T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ORTOPEDİK PROTEZ VE ORTEZ PROTEZ RESMİ ÇİZİMİ 725TTT044 Ankara, 2012
Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir. PARA İLE SATILMAZ.
İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR... iv GİRİŞ... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1... 3 1. YARI MAMUL PARÇALARIN RESMİ... 3 1.1. Yükseklik İşaretleme Aleti Çizim ve Ölçülendirilmesi... 3 1.2. Konturları Çizim Aleti Çizim ve Ölçülendirilmesi... 5 1.3. Protez Ağaç Soket Takozları Çizim ve Ölçülendirilmesi... 7 1.3.1. Diz Altı Ağaç Huni Takozu... 7 1.3.2. Diz Üstü Ağaç Huni Takozu... 9 1.4. Bel Kemeri Çizim ve Ölçülendirilmesi... 10 1.5. Diz Altı Protezi Soft Soket Çizim ve Ölçülendirilmesi... 15 1.6. Diz Dezartikülasyon Protezi Soft Soket Çizim ve Ölçülendirilmesi... 15 1.7. Protez Ölçü Formları Çizim ve Ölçülendirilmesi... 17 1.7.1. Diz Altı Protezi Ölçü Formu... 18 1.7.2. Diz Üstü Protezi Ölçü Formu... 19 1.7.3. Dirsek Altı Protezi Ölçü Formu... 20 1.7.4. Dirsek Üstü Protezi Ölçü Formu... 21 UYGULAMA FAALİYETİ... 22 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 24 ÖĞRENME FAALİYETİ 2... 25 2. PROTEZ RESMİ ÇİZİMİ... 25 2.1. Ayak ve Ayak Bilek Çizim ve Ölçülendirilmesi... 25 2.1.1. Sabit Ayak Çizimi ve Ölçülendirilmesi... 25 2.1.2. Sach Ayak Çizim ve Ölçülendirilmesi... 26 2.1.3. Mafsallı Ayak Çizimi ve Ölçülendirilmesi... 34 2.2. Protez Çizim ve Ölçülendirilmesi... 52 2.2.1. Modüler Diz Altı Protez Çizimi ve Ölçülendirilmesi... 52 2.2.2. Klasik Diz Altı Protez Çizim ve Ölçülendirilmesi... 53 2.2.3. Manşetli Diz Altı KBM Protez Çizimi ve Ölçülendirilmesi... 54 2.2.4. Klasik Diz Üstü Protez Çizim ve Ölçülendirilmesi... 55 2.2.5. Modüler Diz Üstü Protez Çizimi ve Ölçülendirilmesi... 58 2.3. Diz Üstü, Deri Manşet Çizimi ve Ölçülendirilmesi... 59 UYGULAMA FAALİYETİ... 60 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 62 MODÜL DEĞERLENDİRME... 64 CEVAP ANAHTARLARI... 65
AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK 725TTT044 Ortopedik Protez ve Ortez Ortopedik Protez ve Ortez Teknisyenliği MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE 40/24 Protez Resmi Çizimi Ortopedik protez ve parçalarını biyomekanik kurallara göre ölçülendirme bilgilerinin ve perspektif çizimleri ile ilgili yeterliklerin kazandırıldığı bir öğrenme materyalidir. ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN AMACI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Teknik resim modülünü başarmış olmak Biyomekanik kurallara göre protez ve parçalarını ölçülendirmek ve çizmek Genel Amaç Gerekli ortam sağlandığında bu modül ile standart, teknik resim ve biyomekanik kurallara uygun olarak protez ve parçalarını ölçülendirebilecek ve bunların geometrik çizimlerini yapabileceksiniz. Amaçlar 1. Standart ve teknik resim kurallarına göre yarı mamul parçalarının resmini çizebileceksiniz. 2. Protez resmi çizebileceksiniz. Ortam: Teknik resim çizim ortamı Donanım: Teknik resim oda ve gereçleri, resim masası, çizim araç ve gereçleri ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğru-yanlış testi, boşluk doldurma, eşleştirme vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir. iv
