ALMANYA DA 2010 KASIM AYI İTİBARİYLE ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK ALANINDA MEYDANA GELEN ÖNEMLİ GELİŞMELER 1. İstihdam Piyasası İş piyasasındaki olumlu gelişme 2010 Ekim ayında da devam etmiştir. Çalışanların toplam sayısı bu ayda bir ay öncesine göre 188.000 artmış ve 41,09 milyon olarak kayıtlara geçmiştir. Toplam çalışanların sayısı bir yıl öncesine göre ise 405.000 (% 1,0) oranında artış göstermiştir. Diğer taraftan, Eylül 2010 itibariyle sigortaya tabi çalışanların sayısı 484.000 (% 1,7) artarak 28,28 milyon olarak kaydedilmiştir. Serbest olarak çalışanların sayısı ise bir yıl öncesine göre 11.000 (% 0,2) artarak 4,43 milyona yükselmiştir. İş piyasası ile ilgili önemli bir veri olan ikinci basamak işsizlik parası alanların istihdam edildiği statüde çalışanların sayısı, Ekim 2010 da bir yıl öncesine göre 15.000 (% - 5) azalma ile 274.000 olarak gerçekleşmiştir. Düşük ücretli işlerde çalışanların sayısı ise 2010 Eylül ayı itibariyle bir yıl öncesine göre 64.000 (% -1,3) azalarak 4,83 milyona gerilemiştir. Diğer taraftan, yine Eylül ayı itibariyle 2,43 milyon sigortalı gelirlerini artırmak amacıyla düşük ücretli ikinci bir işte çalışmıştır. Bu sayı bir yıl öncesine göre 95.000 (% 4,1) daha fazladır. Bölgesel olarak sigortaya tabi olarak çalışanların sayısı, Eylül 2010 itibariyle bir yıl öncesine göre Batı Almanya da % 1,8, Doğu Almanya da ise % 1,7 oranında artmıştır. Sigortaya tabi çalışanların sayısında bütün eyaletler de artış kaydedilmiş; en düşük artış % 0,7 ile Mecklenburg-Vorpommern de, en büyük artış ise % 2,3 ile Türingen de gerçekleşmiştir. Çalışanların sayısı sektörlere göre değerlendirildiğinde, bir yıl öncesine göre hemen hemen tüm sektörlerde artışlar kaydedilmiştir. Ödünç işçi veren sektörde 191.000 (% 33,1), sağlık ve sosyal hizmetler alanlarında 120.000 (% 3,5), ekonomik hizmet sektöründe 91.000 (% 3,1) ve inşaat sektöründe 37.000 (% 2,3) büyüme kaydedilmiştir. Buna karşılık sadece imalat sektöründe % - 0,4 oranında (26.000) bir azalma gerçekleşmiştir.
2 Kısa süreli çalışanların sayısında daha önceki aylara göre artış kaydedilmiştir. İş Ajanslarına 2010 yılının Ekim ayında 45.000, Eylül ayında 31.000, Ağustos ayında ise 29.000 kısa süreli çalışma bildirilmiştir. Alınan son verilere göre 2010 Eylül ayında Sosyal Kanun un III üncü Kitabının 170 inci maddesine göre 220.000 çalışan kısa süreli iş uygulaması içinde istihdam edilmiştir. Bu sayı bir ay öncesine göre 29.000 daha fazla, ancak bir yıl öncesine göre 852.000 daha azdır. 2. İşsiz Sayıları İşsizlerin sayısı, Kasım 2010 da bir ay öncesine göre 14.000 azalmış ve 2.931.000 olarak kayıtlara geçmiştir. İşsizlerin sayısı, bir yıl öncesine göre kıyaslandığında Kasım 2010 da 284.000 ya da % 9 oranında azalmıştır. Kasım 2010 itibariyle işsizlerin sayısı bir ay öncesine göre, Batı Almanya da 14.000 azalmış ve 2.030.000 e gerilemiştir. İşsizlik sayısı yine aynı ay itibariyle mevsimsel etkilerden arındırılmış olarak değerlendirildiğinde ise 6.000 daha azdır. Bu sayı bir yıl öncesine göre 186.000 (% 8) azalmıştır. Doğu Almanya daki işsizlerin sayısı ise 2010 Kasım ayında bir ay öncesine göre fazla