HAVA VE GELENEKSEL SOĞUTMA YÖNTEMİ İLE FREZELEMEDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ



Benzer belgeler
7075 AL ALAŞIMININ FREZELENMESİNDE MİNİMUM SOĞUTMA SIVISININ YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİ

AA 7075 DELİNMESİNDE KULLANILAN SOĞUTMA TEKNİĞİNİN PERFORMANS KARAKTERİSTİKLERİNE ETKİSİ

KAPLAMA ÇEŞİDİ VE İŞLEME PARAMETRELERİNE BAĞLI OLARAK TAKIM-TALAŞ ARAYÜZEY SICAKLIĞI VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNDEKİ DEĞİŞİM

DENEY 2 KESME HIZININ YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

SAVUNMA SANAYİNDE KULLANILAN PASLANMAZ ÇELİKLERİN İŞLENEBİLİRLİKERİNİN İNCELENMESİ

HSS Torna Kalemindeki Talaş Açısının Kesme Kuvvetlerine Etkisi

AA5052 ALAŞIMININ İŞLENMESİNDE İŞLEME PARAMETRELERİNİN KESME KUVVETİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

TORNALAMADA DEĞİŞKEN İLERLEMENİN BAŞLANGIÇ AŞINMASINA OLAN ETKİLERİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

KAPLAMASIZ SERMET TAKIMLA AISI 6150 ÇELİĞİNİN FREZELENMESİNDE KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİ *

AISI 303 OSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİKLERİN İŞLENMESİNDE KESME HIZI VE İLERLEMENİN TALAŞ BİÇİMİNE ETKİSİ

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK ve DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

KAPLAMASIZ SEMENTİT KARBÜR KESİCİ TAKIM VE KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

AISI 316 Östenitik Paslanmaz Çeliğin İşlenmesinde Talaş Kırıcı Formunun Takım Aşınmasına ve Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisi

TAKIM ÖMRÜ MODELLERİNDE SERMET KESİCİ TAKIMLAR İÇİN n ÜSTEL DEĞERLERİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

Invastigation of the Effect Surface Roughness of Cutting Parameters on the Ms 58 Brass Materials by Using Turn-Milling Process

Ç1040 VE 11SMnPb37 ÇELİKLERİNİN İŞLENMESİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ VE ÜRETİM MALİYETİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

0,35 0,3 0,25 0, m/min 130 m/min 169 m/min 220 m/min 286 m/min 0,15 0,1 0,05

DIN sıcak iş takım çeliğinin testere freze çakılarıyla işlenebilirliğinin araştırılması

KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİRLERİN SON BİTİRME OPERASYONLARININ ANALİZİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA A STUDY ON ANALYSIS OF FINISH OPERATIONS OF DUCTILE IRON

7075 Alüminyum Alaşımının Tornalamasında Kesme Parametrelerinin Yüzey Pürüzlülüğüne Etkilerinin Analizi

AISI D6 İŞ PARÇASININ TORNALANMASINDA YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ ÖZET ABSTRACT

Frezeleme takım kompansasyonu # /49

Serbest formlu yüzeylerde kesme parametrelerinin yüzey pürüzlülüğüne etkisinin taguchi metodu ile optimizasyonu

Kriyojenik İşlem Uygulanmış Tungsten Karbür Takımların Kesme Kuvvetleri ve Yüzey Pürüzlülüğü Üzerine Etkisi

İŞLEME PARAMETRELERİNDEN KESME HIZININ INCONEL 718 SÜPER ALAŞIMIN İŞLENEBİLİRLİĞİNE ETKİSİ

AISI H13 SICAK İŞ TAKIM ÇELİĞİNİN İŞLENMESİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN DENEYSEL İNCELENMESİ. Metin ZEYVELİ 1,*, Halil DEMİR 1

PVD VE CVD KAPLAMALI SEMENTİT KARBÜR KESİCİ TAKIMLARIN İŞLEME PARAMETERLERİNE BAĞLI OLARAK YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

TEL EROZYON YÖNTEMİ İLE İŞLENEN KALIP ÇELİKLERİNDE İŞLEM PARAMETRELERİNİN YÜZEY KALİTESİNE ETKİSİ

YÜKSEK HIZLI TALAŞLI İŞLEMEDE YÜZEY KALİTESİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TALAŞLI İMALAT LABORATUARI DENEY FÖYÜ

Yunus KAYIR a*, Ahmet AYTÜRK a. Geliş Tarihi/Received : , Kabul Tarihi/Accepted :

ÖSTEMPERLENMİŞ KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİRLERİN İŞLENMESİNDE, SERAMİK VE KARBÜR KESİCİLERİN PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI.