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Protez ve ortez parçasının ölçeksiz ve çizim araç gereci kullanmadan krokisini çizebilecek, ölçülendirebilecek, eklem yerlerini gösterebilecek ve protez, ortez ve hastaya ait bilgileri yazabileceksiniz. Protez ve ortez parçalarının görünüşlerinden ve ölçülerinden yararlanarak üç boyutlu (perspektif) resimlerini, doğru bir teknikle çizim araç gereçleri kullanarak çizebileceksiniz. Protez, ortez ve parça resimleri ortopedi tekniğinin bir parçası olduğundan bu alanda bilgi ve beceri kazanmanız gerekmektedir. Bu modülü başarıyla tamamladığınızda, ortopedik protez ve ortez alanına ait üretim yapan işletmelerde protez ve ortez parçalarını iki ve üç boyutlu düşünüp yorumlayarak serbest elle veya çizim araç gereçleri kullanarak çizebileceksiniz. 1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ Bu faaliyet sonunda kurallarına uygun olarak yarı mamul parçaların resmini çizebilme becerisi kazanacaksınız. ARAŞTIRMA Yarı mamul parçaları, çevrenizdeki merkezlerde araştırınız. Topladığınız bilgileri teknik resim çizim ortamında arkadaşlarınızla tartışınız. Çevrenizde tespit ettiğiniz yarı mamul parçaların krokilerini çizmeye çalışınız. 1. YARI MAMUL PARÇALARIN RESMİ Ortopedi tekniğinde, teknisyenin protez yapımında kullanılan yapı parçalarını yapabilmeleri için bazı el alıştırmalarını yapması gerekmektedir. Dolayısıyla bu yapı parçalarının ve alıştırma parçalarının da mesleki resimlerini çizebilmelidir. 1.1. Yükseklik İşaretleme Aleti Çizim ve Ölçülendirilmesi Yükseklik işaretleme alet takozu Resim 1.1: Yükseklik işaretleme alet takozu 3
Yükseklik işaretleme aleti alüminyum ön taraf Resim 1.2: Yükseklik işaretleme aleti alüminyum ön taraf Yükseklik işaretleme aleti alüminyum alt taraf Resim 1.3: Yükseklik işaretleme aleti alüminyum alt taraf 4
1.2. Konturları Çizim Aleti Çizim ve Ölçülendirilmesi Ağaç takozu Resim 1.4: Ağaç takozu Alüminyum parçasının çizimi Resim 1.5: Alüminyum parçası 5
Konturları çizim aletinin ölçekli çizimi Resim 1.6: Konturları çizim aletinin ölçekli çizimi 6
1.3. Protez Ağaç Soket Takozları Çizim ve Ölçülendirilmesi Protez ağaç soket takozları, diz altı ve diz üstü olarak çizilir. 1.3.1. Diz Altı Ağaç Huni Takozu Diz altı ağaç huni takozunun ön görünüşü Resim 1.7: Diz altı ağaç huni takozunun ön görünüşü 7
Diz altı ağaç huni takozunun yan görünüşü Resim 1.8: Diz altı ağaç huni takozunun yan görünüşü 8
1.3.2. Diz Üstü Ağaç Huni Takozu 9
Resim 1.9: Diz üstü ağaç huni takozu 1.4. Bel Kemeri Çizim ve Ölçülendirilmesi Genel görünüş Resim 1.10: Bel kemeri genel görünüşü Trokanter levha çizimi 10
Resim 1.11: Trokanter levha 11
Kayış çizimi Resim 1.12: Kayış 12
Vida çizimi Resim 1.13: Vida 13
Düğme levhası çizimi Resim 1.14: Düğme levhası 14
1.5. Diz Altı Protezi Soft Soket Çizim ve Ölçülendirilmesi Alçı üzerinden ölçü alma yerleri çizimi Resim 1.15: Alçı üzerinden ölçü alma Soket kesim yeri çizimi Resim 1.16: Soket kesim yeri 1.6. Diz Dezartikülasyon Protezi Soft Soket Çizim ve Ölçülendirilmesi Alçı üzerinden ölçü alma yerleri çizimi 15
Resim 1.17: Alçı üzerinden ölçü alma 16
Soket kesim yeri çizimi Resim 1.18: Soket kesim yeri 1.7. Protez Ölçü Formları Çizim ve Ölçülendirilmesi Alt ekstremitede diz altı ve diz üstü, üst ekstremitede ise dirsek altı ve üstü ölçü formu şeklinde çizilir. 17
