TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

www.teknolojikarastirmalar.com ISSN:1304-4141 Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 2008 (2) 23-30 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Makale Değişik Bitkisel Yağ Metil Esterlerinin Üretilmesi, Fiziksel Ve Kimyasal Özelliklerinin Karşılaştırılması Hicri YAVUZ, Fatih AKSOY, Hüseyin BAYRAKÇEKEN, Ş. Ayhan BAYDIR Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Makine Eğitimi Bölümü, Afyonkarahisar Özet Alternatif yakıt olarak günümüzde biyodizel oldukça önemli hale gelmiştir. Biyodizel her türlü yağdan birtakım kimyasal işlemler ile elde edilebilmektedir. Bitkisel yağların dizel motorlarında yakıt olarak kullanılmasını etkileyen en önemli faktör viskozitelerinin dizel yakıtı ile kıyaslandığında çok yüksek olmasıdır. Viskoziteleri, dizel yakıtına yakın değerlere getirmek için kullanılan yaygın metot esterleştirme işlemidir. Esterleştirme alkol ile bitkisel yağların tepkimeye sokularak gliserin ve yakıt elde etme işlemidir. Esterleştirmede en yaygın kullanılan alkoller metanol ve etanoldur. Metanol, fiziksel ve kimyasal özelliklerinin (Polar ve kısa alkol zinciri) avantajları ve maliyeti düşürmesi nedeni ile daha fazla tercih edilmektedir. Bu çalışmada; Mısırözü, ayçiçek, soya ve kanola yağı kullanılarak, 4 farklı biyodizel yakıtı metil esterleştirme metodu kullanılarak üretilmiştir. Biyodizellerin fiziksel ve kimyasal özellikleri, ASTM ve TSE standartları ile karşılaştırılmıştır. Üretilen biyodizellerin viskozite değerleri yüksek, parlama noktası düşük çıkmıştır. Soğuk havalarda yakıtın kristalize olmasına neden olan akma noktası ve kükürt oranı değerlerinin, standartlar içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bitkisel Yağ, Esterleştirme, Biyodizel. 1. GĐRĐŞ 21. yüzyıl sonlarında yaşanan enerji krizleri ve petrol rezervlerinin azalması farklı alternatif yakıt arayışları konusunda çalışmaları hızlandırmıştır. Đçten yanmalı motorlar dışında farklı tasarım ve enerji çalışmaları önemli değişiklikleri beraberinde getirmektedir. Bu değişiklikler içten yanmalı motor kullanımının azalmasına sebep olması kaçınılmazdır. Günümüzde kullanılan içten yanmalı motorların sayısının önemsenemeyecek kadar fazla olması bu motorların yapısında değişiklik yapılmadan kullanılabilecek enerji kaynakları ön plana çıkmaktadır. Bu tür enerji kaynaklarından biride bitkisel yağlardır. Dizel motorlarının mucidi Rudolf Diesel yaklaşık bir yüzyıl önce yakıt olarak bitkisel yağları kullanmıştır(1-3). Bitkisel yağlar düşük uçuculuk değeri ve setan sayısı nedeniyle dizel yakıtına iyi bir alternatiftir(4). Dizel yakıtı olarak bitkisel yağlar yenilenebilirlik, yüksek ısıl değer, toksit madde içermesi ve düşük emisyon değerleri gibi avantajla sahiptir. Ancak bitkisel yağların yüksek viskoziteleri nedeni ile dizel motorlarında piston segmanlarında, enjektörlerde ve yağlama yağında problemlere sebep olmaktadır (3,5 17). Bitkisel yağların viskozitelerini azaltmak için mikro emülsiyon, proliz, inceltme ve esterleştirme gibi yöntemler kullanılmaktadır (15). Bu yöntemlerle arasında esterleştirme yöntemi ile üretilen yakıtların kimyasal ve fiziksel özellikleri dizel yakıtı ile önemli oranda benzerlik göstermektedir. Bu yüzden esterleştirme yöntemi biyodizel üretiminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Esterleştirme katalizör kullanarak kısa zincirli alkolleri bir organik asit esterleri dönüştüren kimyasal bir süreçtir. Bitkisel yağlardan esterleştirme yöntemi kullanılarak üretilen biyodizeller dizel motorlarında değişiklik yapılmadan kullanılabilmektedir (18). Mohammed (19) tarafından yapılan çalışmada yakıt olarak mısırözü, ayçiçeği ve soya yağlarının küçük bir dizel motoru performansı etkileri ve uygulanabilirliği incelenmiştir. Yakıt olarak kullanılan yağlar saf ve dizel yakıtıyla

