Maddeleri Nasıl Niteleriz? Dünyadaki canlı ve cansız bütün nesneler maddedir. İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, masa, televizyon, oyuncak, taş, su, hava, ağaç birer maddedir. Maddeleri duyu organlarımızla algılarız Renklerini görürüz, seslerini duyarız, kokularını, tatlarını alırız. Maddeleri algılarken niteleme yaparız. Maddeleri nitelerken acı - tatlı, yumuşak sert gibi zıt anlamlı özellik çiftlerini kullanırız. Yumuşak - Sert Çizilmeye dayanıklı maddeler sert maddelerdir. Örneğin, tebeşiri tırnağımızla çok kolay çizebiliriz ancak çelik tavayı çizemeyiz. Tebeşire kolayca şekil verebiliriz ama çeliğe veremeyiz. Çelik, tebeşirden daha serttir. Tebeşir çeliğe göre yumuşak, pamuğa göre serttir. Saydam - Opak Maddeler ışığı geçirip geçirmeme özelliklerine göre üç farklı şekilde nitelendirilebilir. Saydam Maddeler: Üzerine düşen ışığı tamamen geçiren maddelerdir.hava, su, cam, bazı plastikler ve giysi poşeti saydam maddelere örnek verilebilir. Saydam maddeler arkasında bulunan maddeleri gösterir. Yarı Saydam Maddeler: Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçirip bir kısmını geçirmeyen maddelerdir.buzlu cam, yağlı kağıt ve bazı plastikleri yarı saydam maddelere örnek olarak verebiliriz. Opak (Saydam Olmayan) Maddeler: Üzerine düşen ışığı geçirmeyen maddelerdir. Tahta, altın, duvar, karton, demir, yün, kumaş gibi maddeler ışığı geçirmez. Bu maddelere opak maddeler denir. Opak maddeler arkasında bulunan maddeleri göstermez. Parlak - Mat Altın parlak, kumaş ise mattır. Çelik kaşık parlak, tahta kaşık mattır. Ayna gibi ışığı tam olarak yansıtan maddeleri parlak, tam olarak yansıtmayan maddeleri mat olarak nitelendiririz. Sağlam - Kırılgan Demir gibi kolayca kırılamayan, kopmayan maddeleri sağlam olarak nitelendiririz. Bir maddenin sert olması sağlam olduğunu göstermez. ikisi de sert olduğu hâlde çelik kâse, porselen kâseden daha sağlamdır. Porselen kâse gibi dayanıklılığı az olan, kolayca kırılabilen maddeleri kırılgan diye nitelendiririz. 1
Esnek - Berk Saçlarımızı toplamak için kullandığımız saç lastikleri esnektir. Kırılmadan kolayca bükülebilen maddelere esnek maddeler deriz. Tahta çubuk gibi bükülemeyen maddelere ise berk deriz. Berk maddeler lastik, sünger gibi esnemez. Suda Islananlar - Suda Islanmayanlar Havlu, peçete, pamuklu bez gibi maddeler suyu çeker. Çelik, plastik gibi maddeler suyu çekmez. Mıknatıs Tarafından Çekilme ve Çekilmeme Pürüzlü - Pürüzsüz Elimizi yüzeyinde kolayca kaydırabildiğimiz maddeleri pürüzsüz olarak nitelendiririz. Kayganlık özelliği az olan maddeleri ise pürüzlü olarak nitelendiririz. Masanın yüzeyi pürüzsüz, halınınki ise pürüzlüdür. Suda Batma - Suda Yüzme Yapraklar suda yüzerken taş suyun içinde batar. Maddelerin suda yüzmesi ya da batması maddenin cinsine bağlıdır. Tahtadan yapılan kocaman bir sal suda yüzerken küçük bir çay kaşığı batar. Demir, nikel, kobalt ve çelik gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilirken; plastik, cam, taş, tahta gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilmez. Renk - Koku Maddeler farklı renklerde olabildiği gibi aynı renkte de olabilirler. Un, tuz, şeker farklı maddeler olmalarına rağmen beyaz renktedir. Hava, su gibi maddelerin de renksiz olduklarını söyleriz. 2
