78 ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ AYDINLATMA PROJELERİ
Elektrik Tesisat Projeleri (Aydınlatma Projeleri) Elektrik Tesisat Projeleri (Aydınlatma Projeleri) Bilgisayar ortamında çizilecek olan Elektrik Tesisat Projesi, Mimarı Plan esas alınarak çizilir. Gerekli olan kısımlar (Vaziyet Planı, Bodrum, Zemin ve Normal Kat Mimari Planları) dışındaki çizimler silinmelidir. Bir elektrik tesisat projesi şu kısımlardan meydana gelir. Proje Kapağı Vaziyet Planı Temel Topraklama Uygulama Projesi Elektrik Tesisat Kat Planları Yükleme Cetvelleri Kolon Şemaları Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesapları Aydınlatma Cetveli ve Örnek Aydınlatma Hesabı Teknik ve Özel Şartnameler Semboller Tablosu 79
Elektrik Tesisat Projeleri (Aydınlatma Projeleri) Proje Kapağı Her elektrik tesisat projesinde, proje sorumlusu, arsa ile ilgili özet bilgilerin bulunduğu bir Proje Kapağı mevcuttur. Proje kapağı çiziminde aşağıdaki konulara dikkat edilmesi yararlı olabilir. Proje başlığı yazı yüksekliği Height:30br Diğer yazıların yüksekliği Height:10br Proje kapağı, standart A4 kağıdı 297x210mm ölçülerinde olacaktır. AD MÜHENDİSLİK TEL: 0 000 000 00 00 FAX: 0 000 000 00 00 GSM: 0 000 000 00 00 ADRES: PROJE SORUMLUSU YAPI DENETİM FİRMASI YAPI DENETİM NUMARASI Adı Soyadı Volkan ERDEMİR VERGİ DAİRESİ NUMARASI EMO ONAYI PROJE SORUMLUSU TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU KARAHIDIR MAH. OKUL YOLU SOKAK ELEKTRİK PROGRAMI Oda No Belge No Vergi Dairesi Vergi No DENETÇİ ELEKTRİK MÜH. ADI SOYADI ODA SİCİL NO DENETÇİ BELGE NO TREDAŞ ONAYI KIRKLARELİ Sorumluluk İmzası Sorumluluk İmzası TEKNİK UYGULAMA SORUMLUSU YAPI DENETİM ONAYI...NOLU MUHENDIS ICIN TESCIL EDILMISTIR. PROJEYİ YAPTIRANIN YAPI SAHİBİNİN Adı Soyadı Adresi Vergi Dairesi ve Vergi No Adı Soyadı Adresi Vergi Dairesi ve Vergi No Volkan ERDEMİR Teknik Bilimler MYO. Karahıdır Mah. Harmalık Mevkii Okul yolu Sk. ARSANIN ÖZELLİKLERİ Volkan ERDEMİR Teknik Bilimler MYO. Karahıdır Mah. Harmalık Mevkii Okul yolu Sk. İL KIRKLARELİ YAPININ SINIFI İLÇE/BELEDİYE KIRKLARLİ/MERKEZ YAPIM SÜRESİ (AY) TOPLAM KAT SAYISI ADRES Tek. Bil. MYO. Karahıdır M. Okul yolu Sk. YAPININ ÖZELLİKLERİ BAĞIMSIZ BÖLÜM SAYISI TOPLAM ALAN (m2) YAPININ KULLANMA AMACI ESKİ TOPLAM GÜÇ (W) PAFTA ADA PARSEL 20L-I-b 695 4 YENİ EKLENEN GÜÇ (W) TOPLAM KURULU GÜÇ (W) 3-A Konut-Ticari 16337W 80 ÇİZEN VOLKAN ERDEMİR ÇİZİM TARİHİ ÖLÇEK PROJE NO DİREK NO TALEP GÜÇ KONTROL 15.04.2016 1/50 TR-3939 8135W
Elektrik Tesisat Projeleri (Aydınlatma Projeleri) Vaziyet Planı Projelerde, binanın bulunduğu konumu belirten çizimlere Vaziyet Planı denir. Vaziyet planları; 1/200-1/500 1/1000 ölçeğinde çizilir. Mimari vaziyet planında binanın üstten görünümü, katların kesitleri, bulunduğu cadde yada sokağın isimleri, coğrafi yönler (kuzey) belirtilir. Elektrik tesisat projesindeki vaziyet planında ise ek olarak, Elektrik enerjisinin alındığı direk yada kutu numarası, Hattın uzunluğu, Elektrik enerji girişi, Kullanılan kablonun adı, Telekom girişi belirtilmelidir. KUZEY HARMANLIK S. TREDAŞ DAĞITIM KUTUSU KARAHIDIR CAD. YERALTI BESLEME VAZİYET PLANI ÖLÇEK: 1/200 Örnek Vaziyet Planı 15mt 81
