PENCERELER. Öğr. Grv. Mustafa KAVAL

Transkript

1 AHŞAP PENCERELER Öğr. Grv. Mustafa KAVAL 1

2 Birleştirme şekilleri Ahşap pencere kasalarında birleştirme işlemi köşe, ara ve orta kayıtlarda aşağıdaki şekillerde yapılır 2

3 3

4 Köşede zıvana ek Köşede hampaylı geçme ek 4

5 Birleştirme Kuralları Đşlenmiş kasa doğrama parçaları üzerinde zıvana kalınlıkları iş resmine göre markalanır. Dişi ve erkek zıvana şerit testere makinesinde biçilmelidir. Çerçevenin oturacağı lambaları, pah varsa pahları (daire testere veya freze makinesinde) açılmalıdır. Đşlem parçalarının iç yüzeyleri alıştırılmalıdır. Đşlem parçaları birleştirmeden önce tutkallanmalıdır. Dikkat Edilecek Hususlar Parçaların yüz-cumba işlemi yapılmış olmalıdır. Parça kalınlıkları birbirinden farklı olmamalıdır. Parçaların markalanması iş resmindeki ölçülere uygun olmalıdır. Parçaların alıştırma işleminde, tutkalın kalınlık yapması nedeniyle 1 mm lik çalışma boşluğu bırakılmalıdır. Lamba ve pahların uygulama yönlerine dikkat edilmelidir. Pencere Kasa Çerçeveleri Gönyesinde Sabitleme Gönyeye Bakma Tutkallanmış olan parçaları birleştiriniz. Marangoz gönyesi ile köşeleri gönyesine getirip marangoz tezgahı üzerine işkencelerle sabitleyiniz. Çapraz Köşelere Çıta Çatmak Ahşap pencere kasalarının yerine montaj yapılıncaya kadar gönyesinin bozulmasını engellemek için kasa köşelerine 1x1,5 cm kesitli çıtalar çakılır. Montaj ve sıkıştırma işleminden sonra kasalara çakılan çıtalar sökülür.çıtaya çakılacak çivi tam çakılmamalıdır sökme işlemi kolay olsun diye. Kasaları Kesin Ölçüsüne Getirme Zıvananın orta noktasını, köşegenleri birleştirerek gönye yardımı ile bulunuz. Bulduğunuz noktayı çivi ile işaretleyiniz. 10 mm uçlu matkap ile işaretlediğiniz yerden deliniz Delik çapına uygun kavela hazırlayınız. Hazırladığınız kavelayı tutkallayarak deliğe çakınız. Kavela uçlarını ve zıvana uçlarını el testeresi ile kesiniz. Son kez gönye kontrolünüzü yapınız. 5

6 PENCERE UYGULAMA FAALĐYETĐ 1.Kasa elemanlarını hazırlayınız. 2. Uygun köşe birleştirme ek veya geçmeleri uygulayınız. 3. Köşe birleştirmelerinin alıştırmalarını yapınız. 4. Tutkallama işleminden sonra uygun birleştirme elemanı ile birleştirmeyi yapınız. Pencere kasası Köşelerin gönyesine bakınız. Köşelerin montajda gönyesinin bozulmasını önlemek için çapraz çıta çakınız. 6

7 PENCERE KANATLARINI ÇATMAK Pencere Kanat Doğrama Elemanlarını Birleştirme Birleştirme Elemanları Pencere kasasında kullanılan birleştirme elemanları kullanılır. Birleştirme Şekilleri Resim 1: Pencere alt köşe zıvanalı birleşimi PERSPEKTĐF Resim 2: Pencere alt köşe zıvanalı birleşimi Resim 3: Pencere ara kayıt bindirme ek birleşimi 7

8 Resim 5: Pencere alt köşe pahlı zıvana birleşimi Resim 4: Pencere ara kayıt ortada zıvana birleşimi Resim 6: Pencere alt köşe zıvana birleşimi 8

9 PENCERE UYGULAMA 2. Kanat elemanlarını işe uygun makinelerde hazırlayınız. Köşe zıvana birleştirmelerini yapınız. Köşe birleştirmelerin alıştırmalarını yapınız. Zıvanalı damlalık köşe birleştirmesini yapınız. 9

10 Köşelerin merkezlerini bulunuz. Kavelaya uygun matkap ucuyla merkezlerden deliniz. Dişi ve erkek zıvana yüzeylerini tutkallayınız. Tutkalladığınız köşe birleşimlerini lamba yönlerine göre birleştiriniz. Deldiğiniz merkezlere kavelayı çakınız. Kavela fazlalıklarını el testeresi ile kesiniz. 10