Bir Maddeyi Birçok Şekilde Niteleyebilir miyiz? Maddeleri nitelerken ve sınıflandırırken anlaşmazlıklar yaşayabiliriz. Örneğin, cam hem saydam hem de kırılgandır. Suda batar, serttir, parlak ve pürüzsüzdür. Bu nedenle maddeleri nitelerken ve sınıflandırırken kesin sınırlar çizemeyiz. Anlaşmazlıklarda ortaya çıkan farklı düşünceleri tartışarak, akla ve bilime uygun olarak değerlendirmeliyiz. Atatürk de kurduğu çağdaş devletin ileriye, yeniye, güzele ulaşmasını sağlamak için akıl ve bilim kurallarıyla hareket etmiştir. Atatürk e göre bilime ve akılcılığa dayanan uygarlık yolu, toplumlar için vazgeçilmez bir yoldur. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır. sözüyle bilime ve akla verdiği önemi vurgulamıştır. Fen - Teknoloji - Toplum - Çevre Maddelerin Kullanım Alanları Günlük yaşamımızda kullandığımız eşya ve aletler, kullanıldıkları işlere uygun özelliklerde yapılır. Örneğin, görmemizi kolaylaştıran gözlük saydam bir madde olan camdan yapılır. Masa, sandalye, dolap gibi ev eşyaları sert ve sağlam madde olan tahta ve çelikten yapılır. Yatak, koltuk gibi eşyalarda yumuşak ve esnek maddeler kullanılır. Genellikle rahat etmemizi sağlayan konforlu eşyalar yumuşak esnek maddelerden yapılır. Alet ve makinelerin kullanımında ise sağlam ve sert maddeler kullanılır. Maddeler Kullanım Alanlarına Göre Nasıl Adlandırılır? Madde, Cisim, Malzeme, Alet, Eşya Maddeler kullanıldığı yere göre farklı isimler alır ancak bazı durumlarda birinin yerine öteki kullanılır. Örneğin, cetvel bir eşyadır ama kullanım alanından dolayı alet olarak da isimlendirilir. Aynı şekilde şapkayı hem eşya hem de cisim olarak isimlendiririz. Bazen maddeleri isimlendirirken belirsizlikler olur. Böyle durumlarda akılcılık ve bilimsellik ilkelerine uygun hareket etmeliyiz. Madde: Çevremizde gördüğümüz hemen her şey maddedir. Hava, su, toprak, taş, kalem, silgi gibi boşlukta yer tutan ve kütlesi olan varlıkları madde olarak isimlendiririz. Cisim, malzeme, alet ve eşya olarak adlandırdığımız her şey maddedir. 3
CİSİM Cisim: Maddenin şekil verilmiş hâline cisim deriz. şekil verilebilme özelliklerinden dolayı yalnızca katı maddeler cisim olabilir. Tabloda ağaç ve çelikten yapılan cisimleri inceleyiniz. cisimlerdir. Örneğin, çekiç, makas, tornavida, toplu iğne gibi cisimler birer alettir. Madde Ağaç Çelik Cisim Kurşun kalem, masa, tahta cetvel, sandalye, kereste Tencere, kaşık, çatal, bıçak, tepsi, çaydanlık Eşya ve alet olan her şey aynı zamanda birer cisimdir. Eşya: Bir işimizde kullandığımız; evde, okulda bulunan, çantamızda taşıdığımız nesnelerdir. Giyecek, masa, sandalye, dolap gibi cisimler birer eşyadır. Eşyalar eskir ama uzun süre dayanır. Birkaç kullanımdan sonra atılmaz. Alet: Maddelere şekil vermek, onlar üzerinde bir iş yapmak için kullandığımız Aşçı, marangoz, terzi, ayakkabıcı, çiftçi gibi meslek grupları işlerini yaparken birçok alet kullanırlar. Malzeme: Bir maddenin ya da cismin oluşmasında kullanılan birçok maddeden biri malzemedir. Örneğin, ekmek yaparken kullanılan su, un, maya, tuz birer malzemedir. Malzeme olan maddeler eşyalar gibi uzun süre dayanmaz. Kısa sürede biter ve yerine yenisi alınır. Kâğıt havlu malzemedir. Bitince yenisini alırız. Kumaş havlu ise eşyadır. Uzun süre kullanırız. Aşağıdaki tabloyu inceleyerek öğrendiklerimizi pekiştirelim. Varlık adı zeytinyağı bardak çatal fırın kürek kum kiremit Madde Cisim Eşya Alet Malzeme 4
