelerle reddedildiğini tespit edebilmek amacıyla tartışma yürütülüyor. Kampanya dair çalışmalarımızı paylaşmaya devam edeceğiz.

6 7 GÜNDEMDE NELER VARDI? GÜNDEMDE NELER VARDI? KADINLAR KADIKÖY DE İSTİHDAM PAKETİ NE KARŞI EYLEMDEYDİ Yoğurtçu Kadın Forumu nun çağrısıyla örgütlenen İstanbul forumlarından kadınlar, 1 Kasım Cuma akşamı kadın istihdam paketine karşı bir eylem düzenledi. Yaz aylarında forumların oluşmasıyla başlayan ve her Çarşamba Kadıköy de bir araya gelen Yoğurtçu Kadın Forumu nun çağrısıyla Kadıköyde ki Eminönü-Karaköy iskelesi önünde bir araya gelen kadınlar, eşit işe eşit ücret, esnek çalışma eve hapsediyor, yaşasın kadın dayanışması, savaşa değil kreşe bütçe sloganları attı. Kadınların taşıdığı pankartlar arasında ise, Doğum izni artıyor, haklar azalıyor, Biji yekitiya jinan, Erkekler de çocuk baksın gibi sloganlar bulunuyordu. AKP nin istihdam paketi: kime müjde? başlıklı bir bildiri dağıtan kadınların talepleri arasında, ücretler düşürülmeden çalışma saatleri tüm çalışanlar için kısaltılması; tam zamanlı sigorta, sağlık ve emeklilik güvencesi; evli veya bekar, ücretli bir işte çalışmayan kadınlar için kocaya ya da babaya bağlı olmayan ücretsiz sağlık güvencesi ve emeklilik hakkı; ev eksenli çalışan, gündelikçi, tarım işçisi kadınlar için çalışma süreleri ve yerlerine bakılmaksızın sosyal güvenlik hakkı, yıpranma payı hakkı ve çocuk sayısına bakılmaksızın erken emeklilik; annelik izni yerine ebeveyn izni; tüm çalışanların kreş hakkı; evde çalışan kadınlar için de 24 saat açık, ücretsiz mahalle kreşleri açılması, bulunuyor. Ev işçisi Rukiye Şimşek in ölümünden Çalışma Bakanlığı sorumludur! İstanbul Bostancı da 13 Kasım da temizlik yapmak için gittiği evin camını silerken düşerek hayatını kaybeden Rukiye Şimşek için kadınlar eylem düzenledi. Fındıklı daki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstanbul İl Müdürlüğü önünde 19 Kasım da bir araya gelen kadınlar, Ev işi iş, ev işçisi işçidir, Önlem almanız için daha kaç işçi ölecek yazılı dövizler açtı. Kadınlar yaptığı açıklamada, Ev işçilerinin güvencesiz, kayıtsız, görünmeyen tehlikelerle yüz yüze çalışma koşullarından, kölelik durumundan Çalışma Bakanlığı sorumludur, devlet sorumludur dedi. Ev hizmetlerinde çalışanlar 4857 sayılı İş Kanunu ve 2012 de yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanununda istisnalar kapsamında geçiyor. Önlenebilir nedenlerden kaynaklandığı için bunları iş cinayeti olarak adlandırıyoruz, diyen İmece Kadın Sendikası ndan Serpil 50 ye yakın kadın örgütünün imzası bulunan ilanda kadınlar, devletin resmi haber ajansı olan Anadolu Ajansı nda çıkan KEFEK in kapatılmasına yönelik iddialara ilişkin yetkililerden resmi bir açıklama talep etti. Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı nın adının Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına çevrildiği, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü nün iyice işlevsizleştirildiği söylenen açıklamada, şimdi de KEFEK in kapatılarak yerine Aile ve Sosyal Politikalar Komisyonu kurulmaya çalışıldığı vurgulandı. Açıklamada ayrıca, devlet mekanizması içinde Türkiye deki kadın hareketinin yıllardır süren mücadelesi sonucu kurulan Kemalbay, ev işçilerinin yasal statüde olması için öncelikle iş kanunu kapsamında işçi, çalıştıkları evlerin de işyeri olarak tanınması ve İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamına alınmaları gerektiğini vurguluyor. Kemalbay, son dönemde ev işçilerinin sigorta pirimlerinin yatırılmasının teşvik edileceğine dair açıklamaların olumlu ancak yetersiz olduğunu da ekliyor: İşverenin evden bu işlemi yapabilmesine yönelik kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılması, sigorta pirimlerinin teşvik edilmesi olumlu, ancak yeterli değil; çünkü bu yasa kapsamında olmak iş yasası kapsamında olmak anlamına gelmiyor. Ayrıca, pirimlerin hepsinin devlet tarafından karşılanması gerekiyor. Çalıştığı evdeki camları silerken düşerek hayatını kaybeden Fatma Aldal davasında, mahkemeye sunulan iş müfettişi raporunda Fatıma Aldal işçi olarak geçmiş, ev sahibi S.Ö. taksirle öldürme suçundan 1 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Barış ve Demokrasi Partisi Batman milletvekili Ayla Akat Ata, ev işçilerinin diğer işçilerle eşit haklara sahip olmaları için yapılması gerekenlerin tespiti amacıyla Meclis Araştırması açılmasını istedi. DEVLETTEN KADININ ADI SİLİNİYOR MU? Kadın örgütleri, Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFEK) nun kapatılmasına ilişkin çıkan haberle ilgili yetkililerden cevap beklediğini bir ilan ile kamuoyuna duyurdu. tek bir kadın kurumunun dahi bırakılmak istenmediği ifade edilirken bu tür gelişmelerin Türkiye nin tarafı olduğu uluslararası sözleşmelere ve üyesi olduğu uluslarası örgütlerin ilkelerine de aykırı olduğu belirtildi. Kadınlarla ilgili kurumların korunması ve kadınların karar mekanizmalarında yer almasının tüm partilerin sorumluluğunda olduğu söylenen açıklamada tüm milletvekilleri göreve çağrılırken, hükümetten de konuyla ilgili acil açıklama beklendiği vurgulandı.