Teknolojik Araştırmalar: MTED 2008 (2) 23-30 Değişik Bitkisel Yağ Metil Esterlerinin Üretilmesi, Fiziksel Ve Kimyasal Özelliklerinin % 50 oranda karıştırılarak ve son olarak bitkisel yağlar ön ısıtmaya tabi tutularak farklı püskürtme basınçlarında ve farklı devirlerde dizel yakıtı ile karşılaştırılmıştır. 90 º C ön ısıtmaya tabi tutulan saf bitkisel yağlarla çalışmada ve dizel yakıtıyla % 50 oranında karıştırılan yağlarla elde edilen performans değerlerinin, dizel yakıtıyla elde edilen değerlere yakın olduğu belirtilmiştir. Al-Widyan et al. (20) tarafından yapılan çalışmada atık bitkisel yağın transesterifikasyonu sonucu yakıt elde edilmiş ve değişik dizel yakıtı ester karışımları tek silindirli direkt püskürtmeli dizel motorunda motor performansı ve egzoz emisyonları açısından karşılaştırılmıştır. Karışımlarda motorun çalışması esnasında herhangi bir sorunla karşılaşılmamıştır. % 100 ester karışımları da dahil ester karışımlarının motor performansı açısından dizel yakıtından bir miktar yüksek çıkmıştır. Karışımlar en iyi yakıt ekonomisiyle daha verimli yanmıştır ve daha düşük CO ve yanmamış HC içeren daha düşük emisyonlar üretmiştir. Nwafor (21) tarafından yapılan çalışmada bitkisel yağ yakıt giriş sıcaklığındaki artışın tek silindirli standart dizel motorunda viskozitesi ve performansı üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Bütün sonuçlar yakıt ısıtmanın tepe silindir basıncını arttırdığını ve ayrıca düşük hız ve düşük yük koşullarında faydalı olduğunu göstermiştir. Yüksek yük koşullarında ısıtılmış ve ısıtılmamış bitkisel yakıtlar arasında özgül yakıt tüketimleri açısından büyük farklılıklar olmamıştır. Isıtılmış yakıt düşük motor devirlerinde özgül yakıt tüketiminde net azalmalar ve ısıtılmamış bitkisel yakıt yük aralığı boyunca en yüksek termal verimi sağlamıştır. Yakıt viskozitesindeki azalışla birlikte sürtünme kuvvetinin arttığı gözlemlenirken, mekanik verimlilik grafikleri ters bir eğilim göstermiştir. Isıtılmış yakıtın ısıtılmamış ve dizel yakıt diyagramlarıyla karşılaştırıldığında tepe silindir basıncında artış sağladığı bulunmuştur. Dizel yakıt kullanırken HC emisyonların da büyük bir artış olmuştur ve bütün test sonuçları düşük yük ve devir koşullarında yakıt ısıtmanın faydalı olduğunu göstermiştir. Silva et al. (22) tarafından yapılan çalışmada dizel yakıtı ile çalışan otobüs motorunda % 30 lara kadar olik ayçiçeği metil esteri ile dizel yakıt karışımlarının teknik olarak test sonuçları ile motor performansı, yakıt tüketimi ve egzozdaki gaz konsantrasyonları (CO ve NO X ) ve egzoz gaz ışık geçirmezlikleri karşılaştırılmıştır. Toplanan veriler göstermiştir ki, oleik ayçiçeği metil esteri kullanımı motorda performans düşüklüğüne sebep olmamıştır fakat yakıt tüketimini artırmıştır. Ayrıca, NO X ve CO egzoz gaz konsantrasyonlarında ayçiçeği metil esteri kullandığında belirgin bir artış tespit edilmemiştir. Duman geçirgenliği %30 oranında ayçiçeği metil esteri kullanıldığında biraz düşmüştür. Deneysel testler, sıkıştırma ile ateşlemeli motorlarda % 30 lara kadar ayçiçeği metil esterinin