Sığ ve derin kriyojenik işlem uygulanmış karbür takımların kesme kuvvetlerine etkisi

ORTAGONAL KESME İŞLEMİNDE KESİCİ TAKIM KAPLAMA MALZEMESİNİN TALAŞ KAYMA AÇISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN MODELLENMESİ

MİKRO FREZELEME İŞLEMİNDE KESME KOŞULLARININ TAKIM AŞINMASI VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

AISI 316Ti PASLANMAZ ÇELİĞİN TORNALANMASINDA KESİCİ UÇ ETKİSİNİN TAGUCHI YÖNTEMİ İLE ANALİZİ

SOĞUTMA/KESME SIVISININ TORNALAMA İŞLEMİNDEKİ PARAMETRELERE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI İÇİN YAPILAN ÇALIŞMALARIN ÖZETİ

AISI 1040 Çeliğinin Kuru Tornalanmasında Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi

INCONEL 718 İN DELİNMESİNDE KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ VE TALAŞ OLUŞUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

AISI 1040 Çeliğinin Tornalanmasında Kesme Şartlarının Yüzey Pürüzlülük Değerlerine Etkilerinin İncelenmesi

AISI 01 SOĞUK İŞ TAKIM ÇELİĞİNİN İŞLENEBİLİRLİĞİNİN KESME KUVVETLERİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ AÇISINDAN ARAŞTIRILMASI ÖZET

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi

AISI D2 ve AISI D3 Soğuk İş Çeliklerinin Delinmesinde İşleme Parametrelerinin Çapak Oluşumuna Etkilerinin Deneysel Olarak İncelenmesi

St 37 ÇELİĞİNİN SÜRTÜNMELİ VE GELENEKSEL DELME İŞLEMLERİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN ARAŞTIRILMASI

Öğrenim Durumu. Verdiği Dersler. İdari Görevler

Farklı Elektrotlar ile Delik Delme İşlemlerinde Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi

AŞINMIŞ KESİCİ TAKIMLAR İLE ORTOGONAL TALAŞ KALDIRMADA KESME KUVVETLERİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ ÖZET ABSTRACT

Investigaton of the Effects of Cutting Parameters on The Surface Roughness, Tool Temperature and Thrust Force in Drilling of AA 7075-T6 Alloy

Ti-6Al-4V SÜPER ALAŞIMININ YÜKSEK BASINÇLI SOĞUTMA KULLANILARAK FREZELENMESİNDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN TAGUCHİ YÖNTEMİ İLE OPTİMİZASYONU

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi

The Influence of Cutting Parameters on Surface Roughness and Tool Wear In Milling of AISI D2 Cold Work Tool Steels of Different Hardness

Metrik Vida Açmada Alternatif Kesici Uç Yaklaşımı

ÖSTEMPERLENMİŞ KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİRİN SİNTERLENMİŞ KARBÜR KESİCİ TAKIM İLE TORNALAMA İŞLEMİNDE TAKIM PERFORMANSININ İNCELENMESİ

AISI 1040 çeliğin tornalamasında kesme parametrelerinin kesme kuvvetine etkisi

AISI 304 OSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİĞİN KAPLANMIŞ SEMENTİT KARBÜR KESİCİ TAKIMLA İŞLENMESİ ESNASINDA OLUŞAN TAKIM AŞINMASI

15-5 PH PASLANMAZ ÇELİĞİN TORNALANMASINDA KESME KUVVETİNİN TAGUCHİ METODU İLE OPTİMİZASYONU

I. ULUSAL TALAŞLI İMALAT SEMPOZYUMU Yıldız Teknik Üniversitesi 2 3 Ekim 2009

KESME HIZININ YIĞINTI KATMANI VE YIĞINTI TALAŞ OLUŞUMU ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN SEM İLE İNCELENMESİ

Politeknik Dergisi, 2016; 19 (4) : Journal of Polytechnic, 2016; 19 (4) : Emel KURAM *

INVESTIGATING THE EFFECTS OF PROCESSING PARAMETERS OVER THE BUILT-UP LAYER AND BUILT-UP EDGE FORMATION WITH SEM DURING THE PROCESSION OF AA2014 ALLOY

Frezeleme İşlemlerinde Titreşimi ve Yüzey Pürüzlülüğünü Etkileyen Parametrelerin Optimizasyonu

INCONEL 718 SÜPER ALAŞIMININ İŞLENMESİNDE KESME PARAMETERELERİNİN KESME KUVVETİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

AISI 303 ÖSTENİTİK PASLANMAZ ÇELİĞİN İŞLENMESİNDE KESİCİ KENAR FORMUNUN KESME KUVVETLERİ VE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Fen Bilimleri Dergisi

YÜKSEK ALAŞIMLI BEYAZ DÖKME DEMİRLERİN (Nİ-HARD) TORNALANMASINDA KESME KUVVETİNİN MODELLENMESİ

Anahtar Kelimeler: Östenitik paslanmaz çelik, Kesme kuvveti, Sonlu elemanlar metodu.