8 9 GÜNDEMDE NELER VARDI? TMMOB 3 ÜNCÜ KADIN KURULTAYINI DÜZENLEDİ TMMOB 3. Kadın Kurultayı Ankara da 16-17 Kasım 2013 tarihinde İMO Teoman Öztürk Toplantı Salonu nda düzenlendi. Mühendis, mimar ve şehir plancısı kadınların sorunlarını dile getirerek bunlara yönelik çözüm önerileri sunmayı amaçlayan kurultaya mimar, mühendis, şehir plancıları olmak üzere toplam 276 kadın delege ile kadın örgütlerinden ve çeşitli kurumlardan 32 kadın katıldı. Kurultayda; Tarihsel Gelişim Sürecinde Kadın Hakları, Türkiye de Kadın Politikaları- Gericilik ve Piyasacılık Sarmalında Kadınlar, Kadına Yönelik Şiddet, Nedenleri ve Sonuçları, TMMOB de Kadın Örgütlenmesi, Gezi Sürecinde Kadın konu başlıkları altında 5 oturum gerçekleştirildi ve yerel çalıştaylarda kabul edilen önergeler değerlendirildi. Kurultay sonucunda hazırlanan sonuç bildirgesi ve kurultay kararları paylaşıldı. Son yıllarda kadın haklarına yönelik yürütülen sistematik saldırılara karşı mücadelenin, kadının var olma mücadelesi olduğunu söyleyen sonuç bildirgesinde, kadınlar olarak tüm dayatmacı ve baskıcı politikalara karşı birlikte mücadeleye devam edileceği vurgulandı. Son dönemde kadın istihdamı paketi olarak gündeme gelen ve kadınlara müjde olarak duyurulan düzenlemeleri içeren pakete karşı kadınlar örgütleniyor. Doğum izninden esnek çalışmaya birçok konuyu içeren paketin yakın zaman içinde Meclis e sunularak yasalaşması bekleniyor. Ancak, kadın örgütleri bu pakete oldukça tepkili. Bunun ilk sebebi paketin, bu alanda politika üreten ve mücadele yürüten kadın örgütleri ile müzakere edilmeden hazırlanmış olması. Kadın örgütlerinin paketin içeriğine dair eleştirileri ise, kadınları çok çocuk doğurmaya teşvik etmesi; kadınların esnek, güvencesiz, düşük ücretli işlere mahkum bırakılması; özel istihdam bürolarının önünün açılacak olması; toplumdaki cinsiyetçi iş bölümünü hem işyerlerinde hem de ailede pekiştirecek olması gibi konularda ortaklaşıyor. Kadınlar bu pakete karşı örgütlenerek birlikte bir mücadeleyi sürdürmeye kararlı. Bu amaçla, kadın örgütlerinden, emek ve meslek örgütlerinden kadınların bir araya geldiği 40 ın üzerinde kurumdan oluşan Kadın Emeği Platformu oluşturuldu. Kasım ayında ilk olarak İstanbul da kurulan Platform daha sonra Ankara ve İzmir de de kuruldu. KADINLAR MÜCADELEYE ÇAĞIRIYOR: DİRENECEK VE DEĞİŞTİRECEK GÜCÜMÜZ VAR! İstanbul da Kadın Emeği Platformu, kadınların Kadınlar Konuşuyor: AKP nin İstihdam Paketi Kime Müjde(?!) isimli bir forum düzenledi. Forumda, kadın istihdamı paketinin geri çekilmesi talebi dile getirilirken esnek ve güvencesiz çalışmaya karşı ortak mücadelenin yürütüleceği vurgulandı. 2 Kasım Cumartesi Şişli de İstanbul Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası nda düzenlenen forum, iki oturumdan oluştu. İlk oturumuda kadınlar çalışma yaşamında ve ev içinde emeklerinin nasıl sömürüldüğüne ve yaşadıkları ayrımcılıklara dair deneyimlerini aktardı. İkinci oturumda ise, pakete karşı eleştiri ve talepler dile getirilerek ortak mücadele konusunda fikirler tartışıldı. Forumun açılış konuşmasını yapan DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu, AKP nin bu paket ile zaten ucuz ve güvencesiz olan kadın emeğini daha da ucuz ve güvencesiz hale getirmeye çalıştığını ifade ederek paketin kadınları çok çocuk doğurmaya da teşvik ettiğini belirtti. İktidar bu uygulamalarla kadınların kazanılmış haklarını yok etmek istiyor, diyen Çerkezoğlu, bu paketin tamamen geri çekilmesi talebini dile getirdi. Yaklaşık bir buçuk sene önce kürtaj uygulamasına getirilen kısıtlamalarla ilgili kadınların Türkiye nin her yerinde örgütlenerek ortak mücadele sonucu geri adım attırdığını hatırlatan