İSTANBUL TİCARET ODASI EKONOMİK VE SOSYALARAŞTIRMALAR ŞUBESİ AZERBAYCAN ÜLKE RAPORU Güncelleme Tarihi: 08 Ocak 2008 Ülke No: 78 Ş.O. /2
2
I -GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Azerbaycan Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Cumhuriyet Coğrafi Konumu : Azerbaycan Cumhuriyeti Kafkaslarda, Büyük Kafkaslarla Küçük Kafkaslar arasında yer almaktadır. Kuzeyinde Gürcistan ve Rusya Federasyonu na bağlı Dağıstan Özerk Cumhuriyeti, güneyinde İran İslam Cumhuriyeti, batısında Ermenistan ve Türkiye Cumhuriyeti (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile 11 km uzunluğunda ortak sınırı bulunmaktadır.), doğusunda ise Hazar Denizi yer almaktadır. Yüzölçümü : 86.600 km 2 Nüfusu : 8.6 milyon kişi (2007) Nüfus Yoğunluğu : 99,3 kişi / km 2 Başkent : Bakü Önemli Şehirleri : Gence, Sumgait, Lenkaron Zaman Ayarı Türkiye den 2 saat ileridir. İklimi : Doğu ve orta kesimlerinde kışları uzun ve ılıman, yazları ise çok sıcaktır. Nemli bir iklimin hüküm sürdüğü güneydoğu bölgesi ülkenin en çok yağış alan kısmıdır. Resmi Dil : Azeri Türkçesi Din : İslam 3
II- EKONOMİK GÖSTERGELER YILLAR 2002 2003 2004 2005 2006 2007 GSYİH (Milyar ABD Doları) (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) 6.2 7.2 8.6 12.5 19,0 31,1 Kişi Başı GSYİH ($) 756 855 1.024 1.482 2.235 3.616 Reel GSYİH Büyüme Hızı (%) 10.6 11.2 10.2 26.4 33.0 30.0 Enflasyon (tüketici fiyatlarıyla, ort %) 2.8 2.1 6.7 9.6 7.9 16.2 Nüfus (milyon kişi) 8.2 8.3 8.3 8.4 8.5 8.6 Toplam Dış Borç Stoğu(Milyar $) 1.5 1.7 1.9 2.2 2.4 2.0 Para Birimi : YeniManat 1 ABD $= 0.848 Yeni Manat (08.01.2008) Kaynak: The Economist Intelligence Unit; Country by Country 2007 III- GENEL OLARAK DIŞ TİCARETİ AZERBAYCAN IN DIŞ TİCARETİ (Milyon ABD Doları) Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi 2001 2.079 1.465 3.544 614 2002 2.305 1.823 4.128 482 2003 2.625 2.723 5.348-49 2004 3.743 3.582 7.325 161 2005 7.649 4.350 11.999 3.299 2006 13.015 5.269 18.284 7.746 2007 19.525 6.060 25.585 13.465 Kaynak : The Economist Intelligence Unit; Country by Country 2007 4
Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler Başlıca İhraç Ürünleri : İtalya (%44.7), Rusya (%5.8), Gürcistan (%5.2), Türkiye (%5.1), İran (%4.2) : Rusya (%16.2), İngiltere (%12.0), Kazakistan (%6.8), Türkiye (%6.4), Almanya (%5.7) : Ham Petrol ve Petrol Ürünleri (%82.2), Gıda Ürünleri (% 4.3), Kara, Hava ve Deniz Nakliye Araçları (%4.0), Metaller (%2.7), Kimyasallar (% 2.1) Başlıca İthal Ürünleri : Makine ve Aksamları (%30.6), Metaller (% 17.4), Gıda ve Gıda Ürünleri (%11.8), Petrol Ürünleri (%11.5), Kara, Hava ve Deniz Nakliye Araçları (% 6.9) IV- TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ : Yıllar TÜRKİYE - AZERBAYCAN TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyon ABD Doları) Türkiye nin İhracatı Türkiye nin İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi 1996 239.9 39.1 278.0 200.8 1997 319.7 58.2 377.9 261.5 1998 327.1 50.3 377.4 276.8 1999 248.0 44.0 292.0 204.0 2000 230.3 95.6 325.9 134.7 2001 225.2 78.0 303.2 147.2 2002 226.8 63.3 290.1 163.5 2003 314.7 122.5 437.2 192.2 2004 403.8 135.5 539.3 268.3 2005 528.0 272.2 800.2 255.8 2006 695.2 340.4 1,035.6 354.8 2007 (10 ay) 934.3 281.8 1,216.1 652.5 Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir. 5