Silindirik Tornalama İşlemi İçin Yeni Bir Ultrasonik Sistem Tasarımı ve İmalatı

AISI 304 östenitik paslanmaz çeliklerde kesme parametrelerine bağlı olarak yüzey pürüzlülüklerinin araştırılması

TORNALAMA İŞLEMLERİNDE KESİCİ TAKIM TİTREŞİMİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Serkan ATEŞ. Int.J.Eng.Research & Development,Vol.2,No.1,January

AISI304 ÇELİKLERİN TORNALANMASINDA EP KATKILI KARMA BİTKİSEL ESASLI KESME SIVILARININ PERFORMANSI

Alüminyum Alaşımlarının İşlenmesinde Kesme Hızı ve Talaş Açısının Yüzey Pürüzlülüğü, Yığıntı Talaş ve Yığıntı Katmanı Oluşumu Üzerine Etkisi

Anahtar kelimeler: Alüminyum alaşımları, delik delme, soğutma uygulamaları, ilerleme kuvveti

Ti-6A l-4v ALAŞIMININ DELİNMESİNDE KAPLAMA MALZEMESİ VE KESME ŞA RTLA RININ KESME KUVVETLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Ç 5140 Çeliğinin Mekanik Özelliklerinin Takım Aşınması ve Kesme Kuvvetlerine Etkisinin İncelenmesi

AA 6063 Alaşımının Tornalanmasında Ti Alaşımının Yüzey Pürüzlülüğü Üzerine Etkisinin Araştırılması

KESME PARAMETRELERİNİN FREZELEMEDE OLUŞAN KESME KUVVETLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ÖZET

Politeknik Dergisi, 2017; 20 (1) : Journal of Polytechnic, 2017; 20 (1) : 43-49

Inconel 718 in Sialon Esaslı Seramik Kesicilerle Frezelenmesinde Minimum Miktarda Yağlamanın Yüzey Pürüzlülüğü Üzerindeki Etkisinin Araştırılması

INCONEL 600 SÜPER ALAŞIMININ TORNALANMASINDA İŞLEME PARAMETRELERİNİN OPTİMİZASYONU

AL-5083 ALAŞIMININ FREZELENMESİNDE KESME KUVVETİ, YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ VE ÇAPAK YÜKSEKLİĞİNİN OPTİMİZASYONU

MLM 3005 TALAŞLI ÜRETİM TEKNİKLERİ

ISLAH ÇELİĞİNİN FARKLI KESİCİ TAKIMLARLA İŞLENMESİNDE KESME PARAMETRELERİNİN TALAŞ ŞEKİLLERİ ÜZERİNE ETKİSİ VE TALAŞ ŞEKİLLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

CAM ELYAF TAKVİYELİ PLASTİK KOMPOZİT MALZEMENİN İŞLENMESİ ESNASINDA KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Sıtkı AKINCIOĞLU, *Şenol ŞİRİN, Gülşah AKINCIOĞLU, Emine ŞİRİN

Ultrasonik ve Geleneksel Silindirik Tornalama İşlemlerinde Takım Tutucu Üzerindeki Yer Değiştirmenin Belirlenmesi

ISSN: e-journal of New World Sciences Academy

16 th International Materials Symposium IMSP' Oct 2016, Pamukkale University Denizli - Turkey

KAPLAMALI VE KAPLAMASIZ SEMENTİT KARBÜR TAKIMLAR İÇİN TAKIM ÖMRÜ MODELİ NDEKİ N ÜSTEL DEĞERİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

Metal kesmeyi anlama # /71

SinterlenmişKarbürler. Co bağlayıcı ~ Mpa Sertlikliğini 1100 ⁰C ye kadar muhafaza eder Kesme hızları hız çeliklerine nazaran 5 kat fazladır.

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

DELİK DELME İŞLEMLERİNDE KESME PARAMETRELERİNİN KESME BÖLGESİNDEKİ SICAKLIĞA ETKİSİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ

Al-5005 in DELİNMESİNDE DELME PARAMETRELERİNİN ÇAPAK OLUŞUMUNA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

AA 7075 VE AA 6013 ALÜMİNYUM MALZEMELERE DELİK DELME OPERASYONU SÜRECİNDE KESME PARAMETRELERİNİN İNCELENMESİ

TALAŞLI İMALAT SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU. Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI. Talaşlı İmalat Yöntemleri

İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi Journal of Advanced Technology Sciences ISSN:

Ferritik paslanmaz çeliğin nano MoS2 parçacık takviyeli kesme sıvısı kullanılarak MQL yöntemi ile frezelenmesinde yüzey pürüzlülüğünün incelenmesi

Kesici Takım Bağlama Uzunluğunun Mikro Frezelemede Takım Aşınması, Kuvvetler ve Çapak Boyutu Üzerindeki Etkileri

Transkript:

Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 25, No 1, 141-146, 2010 Vol 25, No 1, 141-146, 2010 HAVA VE GELENEKSEL SOĞUTMA YÖNTEMİ İLE FREZELEMEDE YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ Nihat TOSUN *, Can KURU, Emin ALTINTAŞ ve Olcayto Erdem ERDİN Makine Müh. Böl., Mühendislik Fakültesi, Fırat Üniversitesi, 23119 Elazığ, * ntosun@firat.edu.tr (Geliş/Received: 17.02.2009 ; Kabul/Accepted: 28.09.2009) ÖZET Bu çalışmada, AA7075-T6 malzemesinin geleneksel ve hava ile soğutma yöntemleri kullanılarak frezelenmesinde iş parçasının yüzey pürüzlülüğü deneysel olarak incelenmiştir. Hava ile soğutma yöntemi ile işlemede kullanılan hava iki farklı hızda (20 ve 40 m/s) kesme bölgesine gönderilmiştir. Geleneksel soğutmada kesme sıvısı olarak bor yağı ve su karışımı kullanılmıştır. Deneyler farklı kesici takımlar (HSS, Karbür), devir sayıları (780, 1330, 2440 dev/dak) ve ilerlemeler (20, 40, 80 mm/dak) kullanılarak yapılmıştır. Deneylerde ilerleme arttıkça yüzey pürüzlülüğünün artığı, fakat devir sayısı arttıkça yüzey pürüzlülüğünün azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, karbür takımlarla elde edilen yüzey pürüzlülük değerleri HSS takımlara göre daha iyi olduğu, hava ile soğutma yöntemiyle elde edilen yüzey pürüzlülük değerleri geleneksel soğutma yöntemine göre daha iyi olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hava ile soğutma, geleneksel soğutma, frezeleme, yüzey pürüzlülüğü. INVESTIGATION OF SURFACE ROUGHNESS IN MILLING WITH AIR AND CONVENTIONAL COOLING METHOD ABSTRACT In this study, the surface roughness of workpiece was experimentally investigated in milling of AA7075-T6 by using conventional and air cooling methods. The air used in machining with air cooling method was delivered to the cutting zone tool with two different flow rates (20 ve 40 m/s). The mixture of boron oil and water was used as the cutting fluid in the conventional cooling method. The experiments were performed with different cutting tools (HSS, carbide), spindle speeds (780, 1330, 2440 rpm) and feed rates (20, 40, 80 mm/min). It is determined in experiments that the surface roughness was increased when feed rate was increased but the surface roughness was decreased when the spindle speed was increased. In addition, the surface roughness results obtained by using carbide tools in the experiments are better than that of HSS tools and the surface roughness results obtained by using the air cooling method are better than that of conventional cooling method. Keywords: Air cooling, conventional cooling, milling, surface roughness. 1. GİRİŞ (INTRODUCTION) Talaşlı imalat, istenilen şekil, boyut ve yüzey kalitesinde bir ürün elde etmek için iş parçasından işleme payı kadar istenmeyen malzemenin kaldırılmasıdır [1]. Talaşlı imalat, kesici takım ve iş parçasının nispi hareketleri ile iş parçasının belirli bir kısmında, gerilim oluşturarak gerçekleştirilir. Talaş kaldırma işlemi esnasında kesici takım ile iş parçası arasındaki temas yüzeyinde meydana gelen sürtünme ve malzeme deformasyonu sonucu oldukça yüksek bir ısı ortaya çıkar [2]. Talaş kaldırma için kullanılan mekanik enerjinin hemen hemen tamamına yakın kısmı ısı enerjisine dönüşür [1-4]. Meydana gelen ısı üç yolla kesme bölgesinden uzaklaştırılır (talaş, takım ve iş parçası) [2,3]. İş parçası fazla ısı alırsa, genleşmeden dolayı parçanın ölçü tamlığı sağlanamaz. Bu fazla ısı iş parçası yüzeyine ısıl olarak zarar verebilir. Kesici takım fazla ısı alırsa kesici uç aniden bozulabilir ve takım ömrünü azaltabilir. Soğutma sıvısı kullanılması durumunda ise talaş ve takım ara yüzeyinde oluşan ısının taşınması veya tahliyesi daha kolay olmaktadır.

