Ahşap İmalatta Kullanılan Hampaylı Köşe Birleştirmelerin Diyagonal Yük Analizi

Benzer belgeler
Mobilyada MDF Profillerden Üretilen Çerçevelerin Dirençleri Üzerine Bazı Faktörlerin Etkisi

EĞİLME MOMENTİNE MARUZ ÇERÇEVE KONSTRÜKSİYONLU L TİPİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN PERFORMANSLARININ İNCELENMESİ

Çeşitli Bağlantı Elemanları ile Üretilen L Tipi Demonte Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Kapasitesi

Çeşitli Masif Ağaç Malzemelerin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

DERS BİLGİ FORMU. Ahşap Birleştirmeler Ağaç işleri Mobilyacılık. Dersin Adı Alan Meslek/Dal Dersin okutulacağı dönem /sınıf/yıl Süre Dersin amacı

KUTU KONSTRÜKSİYONLU MOBİLYADA DİŞLİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN EĞİLME DİRENCİ ÖZET

Artvin Coruh University Orman Fakültesi Dergisi. Journal of Forestry Faculty ISSN: , e-issn: X

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

KENARLARI MASİFLİ VE MASİFSİZ MDF LEVHALARINDA KAVELA ÇAPLARININ ÇEKME DİRENCİNE ETKİLERİ

Zıvanalı Ahşap Doğrama Köşe Birleştirmelerinin Diyagonal Basınç Performansının Belirlenmesi

Tek ve Çift Zıvanalı Ahşap Doğrama Köşe Birleştirmelerinde Diyagonal Çekme Performansının Belirlenmesi

Kutu mobilyalarda L-köşe bileşim elemanının yük taşıma kapasitesine etkisi

FARKLI KERESTELERLE PVA TUTKALI İLE YAPILAN BİRLEŞTİRMELERDE BASINÇ ALTINDA ÇEKME DENEYİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Mobilyada MDF Profillerden Üretilen Çerçevelerin Dirençleri Üzerine Birleştirme Yöntemlerinin Etkisi

Lood Carrying Capacity of Corner Joint Case Furnutire on the Melamine-Faced Chipboard Construction

AHŞAP KAPILAR Öğr. Grv. Mustafa KAVAL

AHŞAP PENCERE KANATLARINDA BİRLEŞİM YERLERİ MEKANİK ÖZELLİKLERİ

PENCERELER. Öğr. Grv. Mustafa KAVAL

İÇ MEKÂN DOĞRAMASI DERSİ

Farklı Birleştirme Teknikleri ve Değişik Kalınlıklardaki Levhalarla Üretilmiş Kutu-Tipi Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Taşıma Kapasitesi

Dekorasyon Programı, 03500, Afyon, TÜRKİYE

Ankara Mobilyacılar Sitesinde Üretilen Mobilyaların Kalite ve Performanslarının Belirlenmesi

STATİK-MUKAVEMET. Doç. Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ

Çeşitli Masif ve Kompozit Ağaç Malzemelerin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

KAMA DİŞLİ GÖNYEBURUN KÖŞE BİRLEŞTİRMELERDE AĞAÇ TÜRÜ VE DİŞ TİPİNİN DİYAGONAL BASMA DİRENCİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Ahşap ve Plastik Kavelalı Kutu Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Kapasitelerinin Karşılaştırılması

L- Tipi Mobilya Köşe Birleştirmelerde Malzeme Çeşidi ve Birleştirme Tekniğinin Moment Taşıma Kapasitesine Etkisi

Determination of the Bending Strength and Modulus of Elasticity of Solid Wood and Laminated Veneer Lumber

SERTLİK ÖLÇME DENEYLERİ

Dersin Adı Alan Meslek / Dal Dersin Okutulacağı Dönem/Sınıf/Yıl Süre. Dersin Amacı. Dersin Tanımı Dersin Ön Koşulları

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Type PN Serial No L1 L2 L3 L3

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

MOBİLYA ENDÜSTRİSİNDE KULLANILAN AHŞAP LEVHALARIN SOKET VİDA TUTMA YETENEKLERİ ÖZET

Farklı Ağaç Malzemelerde Çekme Yönü Ve Tutkal Çeşidinin Kavela Çekme Direncine Etkilerinin Belirlenmesi

AHŞAP ÇATI MAKASLARININ DÜĞÜM NOKTALARINDA ÖN AHŞAP UZUNLUĞUN DENEYSEL YÖNTEMLE TAYİNİ

Kereste ile ilgili yürürlükteki Standardlar

DERS BİLGİ FORMU Makine Gereç Bilgisi Ağaç İşleri Mobilyacılık, Doğramacılık

RULOLU KONVEYÖRLER. DERS ADI: TAŞIMA İLETİM TEKNİĞİ HAZIRLAYAN:İSMAİL GÜÇER-HÜSEYİN MATAR Prof.Dr.CAN ERTEKİN

Masif Ağaç ve Plastik Kavela ile Birleştirilmiş H-Tipi Kutu Mobilya Birleştirmelerinin Kesme Kuvveti Kapasitelerinin Karşılaştırılması