TÜRKİYE NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE AZERBAYCAN A İHRACATI (ABD DOLARI) Fasıl No Açıklaması 2006(5aylık)* 84 Kazan, Makine ve Cihazlar, Alet ve Parçaları 33.242.953 85 Elektrikli Makine ve Cihazlar, Aksam ve Parçaları 22.962.027 39 Plastik ve Plastikten Mamul Eşya 22.645.518 73 Demir veya Çelikten Eşya 19.547.760 87 Motorlu Kara Taşıtları, Bunların Aksam ve Parçaları 9.628.449 48 Kağıt ve Karton; Kağıt Hamurundan, Kağıt ve Kartondan Mamul Eşya 9.551.746 27 Mineral Yakıtlar,Mineral Yağlar Ve Müstahsalları,Mumlar 8.117.774 94 Mobilyalar; Aydınlatma, Reklam Lambaları, Prefabrik Yapılar 7.806.276 72 Demir ve Çelik 7.471.023 88 Hava Taşıtları,Uzay Araçları,Aksam Ve Parçaları 7.194.214 *Veri gizliliği ilkesi nedeniyle daha yeni veriler elde edilememektedir. TÜRKİYE NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE AZERBAYCAN A İHRACATI (ABD DOLARI) Fasıl No Açıklaması 2005 84 Kazan, Makine ve Cihazlar, Alet ve Parçaları 68.479.750 39 Plastik ve Plastikten Mamul Eşya 54.063.379 85 Elektrikli Makine ve Cihazlar, Aksam ve Parçaları 40.266.544 73 Demir veya Çelikten Eşya 26.623.921 48 Kağıt ve Karton; Kağıt Hamurundan, Kağıt ve Kartondan Mamul Eşya 21.206.532 72 Demir veya Çelik 18.917.904 27 Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları, Mumlar 17.236.498 94 Mobilyalar; Aydınlatma, Reklam Lambaları, Prefabrik Yapılar 17.175.216 32 Debagat ve Boyacılıkta Kullanılan Hülasa, Boya, Macun, Sakızlar 17.170.958 87 Motorlu Kara Taşıtları, Bunların Aksam ve Parçaları 16.804.334 6
Fasıl No TÜRKİYE NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE AZERBAYCAN DAN İTHALATI (ABD DOLARI) Açıklaması 2006(5 aylık)* 27 Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları, Mumlar 46.461.718 39 Plastik ve Plastikten Mamul Eşya 23.382.850 74 Bakır ve Bakırdan Eşya 13.204.534 41 Ham Postlar,Deriler (Kürkler Hariç) Ve Köseleler 4.612.084 52 Pamuk 3.903.570 76 Alüminyum ve Alüminyum Eşya 3.284.394 Yağlı Tohum Ve Meyvalar,Sanayi Bitkileri,Saman,Hayvan 12 Yemi 2.132.792 29 Organik Kimyasal Ürünler 1.927.458 Sebze,Meyva,Bitki Parçaları,Sert Kabuklu Yemiş 20 Konserveler 628.828 72 Demir ve Çelik 618.928 *Veri gizliliği ilkesi nedeniyle daha yeni veriler elde edilememektedir. Fasıl No TÜRKİYE NİN BAŞLICA FASILLAR İTİBARİYLE AZERBAYCAN DAN İTHALATI (ABD DOLARI) Açıklaması 2005 27 Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları, Mumlar 201.618.411 39 Plastik ve Plastikten Mamul Eşya 24.182.955 41 Ham Postlar, Deriler (kürkler hariç) ve Köseleler 10.818.155 74 Bakır ve Bakırdan Eşya 10.040.330 76 Alüminyum ve Alüminyum Eşya 8.019.567 52 Pamuk 7.638.943 72 Demir veya Çelik 2.369.822 29 Organik Kimyasal Müstahsallar 1.723.534 12 Yağlı Tohum ve Meyveler, Sanayi Bitkileri, Saman ve Hayvan Yemi 1.444.836 73 Demir veya Çelikten Eşya 688.016 7