Çerkezoğlu, istihdam paketi için de kadınların aynı örgütlülüğü göstereceğini belirterek, Söyleyecek sözümüz, direnecek ve değiştirecek gücümüz var, dedi. Farklı iş kollarından kadınlar ne diyor? Çerkezoğlu nun konuşmasının ardından farklı illerden, farklı iş kollarından, farklı örgütlenmelerden bir araya gelen kadınlar, kadınların emeği ve istihdam koşullarına dair deneyimlerini paylaştı. Diyarbakır dan, Mezopotamya Mevsimlik Tarım İşçileri Derneği nden katılan tarım işçisi kadın, çalışılan yerlerde banyo/tuvalet olmadığını, işçileri kamyonlarla üst üste, kötü koşullarda taşıdıklarını, tarla sahipleri tarafından hakarete maruz kaldıklarını anlattı. Çalıştığımız yerler resmi olsun, ortak banyo/tuvalet imkanı, kreş ve doktor imkanı olsun, diyerek taleplerini dile getirdi. Sağlık ve gıda sektöründe taşeron olarak çalışan kadınlar, çalışma koşullarına dair zorluklardan ve koşuların giderek kötüleştiğinden bahsetti. Oturumda ayrıca, Kazova ve THY direnişçisi kadınlar, direniş sürecinde yaşadıkları zorlukları ve nasıl güçlendiklerini anlattı. İkinci oturumda ise, basından

10 11 duyurulduğu kadarıyla istihdam paketinin ne gibi düzenlemeler içerdiğine dair bilgilendirme yapılarak bu düzenlemelerin kadınlar üzerinde yaratacağı etkiler özetle aktarıldı. Paketin kadınları esnek, güvencesiz, daha düşük ücretli koşullarda çalışmaya ittiği belirtildi. Paketin ayrıca, kadınları çok çocuk doğurmaya, hanede zaten kadınların sorumluluğunda görülen çocuk/yaşlı/hasta bakımını üstlenmeye ve aileye/ eve hapsolmaya teşvik ettiği ve çifte sömürü koşullarını güçlendirdiği vurgulandı. Benzer içerikte bir forum Ankara da da düzenlendi. Daha sonra iki ilde de basın açıklaması düzenleyen kadınlar, forumların sonuç bildirgelerini kamuoyu ile paylaştı. KADIN İSTİHDAMI PAKETİ: KADINLARA DEĞİL,SERMAYEYE MÜJDE! Kadın Emeği Platformu 22 Kasım da İstanbul ve Ankara da kadın istihdamı paketine karşı eylemdeydi. İstanbul Ticaret Odası ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı önünde toplanan kadınlar, Kadın İstihdamı yasa tasarısı kadınlara değil, sermayeye müjde dedi. Eminönü nde İstanbul Ticaret Odası önünde yapılan açıklamayı kadınlar adına okuyan DİSK Kadın Komisyonu üyesi Sinem Çetinkaya, paketin kadın örgütleriyle hiçbir şekilde müzakere edilmeden hazırlandığını söyledi. Başbakanın 2008 de dillendirmeye başladığı en az üç çocuk söylemi ve kürtaj yasağı tartışmaları ile ucuz işgücü sağlamaya yönelik nüfus politikalarının kadınların bedeni ve emeği üzerinden ekillendirilmeye çalışıldığı söylenen açıklamada, kadın istihdam paketinin bu sürecin tamamlayıcısı olduğu vurgulandı. Çocuk bakım izinlerinin, hiçbir hak kaybı ya da part-time çalışma dayatması olmaksızın, erkeklerle eşit hak ve sorumluluklarla düzenlenmesi, aile içinde kadınerkek eşitsizliğinin ortadan kalkması, bakım hizmetlerinin kadının sorumluluğundan çıkarılması istendi. Ankara daki eylem ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı önünde gerçekleştirildi. Eylemde kadınlar adına konuşan KESK Kadın Sekreteri Canan Çalağan, Paketin, kadınları daha da yoksullaştıracağını ve güvencesizleştireceğini söyledi. AKP hükümeti kadını aileye ve geleneksel rollere hapseden muhafazakâr politikalarıyla çalışma yaşamını sermayenin ihtiyaçları doğrultusunda yeniden düzenlemeyi amaçlıyor diyen Çalağan, Kadın İstihdam Paketi 2011 de açıklanan Ulusal İstihdam Strateji Belgesi nin tamamlayıcı bir parçasıdır, şeklinde konuştu. Eylemde Hacettepe Üniversitesi Hastanesi nde çalışırken iş akdine son verilen Serpil Türkkan da bir konuşma yaptı. Yapılan açıklamaların ardından kadınlar Kadın istihdam yasa tasarısı başlıklı broşür dağttı.