Sarıçam dan Üretilen Masif Panellerin Bazı Özellikleri

PLASTİK ŞEKİL VERME YÖNTEMİ

ARD GERMELİ PREFABRİK KOLON-KİRİŞ BİRLEŞİMLERİNDE ARD GERME DONATISININ MİKTARI VE ARD GERME ORANI ÜZERİNE DENEYSEL ÇALIŞMA

Yüzeysel Temellerin Sayısal Analizinde Zemin Özelliklerindeki Değişimin Etkisi

T-Tipi Mobilya Birleştirmelerinde Çeşitli Birleştirme Yöntemlerinin Çekme Mukavemetine Etkileri

Bazı Lamine Ağaç Malzemelerden Hazırlanmış T-Tipi Birleştirme Elemanlarının Çekme Kuvveti Performanslarının Belirlenmesi

KABİN TİPİ DEMONTE MOBİLYA KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİNDE DELGİ PLANLARININ MOMENT DEĞERİNE ETKİLERİ

Ahşap Boy Birleştirmelerde Farklı Bağlantı Tekniklerinin Çekme Mukavemetlerinin Karşılaştırılması

Dişli çarklarda ana ölçülerin seçimi

TEST RAPORU ALCAS AF50 SİSTEM ( ) NUMUNESİ İÇİN TEST METODU

EKSTRÜZYON KALIPÇILIĞI DERSİ ÇALIŞMA SORULARI. a. Matkap tezgâhı. b. Taşlama tezgâhı. c. Freze tezgâhı. d. Torna tezgâhı. a. Kalıp boşluklarını işleme

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

Kabin Tipi Demonte Mobilyalarda Birleştirmelerin Eğilme Momenti Üzerine Kavela ve Minifiksin Etkisi

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

AVRASYA UNIVERSITY. Ders Tanıtım Formu. Dersin Adı Öğretim Dili

T-Tipi Mobilya Birleştirmelerinde Ağaç Türü ve Birleştirme Yönteminin Moment Taşıma Kapasitesi ve Elastikiyet Üzerindeki Etkileri

mukavemeti τ MPa. Sistemde emniyet katsayısı 4 olarak verildiğine göre; , pimlerin kayma akma mukavemeti

Restorasyonda Ahşap Yapı Elemanlarının Karbon Fiber Takviyeli Polimerler (CFRP) ile Güçlendirilmesi ÖZET

Bazı Ağaç Malzemelerin Vida Tutma Mukavemetlerinin Belirlenmesi

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU ANKARA İLİ 3. BÖLGE KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ

BÜKME. Malzemenin mukavemeti sınırlı olduğu için bu şekil değişimlerini belirli sınırlar içerisinde tutmak zorunludur.

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem I Öğrencilerinin Başarı Durumu: Altı Yıllık Deneyim

Emisyon Ölçümlerinin Planlanması

8. Sınıf Fen ve Teknoloji. KONU: Sıvılarda ve Gazlarda Basınç

ANKARA İLİ BASIM SEKTÖRÜ ELEMAN İHTİYACI

SANDWICH PANELLER SANDWICH PANELLER POLİÜRETAN İZOLASYONLU ÇATI PANELLERİ 3 HADVELİ ÇATI PANELİ TEKNİK ÖZELLİKLER:

Türk sarıçamından lamine ahşap kirişlerin mekanik özellikleri

YONGA LEVHA İLE BİRLEŞTİRİLEN KENAR MASİFİNİN YAPIŞMA DİRENCİNE KULLANILAN TUTKALIN ETKİSİ

Madde 2. KTÜ de not değerlendirilmesinde bağıl değerlendirme sistemi (BDS ) ve mutlak değerlendirme sistemi (MDS ) kullanılmaktadır.

METAL BİRLEŞTİRME ELEMANI VE KAVELALI BİRLEŞTİRME KULLANILARAK ELDE EDİLEN MASİF SANDALYE İSKELETLERİNİN YORULMA PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ

FARKLI AĞAÇ TÜRÜNDE VE FARKLI BOYUTLARDAKİ KÖŞE DESTEK ELEMANLARININ SANDALYE MUKAVEMETİNE ETKİLERİ

MOBİLYA KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİNDE KULLANILAN FARKLI BİRLEŞTİRME ELEMANLARININ DİYAGONAL ÇEKME DİRENCİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

P. 356 P Sertifikalı Yapısal Ahşap Ürünler

ÇELİK PREFABRİK YAPILAR

AHŞAP KAPLAMALAR DERSİ ÇALIŞMA SORULARI. 5. Aşağıdakilerden hangisi ayak ve başlık birleştirme yöntemlerindendir? a. Yabancı çıtalı. b.