1.7.1. Diz Altı Protezi Ölçü Formu T.C. Kimlik Nu. :.................... Ölçü Tarihi :.../..../...... Soyadı :.................... Doğum Tarihi :.../...../...... Adı :.................... Telefon:................ Boyu :.................... Cep :.................... Ağırlığı :.................... e-mail :................ @ Tanı :...................................... Yapılacak olan :.................... Prova :..../...../...... Provayı Yapan :................ Teslim :..../...../...... Provayı Yapan :................ 18
1.7.2. Diz Üstü Protezi Ölçü Formu T.C. Kimlik Nu. :.................... Ölçü Tarihi :.../..../...... Soyadı :.................... Doğum Tarihi :.../...../...... Adı :.................... Telefon:................ Boyu :.................... Cep :.................... Ağırlığı :.................... e-mail :................ @ Tanı :...................................... Yapılacak olan :.................... Prova :..../...../...... Provayı Yapan :................ Teslim :..../...../...... Provayı Yapan :................ 19
1.7.3. Dirsek Altı Protezi Ölçü Formu T.C. Kimlik Nu. :.................... Ölçü Tarihi :.../..../...... Soyadı :.................... Doğum Tarihi :.../...../...... Adı :.................... Telefon:................ Boyu :.................... Cep :.................... Ağırlığı :.................... e-mail :................ @ Tanı :...................................... Yapılacak olan :.................... Kol durumu Sağ ( R ) Sol ( L ) Ampute olmuş taraf Sağlam taraf Prova :..../...../...... Provayı Yapan :................ Teslim :..../...../...... Provayı Yapan :................ 20
1.7.4. Dirsek Üstü Protezi Ölçü Formu T.C. Kimlik Nu. :.................... Ölçü Tarihi :.../..../...... Soyadı :.................... Doğum Tarihi :.../...../...... Adı :.................... Telefon:................ Boyu :.................... Cep :.................... Ağırlığı :.................... e-mail :................ @ Tanı :...................................... Yapılacak olan :.................... Kol durumu Sağ ( R ) Sol ( L ) Ampute olmuş taraf Sağlam taraf Prova :..../...../...... Provayı Yapan :................ Teslim :..../...../...... Provayı Yapan :................ 21
UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Delikli plakayı çizip ölçülendiriniz. İşlem Basamakları Delikli plakanın çizim ve ölçülendirme işlemini yapınız. Öneriler Teknik resim odasını kullanınız. Teknik resim gereçlerini kullanınız. Teknik resim masası kullanınız. Teknik resim çizim araç gereçlerini kullanınız. Teknik resim çizim kurallarını kullanınız. 22
KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Çizim araç gereçlerini eksiksiz hazırladınız mı? 2. Çizim araç gereçlerinin ve ortamın temiz olmasını sağladınız mı? 3. İş parçasının şekline ve çalışma konumuna göre bakış yönünü belirlediniz mi? 4. Çizilen görünüşlerin simetrikliğini tespit ettiniz mi? 5. Ölçü bağlama ve ölçü çizgilerini kurallarına göre çizdiniz mi? 6. Ölçü oklarını standartlara uygun olarak çizdiniz mi? 7. Ölçü rakamlarını kurallarına uygun olarak yazdınız mı? 8. Antet bilgilerini eksiksiz ve doğru yazdınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 23