12 13 KADIN İSTİHDAMI YASA TASARISI BROŞÜRÜ Kadın Emeği Platformu tarafından hazırlanan broşür, müjdeler ve gerçekler olmak üzere iki ana hat üzerinden ilerliyor. Broşürde, basından sızan haberler yoluyla elde edilen ve kadınlara müjde olarak duyrulan düzenlemeler 8 madde halinde sıralanıyor. Bu maddeler, kamuda doğum yapan her kadın için 4 saatlik çalışma hakkı, anneye kısmi zamanlı çalışma hakkı ve tam maaş, özel istihdam bürolarının arttırılması, organize sanayi bölgeleri başta olmak üzere kreşlere getirilen teşvikler, 3 çocuk yapan kadına vergi muafiyeti ve erken emeklilik, doğum izninden dönen kadının işe alınması zorunluluğu ve istihdamda kadın-erkek eşitliğinin sağlanması na dair düzenlemeleri içeriyor. Her maddenin ardından ise gerçek bölümleri geliyor. Bu bölümde, bahsi geçen düzenlemeye dair var olan uygulamalar açıklanıyor, yapılması vadedilen değişikliklerin mevcut durumda mümkün olmayacağına ya da kadınları daha da esnek ve güvencesiz işlerde çalışmak zorunda bırakacağına değiniliyor, tüm detaylar açıklanıyor. Broşürün sonunda Kadın Emeği Platformu nun taleplerine yer veriliyor. Taleplerden öne çıkanlar kısaca şöyle: Çocuk bakım izinlerinin, hiçbir hak kaybı ya da kısmi zamanlı çalışma dayatması olmaksızın erkeklerle eşit hak ve sorumluluklarla düzenlenmesi gerekmektedir. Kadınların da özgür zamana ihtiyaçları olduğu unutulmamalı, iş ve iş dışı zamanları dikkate alınarak düzenlemeler yapılmalıdır. Yalnızca aile içinde değil hayatın tüm alanlarında kadın-erkek eşitsizliğinin ortadan kalkması, bakım hizmetlerinin kadının sorumluluğu olmaktan çıkarılması ve çocuklu-çocuksuz özgür bireylerden oluşan politikalar hayata geçirilmelidir. Kapatılan tüm kamu kreşleri açılmalıdır. Kadın/erkek olmasına bakılmaksızın en az 50 işçi çalıştıran kamu/özel tüm işyerlerinde ücretsiz (vardiya koşulları dikkate alınarak gerektiğinde 24 saat açık) bakım evleri ve kreşlerin açılması zorunlu olmalıdır. 50 den az çalışanı olan çocuklu bireyler ya da çalışmayan ebeveynlerin çocuklarının yararlanması içinse mahalle kreşleri açılmalıdır. Yasal günlük/haftalık çalışma süreleri günde en fazla 7, haftada en fazla 35 saate indirilmelidir. Kadın ve erkek emekçiler için esnek değil, yarı zamanlı değil; güvenceli, eşdeğer işe eşit ücret ödenen işlerde çalışması güvence altına alınmalıdır. Bu nedenle, özel istihdam büroları kapatılmalı, iş ve işçi bulma hizmetleri Çalışma Bakanlığı na devredilmelidir. Hazırlanmakta olan yeni anayasada; erkek egemenliğini koruyan, güçlendiren tüm düzenlemeler çıkarılmalı, (kamu ya da özel) çalışma hayatının tüm alanlarında (tüm iş ve mesleklerde ve her yönetim kademesinde) kadınlarla erkeklerin eşit yer alması esastır ilkesi getirilmelidir. Ev eksenli çalışan işçilerin ve göçmen ev işçilerinin çalışma koşulları iyileştirilmeli, sosyal güvence kapsamında olmaları sağlanmalıdır. NELER YAPIYORUZ? İstanbul Üniversitesi Küresel Siyaset ve Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi, Friedrich- Ebert-Stiftung Derneği (FES), İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SİDA) ve Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi (KEİG) Platformu ortaklığıyla 10 Mayıs 2013 te İstanbul Taksim Larespark Hotel de bir toplantı düzenlendi. Türkiye den ve yurt dışından katılımcıların bir araya geldiği toplantıda, Dirlik Temelli Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme (DTCDB) çalışmaları; Almanya, İtalya ve İskoçya deneyimleri üzerinden tartışıldı. Sonuçlar kamuoyu ile paylaşıldı. Toplantıya Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu üyesi milletvekillerinin yanı sıra akademisyenler, kadın örgütlerinden ve sendikalardan temsilciler, Birleşmiş Milletler Kadın Dostu Kentler Projesi nden koordinatörler ile il özel idareleri ve belediyelerden yöneticiler ve belediye başkanları katıldı İzmir de avukatlar, kadın örgütlerinden aktivistler, sendikalardan kadınlar ve akademisyenlerden oluşan 30 u aşkın kadının katılımıyla İstihdamda Kadınlara Yönelik Ayrımcılık ve CEDAW Semineri 25 Mayıs ta düzenlendi. Toplantıda kadınların istihdamda sırf kadın oldukları için yaşadığı ayrımcılık ve toplumsal cinsiyetin istihdamdaki yansımaları üzerine konuşuldu, bu konuda var olan yasal düzenlemeleri ve değişmesi gereken KEİG YAZ DÖNEMİNDE NELER YAPTI? noktalar tartışmaya açıldı. Ayrıca, uluslararası bir mekanizma olarak Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi (CEDAW) nin önemi ve maddeleri üzerinde durulurken CEDAW Komitesine bireysel başvuru yapmak üzerine konuşuldu. KEİG Platformu, Mayıs ayında hükümetin kadın emeği ve bedenine yönelik baskıcı ve dayatmacı yaklaşımına dair bir basın açıklaması yayımladı. Açıklama, kadınların çok çocuk doğurmasının teşvik edilmesi ve kadın istihdamının