TÜRKİYE NİN İLK 10 ÜRÜN İTİBARİYLE AZERBAYCAN A İHRACATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI 2006(5 aylık)* HELİKOPTER (BOŞ HALDEKİ AĞIRLIKLARI >2000 KG) 7.185.576 ELEKTRİK ENERJİSİ 5.934.347 HALI, YER KAPLAMASI (POLİPROPİLENDEN, TÜFTELİ) 4.406.175 DİZEL/YARI DİZEL YENİ TAŞITLAR (5 TON <TAŞ.KAP.< 20 TON) 4.279.056 D. (DÖKME DEMİR HARİÇ)ÇELİKTEN İNCE, KALIN BORU 4.269.172 ÖNDEN YÜKLEMELİ TAM OTOMATİK ÇAMAŞIR MAKİNESİ; KURU ÇAM.KAP<6 KG 3.874.038 PROFİL, ÇUBUK, ENİNE KESİT>1MM OLAN MONOFİL (POLİVİNİL KLORÜRDEN) 3.264.050 DEMİR/ÇELİKTEN KULELER VE PİLONLAR 2.413.723 SERT BORULAR, HORTUMLAR; PROPİLEN POLİMERLERİNDEN, DİĞERLERİ 2.287.108 DEMİR/ÇELİKTEN UZUNLAMASINA DİKİŞLİ BORULAR 2.036.779 *Veri gizliliği ilkesi nedeniyle daha yeni veriler elde edilememektedir. TÜRKİYE NİN İLK 10 ÜRÜN İTİBARİYLE AZERBAYCAN A İHRACATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI 2005 ELEKTRİK ENERJİSİ 12.581.685 HALI, YER KAPLAMASI (POLİPROPİLENDEN, TÜFTELİ) 9.851.371 H ŞEKLİNDE PROFİL (SICAK HADDE, 180MM.<YÜKSEK. C<%0,6) 6.573.376 ÖNDEN YÜKLEMELİ TAM OTOMATİK ÇAMAŞIR MAKİNESİ; KURU ÇAM.KAP<6 KG 5.862.495 OKUL, TEKNİK, İLMİ, EDEBİ VE SANATA AİT KİTAPLAR;YABANCI DİLDE 5.731.812 PLASTİKTEN KAPILAR, PENCERELER VB. ÇERÇEVELERİ,PERVAZLARI, KAPI EŞİKLERİ 5.581.660 EKMEKLİK VE KAPLICA (KIZIL) BUĞDAY UNU 5.474.611 PROFİL,ÇUBUK,ENİNE KESİT >1MM OLAN MONOFİL (POLİVİNİL KLORÜRDEN OLANLAR) 5.375.695 ALÇI; İNŞAAT İŞLERİNDE KULLANILAN 4.986.063 AĞAÇTAN YONGA LEVHA; LAMİNELİ LEVHA/YAPRAKLA YA DA MELAMİNLİ 4.865.675 8
TÜRKİYE NİN İLK 10 ÜRÜN İTİBARİYLE AZERBAYCAN DAN İTHALATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI 2006(5 aylık)* MOTORİN 37.380.908 ALÇAK YOĞUNLUK POLİETİLEN 22.193.480 DİĞER RAFİNE BAKIR 10.323.288 DİĞER YAĞLAMA YAĞLARI 4.224.833 PAMUK; DİĞERLERİ (KARDESİZ, PENYESİZ) 3.903.570 WHİTE SPİRİT 3.656.306 ÖKÜZ VE İNEK DERİSİ (YAŞ AĞIRLIK; 16KG.+) 2.428.752 ŞEKER PANCARI 2.132.792 İZOPROPİL ALKOL 1.927.458 BAKIR ALAŞIMLARI; BAKIR; ÇİNKO ESASLI 1.627.666 *Veri gizliliği ilkesi nedeniyle daha yeni veriler elde edilememektedir. TÜRKİYE NİN İLK 10 ÜRÜN İTİBARİYLE AZERBAYCAN DAN İTHALATI (ABD $) ÜRÜN TANIMI 2005 MOTORİN (AĞIRLIK OLARAK KÜKÜRT ORANI %0,05 İ GEÇEN %0,2 Yİ GEÇMEYEN) 124.110.329 HAM PETROL (DAMITMA SON NOKTASI 270 CC OLAN) 63.931.202 ALÇAK YOĞUNLUK POLİETİLEN(ÖZGÜL KÜTLESİ <0,94) 23.799.902 PAMUK; DİĞERLERİ (KARDESİZ, PENYESİZ) 7.638.943 BEYAZ İSPİRTO 6.644.642 DİĞER RAFİNE BAKIR 6.023.636 DİĞER YAĞLAMA YAĞLARI 5.596.322 KÜLÇE/SIVI HALDE İKİNCİL ALİMÜNYUM ALAŞIMLARI 3.515.311 RAFİNE BAKIR; KÜTÜKLER 2.804.981 İŞLENMEMİŞ ALAŞIMSIZ ALİMÜNYUM 2.560.700 9
TÜRKİYE AZERBAYCAN ARASINDA YAPILAN BAŞLICA ANLAŞMALAR Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması: 1 Kasım 1992 tarihinde imzalanmış olup Resmi Gazete Tarihi ve Numarası 23.01.1993/21474 dır. Yürürlüğe giriş tarihi 23 Ocak 1993 tür. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması: Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Hakkında Anlaşma Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından 14.06.1994 tarih ve 820 sayılı karar ile, Türkiye tarafından ise 25.07.1996 tarih ve 4152 sayılı Kanun ile onaylanarak 31.07.1996 tarih ve 22713 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması: 09.04.1994 tarihinde imzalanan anlaşma her iki ülkenin parlamentosu tarafından onaylanmış ve 01.01.1998 tarihinden itibaren yürürlüğe konulmuştur. 10