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi el alıştırma parça resimlerinden değildir? A) Yükseklik işaretleme aleti B) Konturları çizim aleti C) SACH ayak D) Diz altı ağaç huni E) Diz üstü ağaç huni 2. Aşağıdakilerden hangisi protez parça resmi değildir? A) SACH ayak B) Yükseklik işaretleme aleti C) Mafsallı ayak D) Sabit ayak E) Diz üstü ağaç huni 3. Aşağıdakilerden hangisi el alıştırma parça resimlerindendir? A) Konturları çizim aleti B) SACH ayak C) Mafsallı ayak D) Diz üstü ağaç huni E) Diz altı ağaç huni 4. Aşağıdakilerden hangisi protezlere ait bir resim değildir? A) Diz altı protezi ölçü formu B) Diz üstü protezi ölçü formu C) Dirsek altı protezi ölçü formu D) Dirsek altı protezi ölçü formu E) Korse ölçü formu 5. Aşağıdakilerden hangisi belkemerine ait bir resim değildir? A) Trokanter levha B) Kayış C) Vida D) Kontur E) Düğme levhası 24
ÖĞRENME FAALİYETİ 2 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ Bu faaliyet sonunda kurallarına uygun olarak protez ve parçalarının resmini çizebilme becerisini kazanacaksınız. ARAŞTIRMA Protez ve parçalarını, çevrenizdeki merkezlerde araştırınız. Topladığınız bilgileri teknik resim çizim ortamında arkadaşlarınızla tartışınız. Çevrenizde tespit ettiğiniz protez ve parçalarının krokilerini çizmeye çalışınız. 2. PROTEZ RESMİ ÇİZİMİ Bir ortopedik protez ve ortez teknisyeni, protez ve protez yapı parçaları ve alıştırma parçalarının mesleki resimlerini çizebilmelidir. 2.1. Ayak ve Ayak Bilek Çizim ve Ölçülendirilmesi Ayak ve ayak bilekleri sabit, SACH ve mafsallı ayak çizilir. 2.1.1. Sabit Ayak Çizimi ve Ölçülendirilmesi Resim 2.1: Sabit ayak 25
2.1.2. Sach Ayak Çizim ve Ölçülendirilmesi SACH ayak ayak taban, bilek ve birleştirme vidalarının çiziminden oluşur. Bitmiş SACH ayak çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.2: SACH ayak Döküm öncesi SACH ayak bilek takozu bağlantısı çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.3: Döküm öncesi ayak bilek takozu bağlantısı 26
2.1.2.1. Sach Ayak Çizimleri Parça Listesinin Çizimi ve Ölçülendirilmesi Numaralandırılmış parça listesi (Tablo 2.1 ve Resim 2.12) Parça Nu. İsmi Adet Malzemesi Ölçüleri mm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ayak bileği kısmı Ayak kısmı Cıvata Altlık levha Dört köşe manşon Ayak kaplaması Topuk kaması Yuvarlama kaması Deri yuvarlama Ağaç vidası Kilitleme kapağı 1 1 1 1 1 1 9 1 1 Kayak ağacı Kavak ağacı St 50-11 St 50-11 St 50-11 Esnek parça Köpüklü kauçuk Esnek parça Dövme deri Çelik veya pirinç Esnek parça 125 x 150 x150 100x90x260 Ø 20 x 150 Ø 25 x 10 Ø 30 x 40 340x300x3 100 xloo x 5 100 x 65 x 5 100 x 60 x 3 Ø 2,5 x 10 Ø 26 x 5 10 10 11 5 Tablo 2.1: Parça listesi Numaralandırılmış bitmiş SACH ayak resmi (Resim 2.12) Resim 2.4: SACH ayak ve ayak bileği 27
2.1.2.2. Metal Parçaların Çizim ve Ölçülendirilmesi Cıvata çizim ve ölçülendirilmesi Cıvatanın genel görünüşü çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.5: Bağlantı vida ve somunu Cıvatanın çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.6: Cıvata Merkezleme deliği çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.7: DİN 332'ye göre A2,5 merkez deliği 28
Vida dişi çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.8: DİN 76'ya göre M10 için vida dişi oluğu Besleme levhası (pul) çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.9: Pul Dört köşe manşon (somun) çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.10: Dört köşe manşon (somun) 29