Katı Maddeler Taş, tahta, hamur gibi maddeler katı maddelerdir. Katılar akışkan değildir. Katı maddeler düzgün olmasa da belli şekilleri vardır. Katıların şekilleri dışarıdan bir etki olmadıkça değişmez. Sıvı Maddeler Su, zeytinyağı, limonata gibi maddeler sıvı maddelerdir. Sıvı maddeler akışkandır, belirli şekilleri yoktur. Sıvılar konuldukları kabın şeklini alır. Bu nedenle şekilleri değişkendir. Yukarıdaki resimde portakal suyu sürahinin ve boşaltıldığı kadehle ve bardağın şeklini almıştır. Hangi Katılar Sıvılara Benzer Davranır? Pirinç, mercimek, toz şeker gibi katı maddeler sıvılar gibi dolduruldukları kabın şeklini alırlar. Aynı zamanda böyle küçük taneli katılar sıvılar gibi akıcılık özelliği gösterir. Resimdeki gibi paket delindiğinde toz şeker tıpkı bir sıvı gibi akar. Küçük taneli katıların sıvı gibi davranması bunların sıvı olduğu anlamına gelmez. Mercimekler doldurduğumuz kabın şeklini alıyor gibi görünse de her bir mercimeğin belli şekli vardır. Başka bir kaba doldurduğumuzda mercimek tanelerinin şekli değişmez. Ayrıca mercimek tanelerinin arasında da hava vardır. Gaz Maddeler Soluk alıp verirken göğsümüzün ve akciğerlerimizin genişlediğini ve bunun akciğerlerimize havanın dolmasıyla gerçekleştiğini biliyoruz. Hava, gaz maddedir. Havayı göremeyiz, elimizle tutamayız. Havanın rengi ve kokusu yoktur. Soluk alırken vücudumuza giren oksijen, soluk verirken dışarı attığımız karbondioksit de havada bulunan gaz maddelerdir. Doğal gaz, petrol gazı da gaz maddelerdendir. Gaz maddeler bulundukları kabı tamamen doldurur. Boş bir su şişesinin içi hava ile doludur. Sınıfımız ve odamız da hava ile doludur. Bisiklet lastiğini şişirirken hava lastiğin her yerine dolar. Lastik sadece bir taraftan şişmez. Gazların belirli bir şekli yoktur. Şişenin içine dolarak şişenin şeklini alır. Tekerleği şişirdiğimizde tekerleğin şeklini alır. Gaz maddeler akışkandır. Balonu şişirdiğimizde havayı balonun içine doldururuz. Balonu herhangi bir ucundan sıktığımızda içindeki hava diğer tarafa akar. Gaz maddeler bulundukları ortamda hızla yayılır. Balonun ağzını gevşettiğimizde içindeki hava hızla dışarı çıkar, ortama yayılır. Buharlaşan kolonyanın ya da parfümün Gazlar çok küçük gözeneklerden kaçabilir. Şişirdiğimiz bir balonu toplu iğne ile deldiğimizde içindeki hava hızla dışarı çıkar. Bunu yüzümüze çarpan rüzgârdan ve balonun küçülmesinden anlarız. 5
MADDENİN HALLERİ Maddenin doğada bulunma durumlarına maddenin halleri denir. Maddeler doğada üç halde bulunurlar: 1. KATI 2. SIVI 3. GAZ KATI MADDELER: 1. Katının belirgin bir şekli vardır. 2. Katının şekli dışarıdan bir etki olmazsa değişmez. 3. Katı maddeler akmazlar. 4. Tanecikleri arasında boşluk az olduğundan, sıkıştırılarak hacimleri küçülmez. 5. Katı maddeleri elimizle tutabiliriz. SIVI MADDELER: 1. Belirli bir şekilleri yoktur, bulundukları kabın şeklini alırlar. 2. Tanecikleri arasında boşluk az olduğu için sıkıştırılarak hacimleri küçültülemez. 3. Sıvılar maddeler akışkandır. 4. maddeyi oluşturan tanecikli yapı çok sıkı değildir.bir biri üzerinden kayarak hareket ederler. 5. Belirli bir hacmi vardır. GAZ MADDELER: 1. Belirli şekilleri yoktur, bulundukları yerin tamamını doldururlar. 2. Elle tutulamazlar, gözle görülemezler. 3. Duyu organımızla varlığını hissedebiliriz. 4. Tanecikleri birbirinden uzak olduklarından kolayca hareket edebilirler. 5. Uçucudurlar. 6. Çok kolay sıkıştırılabilirler. 6
MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER Kütle Bir cismin değişmeyen madde miktarıdır. Bütün maddelerin bir kütlesi vardır. Brüt Maddenin içinde bulunduğu kap ile tartıldığı zaman bulunan kütlesidir. Net Kabın içinde bulunan maddenin kütlesidir. 1. Katıların Kütlesinin Ölçülmesi: Katıların kütlesini ölçerken terazi ile ölçülür. 2. Sıvıların Ölçülmesi: Sıvıların kütlesini ölçmek için katılardan yararlanırız. Sıvı hâldeki maddelerin kütlelerini ölçerken içinde bulundukları kapların kütlelerinin bilinmesi gerekir. 1. Gazların Kütlesinin Ölçülmesi: Gazlar, katı ve sıvılara göre çok hafiftirler. Gazların kütlesini ölçmek için katı maddelerden yararlanılır.sıkıştırılabildikleri bir kabın içinde olduklarında tartılabilirler. HACİM Maddenin boşlukta kapladığı yere hacim denir. 1. Sıvıların Hacminin Ölçülmesi: Sıvıların hacmini ölçmek için dereceli silindir veya ölçü kapları kullanılır. 2. Katıların Hacminin Ölçülmesi: Düzgün şekli olan katıların hacimleri matematiksel formüllerle hesaplanır. Düzgün şekli olmayan katıların hacimleri, dereceli silindirle ölçülür. 3. Gazların Hacminin Ölçülmesi: Gazların belli hacimleri yoktur. O yüzden konuldukları kabın hacmini doldururlar.buna göre kabın hacmi ne kadar is gazın hacmi ona eşittir. 7
MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER Doğal Madde Hiçbir işlemden geçmemiş, doğadan elde edildiği haliyle bulunan maddeler doğal maddelerdir. Örnek: Ağaç, çiçek, taş, toprak, meyveler, sebzeler,buğday, arpa, pancar, pamuk, süt İşlenmiş Madde Doğadaki maddelerin insan tarafından işlenerek yeni maddeler elde edilmesidir. Örnek: Defter, un, meyve suyu, salça, cam, yün kumaş, şeker Yapay Madde Doğadaki örneklerine benzetilerek insan eliyle yapılmış, üretilmiş olan maddelerdir. Örnek: Ağaçtan yapılmış sunta, petrol katranından elde edilen plastik, naylon, kauçuk, ve teflon yapay maddelere örnek olarak gösterebiliriz. sunta naylon kauçuk teflon Ürün İşlenmiş maddelerin kullanım amacına uygun olarak değiştirilmesinden elde edilen yeni maddeye ürün adı verilir. Örnek: Şeker pancarı Şeker Kesme şeker Zeytin Zeytinyağı Sabun Yün İplik Kazak 8
DOĞA OLAYLARININ MADDEYE ETKİSİ Doğa olayları, maddeleri sürükleyerek, aşındırarak ve parçalayarak yeryüzünü şekillendirir. Yağmur, sel, rüzgâr, gece-gündüz ve mevsimlerdeki sıcaklık farkı gibi doğal olaylar, maddelerin değişimine neden olur. Peribacaları, yağmur ve rüzgârın yumuşak kayaçları aşındırmasından oluşmuştur. Yağan yağmur suları toprak ve kayaçlar arasındaki boşluklara dolar. Gündüz sıcak olan hava, gece aniden soğuyunca kayaçların arasındaki su donar. Donan su, kayacın parçalanmasına neden olur. Büyük ve sert kayaçların bu yolla parçalanması yıllar sürer. Kutuplardaki buzullar da yeryüzünün şeklini değiştirir. Akarsu ve dereler de taşları ve toprağı sürükler. Kıyılarındaki taşı ve toprağı kopararak da o yerin şeklini değiştirir. Vadiler, bu yolla oluşmuş yer şekilleridir. Peribacaları Sarkıt ve dikitler Pamukkale MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ Isı alışverişi yapan maddelerde, Kütle değişmez. Hacim değişir.(isı alanın hacmi artar, ısı verinin hacmi azalır.) Sıcaklık değişir. Isı maddenin halini değiştirebilir. 9
