TÜRKİYE İLETİM SİSTEMİNDE GÜNEŞ SANTRALLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YARIŞMA SÜRECİ Gülden SAMANCIOĞLU Genel Müdürlüğü APK Daire Başkanlığı www.teias.gov.tr
KURULU GÜÇ VE MAKSİMUM YÜK 2012 Yılı Sonu Kurulu Güç: 57.058 MW Yıllık Tüketim: 241,9 Kurulu Güç (28.02.2014 Sonu) DİĞER; 650; 1% (MW) Puant Talep 39.045 MW (27.07.2012 14:30) HİDROLİK; 22,642; 35% TERMİK; 38,320; 59,5% 2014 Şubat Kurulu Güç: Puant Talep 64.482 MW 36.914 MW RÜZGAR; 2,870; 4,5% Toplam: 64,482 MW TERMİK RÜZGAR HİDROLİK DİĞER 2
GÜNEŞ SANTRALİ BAŞVURU SÜRECİ tarafından sisteme bağlanabilir GES kapasitesi açıklanır. EPDK tarafından alınan önlisans başvuruları değerlendirilmesi için a ve YEGM ne sunulur. YEGM tarafından saha bazında değerlendirmeler yapılır. Kesişen/çakışan bölgeler belirlenir. Başvuru tarafından kapasiteye göre değerlendirilir. Tekli başvuru olarak değerlendirilirse ve uygun görülürse doğrudan kapasite tahsisi gerçekleştirilir. Çoklu başvuru olarak değerlendirilirse GES kapasitesi yarışmalar yolu ile tahsis edilir. Kapasite tahsis edilen GES lere EPDK tarafından ön lisans verilir. Lisanslı GES ler ile arasında Bağlantı Anlaşması imzalanır. Tesisi tamamlanan GES lerin Enerji Bakanlığı tarafından kabulü yapıldıktan sonra la Sistem Kullanım Anlaşması imzalanır. 3
GÜNEŞ KAPASİTELERİNİN BELİRLENMESİ 31/12/2013 tarihine kadar iletim sistemine bağlanacak YEK Belgeli güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin toplam kurulu gücü 600 MW dan fazla olamaz. (YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN-5346) Belirlenen kurulu güç kapasitesi illerin alanları, yıllık ortalama toplam radyasyon değerleri ve il geneli güneşlenme süreleri göz önüne alınarak bölgelere dağıtılmıştır. Gerekli veriler YEGM den alınmaktadır.. 4 4
GÜNEŞ ENERJİSİ BÖLGESEL KAPASİTELER Açıklanan kapasiteler için EPDK tarafından 10-14 Haziran 2013 tarihleri arasında alınan başvurular için Teşekkülümüzce bağlantı görüşleri oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapılmakta olup, aynı bölgede birden fazla başvurunun olması halinde Elektrik Piyasası Kanunu/GES Yarışma Yönetmeliği gereğince yapılacak yarışmalar ile kapasiteler tahsis edilecektir. 5 5
GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ BÖLGESEL KAPASİTELER BÖLGE NO TM Sayısı KAPASİTE (MW) BÖLGE NO TM Sayısı 1 KONYA 8 46 2 KONYA 5 46 3 VAN AĞRI 5 77 4 ANTALYA 6 29 5 ANTALYA 8 29 6 KARAMAN 3 38 7 MERSİN 7 35 8 KAHRAMANMARAŞ ADIYAMAN 9 27 9 BURDUR 3 26 10 NİĞDE NEVŞEHİR AKSARAY KAPASİTE (MW) BÖLGE NO TM Sayısı 4 26 11 KAYSERİ 6 25 12 MALATYA ADIYAMAN 6 22 13 HAKKARİ 2 21 14 MUĞLA AYDIN 15 ISPARTA AFYON 8 20 7 18 16 DENİZLİ 3 18 17 BİTLİS 2 16 18 BİNGÖL TUNCELİ 4 11 KAPASİTE (MW) 19 ŞIRNAK 3 11 20 ADANA OSMANİYE 4 9 21 MUŞ 1 9 22 SİİRT BATMAN MARDİN 5 9 23 SİVAS 1 9 24 ELAZIĞ 5 8 25 ŞANLIURFA DİYARBAKIR 1 7 26 ERZURUM 3 5 27 ERZİNCAN 2 3 TOPLAM 121 600 6 6
BAŞVURU YAPAN GÜNEŞ SANTRALI SAYISI OTHERS (17 Regions); 89 2 KONYA; 53 16 DENİZLİ; 18 6 KARAMAN; 52 10 NİĞDE-NEVŞEHİR- AKSARAY; 44 3 VAN-AĞRI; 18 15 ISPARTA- AFYON; 20 8 KAHRAMANMARAŞ- ADIYAMAN; 21 12 MALATYA- ADIYAMAN; 26 1 KONYA; 26 11 KAYSERİ; 27 2 KONYA 6 KARAMAN 10 NİĞDE-NEVŞEHİR-AKSARAY 11 KAYSERİ 1 KONYA 12 MALATYA-ADIYAMAN 8 KAHRAMANMARAŞ-ADIYAMAN 15 ISPARTA-AFYON 3 VAN-AĞRI 16 DENİZLİ OTHERS (17 Regions) 7
GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ KAPASİTE DEĞERLENDİRMELERİ -Açıklanan kapasiteler için 10-14 Haziran 2013 tarihleri arasında EPDK tarafından 7.873 MW lık 496 adet güneş lisans başvurusu alınmıştır. -Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan 19. Bölge(Şırnak),24.Bölge(Elazığ),26.Bölge(Erzurum) için teknik değerlendirme sonuçlarına göre Teşekkülümüzce 12.05.2014 tarihinde söz konusu bölgelere başvuran projeler arasında ihale yapılacaktır. -Toplamda 496 adet proje başvurularının bağlantı görüşleri ile ilgili Teşekkülümüz çalışmaları sürdürülmekte olup, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü nün güneş başvurularını değerlendirmesine müteakip, Teşekkülümüz tarafından ihalelere devam edilecektir. 8
GES ÖNLİSANS BAŞVURULARINA İLİŞKİN YARIŞMA TABLOSU(İLK PAKET) BÖLG E ADI 24- ELAZIĞ 26-ERZURUM BAŞVURU NO TÜZEL KİŞİ PROJE ADI İL, İLÇE 16164 16252 16344 16473 16580 16226 16592 SOLENTEGRE ENERJİ YATIRIMLARI TİC. A.Ş. RA GÜNEŞ ENERJİSİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. GÜÇLÜ TEKSTİL MAKİNE TARIM İŞL. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. İNŞAR YAPI MÜT. MÜH. MAD. ENERJİ TARIMSAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BAŞAKKENT GÜNEŞ EN.ÜRT.A.Ş. MAKRONOM ENERJİ ÜRETİM LTD. ŞTİ. HALK EN.YAT.ÜRT.VE İNŞ.A.Ş. SOLENTEG RE GES RA GÜNEŞ ELAZIĞ GES GÜÇLÜ GES GEZİN GES BAŞAKKEN T ELAZIĞ GES ERZURUM GES HALK ENERJİ ERZURUM GES ELAZIĞ, MERKEZ ELAZIĞ, MERKEZ ELAZIĞ, MERKEZ ELAZIĞ, MADEN ELAZIĞ, MERKEZ ERZURU M, AZİZİYE ERZURU M, AZİZİYE Bölge Kapasite si (MW) 8 5 PROJENİ N KURULU GÜCÜ (MW) 8 7,2 8 8 5 5 4,9 Bağlanac ak/yönle ndirilece k Nokta Hankendi TM Hankendi TM Hankendi TM Hazar-1 TM Hazar-2 TM Erzurum- 2 TM Erzurum- 2 TM Gerilim Seviyesi Bağlantı Noktasın a Olan Uzaklık (km) SANTRAL ALANININ KESİŞTİĞİ BAŞVURULAR Kesişilen Kesişme Kesişil Alana Dışındak en Karşılık i Alana Başvur Alanın Gelen Kurulabi u No Yüzölç Kurulu lecek ümü Güç Güç (km²) (MW) (MW) OG 8,4 OG 9,6 16344 0,1050 3,15 4,05 OG 9,8 16252 0,1050 5,25 2,75 OG 16,2 OG 0,5 OG 1,8 OG 3,5 9
YARIŞMA SÜRECİ 10
YARIŞMA AŞAMALARI Sisteme bağlanacak GES projesi için yarışmalar Yarışma Yönetmeliğine göre yapılacaktır. Proje kurulu gücünde MW başına en yüksek Katkı Payını teklif eden projeden başlamak üzere sıralama, bağlantı bölgesi bazında yapılır. Çakışan projeler olması hâlinde, en yüksek Katkı Payını teklif eden proje sıralamaya alınır; diğerleri sıralama dışı kalır. Kesişen projeler olması durumunda ise; daha yüksek Katkı Payı teklifi veren proje sahibi şirket, kesişen alanı kullanma hakkını elde eder. Diğer şirket/şirketler, kesişmeyen alana karşılık gelen kurulu güçleriyle sıralamaya dâhil edilirler. Bu şirket/şirketlerin bu durumu kabul etmemesi veya şirketi temsil ve ilzama yetkili kişinin/kişilerin yarışmaya ilişkin toplantıda bulunmaması hâlinde, ilgili proje sıralama dışında kalır ve sıralamadaki diğer projelerden bağlanılabilir kapasiteye ulaşılana kadar sonraki teklifler sırasıyla değerlendirilmeye alınır. 11