2.1.2.3. SACH Ayak, Takoz Parçalarının Çizim ve Ölçülendirilmesi Ayak ortasının ağaç parçası çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.11: SACH ayak iskelet takozu Ayak şablonunun çizimi ve ölçülendirilmesi Üst ayak şablonu çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.12: Üst ayak şablonu Yan ayak şablonu çizimi ve ölçülendirilmesi 30
Resim 2.13: Yan ayak şablonu Yuvarlama derisi çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.14: Yuvarlanma derisi Ayak gömmesi çizimi ve ölçülendirilmesi Ayak parçasının delinmesi çizimi ve ölçülendirilmesi 31
Resim 2.15: Ayak parçasının delinmesi Ayak gömmesi çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.16: Ayak gömmesi 2.1.2.4. SACH Ayak Bileği, Takoz Parçalarının Çizim ve Ölçülendirilmesi Takoz parçasının çizimi ve ölçülendirilmesi 32
Resim 2.17: Takoz oluşturma Çizgilerin taşınması, çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.18: Çizgilerin taşınması 33
Gömme çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.19: Gömme Şekil verme çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.20: SACH ayak formu 2.1.3. Mafsallı Ayak Çizimi ve Ölçülendirilmesi Mafsallı ayak; ayak tabanı, bilek ve birleştirme vidalarının çiziminden oluşur. 34
Resim 2.21: Mafsallı ayak 2.1.3.1. Mafsallı Ayak Çizimleri Parça Listesinin Çizim ve Ölçülendirilmesi Numaralandırılmış parça listesi (Tablo 2.2 ve Resim 2.29) Parça Nu. İsmi Adet Malzemesi Ölçüleri mm 1 2 3 4 5 6 7 Mil yatağı Mil yatağı Vida dişli pim Vida dişli pim Mil cıvatası Dört köşeli somun Dört köşeli somun Besleme plakası Başsız vida Emniyet plakası Vida 2 1 2 11 2 11 2 St50-11 St50-11 St50-11 St50-11 St50-11 St50-11 St50-11 Çelik levha St50-11 Çelik levha St50-11 Ø 22 x 60 Ø 22 x 40 Ø 10 x 100 Ø 12 x 100 Ø 15 x 80 Ø 20 x 40 Ø 25 x 30 25 x 50 x 2 Ø 12 x 40 15 x 15 x 2 M2 x 4 35
8 9 10 11 12 13 Ayak bileği parçası Ayak parçası Kauçuk taban Dorsal dayanak Yatak çanağı Kauçuk tampon 1 1 1 1 1 1 Kavak ağacı Kavak ağacı Köpüklü kauçuk Köpüklü kauçuk Parlak deri Kauçuk 110 x 210 x 80 150 x 150 x 185 100 x 1200 x 5 50 x 60 x 5 45 x 110 x 2,5 Ø 20 x 55 14 1 15 1 16 2 17 1 Tablo 2.2: Parça listesi Numaralandırılmış bitmiş mafsallı ayak resmi (Resim 2.29) 36
Resim 2.22: Mafsallı ayak ve ayak bileği 37
2.1.3.2. Metal Parçaların Çizim ve Ölçülendirilmesi Mafsalın genel görünüşü Bağlantı vida ve somunu genel görünüşü Resim 2.23: Bağlantı vida ve somunu Bağlantı vida ve somunu çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.24: Vida ve somunu 38
Yan mil parçaların çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.25: Yan mil Vida dişli milleri için delik yerinin çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.26: Mil için delik 39
Orta mil yatağı çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.27: Orta mil yatağı Yan mil yatağı için vida dişli pim çizimi ve ölçülendirilmesi 40
Resim 2.28: Vida dişli pim Dört köşe somun çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.29: Dört köşe somun Mil cıvatası çizimi ve ölçülendirilmesi 41
Resim 2.30: Mil cıvatası Başsız vida çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.31: Başsız vida Emniyet plakası çizimi ve ölçülendirilmesi 42
Resim 2.32: Emniyet plakası Besleme levhası çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.33: Besleme levhası 43
