T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) ŞİKAYET NO :2015/3077 KARAR TARİHİ : 28/02/2016 tarih KISMEN TAVSİYE KISMEN RET KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYETÇİ VEKİLİ : ŞİKAYET EDİLEN İDARE ŞİKAYETİN KONUSU ŞİKAYET BAŞVURU TARİHİ : 29.5.2015 I.USÛL A. Şikâyet Başvuru Süreci : T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı : İdarenin hatalı bilgilendirmesi sonucu zamanında emekli edilmemesi nedeniyle ödenmeyen aylıkların yasal faiziyle birlikte ödenmesi talebi hakkındadır. 1. Şikayet başvurusu, 29/05/2015 tarih ve 6561 sayı ile kayıt altına alınan şikayet dilekçesi ile yapılmıştır. Şikâyet başvurusunun karara bağlanması için 28/3/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve İmza Yetkileri Yönergesinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, şikayetin incelenmesine ve araştırmasına geçilmiş, 27/01/2016 tarihli Tavsiye Karar Önerisiyle Kamu Başdenetçisine sunulmuştur. B. Ön İnceleme Süreci 2. Yapılan ön incelemede, şikâyet konusunun Kurumumuzun görev alanına girdiği, şikâyetçinin menfaat ihlali koşulunu taşıdığı, idari başvuru yollarının tüketildiği, şikâyetin süresinde yapıldığı ve diğer ön inceleme konularında da bir eksiklik bulunmadığı, bu nedenle şikâyetin inceleme ve araştırmasına engel bulunmadığı tespit edilmiştir. II. OLAY VE OLGULAR A. Şikâyetçinin Konu Hakkındaki Açıklamaları ve İddiaları 3. Şikayet başvurucusu;. Sosyal Güvenlik Merkezine (SGM) 2013 tarihinde yaşlılık aylığı bağlanması için tahsis talebinde bulunduğunu, söz konusu merkezin cevap yazısında; işe giriş tarihinin 1985 olarak esas alınması ve 48 yaş şartına tabi olması nedeniyle 2015 tarihinde başvurması gerektiğinin bildirildiğini, akranlarının emekli olması nedeniyle Sıhhiye Sosyal Güvenlik Merkezine ne zaman emekli olacağına ilişkin 2014 tarihli dilekçe ile başvurduğunu ve kendisine 47 yaş ve 2014 1 / 8
tarihi itibariyle yaşlılık aylığını hak ettiğinin ifade edildiğini, İdarenin yanlış yönlendirmesi nedeni ile ancak 2015 tarihinde emekli olabildiğini belirterek, geç emekli olmasından kaynaklı 12 aylık yaşlılık aylığının yasal faizi ile birlikte tarafına ödenmesini talep etmektedir. B. İdarenin Şikâyete İlişkin Açıklamaları 4. Konu kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı na 2015 tarihli ve. sayılı yazı yazılarak gerekli bilgi ve belgeler talep edilmiş, bahse konu yazımıza istinaden Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğünce düzenlenen 2015 tarihli ve. sayılı yazı ve ekleri, 2015 tarihli ve. sayılı kayıt ile Kurum kayıtlarımıza intikal etmiştir. Söz konusu cevabi yazıda özetle; 4.1. Şikayet başvurucusunun, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında iki farklı sicil numarasının olduğu,. ve tarihli işe giriş belgelerinin.. sicil numarasıyla verildiği, 1985 tarihinden sonrasında ise işe giriş bildirgelerinin.. sicil numarasıyla verildiği, 4.2. Adı geçenin. Sosyal Güvenlik Merkezine verdiği 2013 tarihli tahsis talep dilekçesine cevap olarak; işe giriş tarihi olarak 1985 tarihinin esas alındığı, buna göre 48 yaşını tamamlayacağı 2015 tarihinden sonra müracaat etmesi bilgisinin verildiği, 4.3. Sigortalının.. Sosyal Güvenlik Merkezine 2014 tarihli dilekçeyle yaptığı hangi tarihte emekli olabileceğine ilişkin başvuruya ise;. Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 2015 tarihli ve.. sayılı yazısı ile iptal ipka işleminin yapılarak ilk işe giriş kaydının 1982 olarak düzeltildiği ve işten ayrılarak tahsis talebinde bulunması halinde yaşlılık aylığı bağlanabileceğinin Sıhhiye Sosyal Güvenlik Merkezinin 2015 tarih ve.. sayılı yazısı ile başvurucuya bildirildiği, 4.4. Şikayet başvurucusunun 2013 tarihli tahsis talebi değerlendirilirken iptal ipka işlemi yapılmaksızın 1985 tarihinin sigorta başlangıcı olarak alınmasının 506 sayılı Kanunun Geçici 81 inci maddesinin B bendinin (e) alt bendi uyarınca 48 yaş, 5225 gün 25 yıllık sigortalılık süresi koşullarını tamamlaması halinde emekli olabileceği bildirilerek sigortalının yanlış yönlendirildiği, 4.5. Ancak sigortalının yaşlılık aylığı tahsis talebinde bulunduğu tarihte de ilk işe giriş tarihinin 1982 olarak alınması halinde bile 47 yaş, 5150 gün ve 25 yıllık sigortalılık koşullarından 47 yaş tamamlama koşulunu 2013 tarihi itibariyle sağlayamadığından talebinin reddedilmesinde herhangi bir hata bulunmadığı, 4.6. 2014 tarihi itibariyle yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarından 47 yaşını tamamlamış olmasına rağmen tahsis talebinde bulunmadığı gibi, işten ayrılma koşulunun da sigortalı tarafından yerine getirilmediği, 4.7. Kendisine Sosyal Güvenlik Merkezince 2015 tarihli ve.. sayılı yazı ile tahsis talebinde bulunması halinde emekli olabileceği bilgisi verilmiş olmasına rağmen, işten ayrılmayarak ancak 2015 tarihinde yeniden tahsis talebinde bulunduğu, 4.8. 2015 tarihli tahsis talebine istinaden, düzeltilen ilk işe giriş tarihine göre aylığa hak kazanma koşullarına bakılarak 2015 tarihi itibariyle aylık bağlandığı, İfade edilmiştir. C. Olaylar 5. Gerek şikayet başvurucusu tarafından şikâyet başvurusuna eklenen belgeler, gerekse ilgili idare tarafından Kurumumuza ulaşan belgeler incelendiğinde; 2 / 8
5.1. Şikayet başvurucusunun, 2013 tarihinde.. Sosyal Güvenlik Merkezine yaşlılık aylığı tahsis dilekçesiyle başvuruda bulunduğu, 5.2.. Sosyal Güvenlik Merkezince ilgiliye; 48 yaşının doldurulmadığı belirtilerek aynı gün olumsuz yanıt verildiği, 5.3. Şikayet başvurucusunun 2014 tarihinde.. Sosyal Güvenlik Merkezine emekliliğe hak kazanıp kazanmadığı hususunun bildirilmesine yönelik başvuruda bulunduğu, 5.4.. Sosyal Güvenlik Merkezince ilgiliye ait sicil numaraları araştırılarak, neticesinde.. Sosyal Güvenlik Merkezinin sigortalının ilk işe giriş tarihini 1982 olarak geriye çektiği ve 2015 tarih ve.. sayılı yazı ile. Sosyal Güvenlik Merkezine bildirdiği, 5.5.. Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından başvurucuya 2015 tarih ve.. sayılı yazı ile talep edilmesi halinde emekli olabileceği bilgisinin verildiği, başvurucunun bu cevaba istinaden 2015 tarihli dilekçeyle ilk işe giriş tarihinin 1982 yılı esas alınarak 2013 tarihli tahsis dilekçesinin geriye dönük olarak işleme alınmasını talep ettiği, 5.6. Başvurucunun, 2015 tarihinde.. Sosyal Güvenlik Merkezinden 2013 tarihindeki tahsis dilekçesinin yeniden değerlendirilmesini talep ettiği, ilgili SGM tarafından; 47 yaşın doldurulduğu 2014 tarihinden sonra yeni bir tahsis talebinin bulunmadığı, ancak işten çıkış alıp yeniden tahsis talebinde bulunması halinde dosyanın değerlendirmeye alınacağı bilgisinin verildiği, 5.7. Başvurucunun 2015 tarihindeki tahsis talep dilekçesine istinaden. Sosyal Güvenlik Merkezince 2015 tarihinden itibaren kendisine yaşlılık aylığı bağlandığı, Anlaşılmıştır. D. Kamu Denetçisi Abdullah Cengiz MAKAS ın İnceleme ve Araştırma Bulguları 6. Konu kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile yazışma yapılmış olup, ilgili idarelerin açıklamalarına 4 numaralı paragrafta yer verilmiştir. III. HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE A. İlgili Mevzuat 7. T.C. Anayasasının "Sosyal Güvenlik Hakkı" başlıklı 60 ıncı maddesinde; "herkesin, sosyal güvenlik hakkına sahip olduğuna" vurgu yapılmış, "Devletin İktisadî ve Sosyal Ödevlerinin Sınırları" başlıklı 65 inci maddesinde ise; "devletin, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceği" ifade edilmiştir. 8. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 10 Aralık 1948 tarih ve 217 A(III) sayılı Kararıyla ilan edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 22 nci, Türkiye'nin de taraf olduğu BM Genel Kurulu'nun 16/12/1966 tarihli ve 2200 A2 (XXI) sayılı Kararıyla kabul edilen Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi'nin 9 uncu ve 12 nci maddeleri ile 27/9/2006 tarihli ve 5547 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartının 12 nci maddesinde; sosyal güvenlik hakkının vazgeçilemez bir temel hak olduğuna vurgu yapılmıştır. 9. Mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu nun Geçici 81 inci maddesinin B) bendinde emeklilikte kademeli geçiş hükümlerine yer verilmiştir. 3 / 8
10. 5510 sayılı Kanunun "Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları" başlıklı 28 inci maddesinde (Değişik fıkra: 17/4/2008-5754/16 md.), "Yukarıdaki fıkralarda belirtilen yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalının çalıştığı işten ayrıldıktan sonra yazılı istekte bulunmaları şarttır. hükmüne yer verilmiştir. 11. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği nin Yaşlılık aylığı başvurusu ve istenecek belgeler başlıklı 56 ncı maddesinde; "Yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için, sigortalının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (a) bendi kapsamında bulunması hâlinde, çalıştığı işten ayrıldıktan sonra, örneği Kurumca hazırlanacak tahsis talep dilekçesi ile Kuruma başvurması şarttır." hükmüne, 12. Yine aynı yönetmeliğin; Tahsis Talep Tarihi başlıklı 67 nci maddesinin 3 üncü fıkrasında Aylığa hak kazanılmış ve aynı ay içinde olmak kaydıyla, tahsis talep tarihinden sonra işinden ayrılan veya işyerini kapatan sigortalıların tahsis talepleri de geçerli sayılır hükmüne, 7 nci fıkrasında Tahsis talep tarihinde Kanunda yaşlılık aylığı için belirlenen yaş ve sigortalılık süresi şartlarından birini yerine getirememiş olan, ancak yerine getirilemeyen şartı tahsis talep tarihinden itibaren bir ay içinde yerine getiren sigortalının tahsis talebi, bu şartın yerine getirildiği tarih itibarıyla geçerli sayılır. hükmüne yer verilmiştir. 13. 5510 sayılı Kanununun 42 nci maddesinde; "Kurum, sigortalıya veya hak sahiplerine bağlanacak gelir, aylık veya toptan ödemeleri, gerekli belgelerin ve incelemelerin tamamlandığı tarihten itibaren en geç üç ay içinde hesap ve tespit ederek sonuçlarını yazı ile bildirir. düzenlemelerine yer verilmiştir. B. Şikâyet Konusuna İlişkin Uygulamalar 14. Anayasa Mahkemesinin 31/01/2013 tarih ve E. 2011/45 K. 2013/24 sayılı kararında; Hukuk devleti ilkesi idarenin belirlilik, istikrar, öngörülebilirlik ve haklı beklenti ilkelerine uygun davranmasını içermektedir. Buna göre, idarenin vatandaşların güvenini boşa çıkaracak uygulamalardan kaçınması gerekir. Hukuk devletinde idareden beklenen açık ve güvenilir olma yükümlülüğüne uygun davranmasıdır. denilmektedir. 15. Yargıtay 21 inci Hukuk Dairesinin 27/04/2006 tarih ve E. 2005/9708, K.2006/4356 sayılı kararında; Davacı, dava dilekçesi ile kendisine 01/10/2004 tarihinden itibaren aylık bağlanmış ise de kuruma yaptığı 25/09/2001 tarihli başvurusu esas alınarak bu tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanması gerektiğinin tespitini talep etmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmişse de karar usul ve yasa hükümlerine aykırıdır. Dosya içeriğine göre, davacının 25/09/2001 tarihli yaşlılık aylığı talebi İstanbul 8 inci İş Mahkemesinin Esas 2002/536, Karar 2003/1818 sayılı kararı ile davacının dava tarihi itibarıyla tespite esas 1589 günlük hizmete dair karar kesinleşmiş olmamakla, 25.09.2001 yaşlılık aylığı tahsis talep tarihi itibarıyla bu sürenin sigortalı