değişmemiş ve 902.000 olarak kayıtlara geçmiştir. Ancak söz konusu sayı, mevsimsel etkilerden arındırılmış olarak bir ay öncesine göre hesaplandığında 3.000 azalmıştır. Doğu Almanya daki mevsimsel etkilerden arındırılmış işsiz sayısı bir yıl öncesine göre 98.000 (% 10) azalmıştır. İşsiz sayıları oran olarak değerlendirildiğinde, 2010 Kasım ayında işsizlik oranı tüm çalışanların sayısı baz alınarak hesaplandığında % 7,0 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran bir yıl öncesine göre % 0,6 puan daha azdır. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranı bir ay öncesine göre aynı kalmış ve % 7,5 olarak kayıtlara geçmiştir. Yine 2010 Kasım ayı itibariyle bölge olarak işsizlik oranı, Batı Almanya da % 6,0, Doğu Almanya da ise % 10,7 olarak gerçekleşmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre işsizlik oranı, Batı Almanya da % 0,6, Doğu Almanya da ise % 1,1 puan azalmıştır. 2010 Kasım ayı itibariyle yabancı işsizlerin sayısı bir ay öncesine göre 36.199 azalarak 468.200 (% 14,6) olmuştur. Diğer taraftan, aynı dönem itibariyle işsiz vatandaşlarımızın sayısı da bir ay öncesine göre 1.234 azalmış ve 136.763 (% 21,1) olarak kayıtlara geçmiştir.
3 İşsiz sayısı alınan işsizlik parası türüne göre değerlendirildiğinde, 2010 Kasım ayında 2.931.000 işsizin 904.000 i ya da % 31 i birinci basamak işsizlik parası alırken, 2.028.000 si ya da % 69 u ikinci basamak işsizlik parası almıştır. Bir ay öncesine göre birinci basamak işsizlik parası alanların sayısı 5.000 (% 0,5), ikinci basamak işsizlik parası alanların sayısı ise, 9.000 (% 0,5) azalmıştır. Bir yıl öncesine göre birinci basamak işsizlik parası alanların sayısı, 169.000 ya da % 16, ikinci basamak işsizlik parası alanların sayısı ise 116.000 ya da % 5 azalmıştır. 3. Mesleki Eğitim 2010 Ekim ve Kasım aylarında 54.000 genç meslek eğitim yeri aramaktadır. Bu gençlerden 12.200 ü bir dönem öncesinin aktarılan gençlerdir. Öte yandan, bunlardan 19.200 başvuru sahibi genç ise bir meslek eğitim yeri bulmalarına rağmen, başvurularını geri çekmemişlerdir. Kasım ayında 12.900 genç Kasım 2010 da ilk kez meslek eğitimi yeri başvurusunda bulunmuştur. Diğer taraftan, 30.09.2010 tarihi itibariyle 19.600 açık meslek eğitim yerine yerleştirme yapılamamıştır. Aynı zamanda ilaveten 10.100 yeni meslek eğitim yeri bildirisinde bulunulmuştur. Ekim 2009 dan 2010 Ekim ayı sonuna kadar olan dönemde Sanayi ve Ticaret Odası nca 327.000 (bir yıl öncesine göre 500 ya da % 0,2 daha fazla), El Sanatları Odası nca ise, 154.200 (bir yıl öncesine göre 1.000 ya da % 0,6 daha az) meslek eğitim yeri sözleşmesi gerçekleşmiştir. 4. Güncel Mahkeme Kararları Federal İdare Mahkemesi nin 1 C 17.09 tarih ve 16 Kasım 2010 tarihli aile birleştirmesinden önce vize alma zorunluluğuna ilişkin kararı Federal İdare Mahkemesi, ziyaret amaçlı bir Schengen-vizesi ile Almanya ya geldikten sonra bir Alman vatandaşı ile Danimarka ya giderek evlenen bir yabancının, eşinin yanında Almanya da ikamet edebilmesi için Almanya da ikamet başvurusu yapmadan önce,