Elektrik Tesisat Projeleri (Aydınlatma Projeleri) Mimari Planlar İnşaat mühendisleri ve mimarlar tarafından yürürlükteki kanun ve mevzuatlara uygun olarak çizilen yapım planlarına Mimari Plan denir. Normal büyüklükteki mimari planlar 1/50 ölçekte çizilirler. Mimari planlarda yapıya ait yapım özelliklerinin tamamı gösterilmelidir. Elektrik tesisat projesi hazırlanmasında özellikle mimari plan üzerinde bulunan tefriş (yerleşim) planına dikkat edilmelidir. Tefriş planına göre elektrik tesisat projesi çizilirken, Mutfak düzenine göre anahtar, priz ve armatürlerin yerlerine, Elektrikle çalışan aletlerin (kombi, klima, hidrofor, motor vb.) yerleri, Baca ve hava boşluklarının yerlerine, Kapılarına açılış yönlerine, Odaların mobilya yerleşim düzenlerine, WC, banyo, lavabo gibi ıslak hacimlerde küvet, dolap ve aynanın yerlerine dikkat edilmelidir. 82
Elektrik Tesisat Projeleri (Aydınlatma Projeleri) Basit Mimari ve Tefriş Planı Çizimi Elektrik tesisat projesi çizimi, mimari planda belirtilen yerleşim planına uygun olarak yapılır. Priz ve anahtarların yerlerinin belirlenmesinde kapı açılış yönleri ve kullanılacak elektrikli ev aletlerinin bulunduğu yerlere dikkat edilmelidir. BALKON SALON 490 280 YATAK ODASI 350 520 260 MUTFAK 260 150 320 HOL 200 270 GİRİŞ ANTRE 230 230 83 BANYO
Temel topraklama hesabı yapılırken temel yerine ait toprak özgül direnç değeri bilinmelidir. Alternatif akım frekanslarında sık ölçülen toprak özgül direnç değerleri aşağıdaki gibidir. Toprak Cinsi Toprak Direnci (ρ.e) (ohm.m) Bataklık 5-40 Çamur 20-200 Kum 200-2500 Çakıl 2000-30000 Havanın etkisiyle dağılmış toprak Çoğunlukla < 1000 Kumtaşı 2000-3000 Granit >50000 Morenin (Buzul Taşı) >30000 84
Temel Topraklaması Uygulama Projesi Çizimi Temel topraklaması kapalı bir ring (halka) şeklinde yapınız. Yani temeli tamamen kapsayacak şekilde gösteriniz. Büyük alanlara sahip binalar için temel topraklayıcı tarafından çevrelenen alan 20x20m ölçülerinde olmalıdır. Daha büyük alanlarda iki yada daha fazla bölüme ayırınız. Kullanılan topraklayıcı ile ilgili bilgiler projede belirtilmelidir (Φ20 Bakır Topraklama Çubuğu yada 50x50x5 Galvaniz Kaplamalı Topraklama kazığı gibi.). Temel topraklamasında, en küçük kesiti 30x3,5mm olan çelik şerit kullanılmalıdır. Projede her bir kısım için şerit uzunluklarını gösterilmelidir. Potansiyel dengeleme barasına bağlanacak bağlantı filizi bina bağlantı kutusunun yakınına yerleştiriniz. Topraklama çubukları arasındaki mesafe çubuk boyunun en az iki katı olmalıdır. 85
Temel Topraklama Hesabı İlk önce inşaat temel alanı hesaplanır. Temel alanı geometrik olarak kare, dikdörtgen yada farklı şekilde olabilir. İnşaat Temel Alanı = A = a. b a: Temelin kısa kenarı b: Temelin uzun kenarı &: Toprak özgül direnci (Ölçüm sonucuna göre yada tablodan yaklaşık değer olarak alınır.) l ç : Çubuk boyu L: Şerit uzunluğu R y : Yatay topraklama eşdeğer direnci R ç : Dikey topraklama eşdeğer direnci D: Şerit çapı (Eşdeğer alan) H: Gömülme derinliği R e : Toplam topraklama eşdeğer direnci 86