11 Kayıtların fazlalıklarını el testeresiyle kesiniz. Köşelerin gönyesine bakınız. Pencere kanadını tamamlayınız. 11

12 PENCERE KASA VE KANAT AKSESUARLARININ MONTAJI Aksesuar; ahşap doğramacılığında kullanılan menteşe, kol, kilit, sürgü vb. yarı mamul maddelere denir. Aksesuar tamamlayıcı malzemelerdir. Aksesuarların doğrama elemanının işlevini yerine getirebilecek şekilde uygun yerlere takılması işlemine montaj ya da monte deriz. Aksesuar Çeşitleri Doğramacılıkta kullandığımız aksesuarlar hayli çeşitlilik göstermesine rağmen temelde kanadı kasaya bağlayan menteşe, kanadı açıp kapamada rahatlıkla tutmaya yarayan kollar ile kapalı tutmaya yarayan kilitlerden ibarettir. Kanat çalışma yöntemlerine göre bu aksesuarlarda değişiklik olmaktadır. Aşağıda aksesuarlara ait örnekler verilmiştir. Montajı Marka yerlerine göre el aletleri veya makinelerde aksesuar yerleri boşaltılıp alıştırıldıktan sonra aksesuarlar yerlerine tekniğine uygun yerleştirilip çivi veya vida ile doğrama elemanı üzerine bağlanır. Aksesuar Montajı Uygulama 1. Kasa üzerinde menteşe yerlerini markalayınız. 3. Menteşe yuvalarını menteşe açma makinesi veya menteşe açma kalemi ile açınız. 2. Menteşe yuvasını kanadın rahat çalışacağı ölçüde (iç kenardan 7-8 mm) işaretleyiniz. Açtığınız menteşe yuvasına menteşeyi yerleştiriniz. 12

13 5. Kasaya takılı Cermen menteşe 7. Kanat üzerinde kilit yerini ( kanatın ortasında olacak şekilde) metre ile ölçerek belirleyiniz. 6. Dişi menteşe yaprağını takarak kanat üzerindeki yerini belirleyiniz. 8. Kanat pencere kolunun yerini ve merkezini gönye yardımıyla ölçüleri taşıyarak belirleyiniz. 9.Kilit merkezini lambaya taşıyınız 11. Yatay delik makinesi ile kilit yuvasını boşaltınız 10.Kilit yuvasını ve lambasını işaretleyiniz. 12. Đskarpela ile ön parçanın geleceği yatağı (kilit lambasını) açınız. Kilidi yuvasına yerleştiriniz. Pencere kolu deliğini markalayıp, matkapla kol deliğini açınız. 13

14 13. Pencere kolunu takarak çalışıp çalışmadığını kontrol ediniz. Kilidi, yuvasına ağaç vidaları ile sabitleyiniz. 14. Pencere kolunu ağaç vidaları ile yerine sabitleyiniz. 15. Kasada kilit karşılığını yerini tespit edip markalayınız. 16. Đskarpela ile kilit karşılığının yatağını açınız. 17. Karşılığı yerine takarak alıştırıp ağaç vidaları ile sabitleyiniz. 14

15 AHŞAP PENCERE KASA MONTAJI Pencere Kasasını Şakülünde Yerine Alıştırma Ahşap doğrama atölyesinde yapımı tamamlanan pencere, montajı yapılacak pencere boşluğuna denizlik (parebet) boşluğu bırakılacak şekilde yerleştirilir ve kamayla hafifçe sıkıştırılır. (Şekil 1) Şekil: 1: Pencere kasası altında parebet boşluğunun bırakılması AHŞAP PENCERE KASA MONTAJI (Devamı) Pencere doğramalarının düşeylik kontrolü düzeç veya şakul yardımı ile yapılır. Kasanın her iki kenarı yer doğrusuna dik olmalıdır. Pencere kasası duvar kalınlığına göre iç ve dış mesafelerde ayarlanarak kasa kamalarla sıkıştırılır. Kanat takılarak kanadın açılıp kapanması kontrol edilir. Kanat, kasanın takılmasına engel teşkil etmiyor ise yerinde kalır aksi halde yerinden çıkarılır (Resim). Kamalama, kayıt doğrultu çizgisine denk getirilirse kayıtların eğilmesi engellenmiş olur. 15

16 Kasayı Sabitleme Düşey ve dikey doğrultuları ile duvar kalınlığına iç ve dıştan istenilen mesafede ayarlanan pencere kasası, duvar içerisinde bulunan ağaç takozlara çivi veya vida ile bağlanır. Günümüz piyasasında kasanın sabitlenmesi işlemi ağırlıkta poliüretan köpük ile yapılmaktadır (Resim 28). Kasa Kenarı Boşluklarını Doldurma Yerine sabitlenen pencere kasası ile duvar arasında kalan boşluklar, bina sıvası yapılırken doldurulacaktır. Pencere kasasının duvarla olan geçişi pervaz ile yapılacaksa, kasa ile duvar arasında kalan boşlukların poliüretan köpükle tamamen kapatılacak şekilde doldurulması gerekmektedir. Poliüretan köpük iyi bir dolgu gereci olmasının yanında buna benzer işlerde iyi bir bağlayıcı ve montaj gerecidir (Resim 29). 16

17 Pervazları Çakma Ahşap pencere kasaları genellikle binalara sıva öncesinde duvar kalınlığı ortalanarak takılır. Bu tür uygulamalarda kasa duvar arasındaki boşluklar sıva harcı ile kapatıldığından pervaz uygulaması yapılmaz. Bazen kasa iç taraftan sıva seviyesiyle yüz beraber takıldığında pervaz uygulaması yapılmasına karşın pek uygulanan kasa montaj şekli değildir. Özel lüks meskenlerde içten ve dıştan geçiş tahtalı pervazlı uygulamalar da yapılmaktadır. Uygulama örneklerini çoğaltmak mümkün. Yalnız bu uygulamalarda detaylar arttıkça işin maliyeti de o denli artmaktadır. Kanadı Takma Pencere kasası yerine monte edildikten sonra kanat menteşesi pim ve karşılığı birbirine denk gelecek şekilde tutulur ve aşağı doğru itilerek menteşe piminin tamamen takılması sağlanır. Kanat kapatılır ve kilitlenir. Açılıp kapatılarak çalışıp çalışmadığı ve kanatın kasaya tamamen oturup oturmadığı kontrol edilir (Resim 30). 17

18 18