dizel yakıtı yerine güvenli bir şekilde kullanılabileceğini göstermiştir. Labeckas ve Slavinskas (23) tarafından yapılan çalışmada 4 zamanlı, 4 silindirli, direkt püskürtmeli, modifiye edilmemiş ve doğal emmeli dizel motorlarda kolza tohumu yağı metil esterinin % 100 kullanımı, dizel yakıta % 5, % 10, % 20 ve % 30 oranlarında karıştırılarak kullanımları dizel yakıtı ile yüksek devirlerdeki özgül yakıt tüketimi, ısıl verim, emisyon içeriklerindeki değişimler ve duman geçirgenlikleri karşılaştırılmıştır. Kolza tohumu yağı metil esterinin maksimum torktaki özgül yakıt tüketimleri dizel yakıttan daha fazladır. Maksimum NO X emisyonları oksijenin kütlesel artışı ve motor devirlerine göre oransal olarak artmıştır. Tüm yüklerde ve devirlerde biyodizeller de karbon monoksit, emisyonlar ve görülür duman oranları sırasıyla % 51.6, % 13.5, % 60.3 oranlarına kadar düşmüştür. Yakıt tüketimleri ve gaz sıcaklıkları ile birlikte CO emisyonları B35, B20 karışımlarında ve saf kolza tohumu yağı metil esterinde biraz daha fazla çıkmıştır. Tüm biyo yakıtlarda yanmamış hidrokarbon emisyon değerleri 5 21 ppm aralığında düşük değer vermiştir. Kaşifoğlu (24) tarafından yapılan çalışmada kayısı yağından 18 farklı reaksiyon şartlarından metil ester üretilmiş üretilen yakıt tüketimi ve egzoz karakteristiklerini belirlenerek amacıyla dizel yakıtıyla tam gaz değişik devir ve sabit devir değişik yüklerde karşılaştırılmıştır. Alternatif yakıtın motor performansı ve egzoz emisyonları bakımından fiziksel ve kimyasal özelliklerinin dizel yakıtına yakın olmasından dolayı dizel motorlarında kullanılabileceği belirtilmiştir. Çanakçı ve ark. (25) tarafından yapılan çalışmada atık mutfak yağlarından üretilmiş biyodizel ile 2 numaralı dizel yakıtı arasında bir karşılaştırma yapılmış sonuçta esterleştirme işlemine tabi tutulmuş atık mutfak yağlarının dizel yakıtına alternatif olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir [7]. Şengil (26) tarafından yapılan çalışmada rafine edilmiş yemeklik palm olein-soya karışımı bitkisel yağın etil ve metil esterleri ile ticari dizel yakıtı tek silindirli bir dizel motorunda denenmiştir. Deneysel çalışma sonunda biyodizellerin kullanılmasıyla motor momentinde ve gücünde bir miktar düşüş, özgül yakıt tüketiminde artışlar 24

Yavuz, H., Aksoy, F., Bayrakçeken, H., Baydır, Ş.A. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2008 (2) 23-30 olduğu,, CO, CO 2 ve HC emisyonlarındaki düşme sebebiyle emisyon parametreleri açısından avantajlı olduğu ve NO, NO X emisyonlarında ise artış olduğu gözlenmiştir [8]. Altıparmak vd. (27) tarafından yapılan çalışmada tall yağı metil esteri - dizel yakıtı karışımları alternatif yakıt olarak dizel motorlarda kullanılmış ve tam yükte direkt püskürtmeli dizel motorunda motor performansı ve egzoz emisyonlarına etkileri incelenmiştir. Bu çalışmada, tranesterfikasyon metodu ile mısırözü, ayçiçek, kanola ve soya yağı kullanılarak, 4 farklı biyodizel yakıtı üretilmiş ve ürünlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri, ASTM ve TSE standartları ile karşılaştırılmıştır. 