Permakültür Hazırlayan: Taner Aksel www.suyapo.com Sürdürülebilir Yaşam Portalı
Permakültür Nedir? Permakültür, bilinçli olarak, doğal ekosistemlerdeki gibi çeşitliliğe, denge ve dirence sahip ve tarımsal anlamda bereketli ekosistemler tasarlama ve sürdürebilme çalışmalarıdır. Arazi ve insanların ahenk içinde varolması; gıda, enerji, barınma gibi insan temel ihtiyaçlarının sürdürülebilir bir şekilde karşılanması hedeflenir.
1970 lerde Avustralya da Bill Mollison ve David Holmgren tarafından geliştirildi. İnsanların ihtiyaçlarını karşılayan, verimli ekosistemler geliştirmek sistem dahilindeki her nesne diğerlerini destekler, besler böylece kendi kendine gelişebilen gıda zinciri kurulur. Çok daha az emekle daha fazla verim elde edilir. Dünya çapında yaygındır, Birleşmiş Milletler tarafından permakültür projeleri desteklenir. Etkili permakültür iletişim ağı ile paylaşım, yardımlaşma desteklenir.
Devam etmekte olan Permakültür Projeleri:
Etik İlkeler Dünyanın, sunduğu kaynakların sınırları vardır. Nüfus ve tüketim artışına sınırlama gelmezse dünyanın kaynakları nihayetinde tükenecektir.
Nüfus ve tüketim artışı nedeniyle dünyanın dengelerini, işleyişini etkiliyoruz.
Etik İlkeler Kendimizin ve çocuklarımızın sorumluluğunu üstlenerek doğaya verdiğimiz zararı mümkün olabildiğince azaltmalıyız. Fosil yakıt tüketimi iklim değişikliğine neden oluyor. Temiz enerji kaynaklarını kullanmaya başlayarak, bireysel fosil yakıt tüketimimizi azaltabiliriz.
Etik İlkeler Henüz bozulmamış doğayı koruyabilmeli, bozulmuş doğayı iyileştirmeliyiz. Zengin, yaşayan bir toprak elde etmek
Etik İlkeler Yaşamımız için gerekli doğal gıdayı sağlayacak gıda sistemlerini kurmalıyız. İnsanların temel gıda ihtiyaçları doğayı kirletmeden, yoketmeden de karşılanabilir. Eko sistemler nasıl kendi başına gelişip zengin canlı çeşitliliğine sahip olabiliyorlarsa, biz de ekosistemlerin benzerini, kendi gıda ihtiyaçlarımızı karşılayabilecek şekilde kurabiliriz: GIDA ORMANI Birbirlerini destekleyen, kök bitkilerden yüksek ağaçlara kadar 7 katmanda kendi kendine gelişen ve insanlara gıda sunan doğal bir orman tasarımıdır.
Mono kültür tarımı Permakültür
Permakültür Anlayışında: 1. Çok işlevsellik - birden fazla fayda, birbirine destek 2. Pratik çözümler - az emekle çok verim! 3. Zengin çeşitlilik 4. Hastalık, kuraklık, sel v.b. sorunlara karşı dirençli sistemler 5. Problem Çözümdür! Örnek: 1. Problem: Budanan ağaç dalları sorun oluyor çöplüklere atılıyor veya yakılıyor. 2.Çözüm: dalları öğüt «Malç» yap
Permakültür Tasarımı Sektör belirleme: güneş, rüzgar, yangın, su akışı/sel, gürültü...
Permakültür Tasarımı Zon/Bölge yerleştirme: erişebilirlik, pratiklik, işlevsellik
Permakültür Aktiviteleri Su yönetimi: Suyu arazide tutmak ve optimum seviyede kullanmak için arazi düzenleme Atık, kirli suların azaltılması, arındırılması
- Çukurdaki kütükler yağmurlu mevsimde suyu sünger gibi çeker, kurak mevsimde bitki köklerini besler. - Kütükler zamanla çürüyüp gübre olur ve bitkileri besler. - Tümseğin üzerini kaplayan malç kışın dona karşı korur, yazın toprağın su kaybını önler, yabani otu önler
Hendek/Tümseklerle arazi zenginleşir, güzelleşir.
