AVRUPA BĠRLĠĞĠ BAKANLIĞI FASIL 3:İŞ KURMA HAKKI ve HİZMET SUNUMU SERBESTİSİ Ekim 2011 1
SUNUM PLANI 1. Faslın Kapsamı 2. AB Müktesebatı 3. Ulusal Mevzuat 4. Müzakere Sürecinde Gelinen AĢama 5. Yapılması Gereken ÇalıĢmalar 6. Fasıldaki AB Projeleri 2
FASLIN KAPSAMI Kurucu Antlaşmadaki 4 temel serbestisinden biri: Malların Serbest Dolaşımı Kişilerin Serbest Dolaşımı Sermayenin Serbest Dolaşımı Hizmetlerin Serbest Dolaşımı (hizmet pazarının bütünleşmesi halen sınırlı) 3
FASLIN KAPSAMI AB DE HĠZMETLER SEKTÖRÜ Ekonomik aktivitenin %70 i Ġstihdamın 2/3 si Birlik içi ticaretin sadece %20 si Aksak rekabet, yüksek fiyatlar, düģük hizmet kalitesi Bu alandaki eksikliğin giderilmesine yönelik düzenlemeler Lizbon Stratejisi ile birlikte hız kazanmıştır. 4
AB MÜKTESEBATI Temel Ġlkeler mevcut, üye devletler oldukça geniģ hareket alanına sahip Ulusal mevzuatta vatandaģlık Ģartı getirilmemeli (kamu düzeni, güvenliği ve sağlığı istisna) Hizmet sağlayan kiģiler, ev sahibi Üye Ülkenin kendi vatandaģlarına uyguladığı kurallara tabi olmalı (ayrımcılık yasağı) Gereksiz bürokratik engeller kaldırılmalı, Ġdari prosedürler sadeleģtirilmeli ve elektronik baģvuru olanağı olmalı Ġdari kararlar gerekçeli olmalı (Ģeffaflık) Üye Ülkedeki ulusal düzenlemeler hakkında bilgi verecek tek temas noktası kurulmalı Son dört ilke, AB üyesi olsun ya da olmasın, bir ülkenin hizmet sektörünün gelişmesi, o ülkede iş kurmanın kolaylaşması, dolayısıyla işsizliğin azalması ve hizmet kalitesinin arttırılması için yapılması gereken düzenlemeler. 5
FASLIN KAPSAMINDAKĠ AB MÜKTESEBATI Fasıl üç alt bölümden oluşmakta: İş kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi Hizmetlere İlişkin İç Pazar Hakkında 12 Aralık 2006 tarih ve 2006/123/AT sayılı Direktif Mesleki Yeterliliklerin Karşılıklı Tanınması Mesleki Yeterliliklerin Karşılıklı Tanınmasına İlişkin 7 Eylül 2005 tarih ve 2005/36/AT sayılı Direktif ile diğer özel sektörel Direktifler Posta Hizmetleri Topluluk Posta Hizmetlerinde Tek Pazarın Genişlemesi ve Hizmet Kalitesinin İyileştirilmesi için Ortak Kuralları belirleyen 97/67/AT Sayılı Direktifi ile söz konusu Direktifte değişiklik yapan 2002/39/AT ve 2008/6/AT sayılı Direktifler 6
AB MÜKTESEBATI 2006/123/EC SAYILI HĠZMETLER DĠREKTĠFĠ ĠĢ Kurma ve Hizmet Sunma Özgürlüğüne ĠliĢkin Genel Hükümler Ġġ KURMA HAKKI Kalıcı ve sürekli olarak hizmet sunumu HĠZMET SUNMA SERBESTĠSĠ Geçici olarak hizmet sunumu 7
AB MÜKTESEBATI ÖRNEK: Alman bir mimar, Hollanda ya yerleşmek ve Hollanda da bir mimarlık şirketi kurmak istiyor. Bu durumda, Hollanda daki Tek Temas Noktasına başvurarak Hollanda da mimarlık şirketi kurmak için gerekli prosedürleri öğreniyor ve yerine getiriyor. (Hollanda nın kendi vatandaşlarına uyguladığı kurallar) Bu durum, iş kurma hakkı kapsamına girer. Eğer Alman bir mimar, Almanya da mimarlık şirketi kurmuşsa ve Hollanda ya bir otel projesi için çalışmaya gidecekse bu durum, geçici hizmet sunumu serbestisi kapsamındadır. İşyeri Almanya da kurulduğundan, Hollanda da mimarlık şirketlerine uygulanan kurallara tabi tutulamaz. 8