14 14 15 NELER YAPIYORUZ? NELER YAPIYORUZ? esnek çalışma ile arttırılması hedeflerini kadınlar açısından değerlendirirken soruyor: Kadınlardan neden çok çocuk doğurması isteniyor? Açıklama, Türkiye de Kadın Emeği ve İstihdamına Yönelik Politikalar/ Kadın Emeği ve İstihdamına Dair Politika ve Faaliyetlerin 12 İlde Değerlendirilmesi isimli kitap, Mayıs 2013 itibariyle araştırma raporu olarak KEİG Yayınları Dizisi nden çıktı. KEİG Platformu nun 2012 yılının Haziran-Temmuz aylarında örgütlü bulunduğu 12 ilde kolektif olarak yürüttüğü araştırmanın sonuçlarını içeren kitapta, Türkiye de kadın emeği ve istihdamına yönelik politikaların durumu ve genel değerlendirmesine de yer veriliyor. KEİG Platformu olarak Adana, Ankara, Antalya, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Şanlıurfa, Trabzon ve Van olmak üzere 12 ilde yürüttüğümüz araştırmayı kadın emeği ve istihdamına dair merkezi yönetim kurumlarının, bu kurumların il örgütlenmelerinin, yerel yönetimlerin ve illerdeki meslek odalarının çalışmalarını incelemek ve hükümeti kadın istihdamını arttırmak için yönelmesi gereken eşitlikçi ve özgürleştirici politika önlemle-rini de içeriyor. Çok Doğur, Çok Çalış, Az ayrıca kadın istihdamını artırmak hedefiyle 2010 yılında çıkarılan Başbakanlık Genelgesi nin hayata geçirilip geçirilmediğini izlemek üzere gerçekleştirdik. Kasım 2012 de ara raporu yayımlanan araştırma, Türkiye de kadın istihdamının durumu ve her ilin ayrı değerlendirmesi eklenerek genişletildi. Araştırma sonuçları, genel olarak merkezi ve yerel düzeyde kadın emeği ve istihdamıyla ilgili bütünlüklü bir politika ve faaliyetin yürütülmediğini, Genelge nin ise ilgili kurumlarca -istisna olan az sayıda kurum dışında- bilinmediğini ve uygulanmadığını gösteriyor. Ev içi emek, ev eksenli çalışma, esnek çalışma, kayıt dışı çalışma, düşük ücret politikaları, işyerinde ayrımcılık gibi konuları içeren, Türkiye de Kadın Emeği ve İstihdamının Durumu isimli ilk bölümde, Türkiye de kadın emeği ve istihdamının durumuna dair genel bir çerçeve çiziliyor ve bu Kazan, Erkeklerin Eline Bak! Kadınlardan Beklediğiniz Bu Mu? başlıklı açıklamaya sitemizden ulaşabilirsiniz. KEİG DEN YENİ YAYIN: TÜRKİYE DE KADIN EMEĞİ VE İSTİHDAMINA YÖNELİK POLİTİKALAR konuda yürütülen faaliyetlere değiniliyor. Türkiye de Kadın Emeği ve İstihdamına Yönelik Politikalar Araştırması başlıklı ikinci bölümde ise illere göre derlenen araştırma sonuçları değerlendiriliyor. İllerdeki inceleme, kadın istihdamını artırmak amacıyla yürütülen mesleki eğitimler, girişimcilik faaliyetleri ve çocuk bakım hizmetleri ile kurumlardaki cinsiyet eşitliği bakışını ortaya koyuyor. Son bölümde ise, hem illerde hem de Türkiye deki genel durum Genelge maddeleri ile bağlantılı olarak değerlendiriliyor ve Platform un konuyla ilgili önerileri sunuluyor. Araştırma sonuçlarının ve değerlendirmesinin yer aldığı kitaba http://www.keig.org/ kitaplar.aspx?id=5 adresinden ulaşabilirsiniz. BUNLARI YAŞIYORSANIZ BİZE ULAŞIN! KEİG Platformu olarak kadınların emek ve istihdam alanlarında yaşadığı ayrımcılığa dair politikalar üretmek ve Türkiye nin gündemine taşımak amacıyla dava takibi çalışmaları yürütmeyi etkili bir eylem olarak görüyoruz. Dava takibi çalışmalarının yasalarda ayrımcılık yasağı ile çatışan düzenlemelerin uluslararası hukuka uygun hale getirilmesi, İş ilanlarında cinsiyet belirtilmişse, yasadaki boşlukların giderilmesi ve yasal mevzuatın netleşmesi açısından gücünün yüksek olduğunu düşünüyoruz. Açılan davaların takibinin, dava öznesi olan kadının güçlenmesi ve kadınlarla dayanışmak adına önemli olduğu kadar mevcut politikaları ve yasal mevzuatı değiştirme noktasında da önem taşıdığına inanıyoruz. Sizi de bu çalışmaya katkı sunmaya davet ediyoruz. Kadınlara iş görüşmesinde gebelik durumları,medeni halleri, yaşları soruluyorsa, Terfilerde aynı konumlarda da olsa kadın çalışan yerine erkek çalışan tercih ediliyorsa, Aşağıda belirtilen durumlar istihdamda kadına yönelik ayrımcılıklardan bazılarıdır. Siz veya müvekkiliniz bu durumlardan bir veya birkaçını yaşıyorsanız bize ulaşabilirsiniz. Gebelik ve doğum izni nedeniyle işten çıkarma, daha düşük mevkide işe başlatma yapılıyorsa Kadın-erkek çalışan bir işletmede kadınların ihtiyaçlarına dair yerler bulunmuyorsa, uzaksa, erkekler için yapılandan bozmaysa, 50/d kadrosunda bulunan araştırma görevlilerinin işe çıkarılmalarında doğum izni öğrenim sürelerinden sayılıyorsa, İşe alımlarda sadece kadınlara gebelik halinde kullanmak üzere boş kağıt imzalatılmaya çalışılıyorsa; imzalamadan SGK ları yapılmıyorsa.