Su Tutma - Göletler İş makinesi ile çukur kazıldıktan sonra tekerlek, paletlerle zemin, duvarlar sıkıştırılır.
Taze inek gübresi
Permakültür Aktiviteleri Toprak işleri: 1. Toprak yapısını anlama, bozulmuş toprağı iyileştirme, arazi düzenleme 2. Zengin toprak oluşturma: kompost gübre, malç (doğranmış ağaç dalları)
Malç Öğütülmüş Dallar 3 ayda turf toprak olur Kuru Çam iğnesi Sebze yatağı 10 cm malç kaplanır
Bitki yatağında toprak örtüsü olarak malç suyu tutar, yazın topraktan su buharlaşmasını azaltır, güneşten toprağın aşırı ısınmasını önler, yabani otları engeller, zamanla gübreye dönüşür.
Yaz boyunca 80 gün hiç sulama gerekmez Gübreleme, böcek ilacı yok 2-3 metre boyunda domates Her domates sırığı 20 kg domates verir.
Malç faydaları, devam... Malç yığını: 5 m çapında Ev, sera ısıtma, sıcak su Su boruları içinde dolaşan su malç içinde 60-70 derece sıcaklığa ulaşır. 18 ay boyunca sıcak su alınır.
Malç faydaları, devam... Evde ocakta Zamanla gübreleşen malçtan metan gazı Araba yakıtı, lpg gibi...
Malç faydaları, devam... Gaz ve sıcak su verimi bitince, bahçede gübre olarak kullanılır.
Toprak yol/patikayı kaplamada çamuru önler Kötü toprağı iyileştirmede toprak ile karıştırılır
Kompost Gübre 1/3 taze hayvan gübresi 2/3 malç, talaş.. 1/5 yeşillik: çim, yaprak, v.b. 1,5 m yüksekliğinde en az 1 m3 en çok 3 m3 hacminde yığın. Sıkınca su çıkacak hale gelene kadar bolca sula.
İş makinesi: www.minikanga.com
4 Bölümlü Bahçe 1. bölümde: patates 2. bölümde: kök bitkiler 3. bölümde: genel 4. bölümde: baklagiller
4. Bölümlü Bahçede Mevsimler 1. bölüm 2. bölüm 3. bölüm 4. bölüm İlkbaharda Domates, marul, salatalık, ıspanak, mısır, kabak, kavun ekimi Baklagiller temizlenir. Köklü bitkiler ( havuç, kereviz, soğan, sarımsak ekilir Erken baharda patates dikimi. Pırasa toplanır. Bezelye, fava fasulye toplanır. Yazın Sebzelerin çoğu burada büyür. Toprak havalandırılır, boş yerlere turp, havuç, pancar ekilebilir. Patates yatağı: bordu bulamacı ile ilaçla. Erken patateslerin yerine pırasa ek. Bezelye, fava.. bitmiştir, yerlerine taze fasulye dik. Sonbaharda Mısırları topla. Domatesleri daha uzun süre tutabilirsin. Çavdar, bakla ek. Yaban havucu dışındakileri topla. Alfalfa, çayır üçgülü, fiğ, korunga v.b. ek. Kasımda son patatesleri, pırasaları topla. Çavdar, fiğ, korunga v.b. ek. Kış sebzeleri ekim zamanı: Pırasa, bezelye, fava fasulyesi (ama sakın gübre verme zayıf kalırlar) Kışın En verimli alan: karnabahar, brokoli, lahana, çin lahana, brüksel lahanası v.b. Kereviz toplanır, baklagiller (bakla, bezelye, nohut..) Yabani havuç toplanır, gübrelenip boş bırakılır. Pırasalar toplanır
BAHARDA BAHÇE
Derin Yatak Normalden 4 kat daha fazla verim alınabilir derin kökler
Derin Yatak
Derin Yatak
Yükseltilmiş Yatak 5 cm saman, kuru yaprak 2-3 cm kompost gübre 20-25 cm saman, kuru ot 2 cm gübre Karton, gazete kağıdı Hayvan gübresi Eser mineraller: kireç, kalsit, dolomit, v.b. Kesilmiş bitki artıkları Toprak yüzeyi Nemli toprak
Vermikompost: Solucan Gübresi Eski bir küvet içinde solucan çiftliği. Taze hayvan dışkısı, saman, biçilmiş otlar, ev artıkları solucanlar tarafından gübreye dönüştürülür. Haftada bir küvet sulanır ve bu su toplanır bitkiler için yaprak gübresi.