1 KASIM 2007 BAŞVURULARI Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin 2005 yılında çıkarılan Kanun sonrasında EPDK tarafından 1 Kasım 2007 tarihinde toplam 78.000 MW kurulu gücünde 751 adet rüzgar enerjisi santrali (RES) için başvuru alınmış ve Teşekkülümüzden bağlantı görüşleri istenilmiştir. 1 Kasım 2007 tarihinden önce yaklaşık 3495 MW rüzgar santraline sistem bağlantı görüşü verilmiştir. 12
RES HAVZA TRAFO MERKEZLERİ Rüzgar santral başvurularının ve rüzgar potansiyelinin yüksek olduğu bölgelerde, 380 kv RES Havza Trafo Merkezleri planlanarak, RES üretimlerinin bir noktada toplanarak bir üst iletim seviyesine aktarılması hedeflenmiş ve bu merkezlerde kapasite açıklanmıştır. KIRKLARELİ 380/154 kv Hamitabat Havza TM İSTANBUL 380/154 kv Çatalca Havza TM ÇANAKKALE 380/154 kv Çan TM 380/154 kv Gelibolu (Sütlüce) TM 154 kv Çan Havza 1 TM 154 kv Çan Havza 2 TM İZMİR 380/154 kv İzmir Havza TM 13
ÇATALCA HAVZA TM YARIŞMA SONUCU Yarışma Paket No TM Adı Gerilim Seviyesi (KV) Kapasite (MW) Proje No Tüzel Kişi 8 Çatalca Havza TM YG 200 2774 Universal Wind Enerji Elektrik Üretim A.Ş. İstanbul 200 4,34 200,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2211 Airres Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. Airres-1 200 TEŞEKKÜR 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2213 Airres Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. Airres-2 200 TEŞEKKÜR 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2230 Hilalres Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. Hilal-1 200 3,87 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2254 Turcas Rüzgar Enerji Üretim A.Ş. Binkılıç 100 2,51 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2313 Dorat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. Çerkez 200 1,41 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2545 Güzel Enerji Üretim A.Ş. Nalbant Tepesi 75 TEŞEKKÜR 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2688 Mutlu Enerji Üretim A.Ş. Yazla Tepesi 75 2,88 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2693 Alem Enerji üretim A.Ş. Yalıköy 174 2,18 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2694 Alem Enerji üretim A.Ş. Şakir Tepesi 48 2,58 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2740 Dünya Enerji Üretim A.Ş. Kızılcık 105 2,38 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2887 Binres Elektrik Üretim A.Ş. Binkılıç 50 0,90 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2894 Binres Elektrik Üretim A.Ş. Aydınlar 50 TEKLİF VERMEDİ 0,0 8 Çatalca Havza TM YG 200 2923 Pares Elektrik Üretim A.Ş. İstanbul 200 2,42 0,0 Proje Adı Kurulu Güç (MW) RES katkı payı teklifi (Kuruş) Tahsis Edilen Kapasite (MW) 14
HAMİTABAT HAVZA TM YARIŞMA SONUCU Yarışma Paket No TM Adı Gerilim Seviyesi (KV) Kapasite (MW) Proje No Tüzel Kişi Proje Adı Kurulu Güç (MW) RES katkı payı teklifi (Kuruş) Tahsis Edilen Kapasite (MW) 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2212 Airres Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. Airres-4 250 3,37 55,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2340 Evrencik Rüzgar Enerjisinden Elektrik Üretim Ltd. Şti. Evrencik 150 3,54 120,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2399 Karayel Elektrik Üretim A.