16 17 NERELERE KATILDIK? NELER GÖZLEMLEDİK? SÖYLEŞİ NERELERE KATILDIK? NELER GÖZLEMLEDİK? Heinrich Böll Stiftung Derneği tarafından düzenlenen Başka bir aile anlayışı mümkün mü? başlıklı konferansta bu soruya iki gün boyunca cevaplar arandı; sorular, sorunlar ortaya serildi. Ailenin cinsiyetçi yapısı aile bireylerini hiyerarşi ve baskı altında tutarken özgür, demokratik bir yaşam nasıl kurulacaktı? Sosyal ve ekonomik paylaşımın adil, adaletli olmadığı bir toplumsal yapının sürdürülmesi kimin içine siniyordu? Toplantıda katılımcıların çoğunluğunu kadınlar oluşturuyordu, az sayıdaki erkeklerin de aile ile sorunları olduğunu dinledik. Konferansı takip eden, bu konuyu mesele edinip oturumlarda tartışanların çoğunluğunun kadın olması tesadüf müydü? Erkekler ya BAŞKA BİR AİLE ANLAYIŞI MÜMKÜN MÜ? aileyi çok gerekli ve vazgeçilmez olarak kabul ediyorlardı ya da hiç sorgulama ihtiyacı duymamışlardı. Konferansta, İdeal aile Algısı Nasıl Oluşuyor?; Aile, Emek ve Hukuk; Aileye Yönelik Sosyal Politikalar; Alternatif Aile Modelleri; Şiddet ve Aile; Ailelerin Öteki leri, Öteki Aileler başlıklı paneller yapıldı. KEİG Platformu olarak, Aile, Emek ve Hukuk panelinde sunumlarımızla yer aldık. Kadriye Bakırcı, sunumunda, ulusal hukuk sisteminde aile yapısı içinde özellikle kadının ve diğer bireylerin haklarının, medeni hukuk, çalışma hukuku ve iş hukuku kapsamında analizini yaptı. Yasaların uygulanmamasından dolayı Türkiye nin CEDAW 7 inci Gözden Geçirme Sürecini Sivil Toplum Başlattı! kadınların yaşadığı ayrımcılığı ve eşitsizlikleri anlattı. Uluslararası hukuk normlarının, CEDAW ın sağladığı açılımların ulusal zeminde görünmezliğini vurguladı. Çağla Ünlütürk Ulutaş, sunumunda, iş ve aile yaşamının uyumlaştırılması kavramının nasıl kurgulandığını, bu politkalarla ilgili dünyadaki uygulamaların kadına eşitlik ve özgürlüğü ne kadar sağladığını sorguladı. İş ve aile yaşamını uyumlaştırmanın kadının işgücüne katılımını esnek çalışma normuna soktuğunu ve orada kalıcılaştırdığını anlattı. Esnek çalışmanın kadınlar için çalışma normu olarak politikalarda yer almasının kadınları yaşam boyu ayrımcılığa mahkum edeceğini detaylı olarak analiz etti. Türkiye nin Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığı Ortadan Kaldırma Sözleşmesi (CE- DAW) altında her dört senede bir vermesi gereken raporun gözden geçirme zamanı 2014 yılında gelmiş olacak. Devletin bu dört sene içerisinde Sözleşme ye uymak için yaptıklarını anlatacağı resmi raporun dışında Türkiye den sivil toplum örgütleri de gölge rapor hazırlayarak devlet raporunda eksik ya da farklı yansıtılan konulara dikkat çekebiliyorlar. Türkiye devlet raporunun hazırlanışına dair sivil toplum örgütleri ile yapılacak ilk toplantı 16 Aralık ta. Ancak 6. Gözden Geçirme süreci için de gölge rapor hazırlamış olan sivil toplum örgütleri 7. Gözden SÖYLEŞİ Geçirme sürecine Haziran ayında yaptıkları ilk toplantı ile başlamış oldular. CEDAW Sivil Toplum Yürütme Kurulu nun (CSTYK) organize ettiği toplantıda CEDAW Komite üyesi Prof. Dr. Feride Acar sözleşmeyi ve süreci anlatan bir konuşma yaptı. Sonrasında ise sivil toplumun öncelediği konular tartışıldı. Süreç hakkındaki ikinci toplantı ise 22 Kasım da Ankara da gerçekleştirildi. İlk toplantıda ortaya konulan HEM KAZANIMLARIMIZ HEM HATALARIMIZ OLDU konular gruplanarak konu başlıkları altında tartışılabilecek konular ve bu konular ile ilgili bölümleri yazmaya gönüllü kurumlar kararlaştırıldı. Koordinasyon ekibindeki, KEİG üyesi, Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği iki toplantıya da katılarak İstihdam konu başlığına katkıda bulundu. KEİG 6. Gölge Rapor un İstihdam bölümünü ortaya çıkarmaya katkıda bulunduğu gibi 7. Gölge Rapor un İstihdam başlığının da yazımına katkıda bulunacak. Buca Evka 1 Kadın Kültür ve Dayanışma Evi/ BEKEV, İzmir in Buca ilçesinde kendi mahallelerinde örgütlenmek üzere bir araya gelen kadınların oluşturduğu bir dernek. 2004 te bir araya gelen kadınlar, 2006 da dernekleşiyor ve sayıları gün geçtikçe artıyor. Kadınların haklarına ve istihdamına yönelik çalışmalar yürüten BEKEV li kadınların kafelerde, evlerde toplanarak başlayan ve uzun mücadeleler sonucunda elde ettikleri mekanda devam eden çalışmalarını, BEKEV üyesi Haşime Akbakın ile görüştük..