Şerit çapı (Eşdeğer alan) D = 2. A 3,14 Yatay topraklama eşdeğer direnci R y = & 2.D + & L Dikey topraklama eşdeğer direnci R ç = & Kazık adeti.l ç Toplam topraklama eşdeğer direnci 1 R e = 1 R y + 1 R ç 87
min 0,6m. 1,5m. zemin toprak Ø 95 mm çýplak örgülü bakýr Ø 20 mm 1,5 m. BAKIR KAPLI ÇELÝK ÇUBUK kolon baðlantý filizi toprak çelik donatý Topraklama Detayý Çelik donatýlý temel topraklayýcý 2 1 Dış Duvar Bağlantı filizi Temel betonu Temel DEMİR DONATISI OLAN DEMİR 1 ESNEK BAÐLANTI (GENLEÞME KÖPRÜSÜ) 2 DÝLATASYON DERZÝ(HAREKET ARALIÐI) ÝNÞAATLARIN ÝÇÝNDE, ESNEK BAÐLANTI ÝLE HAREKET ARALIKLARININ KÖPRÜLENMESÝ 88
50x50x5 Galvaniz Topraklama Kazığı 50x50x5 Galvaniz Topraklama Kazığı 1,5m Ø20 Bakır Topraklama Çubuğu 1,5m Ø20 Bakır Topraklama Çubuğu 8,8m 30x3,5 Galvaniz Topraklma Şeridi 8,3m 30x3,5 Galvaniz Topraklma Şeridi 8,3m 30x3,5 Galvaniz Topraklma Şeridi 89 1,5m Ø20 Bakır Topraklama Çubuğu 50x50x5 Galvaniz Topraklama Kazığı 2,4m 30x3,5 Galvaniz Topraklma Şeridi Potansiyel Topraklama Barasına 6,4m 30x3,5 Galvaniz Topraklma Şeridi 1,5m Ø20 Bakır Topraklama Çubuğu 50x50x5 Galvaniz Topraklama Kazığı
Örnek Uygulama (Temel Topraklama Direnci Hesaplamaları) Temel topraklaması yapılacak olan binanın bulunduğu arazinin toprak yapısına uygun olarak toprak özgül direncini & = 150ohm. m olarak alındı. Temelin kısa ve uzun kenar uzunlukları a: 8, 30m b: 8, 80m Topraklama elektrotu boyu l ç : 1, 5m Topraklama uygulama projesinden galvanizli topraklama şeridi uzunluğu verilenlerden yararlanarak; l: 34, 2m İnşaat Temel Alanı = A = a. b = 8, 30. 8, 80 A = 73, 04m 2 90
Şerit çapı (Eşdeğer alan) D = 2. A 3,14 = 2. 73,04 3,14 D = 9, 646m Yatay topraklama eşdeğer direnci R y = & 2.D + & L = Dikey topraklama eşdeğer direnci R ç = Toplam topraklama eşdeğer direnci 150 + 150 2.9,646 34,2 & = 150 Kazık adeti.l ç 4.1,5 1 = 1 + 1 1 = 1 + 1 R e R y R ç R e 12,161 25 1 R e = 0, 12223 R e = 8, 121Ω Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği nde Madde 8-a1/i ye göre; R e < U t I n = 50V 30mA U t =Temas gerilimi : 50V I n = Aşırı akım koruma anahtarı açma akımı : 30mA R y = 12, 161Ω R ç = 25Ω (Bu sonucun tersi alınmalıdır.) (Toplam topraklama eşdeğer direnci) = 1666, 67Ω olduğundan yapılan temel topraklaması uygundur. AŞIRI AKIM KORUMA ANAHTARI KULLANILMASI ZORUNLUDUR. 91
Potansiyel Dengeleme Bir bina tesisatındaki kontrol dışı aşırı darbeleri önleyebilmek için, tüm metalik bileşenlerin, tüm elektrikli sistemlerin ve yıldırımdan korunma sisteminin birbirine bağlanması gereklidir. DIN VDE 0100-410 ve - 540 standartlarında öngörülen bu potansiyel dengelemesi, genelde binanın bodrum katına yerleştirilmekte ve koruma iletkenleri ile metalik sistemler arasında tehlikeli potansiyel farklarının ve temas gerilimlerinin oluşmasını engellemektedir. 92
93
94