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Kemer köprü taşıyıcı sistemi

Hasan EFE*, Ali KASAL**, Taner DİZEL*

AĞAÇ İŞLERİ TEKNİKERİ

Tablalı Mobilyada Köşe Birleştirme İşlemlerinin Diyagonal Basınç ve Çekme Dirençlerine Etkisi

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ AHŞAP KEPENK VE PANJUR 582YIM076

DÜZ KESİMLER İÇİN CAM KESME ALETLERİ

FARKLI ÖLÇÜLERDE KÖŞE DESTEK ELEMANI KULLANILMIŞ T-TİPİ KAVELALI MOBİLYA BİRLEŞTİRMELERİNİN MOMENT VE KESME KUVVETİ TAŞIMA KAPASİTELERİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALĠZĠ VE GRANÜLOMETRĠ EĞRĠSĠ

BOSSA DIŞ GİYİM İŞLETMESİNDE FASON İPLİK İMALATI TERMİN SÜRELERİNE ALTI SIGMA ARAÇLARI İLE İSTATİSTİKSEL YAKLAŞIM

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEKANİK ANABİLİMDALI MUKAVEMET-2 UYGULAMA PROBLEMLERİ SAYFA:1

Aksesuarlar. Montaj çerçeveleri. Çok kanatlı damperlerin hızlı ve kolay kurulumu için. 03/2014 DE/tr K

ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUARLARINDA YAPILABİLEN ANALİZ VE TESTLER ORMAN ÜRÜNLERİ KİMYASI VE TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI

OTOMOBİL DÖŞEMELİKLERİNDE YÜKSEK ISIL KONFOR SAĞLAYACAK SÜNGER VE ASTAR ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Tarihi: KATAGORİ KIRILIMI DMO KATALOG KOD NO ÜRÜN ADI ORJİNAL ÜRÜN KODU (P/N) ÜRÜNÜN MARKASI / MODELİ ÜRÜNE AİT RESİM

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ AHŞAP KAPILAR 582YIM070

POŞETLER - h o m o je n le ş tirm e iş le m le ri iç in. > Filtresiz poşet > Yan kenar filtreli poşet > Tüm gövde filtreli poşet

Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 2010, Sayfa Doç. Dr. Songül TÜMKAYA İlknur ÇAVUŞOĞLU

Adım Adım talimatlar Bir çit yapma

VE GIDALARDA KULLANIM POTANSİYELLER YELLERİ. ÜSTÜN, Sadettin TURHAN

MOBİLYA MONTAJ DERSİ. Mobilya Elemanları 1. Mobilya elemanlarını takmak. Mobilya Elemanları 2

KIZILÇAM (Pinus brutia Ten.) KERESTESĐ ĐLE YAPILMIŞ METAL PLAKALI KAFES KĐRĐŞ BĐRLEŞTĐRMELERĐ ĐÇĐN EMNĐYET YÜKLERĐ. Ergün GÜNTEKĐN

Örtü Altında Elma Yetiştiriciliği

Transkript:

Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic Cilt: 10 Sayı: 2 s.205-210, 2007 Vol: 10 No: 2 pp.205-210, 2007 Ahşap İmalatta Kullanılan Hampaylı Köşe Birleştirmelerin Diyagonal Yük Analizi *Hanifi TOKGÖZ, **Ali Ulvi UZER *Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim akültesi Yapı Eğitimi Bölümü 06500 Teknikokullar, ANKARA ** Selçuk Üniversitesi, Kulu Meslek Yüksekokulu 42770, KONYA ÖZET Bu çalışmada; ahşap imalatta kullanılan hampaylı köşe birleştirme şekillerinden düz hampaylı, gizli hampaylı ve pahlı hampaylı zıvana, üç farklı ahşap kereste (sarıçam, kestane, göknar) ile belirli nem düzeyinde (u % 12) birleştirilerek basınç ve çekme mukavemetleri incelenmiştir. Numunelerin birbirlerine montajında polivinilasetat (PVA) yapıştırıcısı kullanılmıştır. Sonuç olarak; basınç ve çekme deneyleri sonucunda en mukavemetli malzemenin sarıçam olduğu, birleşim yönünden en iyi çekme mukavemetinin gizli hampaylı zıvana ile elde edilebileceği, basınç mukavemetleri yönünden ise birleşim şekilleri arasında anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Ahşap köşe birleştirmeleri, düz hampaylı zıvana, gizli hampaylı zıvana, pahlı hampaylı zıvana. Diagonal Load Analyze of Rowshare End Joints Used in the Wood Production ABSTRACT In this study, tensile and stretching strength of three types of wood (yellow fir, chestnut, abies) which are used in the connections with row share end joints, flat row share, hidden row share and chamfered row share groove at a certain level of moisture u % 12 is examined. The samples are assembled with each other through polivinilasetat (PVA) glue. Consequently; it is observed that yellow fir was the significant resistance material as a result of the tensile and stretching test made on these three types of wood with different characteristics, that the best jointing method in terms of tensile strength is the hidden row share with grooves and there is no difference among the jointing methods in terms of their stretching strength. Key Words: End joining of wooden, flat row share, hidden row share, chamfered row share 1. GİRİŞ Medeniyet tarihinin çeşitli devrelerinde insanoğlu ahşabı kullanarak fevkalade başarılı eserler meydana getirmiştir. Onun bu başarılı eserleri, fiziksel, sosyal, ekonomik, estetik, dini ihtiyaç ve ilgilerini yansıtmıştır. İlkel ve yabani insanlar bile, ağacın çok çeşitli işlerde kullanabileceğini kısa zamanda deneyerek öğrenmişler, hatta alet, silah, heykel, totem ve taşıt araçlarının yapımında şaşırtıcı sonuçlara ulaşmışlardır (1). Doğrama sanayinde özellikle kapı ve pencere üretiminde farklı köşe birleştirmeler kullanılmaktadır. Bunlar kavelalı ve zıvanalı şeklinde ikiye ayrılabilir. Zıvanalı birleştirme; bir elemanın ucunda yapılan zıvananın diğer elemanda açılan deliğe yerleştirilmesi suretiyle meydana getirilen birleştirmedir. Zıvanalı birleştirmeler açık ve hampaylı zıvana şeklinde yapılmaktadır. Düz hampaylı zıvana, zıvanada bir kertik açılmak suretiyle meydana getirilen çıkıntıdır. Gizli hampaylı zıvana, hampaya dışarıdan görülmeyecek şekilde pah verilmesiyle meydan getirilen bir hampaylı çıkıntıdır. Pahlı hampaylı zıvana ise düz hampayın zıvana ile pahlı bir şekilde birleştirilmesiyle meydana getirilen bir hampaylı çıkıntıdır (2). Englesson (1973), 16 ve 19 mm kalınlığındaki yonga levhalardan; düz kavelalı, 90º plastik çıtalı gönye burun, gönye burun ve yabancı çıtalı gönye burun deneyleri yapmıştır. Deneyler sonucunda yabancı çıtalı gönye burun birleştirmenin en iyi sonucu verdiğini belirlemiştir (3). Örs (1987), masif ahşap malzeme üzerinde PVA, Ü ve yapıştırıcıları kullanarak kamalı boy birleştirmeler ile kurt dişli boy birleştirmeleri değişik açılarda oluşturmuştur. Numuneleri sıcaklığı değişen su içerisinde farklı saatlerde bekleterek makaslama, eğilme ve çekme deneyleri uygulamıştır. Sonuçta, PVA yapıştırıcısının sıcak suda başarısız olduğunu tespit etmiştir (4). Küreli (1988), sandalyelerde kullanılan ahşap birleştirmelerde; sandalyenin ön kayıtlarında kesmeli eğilme mukavemetine karşı kavelalı birleştirmenin; yan kayıtlarında ise çekme mukavemetine karşı zıvanalı birleştirmenin daha başarılı olduğu bulmuştur (5). Digital Object Identifier 10.2339/2007.10.2.205-210 205