2. MATERYAL METOD Esterleştirme işlemi, gliserol ve ester üretmek için bitkisel veya hayvansal yağın bir alkol ile tepkimeye sokulma işlemidir. Reaksiyon hızını ve ürünleri iyileştirmek için genelde bir katalizör kullanılır. Etanol veya diğer alkoller esterleştirme işleminde kullanılabilirler. Metanol veya etanol en çok kullanılan alkollerdir. Özellikle metanol, maliyetinin düşük olması, fiziksel ve kimyasal özelliklerinin avantajları nedeni ile tercih edilmektedir. Bu yüzden biyodizel üretiminde genel olarak metanol kullanılmaktadır [8]. Metil ester elde etme işlemi Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Otomotiv laboratuarında yapılmıştır. Esterleştirme reaksiyonunda bitkisel yağ olarak soya, kanola, ayçiçeği ve mısırözü yağları kullanılmıştır. Alkol olarak metil alkol, katalizör olarak ise potasyum hidroksit kullanılmıştır. Esterleştirme işlemi sırasında; manyetik karıştırıcılı ısıtıcı, 2000 ml lik balon joje, 0,01 C hassasiyetli termometre ve ph metre kullanılmıştır. 200 ml metil alkol ve 5 gr potasyum hidroksit 20 C sıcaklıkta karıştırılarak katalizörün metil alkol içerisinde çözülmesi sağlanmıştır. Bu karışım 50 C sıcaklıktaki bitkisel yağ içerine ilave edilmiş ve bir saat süreyle 60 C sabit sıcaklıkta 600 rpm devirde karıştırılmıştır. Daha sonra karışım bir ayırma hunisine konulmuş ve metil ester tabakası gliserin tabakasından ayrılmıştır. Metil ester, içerindeki sabun ve kalan alkolü çıkarmak için saf su ile 7.0 ph değerinde yıkanmıştır. Bu işlemden sonra biodiesel su ve sabun tabakasından ayrılmıştır. Şekil 1 de metil ester üretiminin akış diyagramı görülmektedir. Soya, ayçiçek, kanola ve mısır özü yağlarından metil esterleştirme metodu ile üretilen yakıtların kükürt oranı, akma noktası, yoğunluk, parlama noktası ve viskozite değerleri Kahramanmaraş Sütçü Đmam Üniversitesi Kimya Bölümü Laboratuarlarında ölçülmüştür. Yakıtların alt ısıl değerleri Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezinde ölçülmüştür. 3. TARTIŞMA VE SONUÇ Şekil 1. Bitkisel yağlardan Ester elde etme işlemi Yoğunluk, biyodizel için önemli parametrelerden birisidir. Yoğunluk değerinin yüksek çıkması, esterleştirme işleminde gliserinin yeterince uzaklaştırılmamasının bir neticesidir (28). Yoğunluk EN ISO 3675 ve EN ISO 12185 TSE standartlarına ve ASTM standartlarına göre 15 C de 860 900 Kg/m 3 değerleri arasında olmalıdır. Şekil 2 de çeşitli bitkisel yağların yoğunluklarının karşılaştırılması görülmektedir. Bitkisel yağlardan üretilen biyodizellerin yoğunlukları standartlara uygun değerdedir. 25

Teknolojik Araştırmalar: MTED 2008 (2) 23-30 Değişik Bitkisel Yağ Metil Esterlerinin Üretilmesi, Fiziksel Ve Kimyasal Özelliklerinin 0,89 0,88 0,87 Yoğunluk (kg/m³) 0,86 0,85 0,84 0,83 0,82 Soya M.E. Mısırözü M.E. Ayçiçek M.E. Kanola M.E Şekil 2. Biyodizellerin yoğunluk değerleri Bitkisel yağlardan üretilen biyodizellerin viskozitesinin yüksek olması yakıtın iyi bir şekilde atomize olmadan püskürtülmesine sebep olmaktadır. Yüksek viskozite enjektörlerde kurum birikintileri ve tıkanmalara neden olmaktadır. Bu yüzden motorun performansında azalmalar görülmektedir (28). Viskozite EN ISO 3104 ISO 3105 TSE standartlarına göre 40 C de 3,5 5,0 mm 2 /s ASTM D 6751 standartlarına göre 40 C de 1,9 6,0 mm 2 /s arasında bir değere sahip olmalıdır. Yakıtların viskozite değerlerine bakıldığında ise ortalama % 100 e yakın bir viskozite yüksekliği olduğu görülmektedir. R.E. Tate et.al (29) tarafından yapılan çalışmada, farklı bitkisel yağların viskozite değişimleri 300 C ye kadar incelenmiş ve viskozitenin sıcaklığın artmasına bağlı olarak azaldığı gözlenmiştir. 11,6 11,2 Viskozite (mm²/sn) 10,8 10,4 10 9,6 9,2 Soya M.E. Mısırözü M.E. Ayçiçek M.E. Kanola M.E Şekil 3. Biyodizellerin viskozite değerleri Parlama noktası sıvı buharının parlayabilir bir atmosfer meydana getirdiği en düşük sıcaklık olarak ifade edilmektedir [28]. Parlama noktasının EN ISO 3679 TSE standartlarına göre 120 C den ve ASTM D 6751 standartlarına göre 130 C den az olmaması gerekmektedir. Mısırözü ve kanola metil esterlerinin parlama noktaları yaklaşık olarak % 32 düşük çıkmaktadır. Ancak ayçiçek ve soya metil esterlerinin parlama noktaları standartlara uygundur. Parlama noktası yakıtın sıcak hava koşullarında tehlike yaratmaması ve vuruntuya sebep olmaması açısından büyük bir öneme sahiptir. 26