Ş. Vize-2 75 3,65 75,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2278 Trakres Elektrik Üretim A.Ş. Trakres 40 2,08 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2294 Dinamik Elektrik Üretim Ltd. Şti. Evrencik 40 3,36 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2389 Traçim Çimento San. Ve Tic. A.Ş. Traçim 39 2,18 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2458 Küresel Enerji Ür. San. Ve Tic. A.Ş. Vize 72 KATILMADI 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2532 Gür Enerji Üretim A.Ş. Şarap Yolu 90 0,78 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2540 Sun Enerji San. Ve Tic. Ltd. Şti. Karacadağ 30 KATILMADI 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2578 Trakya Enerji Yatırımları San. Ve Tic. A.Ş. Vize 150 1,89 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2602 Derin Enerji Üretim A.Ş. Değirmensırt ı 78 0,68 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2625 Meşe Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Meşe 250 1,01 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2636 Kırklareli Rüzgar Enerjisinden El. Üretim Santralı Ltd. Şti. 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2671 Mutlu Enerji Üretim A.Ş. Kırklarelires 60 TEŞEKKÜR 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2931 Hidro Enerji Elektrik Üretim San. A.Ş. Akpınar KATILMADI 0,0 15 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2933 Yel Enerji Elektrik Üretim San. A.Ş. Sergen KATILMADI 0,0 Sokrat Tepesi 69 2,16 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2672 Mutlu Enerji Üretim A.Ş. Pamuk 42 0,74 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2698 Derin Enerji Üretim A.Ş. İnce Koru 87 0,76 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2737 Dünya Enerji Üretim A.Ş. Berberçayır 78 0,72 0,0 8 Hamitabat Havza TM YG 250 2878 Gökyüzü Enerji Üretim A.Ş. Yirmiyedi 120 0,06 0,0
İZMİR HAVZA TM YARIŞMA SONUCU Yarışma Paket No TM Adı Gerilim Seviyesi (KV) Kapasite (MW) Proje No 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2223 Tüzel Kişi Gazires Elektrik Üretim Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Proje Adı Kurulu Güç (MW) RES katkı payı teklifi (Kuruş) Tahsis Edilen Kapasite (MW) Gazi-10 93 4,17 80,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2275 Bergres Elektrik Üretim A.Ş. Bergres 70 4,52 70,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2815 Esinti enerji Üretim Tic. Ve San. A.Ş. Kınık 50 5,25 50,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2190 Meltem Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Harman 200 0,12 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2201 Berk Rüzgar Santrali Elektrik Üretim A.Ş. Yenişakran 200 TEKLİF UYGUN DEĞİL 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2257 Turcas Rüzgar Enerji Üretim A.Ş. Hacıömerli 100 3,04 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2333 Merkür Enerji Üretim Ltd. Şti Merkür 200 1,81 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2358 Alres Enerji Üretim A.