hizmetlerine eklenmesinin mümkün olmaması sonucu 5000 günlük primi ödenen hizmetin mevcut olmadığı göz önüne alınarak 01/10/2001 tarihi itibarıyla yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğine ilişkin talebin reddine karar verilmiş, bu karar Dairemizin 18/03/2004 tarihli ilamları ile onanarak kesinleşmiştir. Davacının işbu dava ile 25/9/2001 tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanmasına ilişkin talebi kabul edilmişse de bu talep kesinleşmiş mahkeme kararına tamamen aykırıdır. Davacının bu tarihten önce yaşlılık aylığına hak kazanmadığı yapılan işlemlerde yasaya aykırılık olmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmaksızın yazılı düşüncelerle davanın reddi yerine kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan bozmayı gerektirir denilmektedir. 4 / 8
C. Kamu Denetçisi Abdullah Cengiz MAKAS ın Kamu Başdenetçisine Önerisi 16. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; şikayet konusu olayın hukuka ve hakkaniyete uygun olduğu değerlendirilerek şikayetin kabulü yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi ne sunulmuştur. D. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme 17. Şikayet başvurucusu 3 numaralı paragrafta açıklandığı üzere; 2014 tarihinde emekli olabilecekken 2015 tarihinde müracaat etmesi gerektiğine ilişkin İdarece verilen hatalı cevabın gecikmeyle emekli olmasına sebep olduğunu öne sürerek 12 ay alamadığı yaşlılık aylığının faiziyle birlikte ödenmesi talebiyle şikayet başvurusunda bulunmuştur. 18. Dosyadaki bilgi ve belgelerden; şikayet başvurucusunun ve Sosyal Güvenlik Kurumunun gönderdiği belgeler ve yaptığı açıklamalar tetkik edildiğinde; sigortalının ilk işe giriş tarihinin 1982 olduğu, Sosyal Güvenlik Merkezinin sigortalının tahsis talep dilekçesini değerlendirirken bu hususu dikkate almadan başvurucuya 47 yaşın doldurulduğu 2014 tarihi yerine 48 yaşın doldurulduğu 2015 tarihinde emekli olabileceği bilgisini verdiği anlaşılmıştır. 19. Hizmet akdiyle çalışan sigortalıların emeklilik talebinde bulunmaları için prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartını sağlamaları gerekmektedir. Söz konusu şartları sağlamak emekli olmak için yeterli olmayıp, işten ayrılmayı ve İdareye emeklilik dilekçesi vermeyi de gerektirmektedir. 20.Somut olayımıza baktığımızda, başvurucunun ilk başvuru tarihi olan 2013 tarihinde emeklilik koşullarını sağlamadığı (yaş koşulu) ve bu nedenle İdarece başvurucuya 2015 tarihinde müracaat ediniz şeklindeki cevap verildiği görülmektedir. 21. İdare, şikayet başvurucusunun çevresinde emekli olan akranlarını da görerek ne zaman emekli olabilirim şeklindeki bilgi alma mahiyetindeki 2014 tarihli dilekçesine 2015 tarihinde verdiği cevapta; ilk işe giriş tarihinin hatalı tespit edildiği ve 1982 olarak düzeltme işlemlerinin yapıldığı, yaşlılık aylığına hak kazandığını, yazılı talepte bulunması ve işten ayrılması durumunda yaşlılık aylığı bağlanacağını ifade etmiştir. Sigortalının Kurumdan yaşlılık aylığı koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda açıkça bilgi istediği bir dilekçenin yazılı tahsis talebi olarak nitelendirilmesi olanağı bulunmamaktadır. Ancak bu durum başvurucunun 47 yaşını doldurduğu 2014 tarihinde tahsis talebinde bulunabilmesi imkanını ortadan kaldırarak bu haktan mahrum kalmasına sebep olmuştur. İdarenin dilekçe tarihinden yaklaşık altı buçuk ay sonra cevap vermesi sebebiyle 13 üncü paragrafta değinildiği gibi 5510 Sayılı Kanunun 42 nci maddesinde belirtilen sürelere riayet etmediği tespit edilmiştir. Şikayet başvurucusunun aynı gün İdareye başvuru yapması ve sonuç alamaması, 2015 tarihli başvuru ile talebini yinelemesi üzerine 2015 tarihinde tarafına aylık bağlanmıştır. 