Hanifi TOKGÖZ, Ali Ulvi UZER / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 Zhang ve Eckelman (1993), yonga levhada; 2-3 4 ve 5 kavelalı köşe birleştirmeler imal etmişler ve sadece kavelaya yapıştırıcı tatbik edip numunelere basma ve çekme deneyleri uygulamışlardır. Sonuçta, iki kavela arası mesafenin en az (3 inch) 7,5 cm olması halinde en yüksek dirence ulaşılabileceği tespit etmişlerdir (6). Cai ve Wang (1993), kutu mobilyalarda; kavelalı köşe birleştirmelerin sertliği üzerine yaptıkları çalışmada çam ve huş kavela ile, numuneleri L ve T şeklinde 2-4 ve 8 kavelayla birleştirerek sadece kavelaya yapıştırıcı tatbik etmişlerdir. Numunelere burulma deneyi uygulamışlardır. Sonuçta, kavela sayısı arttıkça uygulanan yükün de arttığını gözlemlemişlerdir (7). Özçiftçi (1995), kutu mobilya üretiminde en çok kullanılan köşe birleştirmelerden; kavelalı, yabancı çıtalı ve lambalı kinişli birleştirmelerin mukavemet özellikleri üzerine yaptığı araştırmada en iyi sonucu kavelalı birleştirmenin verdiğini belirlemiştir (8). Tokgöz ve diğ. (2005), zıvanalı birleştirme biçimleriyle ile ilgili yaptıkları çalışmada, çam malzeme kullanılarak en büyük ortalama çekme mukavemetinin 3072 kpa ile düz zıvanalı birleştirmede ve en düşük çekme mukavemetinin ise 1749,5 kpa ile gizli zıvanalı birleştirmede meydana geldiğini tespit etmişlerdir (9). Arslan ve diğ. (2006), tarafından ahşap pencere kanatlarında uygulanan zıvanalı birleşimlerin çekme dayanımları ve sarkma değerlerinin araştırıldığı makalede, ahşap pencere kanatlarının alt ve üst zıvanalı birleşimlerinde çekme dayanımı ve sarkma verileri bakımından kavelalı birleşimlerin kavelasız birleşimlerden daha iyi sonuçlar verdiğini bulmuşlardır (10). Çelikel (2006), kutu tipi mobilyada, ahşap bisküit tipi yabancı çıtalı köşe birleştirmenin diyagonal basma ve diyagonal çekme kuvvetlerine karşı direncini belirlemek amacıyla yaptığı tez çalışmasında, ahşap bisküit tipi yabancı çıta; lif levha, Desmodur-VTKA ve gönye burun birleştirme uygulamasının avantaj sağlayacağını tespit etmiştir (11). Altınok (2006), tablalı mobilya üretiminde, çeşitli teknikler ile elde edilen köşe birleştirme işlemlerinin, çekme ve basma direncine etkilerini araştırdığı makalesinde, melamin reçineli kağıt kaplı yonga levhadan üretilecek tablalı mobilya köşe birleştirme işlemlerinde D-VTKA tutkalı + vidalı birleştirme uygulamasının direnç bakımından en iyi sonucu verdiğini bulmuştur (12). Bu araştırmanın amacı; kapı ve pencere doğramalarında köşe birleştirme şekli olarak kullanılan hampaylı birleştirmelerin (düz, gizli ve pahlı hampaylı zıvana) basınç ve çekme dayanımlarını belirlemektir. 2. MATERYAL VE METOT 2.1. Materyal Bu çalışmada 250x60x42 mm ebatlarında yerli ağaç türlerinden olan sarıçam (pinus lipsky), Anadolu kestanesi (castanea mill) ve Doğu Karadeniz göknarı (abies mill) ve yapıştırıcı olarak Polivinilasetat (PVA) tutkalı materyal olarak kullanılmıştır. Söz konusu keresteler Ankara Siteler deki kerestecilerden rasgele olarak seçilen tomrukların diri odun kısmından TS EN 14761 de belirtilen esaslara uygun olarak hazırlanmıştır (13). Toplam 180 adet numune üzerinde basma (90 adet) ve çekme (90 adet) deneyleri yapılmıştır. Köşe birleştirmelerin basınç ve çekme deneylerinde; 3000 kpa. gücündeki Seidner marka eğilme deney aleti kullanılmıştır. Deney aletinin azami yükü 1000 kpa a ayarlanarak basınç ve çekme deneyleri gerçekleştirilmiştir. 2.2. Metot Birleştirme yapılacak numuneler rutubeti % 12 ye ininceye kadar 20 ± 2 ºC de laboratuvar sıcaklığında bekletilmiştir. Rutubet kontrolü TS 2470-2471 de belirtilen şekilde yapılmıştır. Zıvana yapılacak elemanın uçlarına zıvanalar açıldıktan sonra aynı gün birleştirme işlemi yapılmıştır. Birleştirmede sadece (PVA) tutkalı kullanılmış, çivi kullanılmamıştır. Birleştirmelerin erkek zıvana ile dişi zıvana boşluğu arasında en az açıklık kalacak şekilde birbirine oturtulması sağlanmış ve yapıştırıcı dolayısı ile meydana gelen taşkınlıklar perdah edilmiştir. Köşe birleştirmelerin açılarının tam 90º olması çelik gönye ile kontrol edilmiştir (14-15). Çam, kestane ve göknar kerestelerinin (250x60x42) mm ebatlarına getirilmesinde şerit testere ile keresteler önce kaba boyutlarına indirilmiş, daha sonra planya ve kalınlık makinesi yardımıyla hassas ölçüleri sağlanmıştır (Şekil 1.). Erkek zıvanaların oluşturulmasında daire testere (dik ve eğimli) ve freze makinesi kullanılmıştır. Dişi zıvanaların açılmasında zincirli freze ve delik makinesi kullanılmıştır. Numunelerin hem erkek zıvana hem de dişi zıvana yapışma yüzeylerine PVA tutkalı sürülmüş, tokmak yardımıyla numunelerin birbirlerine dik ve tam oturmaları sağlanmıştır. Numunelerin alıştırılması sırasında sağlamlık bakımından eğe ve törpü kullanılmamıştır. Numunelerin birbirine yapıştırılması ve zımparalanması esnasında işkence kullanılmıştır. Yükleme sırasında yük artışının belirli bir hızda olması deney aletin mekanik kolu sayesinde ayarlanmıştır. Her bir deney kereste çeşidine göre 50-180 sn. arasında bir sürede gerçekleştirilmiştir. 206