Ş. Alres 60 1,90 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2395 Çetinler Asfalt Yol Yapı İnş. Taah. Madencilik Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti Çandarlı 90 KATILMADI 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2470 Kayabaşı En. Ür. San. Ve Tic. A.Ş. Poyracık 60 2,61 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2528 Zeytindağ Elektrik Üretim A.Ş. Zeytindağ 120 0,40 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2758 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2835 MİG Mim. İnş. Ve Gel. Tur. Ve Tic. A.Ş. Gamares Elektrik Üretim İletim Ve Dağıtım A.Ş. Kızıltepe 23 TEŞEKKÜR 0,0 Kızıltepe 200 KATILMADI 0,0 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2838 Antares En. Ür. San. Ve Tic. Ltd. Şti Antares 45 KATILMADI 0,0 16 11 İZMİR HAVZA TM YG 200 2906 Zeres Elektrik Üretim A.Ş. Dikili 50 3,80 0,0
TEKLİF EDİLEN RES KATKI PAYI MİKTARLARI Yarışma Paket No Katılan Şirket Sayısı Trafo Merkezi Sayısı Kapasite Tahsis Edilen Şirket sayısı Toplam Tahsis Edilen Kapasite (MW) 1 27 12 16 626 2 11 5 6 281 3 26 8 8 500 4 31 3 8 395 5 30 8 9 520 6 38 8 16 289,4 7 46 6 15 427 8 54 6 12 607 9 41 3 4 74 10 37 5 9 217 11 175 16 31 1199 12 33 4 7 198 13 47 3 6 166 TOPLAM 596 87 147 5500 Ortalama RES Katkı Payı Miktarı 1,91 kuruş/kwh 17
YARIŞMA SONUCU Yarışma tamamlandıktan sonra 30 gün içinde yarışma sonuçları EPDK ya bildirilir. Yarışmayı kazanan şirket, sonuç tebliğ edildiği andan itibaren 15 gün içinde Katkı Payı Anlaşması yapmak için a başvurur. Önlisans verilme tarihinden itibaren ilk 3 ay içinde Katkı Payı Anlaşması imzalanır. Katkı Payı tutarı, üretim tesisinin ilk ünitesinin geçici kabulünün yapıldığı tarihten başlamak üzere 3 yıl içinde ve yıllık eşit taksitler şeklinde a öder. 18
YENİ GES/RES KAPASİTELERİ Yeni Lisans Yönetmeliği 12. Madde uyarınca; a), Kanunun 23 üncü maddesi çerçevesinde, her yıl 1 Nisan tarihine kadar, takip eden beş yıl için ve takip eden on yıl için olmak üzere, bağlantı noktasına göre ve/veya bölgesel bazda, sisteme bağlanabilecek rüzgâr veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kapasitesini Kuruma bildirir. b) Rüzgâr enerjisine dayalı başvurular için her yıl Ekim ayının ilk beş iş gününde, güneş enerjisine dayalı başvurular için her yıl Ekim ayının son beş iş gününde; bir önceki yıl o yıl için açıklanan kapasite çerçevesinde, Kurum tarafından önlisans başvuruları alınır. Son üç yıl içinde elde edilmiş en az bir yıl süreli standardına uygun rüzgâr ölçümü bulunması zorunludur. 19
AÇIKLANAN KAPASİTELER VE BAŞVURULAR Lisans Yönetmeliği Geçici 17. Maddesi çerçevesinde: 2014 yılını takip eden beş yıl için olmak üzere, bölgesel bazda Kapasiteler EPDK ya sunulmuştur. Söz konusu kapasiteler için bildirim tarihinden itibaren 16 ay içerisinde (2015 Nisan) başvurular alınacaktır. Yönetmeliğin 12. Maddesi çerçevesinde: 2015 Nisan tarihinde takip eden beş yıl için bağlanabilir kapasiteler Kuruma bildirilecek ve Ekim 2016 da bu kapasiteler için önlisans başvuruları alınacaktır. 20
TÜRKİYE GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ Arz Güvenliği Strateji Planına göre 2023 yılına göre 3.000 MW güneş enerjisi santralinin sisteme entegrasyonu planlanmaktadır. 21 21
Teşekkür ederim.