N. Tosun v.d. Hava ve Geleneksel Soğutma Yöntemi İle Frezelemede Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi Uygun soğutma sıvısı ile takım-talaş ara yüzeyinde oluşan ısının en azından % 50 si kesme sırasında talaşla birlikte dışarı tahliye edilir [3,4]. Talaşlı imalat işlemlerinde kullanılan soğutma sıvılarının, yüksek yüzey ve boyut kalitesinde parça imalatı için büyük önemi vardır. Soğutma sıvılarının fiziksel ve kimyasal özellikleri, imalat işlemi sırasında ortaya çıkan ısıl veya mekanik nedenli hasarların azalmasını veya önlenmesini sağlar. Soğutma/yağlama maddeleri, doğru kullanıldıkları takdirde, bir yandan iş parçasının boyutları ve biçiminde yüksek hassasiyet ve daha iyi yüzey kalitesi sağlarken, öte yandan takımlar için daha uzun kullanım ömrü elde edilir. Talaşlı imalatta, kesme sıvıları soğutma, yağlama ve temizleme gibi olumlu etkileri nedeniyle hala çok önemli bir yer tutmaktadırlar. Ancak bunlar çevre ve insanlar için bir tehlike potansiyeli doğurmakta ve imha edilmeleri, devamlı artan masraflara neden olmaktadır [5,6]. Önemli fonksiyonlarına rağmen talaşlı imalat çalışmalarında kesme sıvısı kullanımını azaltmak için yoğun uğraşlar verilmektedir [5-18]. Kesme sıvılarının sebep olduğu çevresel etki ve maliyeti azaltmanın bir yolu, imalat işlemlerinde kullanılan kesme sıvılarının en uygun seçimini yapmaktır [7]. Ayrıca geleneksel soğutma teknikleri kullanılarak alüminyumun işlenmesinde kullanılan soğutma sıvıları, diğer malzemelerinkine göre daha pahalıdır. Çünkü soğutma sıvısının daha yüksek konsantrasyona sahip olması gerekmektedir [8]. Minimum miktarda soğutma tekniği, soğutma sıvısını azaltmanın bir çözümü olmakla birlikte, hava ve kuru işlemede soğutma sıvısının kullanılmaması ise maliyet ve çevre açısından arzulanan bir durumdur. Hava ve kuru işlemde, tezgâhın çalışılan çevresi temiz kalmakta ve artıkların temizlenmesi için gerekli olabilecek masraflar önlenmektedir. Soğutma teknikleri ile ilgili çeşitli çalışmalar yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir. Soğutma teknikleri ile ilgili yapılan çalışmaların amacı; kesme kuvvetlerini azaltmak, işleme verimliliğini artırmak, daha düşük kesme sıcaklıkları, daha uzun takım ömrü ve daha iyi yüzey kaliteleri elde etmek açısından alışıla gelmiş emülsiyon ile geleneksel soğutma/yağlama teknikleri ile elde edilen kaliteye ulaşıp ulaşamayacağı ve hatta bu kaliteyi aşıp aşamayacağının belirlenmesidir [5-18]. Alüminyum ve alaşımları günümüzde birçok endüstri alanında kullanım olanağı fazla olan bir malzemedir. Fakat alüminyumun talaşlı olarak işlenebilmesi güçlüğü geçmişte alüminyumun kullanım alanını daraltmıştır. Son zamanlarda bu konu üzerinde yapılan araştırmalarda değişik teknikler geliştirilerek alüminyumun talaşlı işlenebilirliğine olumlu yönde büyük katkılar sağlanmıştır. Bu çalışmada, AA7075-T6 malzemesinin hava ve geleneksel soğutma tekniği kullanılarak farklı işleme parametrelerinde frezelenmesinde iş parçası yüzey pürüzlülüğünün değişimi deneysel olarak incelenmiştir. 2. MATERYAL VE METOT (MATERIAL AND METHOD) Bu çalışmada, alüminyum alaşımı (AA7075-T6) iki farklı kesici takımla, üç farklı ilerleme ve devir sayılarında, hava ve geleneksel soğutma teknikleri kullanılarak işlenmiştir. İşlem parametrelerinin iş parçası yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisi için yapılan çalışmada freze tezgâhı (Lagun Ft-2, İspanya) kullanılmıştır. Tezgah gücü 2 kw olup, devir sayısı 49-2440 dev/dak, yatay (tabla) ilerleme miktarı 20-320 mm/dak, dikey ilerleme miktarı ise 0,08-0,16 mm/dev aralığındadır. Deney tasarımı, faktöriyel tasarım dikkate alınarak yapılmıştır. Faktöriyel tasarımda genelde değişik ve birbirleri ile ilişkili olmayan faktörlerin belirli bir karaktere olan etkileri inceleme konusu yapılmaktadır. Faktöriyel (çarpımsal) tasarımda değişken parametrelerin seviyelerinin (düzeylerinin) çaprazlama uygulanması sonucu deney tasarımı ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada kesici takım ve hava hızı için 2, ilerleme ve devir sayısı için ise 3 seviye kullanılmış olup, toplam 2 2.3 2 =36 farklı kombinasyon ile deneyler yapılmıştır. Deneylerde değişken olarak kullanılan parametreler Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1. Deneylerde kullanılan parametreler (Parameters used in the experiments) Parametreler Değerleri Devir sayısı (dev/dak), n 780, 1330, 2440 İlerleme (mm/dak), f 20, 40, 80 Kesici takım HSS, Karbür Hava hızı (m/s), V hava 20, 40 Geleneksel soğutma yönteminde, soğutma sıvısı olarak 1/20 oranında bor yağı-su karışımı kullanılmıştır. Geleneksel soğutmada, tezgâhın kendi soğutma sistemi kullanılarak, deneyler 1 lt/dak debi ile yapılmıştır. Hava ile soğutma yönteminde, hava bir kompresör vasıtasıyla sağlanmıştır. 20 ve 40 m/s lik iki farklı püskürtme hızı kullanılmıştır. Kompresör basıncı tüm deneyler boyunca 5 bar olarak sabit tutulup, hava hızları vana yardımıyla ayarlanmıştır. Deneylerde kullanılan AA7075-T6 malzemesi 120x30x10 mm boyutlarında olup, kimyasal bileşimi Tablo 2 de verilmiştir. Alaşım 150 HB sertliğe, 460-505 MPa akma mukavemetine, 530-570 MPa çekme mukavemetine sahiptir. Mekanik özellikler ve kimyasal bileşim alaşımın temin edildiği firma tarafından belirtilmiştir. Frezeleme işleminde, numuneler üzerinden 2 mm derinliğinde ve 6 mm genişliğinde talaş kaldırılmıştır (Şekil 1). Deneylerde, 10 mm çapında, N tipi, 30 o helis açısına sahip 4 ağızlı DIN844 HSS ve DIN6528 Karbür parmak freze (K10) takımlar kullanılmıştır. Her kesici takım sadece 1 kez kullanılmıştır. HSS kesici takım 142 Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010