1. Çok işlevsellik birden fazla fayda, 2. Pratik çözümler -> az emekle çok verim! Saman: Toprak örtücü: su, ısı tutucu zararlı böceklere, zararlı otlara engel Bitki yetiştirmede: saman yatağında patates, baklagiller, marul, havuç, soğan... Mantar, solucan yetiştirmede Gübre olur
Samanda Bitki Yetiştirme Toprağın üzerine gazete kağıtları serilir 15-20 cm arayla tohumluk patates konur
Aralık-Ocak ayı: Patateslerin üzeri samanla kaplanır Samanların üzerine kompost serpilir Samanın içinde diğer bitki fideleri ekilir: Soğan, marul, bakla...
Saman içinde yetişen bitkiler patatesler olmadan önce diğer bitkiler olgunlaşır
Sera içinde 1-1.5 ay daha erken patates alınabilir. Ocak Ayı
Haziran başı
Haziran başı sera içinde...
Haziran Ocak
Samanda Mantar
Ağaç Kütüğünde Mantar Ocak-Şubat ayında (ağacın gövdesinde zengin besin varken) yeni kesilmiş ağaç kütükleri üzerinde sektirmeli 10-15 cm aralarla matkapla 2-3 cm derinliğinde delikler açılır. Delikler içine mantar miselleri tıkılır ve deliğin ağzı tercihan balmumu ile veya sıcak uhu ile tıkanır.
Mantarlar ağaç kütüğü içinde yayılır, beyaz bir tabaka ile kaplar. Ağaç kütüğünde mantarların çıkması 8-10 ay alabilir ama sonraki 8-10 yıl boyunca sürekli mantar verir.
Evin kuzey kısmı: çok az güneş alıyor, çimen olmuyor toprak yosun kaplanıyor. Çözüm: mantar bahçesi
Permakültür Aktiviteleri 1. Tarım/Bitkiler: Zengin biyoçeşitlilik: birbirini destekleyen ve birlikte bir ekosistem oluşturan birçok bitki türü bir arada, böylece: 1. Suni gübre yok, böcek ilacı yok, tarla sürmek yok. 2. Hastalıklara, kuraklığa, iklim değişikliğine dirençli 3. Diğer faydalı böcek ve hayvanlar için barınma ortamı 4. Küçük bir alanda zengin ve bol verim
Bahçedeki Destek Bitkiler Standart Yardımcı Faydalı Böcek Çeken Zararlı Böcek Uzak tutan Egzotik/Diğer Domates Hodan otu petunia Kadife çiçeği Amaranth, at kuyruğu Biber Asparagus Nasturtium çiçek Kasımpatı Hindiba Patlıcan Hardal otu civanperçemi Frenk maydanozu ekinezya Kabak Altınbaşak otu Yabani havuç (queen anns lace) Limon otu Marul semizotu Pelin otu Su teresi Salatalık Portakal çiçeği fesleğen Altın çilek taro Karnabahar Brokoli havuç Böğürtlen türleri Ispanak ağacı gülhatmi
Öncesi Güneye bakan ön bahçe Yer: İstanbul, Beykoz, M.şevketpaşa Köyü
Sonrası
Öncesi Güneye bakan ön bahçe
Sonrası
Hazırlayan: Taner Aksel www.suyapo.com