AHŞAP İMALATTA KULLANILAN HAMPAYLI KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN DİY / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 Şekil 1. Erkek zıvana şematik kesitleri 2.3. Basınç Deneyi Basınç deneylerin yapılmasında 3000 kpa gücündeki Seidner deney aletinin alt ve üst bölmelerine ahşap malzemeden ilave aparatlar hazırlanmıştır. Bu aparatlar deney numunelerini her yönde sabit tutacak şekilde ayarlanmıştır (Şekil 2.). Çekme deneyi sırasında Seidner deney aletinin belirli bir hızda köşe birleşiminin üst kısmından basınç uygulamasıyla (Şekil 3.) birleşmenin yer yüzeyi ile temas halinde olan kısımlarında oluşan sürtünmeyi engellemek ve sadece köşe birleşmenin yüke karşı verdiği çekme mukavemetini ölçmek için bilya tekerlekli 2 adet araba yapılmıştır. Bu arabaların her biri çekme yapılan kolların altına gelecek şekilde yan yana yerleştirilmiştir. Test aletinin köşe birleşmesine basınç uygulanmasıyla birlikte arabaların zıt yönlerde birbirlerinden ayrılmasıyla çekme mukavemeti oluşturulmuştur. Böylelikle sürtünme yükü 0 kpa a indirilmiştir. Bu konuda TS 4499 referans alınmıştır Şekil 2. Basınç deneyinde ahşap aparat kullanımı Şekil 3. Çekme deneyinde ahşap köşe aparatı ve bilya tekerlekli araba kullanımı 3. BULGULAR VE DEĞERLENDİRME Üç farklı kereste çeşidi (sarıçam, kestane, göknar)ve üç farklı köşe birleşimi şekli (düz, gizli, pahlı hampaylı zıvana) kullanılarak yapılan köşe birleştirme deneyleri sonucunda elde edilen çekme ve basınç mukavemeti değerleri Tablo 1.-2. de verilmiştir. Tablo 1. de görüleceği gibi en yüksek çekme mukavemeti sarıçam kerestesi kullanılarak ve gizli Tablo 1. Çekme mukavemeti deney sonuçları ve aritmetik ortalamaları (kpa) (1) Nolu Birleşim (2) Nolu Birleşim (3) Nolu Birleşim Düz Hampaylı Zıvana (D.H.Z.) Gizli Hampaylı Zıvana (G.H.Z.) Pahlı Hampaylı Zıvana (P.H.Z.) Çam Kestane Göknar Çam Kestane Göknar Çam Kestane Göknar 1 550 442 369 810 640 380 680 527 350 2 511 445 432 640 550 472 643 690 435 3 500 495 257 750 680 350 700 545 320 4 520 470 335 700 605 450 670 590 450 5 685 500 340 780 640 450 650 500 380 6 590 570 310 845 730 445 513 520 350 7 595 530 370 675 590 410 654 593 390 8 650 590 368 680 700 393 660 640 370 9 620 615 400 730 560 470 570 565 420 10 679 593 342 740 705 430 710 580 335 Y j 5900 5250 3550 7350 6400 4250 6450 5750 3800 Deney No Y j 590 525 355 735 640 425 645 575 380 2.4. Çekme Deneyi hampaylı zıvana köşe birleşim şekli ile (δ çmax 845 kpa) ve en düşük çekme mukavemeti ise göknar kerestesi kullanılarak ve düz hampaylı zıvana köşe birleşim şekli ile (δ çmin 257 kpa) elde edilmiştir. 207