22. Şikayet başvurucusunun.. 2015 tarihinde ilk tahsis talebi çerçevesinde.. 2014 tarihinden itibaren aylık bağlanması isteğine İdarece verilen yanıt; 47 yaşını doldurduğunuz 2014 tarihinde yeni bir tahsis talebi olmadığından dolayı tarafınıza yapılacak bir işlem bulunmamaktadır şeklindedir. Belirtilen tarihte şikayet başvurucusunun 10 uncu ve 11 inci paragraflarda değinilen 5510 sayılı Kanunun "Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları" başlıklı 28 inci maddesinde belirtilen yazılı istekte bulunma ve işten ayrılma koşulunu yerine getirmeyip fiili olarak çalışma hayatına devam ettiği anlaşıldığından şikayet başvurucusunun belirtilen tarihte emekli olma talebinin reddinde hukuka aykırılık tespit edilememiştir. 5 / 8
23. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde şikayet başvurucusunun ilk yaşlılık aylığı tahsis talebinde bulunduğu. 2013 tarihinde yaşlılık aylığını sağlama koşullarından 47 yaş doldurma koşulunu sağlayamaması, yaşlılık aylığı koşullarını taşıdıktan sonraki Kuruma hitaben bilgi isteme mahiyetindeki 2014 tarihli dilekçesinin Kurum tarafından yaşlılık aylığı tahsis dilekçesi olarak değerlendirilmemesi, 2014 tarihi itibariyle emekli olma talebinin ise yazılı istekte bulunma ve işten ayrılma koşullarının karşılanmamış olması nedenleriyle İdarece reddedilmesinde hukuka aykırı bir durum görülmemiştir. 24. Ancak başvurucunun 2014 tarihi itibariyle yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarından 47 yaşını tamamlamış olması ve işten çıkarak tahsis talebinde bulunması halinde tarafına aylık bağlanabilme imkanı bulunmasına rağmen İdarenin yanlış bilgi vermesi ve kendisine 2015 tarihinde müracaat etmesi gerektiğinin yazı ile bildirilmesi nedeniyle mağdur olduğu açıktır. Şikayet başvurucusunun ilgili tarihte tahsis talebinin olmayışı İdarenin yanlış bilgilendirmesinden kaynaklanmaktadır. Ancak bu durum başvurucunun kendisine gelen belgeleri inceleyip işe başlama tarihinin yanlış hesaplanmasına yönelik itiraz yolunu kullanmamasından doğan sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır. Açıklanan nedenlerle 14 üncü paragrafta belirtilen ilkeler çerçevesinde İdarenin açık ve güvenilir olma yükümlülüğü ile idarede istikrar, öngörülebilirlik ve hukuk güvencesi ilkelerine aykırı hareket ettiği, bu nedenle İdarenin yapmış olduğu yanlış ve geç bilgilendirmeler nedeniyle hatalı davrandığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Başvuranın zarara uğradığı kanaatinde olduğu takdirde her zaman tazminat davası açabileceği kuşkusuzdur. E. İnsan Hakları Yönünden Değerlendirme 25. T.C. Anayasasının "Kanun Önünde Eşitlik" başlıklı 10 uncu maddesinde ifadesini bulan kanun önünde eşitlik ilkesinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 13 üncü maddesindeki etkili başvuru hakkının ve 17 inci maddesindeki hakları kötüye kullanma yasağının ihlal edildiğine dair herhangi bir bulgu ve bilgiye rastlanmadığı gibi şikâyete konu olayda, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde yazılı ve güvence altına alınmış olan başkaca bir insan hakkı ihlalinin tespit edilemediği sonuç ve kanaatine varılmıştır. F. İyi Yönetişim İlkeleri Yönünden Değerlendirme 26. Günümüzde demokratik, modern ve katılımcı yönetim anlayışında idarelerden sadece hukuka uygun hareket etmeleri değil, aynı zamanda iyi yönetim ilkelerine de uygun işlem tesis etmeleri beklenmektedir. 27. 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi Yönetim İlkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde; Kurumun, inceleme ve araştırma yaparken insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde; kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması; eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözeteceği düzenlenmiştir. Söz konusu Yönetmelik hükmünde yer alan ilkelerin kaynağını teşkil eden Avrupa Birliği Temel Haklar Şartının 41 inci maddesinde de iyi yönetim hakkından bahsedilmekte olup, benzer ilkelere Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen Avrupa Doğru İdari Davranış Yasası nda da yer verilmiştir. 6 / 8
28. Söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin İdare tarafından süresi içerisinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği görülmüştür. Ancak başvurucunun 05/08/2014 tarihli dilekçesine İdare tarafından 23/02/2015 tarihinde yanıt verildiği, gecikme konusunda da şikayet başvurucusuna bilgilendirmede bulunulmadığı görülmüştür. Bu husus İdarenin makul sürede karar verme ilkesine uygun olarak hareket etmediğini göstermektedir. Öte yandan İdarenin cevabi yazılarında, hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğinin gösterilmemiş olması sebebiyle karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesine uymadığı da anlaşılmıştır. İdarenin bundan böyle bu ilkelere de uyması beklenmektedir. IV. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT A. Dava Açma Süresinin Yeniden Başlaması 29. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu nun Dava açma süresinin yeniden işlemeye başlaması başlıklı 21 inci maddesinde, Kamu Denetçiliği Kurumunun inceleme ve araştırmasını, başvuru tarihinden itibaren altı ay içinde sonuçlandıramaması hâlinde durmuş olan dava açma süresinin kaldığı yerden işlemeye başlayacağı belirtilmiş; Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 38 inci maddesinin dördüncü fıkrasında da Kurumun inceleme ve araştırmasını, şikâyet başvuru tarihinden itibaren, altı ay içinde sonuçlandıramaması halinde durumun gerekçesiyle birlikte şikâyetçiye tebliğ edileceği ve durmuş olan dava açma süresinin tebliğden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlayacağı belirtilmiştir. 30. Bu kapsamda incelemenin altı ayda bitirilememe gerekçesi ve dava açma süresinin kaldığı yerden yeniden işlemeye başlayacağı hususu 03/12/2015 tarihli ve 8758 sayılı yazı ile şikayet başvurucusuna bildirilmiştir. B. Yargı Yolu 31. 2709 sayılı 1982 Anayasası'nın Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması Başlıklı 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında, "Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır." hükmü yer almakta olup, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, ilgili idarenin işlemine karşı arta kalan dava açma süresinde Ankara İş Mahkemesinde yargı yolu açıktır. V. KARAR Yukarıda açıklanan hususlar ve dosya kapsamına göre şikayetin KISMEN KABULÜNE KISMEN REDDİNE, 1. Şikayet başvurucusunun geç emekli olmasından kaynaklı 12 aylık yaşlılık aylığının yasal faizi ile birlikte tarafına ödenmesi talebinin REDDİNE, 2. İdarenin yapmış oluğu yanlış ve geç bilgilendirmelerin (işlemin) hukuka uygun olmadığının tespitiyle, bu işlemler nedeniyle SIRALI AMİRLERİNİN HATALI DAVRANILDIĞINI KABUL ETMELERİ ve KURUMUMUZA BİLDİRMELERİ yönünde SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI NA TAVSİYEDE BULUNULMASINA, 6328 sayılı Kanunun 20. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, merciince (Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı) bu karar üzerine tesis edilecek işlem ya da tavsiye edilen çözümün uygulanabilir nitelikte görülmediği takdirde gerekçesinin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna, 7 / 8
Bu kararın gereği için şikayet başvurucusuna ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı na tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi nce karar verildi. M.Nihat ÖMEROĞLU Kamu Başdenetçisi 8 / 8