Yavuz, H., Aksoy, F., Bayrakçeken, H., Baydır, Ş.A. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2008 (2) 23-30 160 140 Parlama Noktası ( C) 120 100 80 60 40 20 0 Soya M.E. Mısırözü M.E. Ayçiçek M.E. Kanola M.E Şekil 4. Biyodizellerin parlama noktası değerleri Akma noktası değeri yakıtın soğuk havalarda kristalize olup akıcılığının azalması yönünden önemli bir değerdir. Akma noktası ISO 3016 TSE standartlarına göre 0 C den daha fazla olmamalıdır. Esterleştirme ürünü olan yakıtların ortalama değerine baktığımızda -6 C civarında bir değer göstermişlerdir. Standart değerlerle kıyaslama yapıldığında tüm yakıtların uygun olduğu saptanmıştır. Akma noktası ( C) 0-1 -2-3 -4-5 -6-7 -8-9 Soya M.E. Mısırözü M.E. Ayçiçek M.E. Kanola M.E Şekil 5. Biyodizellerin akma noktası değerleri Silindirdeki aşınmaları hızlandırması, piston eteklerinde karbon artıkları ve karterdeki yağı çamurlaştırması nedeni ile kükürt değerinin belirli değerlerin üzerine çıkması istenmeyen bir durumdur [31]. EN ISO 20846 ve EN ISO 20884 TSE standartlarına göre Kükürt Muhtevası maksimum 10,0 Mg/kg değerlerinde olmalıdır. ASTM D. 6751 standartlarına göre ise bu oran %5 i geçmemelidir. Üretilen yakıtların tamamı kabul edilebilir sınırlar içerisindedir. 27

Teknolojik Araştırmalar: MTED 2008 (2) 23-30 Değişik Bitkisel Yağ Metil Esterlerinin Üretilmesi, Fiziksel Ve Kimyasal Özelliklerinin 700 600 Kükürt oranı (ppm) 500 400 300 200 100 0 Soya M.E. Mısırözü M.E. Ayçiçek M.E. Kanola M.E Şekil 6. Biyodizellerin kükürt oranı değerleri Şekil 7. de soya, ayçiçek, kanola ve mısırözü yağlarından üretilen biyodizellerin ısıl değerleri verilmiştir. Dizel 2 yakıtının alt ısıl değeri 43.350 kj /kg.k dir. Biyodizellerin alt ısıl değerlerinin dizel yakıtına oranla yaklaşık olarak %11 daha düşük çıkmıştır. Labeckas G. ve Slavinskas S. (23) tarafından yapılan çalışmada belirtildiği gibi alt ısıl değerin düşük çıkması yakıt tüketiminin artmasına sebep olabileceği tahmin edilmektedir. 38,900 38,800 Alt ısıl Değer (kj/kg.k) 38,700 38,600 38,500 38,400 38,300 38,200 38,100 Soya M.E. Mısırözü M.E. Ayçiçek M.E. Kanola M.E Şekil 7. Biyodizellerin Alt Isıl değerleri 4. SONUÇLAR Günümüzde ulaşım sektöründeki taşıtların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Taşıt sayısı ile ters orantılı olarak petrol rezervleri azalmaktadır. Đçten yanmalı motorların dışında yapılacak tasarımlar önemli miktarda ekonomik kayıp ortaya çıkaracaktır. Bu kaybı azaltmak için içten yanmalı motorlarda değişiklik yapılmadan kullanılabilecek yakıtlar ön plana çıkmaktadır. Bu yakıt türlerinden biriside bitkisel yağlardan üretilen biyodizeldir. Bu çalışmada soya ayçiçek, kanola ve mısır özü yağlarında metil esterleştirme metodu ile üretilen yakıtların kükürt oranı, akma noktası, alt ısıl, yoğunluk, parlama noktası ve viskozite değerleri Türk Standartları Enstitüsü ve ASTM Biyodizel standartlarına ile karşılaştırılmıştır. Yoğunluk özelliği bakımından kıyaslama yapıldığında üretilen yakıtlar standartlara yakın değerlerde bir değer göstermiştir. Yoğunluk değerlerinin benzer bir değer göstermesi esterleştirme işleminin başarılı gerçekleştirildiğinin bir göstergesidir. Yoğunluk, yakıt sarfiyatı ve yanma ısısına etki etmektedir. 28