ISI ALIŞVERİŞİ NASIL OLUR? Sıcaklıkları farklı iki madde bir araya getirildiğinde, maddeler arasında ısı alışverişi gerçekleşir.sıcaklığı yüksek olan maddeden, düşük olan maddeye doğru ısı akışı olur. Isı alışverişi her iki maddenin sıcaklığı eşit oluncaya kadar devam eder. Isınan veya soğuyan maddenin kütlesinde değişim olmaz.çünkü ısı bir madde değildir. Isınma : Bir maddenin ısı enerjisi alarak sıcaklığının artması, ısınması demektir. Soğuma: Bir maddenin ısı vermesi demektir. Donma:Isı etkisiyle soğuyan sıvı maddenin katı hâle geçmesi olayına donma diyoruz. Erime:Katı hâldeki bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmesi olayıdır. Yoğunlaşma:Gaz hâlindeki maddenin soğuyarak sıvı hâle geçmesidir. Genleşme:Isıtılan maddelerin hacimlerindeki artışa genleşme adı verilir. Bozunma: Maddelerin yapısının ısı etkisiyle değişikliğe uğramasıdır. Bozunan maddelerin kimyasal yapısı değişir. FİZİKSEL DEĞİŞİM: Maddelerin yapısı değişmeden sadece biçim, şekil, dış görünümünde meydana gelen değişimlere verilen isimdir. Örnek:Odunun parçalara ayrılması,camın kırılması, tellerin bükülmesi, kağıdın yırtılması, kalemin kırılması, suyun buza dönüşmesi KİMYASAL DEĞİŞİM Kendi özelliklerini kaybederek yeni maddeye dönüşmeleri kimyasal değişim adı verilir. Örnek: Sütün ekşimesi, demirin paslanması, yaprakların çürümesi,mumun yanması, kağıdın yanması,elmanın çürümesi, hamurun mayalanması Kaynama Isı alan maddelerin hızlı bir şekilde buharlaşması olayıdır. Kaynamanın başladığı sıcaklığa kaynama noktası diyoruz.her maddenin kaynama noktası farklıdır.kaynama noktası maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Termometre 10
Buharlaşma Sıvı hâlde bulunan bir maddenin ısı enerjisi alarak gaz hâline geçmesi olayıdır. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşen bir olaydır. Soğuk havalarda yavaş buharlaşma olur.hava sıcaklığı artarsa buharlaşma hızlanır. Isı alan sıvı maddelerde buharlaşma gittikçe hızlanır. Buharlaşmanın en hızlı olduğu nokta kaynama noktasıdır. Sıcaklık, maddelerin termometre ile ölçülen ısı derecesidir. Sıcaklık ölçmek için kullanılan aletlere termometre denir. Isı alışverişi yaparak maddenin bir halden diğer hale geçmesine maddenin hal değiştirmesi denir. Suyun donma erime noktası 0 C dir. Erime ve donma gerçekleşirken sıcaklık sabit kalır. Farklı maddeler farklı sıcaklıkta erir ve donar. Erime ve donma ayırt edici bir özelliktedir. Isı bir enerjidir. Isı enerjisi birimi kaloridir. MADDELER DOĞADA KARIŞIK HÂLDE BULUNUR SAF MADDELER İçinde kendisinden başka madde bulunmayan maddelere saf maddeler denir. Saf maddeler tek cins madde içerirler. Bakır, su, çinko,demir, altın, tuz, alkol, karbondioksit, oksijen, hidrojen, şeker, alüminyum, çivi gibi maddeleri saf maddelere örnek verebiliriz. şeker altın bakır tuz KARIŞIMLAR İki yada daha fazla maddenin özelliklerini kaybetmeden bir araya getirilmesiyle oluşan madde topluluklarına karışım denir. Tek bir maddeden oluşmadıkları için karışımlar saf değildir. Değişik hâldeki maddeler bir araya gelerek karışım oluşturabilir. Deniz suyu, içtiğimiz çay, limonata meyve suları, çorba, toprak, hava, baklava, kolonya, gazoz, çelik, çamur, salata, turşu, ayranı karışımlara örnek verilebiliriz. 11