AB MÜKTESEBATI 2005/36/EC - MESLEKĠ YETERLĠLĠKLERĠN KARġILIKLI TANINMASI AB/AEA VatandaĢları Tam Yeterli Aynı Mesleği AB/AEA da icra etmek DüzenlenmiĢ Meslek DüzenlenmemiĢ Meslek >Eğitim sistemlerine karģılıklı güven >Eğitim uyumlaģtırılmamıģ >Yetkili makama baģvuru ile tanınma >7 Sektörel Meslek > Eğitim UyumlaĢtırılmıĢ > Otomatik Tanınma ĠĢ Piyasasına Serbest GiriĢ (Tanınma Prosedürü Yok) Sosyal, Bölgesel ve Yenilikçi Politikalar BaĢkanlığı 9
AB MÜKTESEBATI AB DÜZEYĠNDE EĞĠTĠMLERĠN UYUMLAġTIRILDIĞI YEDĠ AYRICALIKLI MESLEK Doktor Diş Hekimi Hemşire Ebe Eczacı Veteriner Mimar 10
AB MÜKTESEBATI ÖRNEK: Berlin de yeterliliğini almış Alman bir diş hekimi, Fransızca biliyor ve Paris te diş hekimi olarak çalışmak istiyor. Mümkün. Çünkü 2005/36 sayılı Direktifte eğitimin uyumlaştırıldığı yedi meslekten biri diş hekimliği. Bu kişi, Fransa Sağlık Bakanlığına diplomasını göstererek otomatik olarak tanınma kazanacak ve Paris te çalışabilecek. İspanya da yeterliliğini almış bir mühendis, Fransa da çalışmak istiyor. Ancak mühendislik mesleğinde AB genelinde eğitim uyumlaştırılması yok, dolayısıyla bu kişi otomatik tanınmadan yararlanamaz. Fransa daki yetkili makama başvurusunu yapar, belgeleri üzerinden değerlendirme yapılır, aldığı eğitim ile Fransa da verilen eğitim karşılaştırılır ve olumlu karar verilirse Fransa da çalışabilir. 11
AB MÜKTESEBATI DÜZENLENMĠġ MESLEKLER Her Üye Ülkenin düzenlenmiģ meslek envanteri var. (ulusal irade ile) ( DüzenlenmemiĢ mesleklerde iģ piyasasına giriģ serbest!) Bazı Üye Ülkelerde DüzenlenmiĢ Meslekler 12
AB MÜKTESEBATI 2005/36/EC sayılı Direktifte Revizyon Devam Ediyor Uygulamada yaģanan sorunlar (SOLVIT Ģikayet mekanizması) ATAD içtihat kararları (case law) Avrupa Meslek Kartı uygulaması gündemde Her iki Direktifin de tüm AB Üye Ülkeleri tarafından ulusal hukuklarına aktarım süreci tamamlanamadı. (kapsam büyük, önemli sayıda ulusal düzenlemenin değiģtirilmesi gerekiyor) 2005/36/EC için son tarih 20 Ekim 2007 idi. 2006/123/EC için son tarih 28 Aralık 2009 idi. 13
ULUSAL MEVZUAT ve KURUMLAR ĠĢ Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi BAġBAKANLIK AB BAKANLIĞI ADALET BAKANLIĞI MĠLLĠ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ĠÇĠġLERĠ BAKANLIĞI MALĠYE BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI ULAġTIRMA BAKANLIĞI GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI ÇALIġMA VE SOSYAL GÜVENLĠK BAKANLIĞI BĠLĠM,SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ BAKANLIĞI ENERJĠ VE TABĠ KAYNAKLAR BAKANLIĞI KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞI EKONOMĠ BAKANLIĞI GÜMRÜK VE TĠCARET BAKANLIĞI KALKINMA BAKANLIĞI Mesleki Yeterliliklerin KarĢılıklı Tanınması BAġBAKANLIK AB BAKANLIĞI MESLEKĠ YETERLĠLĠK KURUMU YÜKSEKÖĞRETĠM KURULU MĠLLĠ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ĠÇĠġLERĠ BAKANLIĞI MALĠYE BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI ÇEVRE VE ġehġrcġlġk BAKANLIĞI ULAġTIRMA BAKANLIĞI GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI ÇALIġMA VE SOSYAL GÜVENLĠK BAKANLIĞI BĠLĠM,SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ BAKANLIĞI ENERJĠ VE TABĠ KAYNAKLAR BAKANLIĞI KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞI KALKINMA BAKANLIĞI EKONOMĠ BAKANLIĞI GÜMRÜK VE TĠCARET BAKANLIĞI DENĠZCĠLĠK MÜSTEġARLIĞI 14
