ÖZEL EGE LİSESİ BEBEĞİN ATEŞİ YÜKSELDİKÇE RENK DEĞİŞTİREN BEBEK TULUMU HAZIRLAYAN ÖĞRENCİ : Ayça TEKELİ DANIŞMAN ÖĞRETMEN : Pınar ÇALIK ÖZBAY İZMİR 2016
İÇİNDEKİLER 1.Proje özeti...2 2.Projenin amacı...2 3. Giriş...2 4.KullanılanYöntem....3 5.Gözlem- Veri-Bulgular....3 6. Ulaşılan sonuçlar ve sonuçların değerlendirilmesi...4 7.Kaynaklar...4 BEBEĞİN ATEŞİ YÜKSELDİKÇE RENK DEĞİŞTİREN BEBEK TULUMU 1
1.Proje Özeti Bebeklerin ateşinde meydana gelen değişimi ölçüm yapmadan anında fark etmek amacıyla hazırlanan bu projede;termokromik boyar madde ile boyanmış bebek tulumu yapılmış ve 36 dereceden başlayarak 40 dereceye kadar olan sıcaklık aralıklarında renk değiştirdiği tespit edilmiştir. 2. Projenin Amacı Çok savunmasız olan bebeklerin bazen ateşi yükselebiliyor ve aileleri bu durumu anında fark edemeyebiliyor. Bu durum bebekler için riskli durumlar oluşturabiliyor. Bizim projemizin amacı bebeklerin ateşi yükseldiğinde ailesi tarafından anında fark edilebilmesidir.ayrıca bebek ve çocuklar ateş halinde huysuz oldukları için ateş ölçümü sırasında buna izin vermek istemeyebilirler. Bu amaçla ısı ile renk değiştiren termokramik boyarmaddeler ile renklendirilmiş bebek tulumları yapmayı hedefledik. Bu sayede bebeğin ateşinin yükselmesi anında fark edilecek ve gerekli müdahaleler yapılacaktır. 3. Giriş Yaşamımız boyunca hepimizin zaman zaman ateşi yükselmiştir. İnsan vücudunun normal şartlardaki vücut sıcaklığı 36,5 0 dir. Bu değer bebeklerde ve küçüklerde 36,8 olabilir. Vücut tüm fonksiyonlarını bu ısı değerleri arasında yerine getirdiği için "ateş" diye adlandırılan vücut ısısının yükselmesi vücudun normal dengelerinde bir bozulma olduğunu gösterir. Ateş, kendi başına bir hastalık değil, hastalık belirtilerinden bir tanesidir. Bir enfeksiyon, ödem, doku hasarı veya aşı gibi nedenlerle vücut ısısını düzenleyen termoregülatör merkezdeki dengenin bozulması sonucu ateş oluşur. Dolayısıyla ateşin temelinde yatan etmenin ne olduğunun mutlaka bir doktor tarafından tespit edilmesi gerekir. Ateş, aslında doğal bir savunma mekanizması olması ve doktorlar için gerekli bir uyarı olmasına karşın aileler için önemli bir korku nedenidir. Gereksiz yaşanan korkular paniklemeye ve zaman zaman da hatalı uygulamalar yapılmasına neden olabilir. Unutulmaması gereken şey, ateşin pek çok nedenden dolayı ortaya çıkabileceğidir. Buna karşın özellikle bebeklerde ve yaşlılarda ateş olmaksızın da çok ciddi hastalıklar oluşabilir.yetişkinler için bile tehlikeli olan çok yüksek ateşin bebekler için çok daha tehlikeli olduğu bilinmektedir. Yetişkin insanlar ateşinin yükseldiğini kendi fark edebilmektedir fakat bebekler bunu fark edemediklerinden ailesinin fark etmesi gerekmektedir. Bilindiği gibi günümüzde ateş yükselmesinin tespit edilmesi için önce ateş olduğundan şüphelenip daha sonra ateş ölçer derece kullanarak ölçme yöntemi kullanılmakta ve vücut sıcaklığıtespit edilmektedir. Biz ise bebeklerin ateşinin yükseldiğini hemen