18 16 19 SÖYLEŞİ SÖYLEŞİ Biraz BEKEV in kuruluşundan bahsedelim. Nasıl karar verdiniz bir araya gelmeye? Haşime: Ben emekli olmadan önce sendikada çalışıyordum. Emekli olduktan sonra iki sene bir siyasi partide yöneticilik yaptıktan sonra ayrıldım. Bir sene evde oturma gibi geçti; büyük oğlum üniversite sınavlarına hazırlanıyordu, ama evde oturamadım. Ne yapabilirim? diye kafamda bir şeyler vardı. Mahalle içinde nasıl çalışma yapılabilir derken bir anket hazırladım. Kadınlarla yüz yüze görüşmeler yaptım, hem tanışma vesilesi de oluyordu. Ne üzerinden konuştun kadınlarla? Bulunduğumuz mahallenin sorunları üzerinden görüştük. Yaşadığınız mahallede hangi sorunlarınız var, muhtarlıktan memnun musunuz veya Kendiniz muhtar olur musunuz, destekler misiniz? gibi şeyler üzerinden. Şiddetle ilgili, bir de okul durumlarıyla ilgili sorular da vardı. Bu arada 8 Mart a da çok kısa bir süre var. İlk olarak 8 Mart ta başlangıç yapmak istedik. 10 kişi falan bir araya geldik, hemen afişler, bildiriler, duyuruları hazırladık. Bir avukat arkadaş, kadın haklarıyla ilgili bilgiler versin diye davet edildi. Afişlere ücretsizdir diye yazdık, astık, çok güzel bir afiş olmuştu. Bekliyoruz acaba ne olacak, kimse gelecek mi diye. Kimse yok. Sonra bir baktık, bizim toplantıya 700 kişi geldi, sadece kadınlara açıktı. 300 kişilik salona 700 kişi geldi, sığmadı. Müzik vardı, günün anlamını anlattık, bir sürü şeyler konuştuk. Oyun oynadılar, kadınları toplantıya çağırsan belki gelmezler, ama oyun olunca hoşlarına gitti. Çok güzel bir 8 Mart oldu. Kadın sorunlarına sahip çıkmak istiyorduk Sonra neler yaptınız? Biz böyle hep bir araya gelmeye başladık. İki yıl falan kafede ya da evlerde toplandık, belirli etkinlikler yaptık, böyle idare ettik. Sayımız artmaya başladı tabii bu arada, bir baktık 20 kişi olduk, 30 kişi olduk. Gidiş gelişler başladı. Heyecan vardı hekeste, ama kafamızda hak temelli bir dernek düşünüyorduk. Yardım derneği değiliz, diyorduk. Kadın sorunlarının toplumsal sorunlarla ortak olduğunu düşünüyor, sorunlara sahip çıkalım istiyorduk. Fakat bazıları siyaset yapılıyor diye karşı çıkıyordu. Ayrılanlar oluyor, gelenler oluyor derken böyle bir süreç yaşadık. Nasıl devam ettiniz? 2004 te başlamıştık, sonra 2006 da tüzel kişiliğimizi aldık dernek olarak, yönetimimizi seçtik. Çalışmalarımız iyi gidiyordu; ama yerimiz yok, hep sokakta, evlerde yapıyoruz. Zor oluyordu. Bizim orda küçük bir İZSU veznesi var, şu anda bulunduğumuz yerde. Biz de oraya girdik, yerleştik. Çok seviniyoruz, ama her hafta zabıta geliyor, arkadaşlar korkuyorlar falan. Sonra bir baktık, bütün bina komple ihaleye çıkmış, haberimiz yok bizim. Hemen kadın örgütlerine, basına haber verdik; dedik ki, Kadın örgütlerinden BEKEV sokağa atılıyor. Öyle bir kampanya başlatmıştık. Sonra o ihaleyi iptal ettirdik; ama şikayetler devam etti. Hep böyle problemler yaşadık geçen seneye kadar. Bizim kadar yer için mücadele eden dernek gerçekten yoktur. Ancak, bu arada çok güzel çalışmalar yaptık. Evet, çalışmalara gelirsek... Neler yapıyorsunuz? Bizim bulunduğumuz bölge 7 mahalleden oluşuyor, şu anda 80-90 bin nüfusu var. Küçük bir yer değil. Her yere yetemiyoruz; ama çok güzel çalışmalar oldu. Mesela kadınlara yönelik deprem panelleri yapıldı, İzmir de o ara deprem olmuştu. Bunun dışında sağlık taraması yaptırdık. Avukat geliyordu 15 günde bir, kadın haklarıyla, kadına yönelik şiddetle ilgili bir sürü etkinlik oldu. Bunun yanında eylemler de yapıyorduk. Mesela pazarda zamlara karşı basın açıklaması yaptık. İsrail in Gazze ye olan savaşta masa açtık, imza kampanyası, resimleri sergiledik falan. Çimentaş Polikliniğimiz kapatılıyordu, ona yönelik kampanya yaptık. Şu anda açık, devam ediyor. Mahalle mahalle dolaşıp kadınları çağırıyoruz Böyle kazanımlarımız oldu; ama hatalarımız da oldu, mesela ev eksenli dediğimiz çalışma bir hataydı. İşte iplik temizleme işinde, biz örgütlenme amacıyla başladık; ama farklı yönlere gitti. Bizi ticaret yapıyor diye şikayet ettiler. Dedik ki, Kimse kazanmasın, aracı olmasın, dernek örgütlensin, hem tek tek çalıştıklarında paralarını alamıyorlardı, Dernek güç olur karşılarında, dedik. Örgütlü gücün kazanımlarını düşünüyorduk. Etkinlikler, eylemler, seminerler, bu tarz şeyler olduğunda kadınlara nasıl ulaşıyorsunuz? Biz genelde bire bir duyuru yapmaya çalışıyoruz. Büyük afiş basıyoruz, onları asıyoruz belli yerlere; çarşıya, duraklara, bakkala, ne varsa. Ondan sonra da küçük bildiriler hazırlıyoruz, onlarla da bire bir duyuruyoruz. Mesela pazara gidiyoruz, okulun önlerine