Hanifi TOKGÖZ, Ali Ulvi UZER / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 Tablo 2. Basınç mukavemeti deney sonuçları ve aritmetik ortalamaları (kpa) (1) Nolu Birleşim (2) Nolu Birleşim (3) Nolu Birleşim Düz Hampaylı Zıvana (D.H.Z.) Gizli Hampaylı Zıvana (G.H.Z.) Pahlı Hampaylı Zıvana (P.H.Z.) Çam Kestane Göknar Çam Kestane Göknar Çam Kestane Göknar 1 365 230 190 320 270 140 270 235 215 2 205 225 180 250 250 160 315 190 170 3 250 230 230 250 255 155 310 265 190 4 265 215 210 270 240 210 270 245 150 5 250 225 225 245 235 180 200 245 135 6 290 250 210 220 255 165 290 220 190 7 230 190 220 290 260 170 260 280 170 8 350 220 205 275 250 180 300 260 150 9 235 225 195 220 255 140 230 230 200 10 270 240 195 260 230 200 305 230 180 Y j 2710 2250 2050 2600 2500 1700 2750 2400 1750 Deney No Y j 271 225 205 260 250 170 275 240 175 Tablo 2. incelendiğinde basma mukavemeti yönünden birleşim şekilleri arasında anlamlı bir farkın olmadığı görülebilir. En yüksek basma mukavemeti çekme mukavemetinde olduğu gibi yine sarıçam kerestesi kullanılarak fakat düz hampaylı zıvana köşe birleşim şekli ile (δ bmax 365 kpa) ve en düşük basma mukavemeti ise yine çekme mukavemetinde olduğu gibi göknar kerestesi kullanılarak fakat pahlı hampaylı zıvana köşe birleşim şekli ile (δ bmin 135 kpa) elde edilmiştir. 4. BULGULARIN ANALİZİ 4.1. Ahşap Malzemenin Birden azla aktöre Göre Varyans Analizi Bu çalışmada, iki farklı değişken (ahşap malzeme çeşidi ve birleşme şekilleri) kullanılarak imal edilen numuneler için varyans analizi yapılmıştır. Bu amaçla, üç farklı ahşap malzeme kullanılarak ve üç farklı birleşim şekliyle oluşturulan numunelerin çekme ve basma değerleri için varyans analizi uygulanmıştır. Yapılan varyans analizi sonucunda hesaplanan hesap değerinin olasılığı önemsiz olarak nitelendiriliyorsa grup ortalamaları aynıdır şeklinde ifade edilen H o hipotezi kabul edilir. Ancak hesaplanan hesap değerinin olasılığı önemli olarak nitelendiriliyorsa grup ortalamalarından en az biri diğerinden farklıdır şeklinde ifade edilen H 1 hipotezinin kabul edilmesi gerekir (9). 4.1.1. Çekme test yöntemi için varyans analizi a) Ahşap malzeme çeşitleri; H o : Üç farklı ahşap malzemenin çekme değerleri arasında fark yoktur. H 1 : Üç farklı ahşap malzemenin çekme değerleri arasında fark vardır. b) Birleşim şekilleri : H o : Üç farklı birleşim şeklinin çekme değerleri arasında fark yoktur. H 1 : Üç farklı birleşim şeklinin çekme değerleri arasında fark vardır. Tablo 1. yardımıyla ahşap malzeme çeşitleri için varyans çözüm tablosu oluşturulmuştur (Tablo 3). Tablo 3. Ahşap malzeme çeşitleri için varyans çözüm tablosu Deneme (T i ) 2 116156 58078 Hata ( j ) 6 19883 3314 GENEL 8 136039 Ahşap çeşitleri için, T 58078 3314 j j 17,52 α0,05 anlamlılık düzeyinde olmak üzere 2,6 (0,05) 5,14 ( tablosundan) ( HESAP) (TABLO) > ret edilir. > 17.52 5,14 H o hipotezi Tablo 1. yardımıyla birleşim şekilleri için varyans çözüm tablosu oluşturulmuştur (Tablo 4.). 208