fark etmek ve en erken zamanda gerekli tedavisinin başlatılmasını sağlayabilmek amacıylaateşin yükselmesini anında fark etmek adına, bebekle her an beraber olan kıyafetlerini ısıyla renk değiştiren boyarmadde ile renklendirilip ateş yükselmesi durumunda renk değişikliğinden yararlanarak ailenin anında farkında olmasının sağlayabilmeyi planladık ve bu amaçla kullanabileceğimiz boyar maddeler olup olmadığını, varsa nereden ve nasıl temin edebileceğimizi araştırdık. Elde ettiğimiz olumlu bilgiler doğrultusunda gerekli malzemeleri temin ederek çalışmamızı başlattık. 2
4. Kullanılan Yöntem Öncelikle amacımıza uygun olan ve ısı ile renk değiştiren termokramik boyar madde temin ettik. Dokuz Eylül Üniversitesi Tekstil Fakültesinden edinilen bilgiler doğrultusunda boyar maddemizi % 100 pamuk olan bebek tulumumuza fiksaj işlemi yaptık.ilk olarak çözeltimizi hazırlamak için 1:20 oranındaki flotte oranını kullandık. (Bu flotte oranı 1 kg kumaş için gerekli çözelti oranını hesaplamada kullanılır.) Bu çözeltiyi hazırlarken % 25 oranında boyar madde çözeltisi, % 25 oranında akrilik esaslı bağlayıcı ve % 50 oranında saf su kullandık.hazırladığımız çözeltiyi yağ banyosu adını verdiğimiz laboratuar tipi boyama makinesinde 40 0 de 30 dakika boyunca boyama işlemini gerçekleştirdik.ardından kurutma ve fiksaj işlemini laboratuar tipi kurutma makinesinde 120 0 de 7 dakika boyunca gerçekleştirdik. Boyanan ve fiksaj işlemi tamamlanan kumaşı etüv makinesinde değişik derecelerde ölçüp, renk değişimlerini kaydettik. 5. Gözlemler/Veriler/Bulgular: Kaydettiğimiz renk değişimlerinden aldığımız sonuca göre; 36 dereceden başlayarak 40 dereceye kadar yaptığımız etüv ölçümlerinde başlangıçta kırmızı renk ile boyanmış olan bebek bodymizin bebeğin ateşi yükseldikçe kırmızıdan beyaza aşama aşama döndüğü gözlemledik.bu sayede bebeğin ateşi tehlikeli derecede yükseldiğinde ailesi tulumundan bunu görebilecek ve gerekli müdahaleyi anında yapabilecektir. Şekil 1. Farklı sıcaklarda termokromik madde ile kaplı kumaşların renk değişimi. Şekil 2. Termokromik madde ile boyanmış bebek tulumunun sıcak su kaynağı yaklaştırılınca meydana gelen değişikliğin görünümü. 3
6. Ulaşılan Sonuçlar ve Sonuçların Değerlendirilmesi Bu termokramik boyar madde sayesinde istenilen aralık yakalanmış ve bebeğin ateşi yükseldikçe ( 36 dereceden 40 dereceye kadar kademeli şekilde) tulumun rengi değiştirilerek istenilen sonuca ulaşılmıştır. Bu sayede artık bebeklerin ateşi daha kolay fark edilebileceğinden ailelerin içi daha rahat olacaktır. 7. Kaynaklar http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/bh/ates.asp www.nanorenk.com www.zumbara.com http://www.deu.edu.tr/deuweb/icerik/icerik.php?kod=11022 http://textilojen.blogcu.com/akilli-tekstiller/11092722 http://www.kendinyapsitesi.com/soru/sicakliga_gore_renk_degistiren_boya_nerede_bulunur- 806.html Dokuz Eylül Üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölümü (DOÇ.DR MERİH SARIIŞIK) 4