Yavuz, H., Aksoy, F., Bayrakçeken, H., Baydır, Ş.A. Teknolojik Araştırmalar: MTED 2008 (2) 23-30 Üretilen yakıtlar viskozite özelliği yönünden kıyaslandığında dizel yakıtına oranla ortalama olarak %100 oranında viskozite değeri yüksek çıkmıştır. Viskozitenin yüksek olması atomizasyon yönünden sorunlar yaratacaktır. Yakıtın tam atomize olmaması yanma performansını kötüleştirecek, kötü yanmaya sebep olacak, enjektörlerin tıkanmasına ve segmanlarda karbon birikintisine neden olacaktır. Bu sorunun çözümü, biyodizellerin değişik oranlarda dizel yakıtı ile karıştırılıp viskozitelerinin düşürülmesi ile sağlanabilir. Parlama noktası yakıtın sıcak hava koşullarında tehlike yaratmaması ve vuruntuya sebep olmaması açısından büyük bir öneme sahiptir. Soya yağı dışındaki yakıtların parlama noktaları 120 C den daha az bir değere sahiptir dolayısıyla aracın vuruntulu çalışmasına neden olabilirler. Akma noktası özellikle kış aylarında yakıtın kristalize olması ve akıcılığını yitirerek ilk harekete geçiş ve motorun çalışmaması gibi durumlar yanında yakıt sistemi elemanlarının hasar görmesine neden olabilir. Akma noktası ile bir kıyaslama yapıldığında üretilen yakıtların tamamı 0 C den daha az bir değere sahiptir. KAYNAKLAR 1. Machacon H. T. C., Matsumoto Y., Ohkawara C., Shiga S., Karasawa T., Nakamura H., The effect of coconut oil and diesel fuel blends on diesel engine performance and exhaust emissions, JSAE Review 22 (2001) 349 355 2. Machacon H. T. C., Shiga S., Karasawa T., Nakamura H., Performance and emission characteristics of a diesel engine fueled with coconut oil{diesel fuel blend, Biomass and Bioenergy 20 (2001) 63{69). 3. Ma F., Hanna M. A., Biodiesel production: a review, Bioresource Technology 70 (1999) 1-15. 4. Çanakçı M, The potential of restaurant waste lipids as biodiesel feedstocks, Bioresource Technology, Volume 98, Issue 1, January 2007, Pages 183-190. 5. Chuang-Wei Chıu, Biodiesel synthesis and impact of cold flow additives, master thesis,university of Missouri-Columbia. 6. Usta N., Use of tobacco seed oil methyl ester in a turbocharged indirect injection diesel engine, Biomass and Bioenergy 28 (2005) 77 86. 7. Altıparmak D., Keskin A., Koca A., Gürü M., Alternative fuel properties of tall oil fatty acid methyl ester diesel fuel blends Bioresource Technology, Volume 98, Issue 2, January 2007, Pages 241-246 8. M. Canakci, J. Van Gerpen, Biodiesel production viacid catalysis, American Society of Agricultural Engineers 0001-2351 / 99 / 4205-1203. 9. G. Amba Prasad Rao, P. Rama Mohan, Effect of supercharging on the performance of a DI Diesel engine with cotton seed oil, Energy Conversion and Management 44 (2003) 937 944. 10. Abdul Monyem, Jon H. Van Gerpen, The effect of biodiesel oxidation on engine performance and emissions, Biomass and Bioenergy 20 (2001) 317 325. 11. S. Bari, T.H. Lim, C.W. Yu, Effects of preheating of crude palm oil (CPO) on injection system, performance and emission of a diesel engine, Renewable Energy 27 (2002) 339 351. 12. M. Canakci, Performance and emissions characteristics of biodiesel from soybean oil, Proc. IMechE Vol. 219 Part D: J. Automobile Engineering. 13. M. Canakci, J. Van Gerpen, Biodiesel production from oils and fats with high free fatty acids, American Society of Agricultural Engineers, Vol. 44(6): 1429 1436, 2001. 29