AHŞAP İMALATTA KULLANILAN HAMPAYLI KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN DİY / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 Tablo 4. Birleşim şekilleri için varyans çözüm tablosu Deneme (T j ) 2 18422 9211 Hata ( j ) 6 117617 19603 GENEL 8 136039 Birleşim şekilleri için, T 9211 19603 i i 0,46 α 0,05 anlamlılık düzeyinde olmak üzere 2,6 (0,05) 5,14 ( tablosundan) ( HESAP) (TABLO) < ret edilir. < 0,46 5,14 H 1 hipotezi 4.1.2. Basma test yöntemi için varyans analizi a) Ahşap malzeme çeşitleri; H o : Üç farklı ahşap malzemenin basma değerleri arasında fark yoktur. H 1 : Üç farklı ahşap malzemenin basma değerleri arasında fark vardır. b) Birleşim şekilleri : H o : Üç farklı birleşim şeklinin basma değerleri arasında fark yoktur. H 1 : Üç farklı birleşim şeklinin basma değerleri arasında fark vardır. Tablo 2. yardımıyla ahşap malzeme çeşitleri için varyans çözüm tablosu oluşturulmuştur (Tablo 5.). Tablo 5. Ahşap malzeme çeşitleri için varyans çözüm tablosu Deneme (T i ) 2 11227 5614 Hata ( i ) 6 1154 577 Genel 8 12381 Ahşap çeşitleri için, Ti 5614 577 i 9,72 α 0,05 anlamlılık düzeyinde olmak üzere 2,6 (0,05) 5,14 ( tablosundan) ( HESAP) (TABLO) > edilir. > 9,72 5,14 H o hipotezi ret Tablo 2. yardımıyla birleşim şekilleri için varyans çözüm tablosu oluşturulmuştur (Tablo 6.). Tablo 6. Birleşim şekilleri için varyans çözüm tablosu Deneme (T i ) 2 221 111 Hata ( i ) 6 12160 2027 Genel 8 12381 Birleşim şekilleri için, Ti 111 2027 i 0,05 α 0,05 anlamlılık düzeyinde olmak üzere 2,6 (0,05) 5,14 ( tablosundan) ( HESAP) < ( TABLO) 005, < 514H, 1 hipotezi ret edilir (16). Çekme ve basma test yöntemi için yapılan varyans analizi sonuçlarına bakıldığında her ikisinde de ahşap malzeme çeşidi ile ilgili hipotezlerden H o hipotezinin ret edildiği, birleşim şekilleri için kurulan hipotezlerden ise H 1 hipotezinin ret edildiği görülecektir. Buradan varyans analizi sonucunda; ahşap köşe birleştirmelerde kullanılan malzeme çeşidinin hem çekme ve hem de basma mukavemet değerlerinin değişiminde büyük rol oynadığı, fakat birleşim teknikleri açısından çekme ve basma mukavemetleri arasında kesin bir uyumun olmadığı söylenebilir. 5. SONUÇ VE ÖNERİLER Bu çalışmada yapılan laboratuvar deneyleri ve istatistiksel analizler sonucunda aşağıdaki genel sonuçlara ulaşılmıştır. Üretimde kapı ve pencere doğramalarının köşe birleştirmelerinde sıkça kullanılan hampaylı birleştirme şekillerinden gizli hampaylı zıvana ile yapılan birleştirme şeklinin, çekme mukavemeti değerleri yönünden her üç kereste çeşidi ile yapılan köşe birleştirmelerinde de en yüksek mukavemet değerlerini verdiği bulunmuştur. En yüksek çekme mukavemeti değeri sarıçam kerestesi kullanılarak yapılan gizli hampaylı zıvana köşe birleştirme şekliyle (δ çmax 845 kpa) ve en düşük çekme mukavemeti ise göknar kerestesi kullanılarak ve düz hampaylı zıvana köşe birleşim şekli ile (δ çmin 257 kpa) elde edilmiştir. Basınç mukavemeti değerleri karşılaştırıldığında köşe birleşim şekilleri arasında anlamlı bir farkın olmadığı gözlenmiştir. Genellikle ba- 209