2.1.3.3. Mafsallı Ayak, Takoz Parçalarının Çizimi ve Ölçülendirilmesi Ayak şablonu çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.34: Ayak şablonu 44
Ayak takozunu matkapla delmeye hazırlık çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.35: Ayak bileği takozu 2.1.3.4. Mafsallı Ayak Bileği, Takoz Parçalarının Çizimi ve Ölçülendirilmesi Ayak bileği takozu çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.36: Ayak bileği takozu Bilek şablonu çizim ve ölçülendirilmesi 45
Resim 2.37: Bilek şablonu Mil deliği çizim ve ölçülendirilmesi 46
Resim 2.38: Mil deliği 47
Cıvata deliği çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.39: Cıvata deliği 48
Çanak yatakları çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.40: Çanak yatakları Kauçuk tampon çizimi ve ölçülendirilmesi 49
Resim 2.41: Kauçuk tampon Ayak takozundaki kauçuk tampon yuvası çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.42: Ayak takozundaki kauçuk tampon yuvası Ayak bilek takozundaki kauçuk tampon yuvası çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.43: Ayak bilek takozundaki kauçuk tampon yuvası 50
Şekil verme çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.44: Mafsallı ayak formu 51
2.2. Protez Çizim ve Ölçülendirilmesi Alt ekstremite protezleri diz altı ve üstü, üst ekstremite ise dirsek altı ve üstü olarak çizilir. 2.2.1. Modüler Diz Altı Protez Çizimi ve Ölçülendirilmesi Resim 2.45: Modüler diz altı protezi 52
2.2.2. Klasik Diz Altı Protez Çizim ve Ölçülendirilmesi Resim 2.46: Klasik diz altı protezi 53
2.2.3. Manşetli Diz Altı KBM Protez Çizimi ve Ölçülendirilmesi Resim 2.47: Manşetli diz altı KBM protezi 54
2.2.4. Klasik Diz Üstü Protez Çizim ve Ölçülendirilmesi Klasik diz üstü protezi şaküllerinin çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.48: Şaküllerin çizimi 55
Klasik diz üstü protezinin ölçekli çizim ve ölçülendirilmesi Resim 2.49: Ölçekli çizimi 56
Klasik diz üstü proteze şekil verme, çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.50: Şekil verme 57
2.2.5. Modüler Diz Üstü Protez Çizimi ve Ölçülendirilmesi Resim 2.51: Modüler diz üstü protezi 58
2.3. Diz Üstü, Deri Manşet Çizimi ve Ölçülendirilmesi Alçı model üzerinde diz üstü deri manşet çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.52: Diz üstü deri manşet Diz üstü deri manşet ön ve arka görünümü çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.53: Deri manşet ön ve arka görünümü Diz üstü deri manşet açılımı çizimi ve ölçülendirilmesi Resim 2.54: Deri manşet açılımı 59
UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ SACH ayak çizerek ölçülendiriniz. İşlem Basamakları SACH ayak çizimi ve ölçülendirmesini yapınız. Öneriler Teknik resim odasını kullanınız. Teknik resim gereçlerini kullanınız. Teknik resim masası kullanınız. Teknik resim çizim araç gereçlerini kullanınız. Teknik resim çizim kurallarını kullanınız. 60
KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Çizim araç gereçlerini eksiksiz hazırladınız mı? 2. Çizim araç gereçlerinin ve ortamın temiz olmasını sağladınız mı? 3. İş parçasının şekline ve çalışma konumuna göre bakış yönünü belirlediniz mi? 4. Çizilen görünüşlerin simetrikliğini tespit ettiniz mi? 5. Ölçü bağlama ve ölçü çizgilerini kurallarına göre çizdiniz mi? 6. Ölçü oklarını standartlara uygun olarak çizdiniz mi? 7. Ölçü rakamlarını kurallarına uygun olarak yazdınız mı? 8. Antet bilgilerini eksiksiz ve doğru yazdınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 61