Teknolojik Araştırmalar: MTED 2008 (2) 23-30 Değişik Bitkisel Yağ Metil Esterlerinin Üretilmesi, Fiziksel Ve Kimyasal Özelliklerinin 14. Dmytryshyn S.L., Dalai A.K., Chaudhari S.T.,. Mishra H.K, Reaney M.J., Synthesis and characterization of vegetable oil derived esters: evaluation for their diesel additive properties, Bioresource Technology 92 (2004) 55 64. 15. Fukuda H., Kondo A., Noda H., Biodiesel Fuel Production by Transesterification of Oils, Journal Of Bioscience And Bioengineering, vol. 92, no. 5,405-416.2001. 16. Monyem A., Canakci m., Van gerpen j. H., Investıgatıon of bıodıesel thermal stabılıty Under sımulated ın-use condıtıons, American Society of Agricultural Engineers, VOL. 16(4): 373-378. 17. Karaosmanoğlu F., Kurt G., Özaktaş T., Direct Use Of Sunflower Oil As Acompression-Đgnition Engine Fuel, Energy Sources, 22:659-672,2000. 18. Zhou W. Production of sunflower oil ethyl ester for use as a biodiesel fuel, Master thesis, department of chemical engineering and applied chemistry. 19. Mohammed, A.A., 1995, Yakıt Olarak Bazı Bitkisel Yağların Dizel Motor Performansına Etkileri, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 20. Al-Widyan, M., Tashtoush, G., Abu-Qudais, M., 2002, Utilization of Ethyl Ester of Waste Vegetable Oils as Fuel in Diesel Engines, Science Direct Fuel Processing Technology, Vol.76 March, pp.91-103. 21. Nwafor, I, M, O., 2003, The Effect of Elevated Fuel Inlet Temperature on Performance Of Diesel Engine Running on Neat Vegetable Oil at Constant Speed Conditions, Science Direct Renewable Energy, Vol.28, pp. 171-181. 22. Silva, N, F., Prata, S, A., Rady, M, A., Teixeira, R, J., 2003, Technical Feasibility Assessment of Oleic Sunflower Methyl Ester Utilisation in Diesel Bus Engines, Energy Conversion and Management, Vol.44, pp.2857-2878 23. Labeckas, G., Slavinskas, S., 2005, The Effect of Rapeseed Oil Methyl Ester on Direct Injection Diesel Engine Performance and Exhaust Emissions, Energy Conversion and Management, 11 September, pp.1 14. 24. Kaşifoğlu, S., 2005, Dizel Motorlarında Kayısı Yağı Metil Esterinin Alternatif Yakıt Olarak Kullanılması, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Đstanbul. 25. Çanakçı, M., and Van Gerpen, J., 2003, Comparsion of Engine Performance and Emissions for Petroleum Diesel Fuel, Yellow Grease Biodiesel, and Soybean Oil Biodiesel, Transactions of the ASAE, vol.46, no.4, pp.937-944. 26. Şengil, M., 2005, Karışım Bitkisel Yağ Etil ve Metil Esterlerinin Dizel Motorlarında Kullanılabilirliğinin Đncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. 27. Altıparmak, D., Keskin, A., Koca, A., Gürü, M., 2006, Alternative Fuel Properties of Tall Oil Fatty Acid Methyl Ester Diesel Fuel Blends, Bioresource Technology, 20 January, pp. 1-6. 28. Akyarlı A., Alpaslan N., Çicek T., Diktaş E.,Elmacı Y., Karagözlü C., Öztüre N., Sayın R., Sezerman U., Sındır K.O., Sipahi D., Şahin M.O., Biyodizel Yakıtın Uluslararası Standartlarda Üretimi, Bioenerji 2004 Sempozyumu Đzmir. 29. Tate R.E, Watts K.C., Allen C.A.W., Wilkie K.I., The viscosities of three biodiesel fuels at temperatures up to 300 C, Fuel 85 (2006) 1010 1015. 30. Keven, A., 2005, Dizel Motorunda Fındık Yağı Esterinin Alternatif Yakıt Olarak Kullanılabilirliği, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. 30