Hanifi TOKGÖZ, Ali Ulvi UZER / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 10, SAYI 2, 2007 sınç mukavemeti değerleri sarıçam ile kestane kerestelerinde 200-300 kpa aralığında yoğunlaşırken, göknar da ise bu değer biraz daha düşerek 135-230 kpa aralığında değişmektedir. En yüksek basma mukavemeti çekme mukavemetinde olduğu gibi yine sarıçam kerestesi kullanılarak fakat düz hampaylı zıvana köşe birleşim şekli ile (δ bmax 365 kpa) ve en düşük basma mukavemeti ise yine çekme mukavemetinde olduğu gibi göknar kerestesi kullanılarak fakat pahlı hampaylı zıvana köşe birleşim şekli ile (δ bmin 135 kpa) elde edilmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda ahşap köşe birleştirmelerinde kullanılan malzeme çeşidinin mukavemet değerlerinin değişiminde büyük rol oynadığı birleşim teknikleri açısından ise hem basma ve hem de çekme mukavemetleri arasında tam bir uyumun olmadığı ortaya çıkmıştır. Sonuçta hem çekme ve hem de basınç mukavemeti açısından sarıçam kerestesi ile yapılan köşe birleştirme şekilleri en yüksek ve göknar kerestesi ile yapılan köşe birleştirme şekilleri ise en düşük gerilme değerlerini vermiştir. Bu sonuçlar dikkate alındığında çeşitli çekme gerilmelerine maruz kalan ahşap köşe birleştirmelerinde çam malzemeden yapılmış gizli hampaylı zıvana birleştirme tekniğinin kullanılmasının uygun olacağı belirlenmiştir. Basma gerilmeleri açısından ise en yüksek basma gerilmesi değerlerinin yine çam malzemeden yapılmış köşe birleştirmelerden elde edilebileceği fakat birleşim teknikleri açısından gerilme sonuçları arasında anlamlı bir farkın olmadığı tespit edilmiştir. 6. LAR 1. Hammond, J.J., Donelly, E.T., Harrod, W.., Reyner, N.A., Özden,., Ağaç İşleri Teknolojisi, Mesleki ve Teknik Öğretim Kitapları, s.20., 1968. 2. TS 4499, Ahşap Birleştirmeler-Terimler Tanımlar, 1985. 3. Englesson, T., Zusammenfassung Der Undersuchunger vor Einigen Spanplatten Eigenichafter im Schwedischen Holzforschungsinstitat 52, Stocholm, Sweden, 1973 4. Örs, Y., Kama Dişli Birleşmeli Masif Ağaç Malzeme Mekanik Özellikler, Yardımcı Ders Kitabı, K.T.Ü. Orman akültesi, s.29-34, Trabzon, 1987. 5. Küreli, İ., Sandalyelerde Kullanılan Önemli Ahşap Birleştirmelerin Mekanik Özellikleri, G.Ü. en Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s.1-5, Ankara, 1988. 6. Zhang, J.L. and Eckelman, C.A., Rational Derign of Multi Dowel Corner Joints in Case Construction orest Product Journal, vol: 43, no: 11, p.19.,1993. 7. Cai, L. and Wang,., Spring-Verlag, Influence of the stifness of corner joint on case furniture deflection. Holz Al Roh-Und Werkstof, 51, 406-408, 1993 8. Özçiftçi, A., Yonga Levha İle Hazırlanan Mobilya Köşe Birleştirmelerine Ait Mukavemet Özelliklerinin Araştırılması, G.Ü. en Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s.1-5, Ankara, 1995. 9. Tokgöz, H., Kap, T., Özgan, E., arklı Ağaç Türleri ve Zıvanalı Birleştirme Biçimleriyle Oluşturulan Çerçeve Konstrüksiyonlu Doğramlarda Diyagonal Yük Analizi, Teknoloji, Cilt 8, Sayı 4, 363-376, 2005. 10. Arslan, M., Subaşı, S., Altuntaş, C., Ahşap Pencere Kanatlarında Birleşim Yerleri Mekanik Özellikleri, G.Ü. Müh. Mim. ak. Dergisi, Cilt 21, No 2, s. 265-273, 2006. 11. Çelikel, Ü., Ahşap Bisküit Tipi Yabancı Çıtalı Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Direnç Özellikleri, G.Ü. en Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006. 12. Altınok, M., Tablalı Mobilyada Köşe Birleştirme İşlemlerinin Diyagonal Basınç ve Çekme Dirençlerine Etkisi, Politeknik Dergisi, Cilt 9, Sayı 4, 2006. 13. TS EN 14761, Yarı İşlenmiş Keresteler, 2006. 14. TS 2470, Odunda, iziksel ve Mekaniksel Deneyler İçin Numune Alma Metotları ve Genel Özellikleri, 1976. 15. TS 2471, Odunda, iziksel ve Mekaniksel Deneyler İçin Rutubet Miktarı Tayini, 1976. 16. Uzer, A.U., Yapılarda Kullanılan Ahşap Köşe Birleştirmelerine Ait Mukavemet Özelliklerinin Araştırılması, G. Ü. en Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s. 42, Ankara, 1999. 210