Hava ve Geleneksel Soğutma Yöntemi İle Frezelemede Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi N. Tosun v.d. Tablo 2. AA7075 in kimyasal bileşimi (Chemical composition of AA7075) Element Cu Mg Mn Fe Si Cr Zn Al Ağırlık (%) 1,2-2,0 2,1-2,9 0,3 0,5 0,4 0,18-0,28 5,1-6,1 Geriye kalan Şekil 1. Frezeleme işlemi (Milling process) 850-920 HV, karbür kesici takım ise 1700-1800 HV sertliğe sahiptir. Ortalama yüzey pürüzlülük değerleri (Ra) Mitutoyo SJ-201 yüzey pürüzlülük muayene cihazı kullanılarak ölçülmüştür. İş parçasının işlenmiş yüzeyinin üç farklı bölgesinden ölçüm yapılarak aritmetik ortalaması alınmıştır. Ölçme işlemi, kesici takımın yüzeyde bıraktığı izlerin daha sağlıklı ölçülmesi amacıyla işleme yönüne paralel olarak yapılmıştır. Ölçümlerde kesme uzunluğu 0.8 mm ve numune sayısı 5 olarak seçilmiştir. Böylece ölçme (travers) boyu 0.8X5=4 mm olmaktadır. sayısı arttıkça yüzey pürüzlülüğünün azaldığı görülmektedir. Devir sayısı arttıkça, kesme hızı artar ve işlenen parçada kesme bölgesinde meydana gelen kesme kuvvetleri bunun neticesinde azalır. Kesme kuvvetlerinin azalması yüzey kalitesini olumlu yönde etkileyecektir [3,4]. Literatürdeki çalışmalarda 3. SONUÇLAR VE TARTIŞMA (RESULTS AND DISCUSSION) HSS ve Karbür kesici takımlar kullanılarak, geleneksel ve hava soğutma yöntemleri ile farklı ilerleme miktarı ve devir sayılarında yapılan deneyler neticesinde elde edilen iş parçasının yüzey pürüzlülüğü (Ra) değerleri Şekil 2 den Şekil 4 e kadar olan grafiklerde verilmiştir. İş parçası yüzey pürüzlülüğü üzerinde ilerleme miktarının etkisi Şekil 2 deki grafiklerden görülmektedir. Kullanılan tüm kesici takım malzemeleri ve soğutma yöntemleri için ilerleme miktarı arttıkça yüzey pürüzlülüğünün arttığı görülmektedir. İlerleme miktarının artması yüksek ilerleme kuvvetine, düşük kayma açısına ve kaldırılan talaş hacminin artmasına neden olmaktadır [3]. Bu durum yüzey pürüzlülüğünü olumsuz yönde etkilemektedir. Konu ile ilgili yapılan çalışmalarda da, ilerleme miktarı arttıkça kesme kuvvetlerinin ve buna bağlı olarak yüzey pürüzlülüğünün artmıştır [19-22]. Dolayısıyla, yüzey kalitesini iyileştirmek için ilerleme değerinin azaltılması gerekmektedir. Devir sayısı ile yüzey pürüzlülüğü arasındaki ilişkiyi gösteren Şekil 3 deki grafikler incelendiğinde, devir Şekil 2. Yüzey pürüzlülüğünün ilerleme ile değişimi (Variation of the surface roughness with feed rate) Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010 143

N. Tosun v.d. Hava ve Geleneksel Soğutma Yöntemi İle Frezelemede Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi [3,4,24], yumuşak faz ihtiva eden malzemelerde düşük kesme hızlarında talaş sıvanması (BUE, Built- Up-Edge) meydana geldiği vurgulanmış ve bunun yüzey pürüzlülüğünü kötüleştirdiği belirtilmiştir. Yapılan diğer çalışmalarda da [24-26], yüksek kesme hızı ve yüksek ilerlemelerde yüksek kesme sıcaklıkları meydana geldiği, bu durumun takım ömrünü azalttığı ve yüzey kalitesini kötüleştirdiği vurgulanmıştır. Kesme hızındaki artışa bağlı olarak, yüzey kalitesindeki iyileşme, beklenen bir özellik olup yüzey kalitesini iyileştirmek için kesme hızının arttırılması literatürdeki en yaygın yöntemdir [3,4,23-25,27]. Yapılan çalışmada elde edilen yüzey pürüzlülüğü sonuçları incelendiğinde, ilerleme miktarının artış oranına bağlı olarak yüzey pürüzlülüğündeki artış oranı düşük devirlerde daha fazla iken, yüksek devirlerde ilerlemedeki artış oranına göre yüzey pürüzlülüğündeki artış oranı azalmaktadır. Örneğin; geleneksel soğutma yöntemi ve HSS freze takım kullanılarak 780 dev/dak devir sayısında yapılan deneylerde, ilerleme miktarı 20 mm/dak dan 40 mm/dak ya çıkarıldığında yani ilerleme miktarında yapılan %100 lük bir artış, yüzey pürüzlülüğünü % 40 artırmıştır. Buna karşın diğer şartlar aynı olmak üzere 2440 dev/dak lık devir sayısında yapılan deneylerde, ilerleme miktarında yapılan %100 lük bir artış, yüzey pürüzlülüğü % 32 artırmıştır. Karbür kesici takımlar kullanılarak yapılan deneylerde elde edilen yüzey kalitesinin HSS takımlar kullanıldığında elde edilen yüzey kalitesinden daha iyi olduğu tespit edilmiştir (Şekil 2 ve 3). Bunun nedeni, deneylerde kullandığımız karbür freze kesici takımların sertlik, sürtünme ve aşınma özelliklerinin HSS kesici takımlardan daha yüksek olmasından kaynaklanmaktadır [23,28]. Yüzey pürüzlülüğü ile soğutma yöntemi ve devir sayısı arasındaki ilişkiyi gösteren Şekil 4 teki grafikler incelendiğinde ise, genelde düşük devirlerde geleneksel soğutma yöntemi ile işlemede daha iyi yüzey kalitesi elde edilirken, yüksek devirlerde ise hava ile soğutma yöntemi ile işlemede daha iyi yüzey kalitesi elde edilmiştir. İki farklı hızda kullanılan hava ile soğutma yöntemi kendi arasında karşılaştırıldığında, en düşük yüzey pürüzlülüğü 40 m/s hızla yapılan frezelemede elde edilmiştir. Bilindiği gibi soğutma sıvılarının hem soğutma hem de yağlama fonksiyonu bulunmasına karşın, havanın sadece Şekil 3. Yüzey pürüzlülüğünün devir sayısı ile değişimi (Variation of the surface roughness with spindle speed) Şekil 4. Yüzey pürüzlülüğünün soğutma yöntemi ve devir sayısı ile değişimi (Variation of the surface roughness with the cooling method and spindle speed) 144 Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010