Salata bir karışımdır. Domates, salatalık, marul, soğan, havuç, limon, maddeler kullanılarak yapılır. Toprak Çay f Salata Meyve suyu Çorba ÇÖZELTİLER Bir maddenin, sıvı içinde eşit biçimde dağılarak oluşturduğu karışıma çözelti denir. Çözeltilerin iki bileşeni vardır.bu iki bileşenden fazla olanına çözücü, az olanına çözünen denir. Bir sıvı maddenin sıvı içerisinde küçük parçalara ayrılarak dağılmasına çözünme denir. Çözücü Çözünen Çözelti Su Şeker Şekerli su Su Tuz Tuzlu su Kurşun Kalay Lehim! Çözeltiler her yerde eşit dağılırlar. Eşit miktarda dağılım olmazsa karışım olurlar. Çözelti olmazlar. Örneğin:Şekerli sudaki maddeler her yerde eşit miktarda dağıldıklarından çözeltidir. Kumlu su, biber- tuz her yerde eşit miktarda dağılmadıklarından karışım haldedir. Erime ve Çözünme Aynı Şey midir? Erime: Bir katının ısıtılarak sıvı hale geçmesidir. Çözünme: Bir maddenin başka bir madde için dağılmasıdır. Çözünme erime değildir.şeker suda erimez, çözünür. KARIŞIMLARIN AYRILMASI Karışımları Ayırma Yöntemleri 1. Süzme: Sıvılar içinde çözünmeyen katılar varsa süzme yöntemi ile birbirinden ayrıştırılır. Örnek:Pişirilen makarnanın suyunun süzmeyi süzme yöntemine örnek gösterebiliriz. 2. Yüzdürme Birbirine karışmış katı taneciklerin sıvı yardımı ile ayrıştırılmasıdır. 12
Örnek:Talaş ile kum karışımını su içerisine dökersek, kum dibe çöker. Talaş tozları yüzer.böylelikle iki maddeyi yüzdürme yöntemi ile ayırmış oluruz. 3.Eleme Değişik irilikteki katı taneciklerden oluşmuş maddeler eleme yöntemi ile birbirinden ayrılabilirler. Örnek:Kum ile çakıl içindeki çakıl taşları elenerek ayrıştırılır. 4. Buharlaştırma Bir sıvı ile bir katı maddenin oluşturduğu çözeltiyi bileşenlerinden ayırmak için kullanılan yöntemdir. Örnek:Tuzlu su kap içerisinde ısıtılırsa, su buharlaşır, tuz kabın içinde kalarak ayrışmış olur. 5. Mıknatısla Ayırma Karışımın içinde mıknatısın çekeceği katı maddeler varsa, bu maddeler mıknatısla çekilerek karışımdan ayrıştırılabilir. Örnek:Demir tuz karışımında mıknatıs yaklaştırırsak mıknatıs sadece demir parçalarını çeker, tuz parçaları yerde kalır.böylece karışım ayrılmış olur. 6. Dinlendirerek Ayırma: Bir sıvı içine dağılmış katı taneciklerin dibe çökmesini bekleme yöntemidir. Örnek:Çamurlu su bir kabın içerisine konularak bekletilirse zamanla çamur dibe çökerek sudan ayrışır. 7. Savurarak Ayırma: Ağırlıkları farklı saman buğday gibi maddelerin oluşturduğu karışımları rüzgârda savurarak ayırma yöntemidir. 8. Çözünme Yöntemi ile Ayırma: Karışan maddelerden birisi suda çözünebilen, ötekisi çözenemeyen madde ise, bu karışımı suda çözünmesini sağlara kayırabiliriz. Birisi suda çözündüğü zaman diğeri çözünmeden kalır. Örnek:Tuz ile kum karışımı maddeleri birbirinden ayırmak için su dolu kaba attığımızda tuz suda çözündüğü için geriye kum kalır.kum suda çözünmeyeceği için karışımı ayrıştırmış oluruz. 9. Damıtma Yöntemi ile Ayırma: Bu yöntem sıvı ile sıvının ayrıştırılmasında kullanılır.karışım ısıtılarak önce buharlaşan alınır diğeri dipte kalır. 13