gidiyoruz, çarşıya gidiyoruz. Mahalle mahalle dolaşıyoruz. Kadınları hep böyle tek tek çağırıyoruz. İlk kurulurken de mesela, apartman apartman, daire daire dolaştık zilleri çalarak, Biz böyle bir şey düşünüyoruz, dernekleşmek istiyoruz, katılır mısınız? Amacımız şu şu... falan diye. Hatta bizi şikayet etmişler muhtara. Bir örgüt geldi, demişler, ama kime bağlıydı bu örgüt? Şu an yürüttüğünüz çalışmalar neler? Şu anda kurs çalışmaları devam ediyor kadınlarla. Halk Eğitim den hocalar geliyor, derneğimizde veriliyor. Kurslar taleple ilgili oluyor. Mesela geçen sene rölyefle açtık biz, rölyef her yerde yok; ama rölyefle birlikte takıyı da götürdük. Bu sene hem takı hem ahşap hem rölyef var. Haftanın bir günü mesela ahşap üzerine rölyef oluyor, yani farklı farklı şeyler de var. O zaman daha çok katılım oluyor, insanlar kendi istediğini bulabiliyor. Ancak, Halk Eğitim de bizim tam istediğimiz şeyler açılmıyor aslında, daha çok kadınların yaptıkları şeyleri açıyorlar. Belli kursları kendi bünyesinde açıyormuş, derneklere vermiyor. O açıdan ben çok sağlıklı bulmuyorum. İster bizim kurslarımızda olsun, ister diğer kurslarda, en büyük sıkıntı iş imkanı. Bu çok olumsuz etkiliyor. Bizim bir sürü arkadaşımız için hiçbir işe yaramıyor, geri dönüşü olmuyor. O yüzden bu kurslara birçok kadın kendini tatmin etmek için, sosyalleşmek, bir arada olmak için, yani bu amaçlarla da gelebiliyorlar. Meslek öğrenmek olarak görülmüyor kurslar. Dernek kocalarını boşatıyor diyorlar Başka nasıl çalışmalar var? Biz bir de tiyatro çok oynadık. Her 8 Mart ta, 25 Kasımlarda tiyatro oynadık. Ben tiyatroyu yazıyorum, sonra evlerde çalışıyoruz. Okumayı bilmeyenler var, o yüzden cümleyi

20 SÖYLEŞİ hep aralık bırakarak, kısa kısa cümlelerle anlatıyoruz anlatmak istediğimizi. Mesela bir ara ithal doktor meselesi vardı, bu sağlık yasasından önce, aile hekimliğiyle ilgili vardı, Dikkat aile hekiminiz geliyor. Kadına yönelik şiddetle, kadın cinayetleriyle ilgili oynadık. Mesela 8 Mart ın canlandırmasını yaptık bir gün. Oyunlar çok beğenilmişti. Birkaç yerde de oynadık biz bunları. Oyunları evde çalışıyorduk, e yer olmayınca. Mahallelerde nasıl bir değişim var? Kadınlar açısından, erkekler açısından ne gözlemliyorsunuz? Bizim birçok üyemiz derneğimiz sayesinde çalışmaya başladı, mesela 40 yaşından sonra. Şu anda hemen hemen 20 kişi çalışıyor. Kimisi dernekte KİHEP [Kadının İnsan Hakları Eğitimi Programı] aldılar, faaliyetlerinden sonra farkındalık gelişti, çalışma hayatına başladılar. Mesela, çalışmalara gelen giden birçok kadın, Ben dernek sayesinde bu hale geldim, diyor. Kaç kişi de eşinden boşandı. Bir de diyorlar ki, Dernek kocalarını boşatıyor ; erkekler de bunu söylüyor. Bazen çok baskı gören kadınlar için farklı bir ortam yaratmış oluyor. Dengeyi kuramayanlar da oldu. Bir de ekonomik amaçla çok gelenler oluyor, bulamadığı zaman gidiyor. Şu anda 20 kişi var aktif iş yapan. Gönüllülük esasıyla gidiyor. Hem kendin hem kadınlar için gözlemlediğin, örgütlenmek nasıl bir süreç oldu? Kadın örgütlenmesi çok zor bir şey, bilhassa ev kadınlarını örgütlemek çok zor bir şey; ama örgütledikten sonra da çok zevkli bir şey, yani gurur duyduğun bir şey. Her etkinlikte mesela ben çok yoruluyorum, çok mücadele ediyorum, zaman zaman yalnız koşturuyorum, Bir daha hiçbir şeye karışmayacağım, yapmayacağım, diyorum; ama onun sonucunu gördükten sonra, daha bitmeden, diyorum ki, Şunu şunu yapalım mı? Sonucu, geri dönüşü çok güzel oluyor. Bizim bu grubumuz var ya, biz belki ailelerimizle bu kadar görüşmüyoruz. Sürekli bir aradayız. Öyle bir şey oluştu ki, birbirimizin artık eksiğini de kapatıyoruz. İlişkiler çok önemli. Yakaladığın o dostluk temelinde, sana olan güven çok önemli. Ben kadınlar adına çok seviniyorum. KEİG Bülten e katkıda bulunan İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı na (Swedish International Development Cooperation Agency-SIDA) teşekkür ederiz. Sahibi: Kadınlarla Dayanışma Vakfı adına Begüm Acar Sorumlu Müdür ve Yazı İşleri Müdürü: Begüm Acar Yayına Hazırlayanlar: KEİG Platformu Bu sayıya katkıda bulunanlar: Nihal Şirin Pınarcıoğlu, Haşime Akbakın, Serap Güre Şenalp, Sibel Özen, Sema Turan Yapıcı, Şehnaz Kıymaz İletişim adresi: Kamer Hatun Mah. Hamalbaşı Sok. 22/13 Beyoğlu İstanbul 0212 251 58 50 iletisim@keig.org Grafik tasarım: Güneş Resul Baskı: Hazal Matbaa, Davutpaşa Emintaş San Sitesi No: 103/ 434-435 Topkapı/ İstanbul. Tel: 0212 501 95 96 Yayın türü: Yerel Süreli Yayın Bu bültende yayımlanan yazı ve fotoğraflar sahibinden izinsiz kullanılamaz.