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi SACH ayak resimlerinden değildir? A) Yan mil B) Cıvata C) Pul D) Somun E) Ayak şablonu 2. Aşağıdakilerden hangisi mafsallı ayak resimlerinden değildir? A) Yan mil B) Emniyet plakası C) Somun D) Başsız vida E) Ağaç huni 3. Aşağıdakilerden hangisi mafsallı ayağı SACH ayaktan ayıran bir resimdir? A) Cıvata B) Pul C) Somun D) Ayak şablonu E) Başsız vida 4. Aşağıdakilerden hangisi ağaç bir parçaya ait resimdir? A) Cıvata B) Pul C) Somun başsız vida D) Diz altı hunisi E) Yan mil 5. Kauçuk tampon resmi hangi protez parçasına ait bir resimdir? A) SACH ayak B) Diz altı hunisi C) Mafsallı ayak D) Diz üstü hunisi E) Diz üstü deri manşeti DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise Modül Değerlendirme ye geçiniz. 62
63
MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız. 1................... topuk temasında darbeleri azaltan malzemeye ait bir resmidir. 2. Diz altı amputelerinde, ölçü almadan önce.................. ölçü formu doldurulur. 3. Meslek resim dersinde.................. kuralları uygulanır. 4. Diz üstü amputelerinde, ölçü almadan önce.................. ölçü formu doldurulur. Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 5. ( ) Diz üstü ampute ölçüsünde, diz üstü protez ölçü formu kullanılır. 6. ( ) Diz üstü ampute ölçüsünde, diz altı protez ölçü formu kullanılır. 7. ( ) Diz altı ampute ölçüsünde, diz altı protez ölçü formu kullanılır. 8. ( ) Diz altı ampute ölçüsünde, diz altı protez ölçü formu kullanılır. Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 9. Aşağıdakilerden hangisi protez parçalarına ait bir resim değildir? A) Konturları çizim aleti B) SACH ayak C) Mafsallı ayak D) Diz üstü ağaç huni E) Diz altı ağaç huni 10. Aşağıdakilerden hangisi el alıştırma parça resimlerindendir? A) SACH ayak B) Mafsallı ayak C) Diz üstü ağaç huni D) Diz altı ağaç huni E) Yükseklik işaretleme aleti 64
CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ 1 İN CEVAP ANAHTARI 1 C 2 B 3 A 4 E 5 D ÖĞRENME FAALİYETİ 2 NİN CEVAP ANAHTARI A E E D C MODÜL DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI 1 kauçuk tampon 2 diz altı protez 3 teknik resim 4 diz üstü protez 5 D 6 Y 7 Y 8 D 9 A 10 E 65
KAYNAKÇA ARSLAN Mehmet, Uygulamalı Teknik Resim, Arslan Yayıncılık, İstanbul. İPLİKÇİOĞLU KOPARAL, Teknik Resim Kısım 1 14. Baskı. ŞEN İ. Zeki, Nail ÖZÇİLİNGİR, Teknik Resim Temel Bilgiler, İstanbul, Ege Reklam Basım Sanatları Tesisleri, 2002. ÖZÇİLİNGİR Nail, İ. Zeki ŞEN, Temel Teknik Resim, İstanbul, Ders Kitapları Anonim Şirketi, 1994. ÖZÇİLİNGİR Nail, İ. Zeki ŞEN, Makine Resmi, İstanbul, Ege Reklam Basım Sanatları Tesisleri, 2004. TS 88 Teknik Resim Gösterişle İlgili Genel Prensipler. TS 11432 / Resim Kağıtları / Ankara, 1994. TS 10841 EN ISO 3098 2 Teknik Mamul Dokümantasyonu Yazılar Bölüm 2, Latin Alfabesi Rakamlar ve İşaretler. Türk Standartları Enstitüsünün konularla ilgili standartları. GÖZAYDIN Nevzat, İsmail PARLATIR, Hamza ZÜLFİKAR, Okul Sözlüğü, Ankara, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, 603, 1997. 66