Hava ve Geleneksel Soğutma Yöntemi İle Frezelemede Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi N. Tosun v.d. soğutma fonksiyonu vardır [2]. Yüksek devirlerde soğutma sıvısı tam olarak kesici takım-iş parçası ara yüzeyine ulaşamadığı, yüksek hızdaki havanın ise kesme bölgesine daha kolay erişmesi ve aynı zamanda talaşların bu bölgeden daha hızlı ve kolay bir şekilde uzaklaştırması nedeniyle ile ısıl etkilerin azalması neticesinde daha iyi bir yüzey elde edildiği sonucuna varılmıştır. Şekil 4 ten de görüldüğü gibi, devir sayısını 780 dev/dak dan 1330 dev/dak ya çıkardığımızda, hava soğutma yöntemi (40 m/s lik hızda) ile işlemede elde edilen yüzey pürüzlülüğündeki azalma, geleneksel soğutma yöntemi ile işlemeyle elde edilene göre daha fazla olmuştur. Yapılan deneysel çalışmalar neticesinde; iş parçasının en iyi yüzey pürüzlülük değeri karbür kesici takım, 40 m/s hızındaki hava ile işlemede, 2440 dev/dak devir sayısı ve 20 mm/dak ilerleme hızında elde edilmiştir. En kötü yüzey pürüzlülük değeri ise HSS kesici takım, geleneksel soğutma yöntemi ile işleme, 780 dev/dak devir sayısı ve 80 mm/dak ilerleme hızında elde edilmiştir. 4. SONUÇLAR (CONCLUSIONS) Yapılan deney çalışmalarından aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir: İlerleme miktarı arttıkça yüzey pürüzlülüğü artarken, devir sayısı arttıkça yüzey pürüzlülüğü azalmıştır. İlerleme miktarındaki artış oranına bağlı olarak yüzey pürüzlülüğündeki artış oranı düşük devirlerde daha fazla iken, yüksek devirlere çıkıldıkça ilerlemedeki artış oranına göre yüzey pürüzlülüğündeki artış oranı azalmıştır. Karbür kesici takımla yapılan frezeleme işlemlerinde HSS takımlara göre daha iyi bir yüzey kalitesi elde edilmiştir. Yani kesici takımın sertlik, aşınma ve sürtünme özelliklerindeki artış yüzey kalitesini olumlu yönde etkilemiştir. Hava ile soğutma yönteminde yüksek devirlerde, geleneksel soğutma yönteminde ise düşük devirlerde daha düzgün yüzeyler elde edilmiştir. Hava ile soğutmada hava hızının artırılması sonucunda daha iyi bir yüzey kalitesi elde edilmiştir. Yüksek hava hızı ile işlemede elde edilen yüzey pürüzlülüğündeki düşüş, geleneksel soğutma yöntemine göre daha fazla olmuştur. KAYNAKLAR (REFERENCES) 1. Youssef H.A., El-Hofy H., Machining Technology: Machine Tools and Operations, CRC Press, Taylor & Francis Group, 2008. 2. Grzesik W., Advanced Machining Processes of Metallic Materials: Theory, Modeling and Applications, Amsterdam: Elsevier Science and Technology, 2008. 3. Şahin, Y., Talaş Kaldırma Prensipleri I, Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara, 2000. 4. Çakır, M.C., Modern Talaşlı İmalat Yöntemleri, Vipaş, Bursa, 2000. 5. Rahman, M., Kumar, S.A., Salam, M.U., Evaluation of minimal quantities of lubricant in end milling, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 18, 235 241, 2001. 6. Obikawa, T., Kamata, Y., Shinozuka, J., Highspeed grooving with applying MQL, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 46, 1854 1861, 2006. 7. Tan, X.C., Liu F., Cao H.G, Zhang H., A decision-making framework model of cutting fluid selection for green manufacturing and a case study, Journal of Materials Processing Technology, 129, 467-470, 2002. 8. Rahman, M., Kumar, S.A., Salam, M.U., Experimental evaluation on the effect of minimal quantities of lubricant in milling, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 42, 539 547, 2002. 9. De Lacalle, L.L.N., Angulo, C., Lamikiz, A., S anchez, J.A., Experimental and numerical investigation of the effect of spray cutting fluids in high speed milling, Journal of Materials Processing Technology, 172(1), 11 15, 2006. 10. Chern, G.L., Experimental observation and analysis of burr formation mechanisms in face milling of aluminum alloys, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 46, 1517 1525, 2006. 11. Diniz, A.E., Ferreira, J.R., Filho, F.T., Influence of refrigeration/lubrication condition on SAE 52100 hardened steel turning at several cutting speeds, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 43, 317 326, 2003. 12. Kishawy, H.A., Dumitrescu, M., Ng, E.G., Elbestawi, M.A., Effect of coolant strategy on tool performance, chip morphology and surface quality during high-speed machining of A356 aluminum alloy, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 45, 219 227, 2005. 13. Itoigawa, F., Childs, T.H.C., Nakamura, T., Belluco, W., Effects and mechanisms in minimal quantity lubrication machining of an aluminum alloy, Wear, 260, 339 344, 2006. 14. Ezugwu, E.O., Bonney, J., Da Silva, R.B., Çakır, O., Surface integrity of finished turned Ti 6Al 4V alloy with PCD tools using conventional and high pressure coolant supplies, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 47, 884 891, 2007. 15. Attanasio, A., Gelfi, M., Giardini, C., Remino, C., Minimal quantity lubrication in turning: Effect on tool wear, Wear, 260, 333 338, 2006. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010 145