ULUSAL MEVZUAT ve KURUMLAR SORUNLU HUSUSLAR Hizmet sektörleri ve mesleklerle ilgili; Çok sayıda sorumlu kurum Farklı kurumların sorumluluğunda çok sayıda düzenleme Temel ilkeleri düzenleyen yatay mevzuatın olmayışı Eğitim sisteminin karmaşıklığı Türk vatandaşlarının AB de serbest dolaşımı konusu Konunun algılanışı (Sadece sınır ötesi hizmet ticaretinin serbestleşmesi boyutuyla algılanıyor, oysa Türkiye nin faydalanacağı bir mevzuat gözden geçirme ve modernleştirme programı) Türkiye de hizmet sektörünün GSYH içindeki payı %70 istihdamdaki payı %48 (2010) 15
MÜZAKERE SÜRECĠNDE GELĠNEN AġAMA Tanıtıcı Tarama: 20-21 Kasım 2005 Ayrıntılı Tarama: 19-20 Aralık 2005 Tarama Sonu Raporu: 17 Nisan 2007 AçılıĢ Kriteri: Ek protokolün tam olarak uygulanması Ģartına ilaveten 31 Ekim 2007 tarihli Avrupa Birliği Dönem Başkanlığı mektubuyla bu fasla dair bir adet teknik açılış kriteri getirilmiştir: Türkiye, bu fasıla ilişkin müktesebata uyum sağlamak için hukuki düzenleme ve kurumsal kapasite çerçevesinde atacağı tüm adımların zamanlamasını da içeren detaylı bir stratejiyi Komisyona sunar. 16
MÜZAKERE SÜRECĠNDE GELĠNEN AġAMA Tarama Sonu Raporunda ve Ġlerleme Raporlarında Yer Alan Hususlar : VatandaĢlık Ģartlarının kaldırılması Cinsiyet, dil ya da ikamet Ģartlarının kaldırılması Bürokratik engellerin kaldırılması, prosedürlerin sadeleģtirilmesi Geçici hizmet sunumuna yönelik mevzuatta düzenleme yapılması Tek temas noktalarının kurulması Detaylı bir uyum stratejisinin hazırlanması (açılıģ kriteri) 17
MEVCUT DURUM Mesleki yeterlilik sisteminin oluģturulması alanında faaliyet gösteren Mesleki Yeterlilik Kurumu kuruldu. (2006) Yedi mesleğe giriģi sağlayacak olan yükseköğretim programlarının müfredatlarının AB ile uyumlaģtırılması iliģkin yönetmelik kabul edildi. (YÖK-2008) Türkiye de Yatırım Ortamının ĠyileĢtirilmesi Reform Programı kapsamında bürokrasinin azalması, iģlemlerin hızlanması, iģlem maliyetlerinin düģürülmesi amacıyla düzenlemeler yapılıyor. 18
YAPILMASI GEREKENLER Teknik yardım projesi kararı Yürütülecek Teknik Yardım Projesinin Hedefleri Hizmetler Direktifi kapsamına giren ulusal mevzuatın tespiti AB müktesebatı ile karģılaģtırılması (eksik ve uyumsuz alanların belirlenmesi) DüzenlenmiĢ mesleklerin ve düzenlenmesi gereken düzenlenmemiģ mesleklerin tespiti Yol haritası çıkarılması (açılıģ kriterinin karģılanabilir hale gelmesi) Hizmetler ve Mesleki Yeterliliklerin KarĢılıklı Tanınmasına iliģkin iki yatay Kanun Taslağı hazırlanması 19
FASILDAKĠ AB PROJELERĠ Türkiye de Mesleki Yeterlilik Kurumunun ve Ulusal Yeterlilik Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi Program Yılı: 2007 BaĢlama Yılı: 2010 Bütçesi: 10.900.000 Euro (200.000 Euro luk tutarı ulusal katkı) Ayrıntılı bilgi için projenin web sayfası: http://www.uyep.net/web/ 20
TEŞEKKÜRLER Hilal BEYCAN e-mail: hbeycan@ab.gov.tr Tel: 0 312 218 16 03 21