Türk İslam Bilginleri: İslam dini insanların sadece inanç dünyalarını etkilemekle kalmamış, siyaset, ekonomi, sanat, bilim ve düşünce gibi hayatın tüm alanlarını da etkilemiş ve geliştirmiştir Tabiatı ve kâinatı Allah'ın birliğinin delili olarak gören İslamiyet, çölde yaşayan ve cahil olarak nitelenen bir topluluktan bilimin her alanında öncülük yapan bilim insanları yetiştirdi. Türkler İslamiyeti kabulleriyle birlikte devraldıkları bilimsel mirası geliştirmişler, siyasi alanda olduğu gibi bilimsel alanda da medeniyetin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. İslam dünyasındaki bilimsel gelişmeler, Moğol istilası ve Endülüs'teki İslam devletlerinin saldırılar sonucunda yıkılmasından olumsuz yönde etkilendi. İslam dünyasında, dinî ilimler ve fen bilimleri birbirinden ayrı düşünülmeyip tam aksine birbirini tamamlayan bilimler olarak kabul edildi. Sadece öğrenmekte ve araştırmakta kolaylık sağlamak amacıyla bilimler, kendi arasında İslami, sosyal ve fen bilimleri şeklinde gruplandırılmaktaydı: İslamî bilimler : Kur'an-ı Kerim'in ve İslam dininin doğru biçimde anlaşılması için yapılan çalışmalar sonucunda İslami bilimler doğdu. Bu bilimler; Tefsir: Kur'an-ı Kerim'i açıklayan ve yorumlayan bilimdir Bu bilimle uğraşanlara müfessir denir En ünlü müfessirler; Taberî, Zemahşerî, İbn-i Mesud'dur. Hadis : Hz. Muhammed'in Müslümanları aydınlatmak için söylediği sözlere hadis denilir Bu konularla ilgili bilime de hadis bilimi adı verilir Hadis, Kur'an-ı Kerim'den sonra İslam dininin ikinci ana kaynağıdır. Hadis bilimiyle uğraşanlara muhaddis denir En ünlü muhaddisler Buharî, Müslim, Ebu Davud, Tirmizî, İbn-i Mâce ve Nesaî'dir 1 / 5
Fıkıh: İslam hukukudur. Bu bilimle uğraşanlara fakih, fakihlerin verdikleri kararlara fetva denilmiştir En ünlü fakihler Ebu Hanife, İmam Malik, İmam Şafî ve İmam Ahmet bin Hanbel'dir Kelam : Allah'ın birliğini, sıfatlarını, peygamberlik ve ahiretle ilgili konuları akıl ve mantık yoluyla ispat eden bilimdir. En ünlü kelamcılar; İmam Maturidi, İmam Eş'ari'dir Tasavvuf Allah'ı tanımayı ve ona kalp yoluyla yakınlaşmayı amaç edinen ilim dalıdır. En önemli mutasavvıflardan biri de Muhyiddin ibni Arabi'dir. Sosyal ve fen bilimleri: Müslümanlar İran, Suriye, Mısır ve Orta Asya'yı fethettiklerinde astronomi, tıp, matematik, felsefe gibi bilimlerle karşılaştılar Müslümanlar bu bilim dallarını Arapçaya yapılan tercümeler vasıtasıyla tanıdılar, özellikle Abbasiler Döneminde bilimsel çalışmalarda önemli ilerlemeler görüldü. Tarih : İslam tarihçileri, İslam tarihinin yanı sıra dünya tarihi ile ilgili eserler de verdiler. En ünlü tarihçiler; Taberî, İbnü'l Esir, Mesudidir. Coğrafya : İslam ülkelerinin sınırları genişledikçe bu ülkeleri gezen seyyahlar ve bilim insan sayısı arttı. Bu seyyah ve bilim adamları gezip gördükleri yerler hakkında kitaplar yazdılar. Bunlar arasında coğrafya alanında eser veren Mesudî,İbn-i Fadlan ve İdrisîen ünlü isimlerdir. Astronomi : İslam dünyasında astronomiyle ilk olarak Fezârî ilgilendi. Usturlap adı verilen bir aletle yıldızların hareketlerini izleyerek, Güneş ve Ay tutulmalarının zamanını tahmin etti. Gece ve gündüzün kısalıp uzamasını gösteren cetveller hazırladı. El Harizmî ise astronomi cetvelleri hazırlayarak yıldızların hareketlerini izledi. Yine bu dönemde astronomi ile ilgili çalışmaların yapıldığı rasathaneler kuruldu. Matematik : Araplar, Hint rakamlarını alarak matematikte kullandılar Bu dönemde cebir ve logaritma ile ilgili birçok kural oluşturuldu. Trigonometri ve geometri alanlarında da birçok eser verildi. Bu eserlerden Harizmî'nin Usturlap Hisabe'l-Cebr adlı eseri, Avrupa dillerine çevrildi ve Avrupa'daki üniversitelerde yıllarca okutuldu. 2 / 5
Kimya : İslam dünyasında bilinen en ünlü kimyacı Câbir'dir Kendisi ilk hassas teraziyi kullanmış, çeşitli madenlerin alaşımlarıyla yapay altın yapmaya çalışmıştır Kumaş ve deri boyama yöntemlerini geliştirmiştir. Tıp ve eczacılık: Bu alanda en ünlü bilim adamları İbn-i Sina ve Errazî idi. İbn-i Sina'nın El Kanun Fi't-tıp adlı eseri 500 yıl süreyle Avrupa'da temel tıp kitabı olarak okutuldu. İbn-i Sina Avrupa'da Avicenna adıyla tanındı. Errazi`nin çiçek ve kızamık hastalıklarını konu edindiği eserleri de Avrupa'da okutuldu. İslam bilim adamları birçok hastalığın tedavisi için çeşitli bitkilerden ilaçlar yaptılar. Fizik: Bugünkü fiziğin ışık bilimi sahasında, temel olarak ne görülüyorsa ilk kez ortaya koyan, İslam dünyasının ünlü fizik âlimi İbnü'l-Heysem, 960-1039 yılları arasında yaşamıştır. Felsefe : İslam dünyasında felsefe bilimi, İlk Çağ Yunan eserlerinin incelenmesiyle başladı. Eski Yunan filozoflarının görüşleri temel alınarak yeni görüşler ortaya konuldu. Buna bağlı olarak İslam felsefesi geliştirildi. En ünlü İslam felsefecileri; Kindî, Farabî, İbn-i Sina ve İbn-i Rüşd'dür.Farabi'ye ikinci öğretmen anlamında "Muallim-i Sani" denilmiştir. 3 / 5
4 / 5
5 / 5