N. Tosun v.d. Hava ve Geleneksel Soğutma Yöntemi İle Frezelemede Yüzey Pürüzlülüğünün İncelenmesi 16. Bruni, C., Forcellese, A., Gabrielli, F., Simoncini, M., Effect of the lubrication-cooling technique, insert technology and machine bed material on the workpart surface finish and tool wear in finish turning of AISI 420B, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 46, 1547 1554, 2006. 17. Liu, J., Han, R., Sun, Y., Research on experiments and action mechanism with water vapor as coolant and lubricant in Green cutting, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 45, 687 694, 2005. 18. Huseyinoğlu M., 7075 alüminyum alaşımının freze ile işlenmesinde Minimum soğutma sıvısı kullanmanın performans karakteristiklerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, 2008. 19. Pawade, R.S., Joshi, S.S., Brahmankar, P.K., Rahman, M., An investigations of cutting forces and surface damage in high-speed turning of inconel 718, Journal of Materials Processing Technology,192-193,139-146, 2007. 20. Davidson, M.J., Balasubramanian, K., Tagore, G.R.N., Surface roughness prediction of flowformed AA 6061 alloy by design of experiments, Journal of Materials Processing Technology, 202, 41-46, 2008. 21. Ozben, T., Kilickap, E., Çakır, O., Investigation of mechanical and machinability properties of SiC particle reinforced Al-MMC, Journal of Materials Processing Technology, 198, 220-225, 2008. 22. Lalwani, D.I., Metha, N.K., Jain, P.K., Experimental investigations of cutting parameters influence on cutting forces and surface roughness in finish hard turning of MDN250 steel, Journal of Materials Processing Technology, 206 (1-3), 167-179, 2008. 23. Shaw, M.C., Metal Cutting Principles, Oxford University Press, London, 1984. 24. Korkut I., Korkut, I., Donertas, M.A. The influence of feed rate and cutting speed on the cutting forces, surface roughness and tool chip contact length during face milling, Materials and Design, 28,308-312, 2007. 25. Dhar, N.R., Kamruzzaman, M., Ahmed, M., Effect of minimum quantity lubrication (MQL) on tool wear and surface roughness in turning AISI-4340 steel, Journal of Materials Processing Technology, 172, 299 304, 2006. 26. Habalı K., Gökkaya H., Kaplamasız sementit karbür kesici takımlarla takım-talaş ara yüzey sıcaklığının deneysel olarak araştırılması, Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 11(1), 115-121, 2005. 27. Gökkaya H., Sur G., Dilipak H., PVD ve CVD kaplamalı sementit karbür kesici takımların işleme parametrelerine bağlı olarak yüzey pürüzlülüğüne etkisinin deneysel olarak incelenmesi, Karabük Üniversitesi Teknoloji Dergisi, 7(3), 473-478, 2004. 28. Trent, E.M., Wright, P.K. Metal cutting, Fourth Edition, Butterwort-Heinemann, Woburn, MA, 2000. 146 Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 1, 2010