4 yurtdışından gerekli aile birleşimi vize prosedürüne uyarak aile birleşimi çerçevesinde vize alarak Almanya ya gelmesi gerektiğine hükmetmiştir. Mahkeme, 2007 yılında ziyaret amaçlı Schengen vizesi ile Almanya ya gelen bir Beyaz Rus vatandaşının davasına bakmıştır. Davacı kadın, Aralık 2007 yılında Danimarka da bir Alman vatandaşı ile evlendikten sonra, tekrar Almanya ya gelmiş ve aile birleşimi amaçlı oturma izni başvurusunda bulunmuştur. Yabancılar dairesi, davacının Almanya da sürekli kalabilmesi için gerekli vize ile Almanya ya gelmediği gerekçesiyle kadının başvurusunu reddederek, kadına sınırdışı kararı ihbarında bulunmuştur. İkamet Kanunu nun Uygulama Yönetmeliği nin 39 uncu maddesinin 3 no lu hükmünde geçerli bir Schengen vizesi ile Almanya ya giren bir yabancının, sonradan ortaya çıkan özel bir durum nedeniyle ikamet izni alma şartlarını yerine getirmesi halinde, Almanya da ikamet izni başvurusunda bulunabileceği öngörülmektedir. Ancak, anılan maddeyle düzenlenen durum davacıda mevcut değildir. Zira davacı Almanya ya ilk defa girdikten sonra değil, Almanya dan Danimarka ya gidip evlenmiş ve tekrar Almanya ya dönmüştür. Bu bağlamda, bahsi geçen maddede öngörülen özel şartlar Almanya da ortaya çıkmamıştır. Diğer taraftan, İkamet Kanununun 5 inci maddesinin 2 nci fıkrasının 2 nci cümlesine göre, bir oturma izni, yerleşme izni veya Avrupa Birliği sürekli ikamet izni verilmesi, yabancının gerekli olan bilgileri vize talep dilekçesinde doğru beyan etmiş olması şartlarına bağlıdır. Ancak davacının tutumu ikamet kararı verilmesinde davacı lehine tüm takdir yollarını kapamaktadır. Federal İdare Mahkemesi, yabancının Schengen vizesi başvurusunda evleneceğini önceden bilmesine rağmen sadece ziyaret amacıyla Almanyaya gideceğini beyan etmiş olduğundan ve yanlış beyanın hukuksal sonuçları hakkında da bilgilendirildiğinden, ikamet izni başvurusunda bulunamayacağına ve İkamet Kanununun 55 inci maddesinin 2 nci fıkrasının 1 no lu hükmüne göre sınır dışı edileceğine hükmetmiştir.
5 5. Sayısal Veriler Aylık Veriler 2009 Kasım Ayına Göre Artma (+) veya Yüzde (%) Kasım 2010 Ekim 2010 Azalma (-) olarak Tüm Çalışanlar 41.090.000 1,0 Sigortaya tabi işlerde çalışanlar (Eylül 2010) 28.284.100 1,7 İşsizler 2.931.170 2.945.491-284.233-8,8 * erkekler % 52,6 1.541.374 1.542.250-200.228-11,5 * kadınlar % 47,4 1.389.796 1.403.241-83.995-5,7 * 25 yaşını doldurmamış %9,0 262.404 277.773-60.344-18,7 * 50 yaşını doldurmuş % 30,4 890.634 879.625 9.049 1,0 * 55 yaşını doldurmuş % 17,7 519.405 513.012 30.182 6,2 * Almanlar % 83,9 2.458.872 2.470.578-246.484-9,1 * Yabancılar % 16,0 468.200 470.676-36.199-7,2 * Türkler 136.763 137.997-1.234 İşsizlik oranları (%) * Tüm çalışanlar 7,0 7,0 7,6 Erkekler 6,9 6,9 7,8 Kadınlar 7,0 7,1 7,5 25 yaşını doldurmamış olanlar 5,5 5,9 6,7 50 yaşını doldurmuş olanlar 8,0 7,9 8,2 - Yabancılar 14,6 14,7 16,0 - Türkler 21,2 21,5 Bildirilen açık işler -Ay başından beri 171.788 177.008 37.369 27,8 - Yıl başından beri 1.856.362 1.684.574 357.124 23,8 - Halen mevcut 394.149 400.555 103.572 35,6 Yardım alanlar Birinci basamak işsizlik parası 829.445 832.165-255.607-23,6 İkinci basamak işsizlik parası 4.719.454 4.766.264-163.974-3,4 Sosyal yardım 1.774.341 1.783.596-47.875-2,6 Kaynak: Federal İş Ajansı