İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ KISALTMALAR BİBLİYOGRAFYA v xix xxv GİRİŞ TÜKETİCİNİN KORUNMASI, MESAFELİ SÖZLEŞMELER VE ELEKTRONİK TİCARET HAKKINDAKİ MEVZUAT I. TÜKETİCİNİN KORUNMASI 1 A. Avrupa Birliği Hukuku'nda Tüketicinin Korunması 1 B. Türk Hukuku'nda Tüketicinin Korunması 2 1. Genel Olarak 2 2. Anayasa'da Tüketicinin Korunması 2 3. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 3 4. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'da Tüketicinin Korunması...A H. MESAFELİ SÖZLEŞMELER VE ELEKTRONİK TİCARET HAKKINDAKİ MEVZUAT 4 A Genel Olarak! 4 B. Avrupa Birliği Direktifleri ve Tüzük 6 1. Mesafeli Sözleşmeler Direktifi 7 2. Elektronik Ticaret Hakkındaki Direktif...8 3. Elektronik İmzalar Direktifi 9 4. Finansal Mesafeli Sözleşmeler Direktifi 10 5. Reklamcılık Hakkındaki Direktifler. 10 6. Tüketicinin Korunmasında Birlikte Çalışma Hakkında Tüzük 11 7. Haksız Ticarî Muameleler Direktifi 12 C. Türk Hukuku 12 1. TKHKm.9/A. 12 2. Mesafeli Sözleşmeler Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 13 3. Elektronik İmza Kanunu 13 4. Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik 13
5. Elektronik Haberleşme Kanunu Tasarısı 14 6. Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu, 14 7. Türk Borçlar Kanunu Tasarısı 14 D. İsviçre Hukuku 14 E. Alman Hukuku 16 F. Amerikan Hukuku 17 BİRİNCİ BÖLÜM MESAFELİ SÖZLEŞMELERİN TANIMI, UNSURLARI, KONUSU, TARAFLARI VE KAPSAM DIŞI SÖZLEŞMELER I. TANIMI 24 A. Genel Olarak 24 B. TKHKve MSHYdeki Tanım 24 1. Tüketici Sözleşmeleri 24 a) TKHK m.2'nin Anlamı 25 b) Tüketici İşlemi Kavramı ve Eleştirisi 25 2. Mesafeli Sözleşmeler 26 a) Kavram. 26 b) Mesafeli Sözleşmelerin Hukukî Niteliği 27 c) Benzer Sözleşmelerden Ayrılması 27 (1) Kapıdan Satışlardan Ayrılması 27 (2) Tacirden-Tacire (B2B) Sözleşmelerinden Ayrılması 27 II. UNSURLARI 28 A. Sözleşme Taraflarının (Fiziksel Olarak) Karşı Karşıya Gelmemesi 28 1. Karşı Karşıya Gelinmeksizin 28 2. Yapılan... Sözleşmeler 29 3. Sadece ve Sadece İletişim Araçlarının Kullanılması 30 B. Mesafeli İletişim Araçlarının Kullanılması 32 1. Bir ya da Birden Çok Mesafeli İletişim Aracının Kullanılması 32 2. İletişim Araçları 33 a) Yazılı İletişim Araçları 33 b) Görsel İletişim Araçları 33 c) Telefon İletişim Araçları 34 d) Elektronik Ortamdaki İletişim Araçları 34 (1) Kavram 34
(2) Elektronik Bilişim Ağının Tanımı 34 (3) Elektronik Ticaretin Tanımı, 34 (a) Elektronik Ticaretin Yapıldığı Sistemler 35 (i) Elektronik Data Değiş-Tokuşu (EDI) ve Diğer İletişim Sistemleri 35 (ii) İnternet 36 (b) Elektronik Ticaret İşlemleri 37 (i) Offline Hukukî İşlemler 38 (ii) Online Hukukî İşlemler 38 e) Diğer İletişim Araçları 38 3. İletişim Araçlarının Kullanılması 39 C. TKHKm.9/A (ve MSHYm.4 f.l b.ı)'da Yer Verilmeyen "Organize Edilen Satış ve Hizmet Sistemleri" Unsuru 40 1. Genel Olarak 40 2. Organize Edilen Satış ve Hizmetlerin Anlamı 40 IILKONUSU 41 A. Genel Olarak 41 B. Mal 43 1. Taşınır Eşya 43 2. Konut ve Tatil Amaçlı Taşınmaz Mallar 43 3. Gayri Maddi Mallar 43 a) Genel Olarak. 43 b) Dijital Ürünlerin Hukukî Niteliği 44 C. Hizmet 45 IV. TARAFLARI 46 A. Genel Olarak 46 B. Tüketici 46 1. Tüketici Kavramının Belirlenmesine Yönelik Kriterler 46 2. TKHK (ve MSHY)'de Tüketici Kavramı 47 3. EHK Tasarısı'nda Tüketici Kavramı 48 C. Satıcı I Sağlayıcı 48 D. Bir İletişim Aracının Sağlayıcısı 49 V. KAPSAM DIŞI SÖZLEŞMELER 50 A. Genel Olarak 50 B. Banka, Sigorta ile İlgili Sözleşmeler 52
C. Otomatik Satış Makineleri Vasıtasıyla Akdedilen Sözleşmeler...52 D. Halka Açık Jetonlu Telefonlar Vasıtasıyla Akdedilen Sözleşmeler 53 E. Açık Artırma Yolu ile Akdedilen Sözleşmeler 54 F. Günlük Gıda Maddeleri ile İlgili Sözleşmeler 56 G. Zamanla Sınırlandırılmış Sözleşmeler 56 H. Taşınmazlar ve Taşınmazlardaki Haklar 58 İKİNCİ BÖLÜM BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ I. GENEL OLARAK 66 H. SÖZLEŞMENİN AKDİNDEN ÖNCE BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 67 A. Dürüstlük Kurallı Bilgi Verme Yükümlülüğü 67 B. Taraflar Arasında Bağlantı Kurulması 68 C. TKHKm.9/Af.2'deki "Mesafeli Satış..."m Eleştirisi 69 D. Önceki Bilgi Ne Zaman Verilmelidir 69 E. Önceki Bilgi Nasıl Verilmelidir 70 F. Teyit 70 1. Genel Olarak 70 2. Tüketicinin. Yazılı veya Elektronik Ortamdaki Teyidi 71 3. Satıcının/Sağlayıcının Yazılı Onayı 73 a) Genel Olarak. 73 b) Yazılı Onay Ne Zaman ve Nasıl Teslim Edilmelidir 74 c) Cayma Hakkı Süresinin Uzaması Müeyyidesi 75 G. İspat Yükü Kime Aittir 75 a) Genel Olarak 75 b) MSHY m.9 f.3'teki Özel Düzenleme 76 H. Şeffaflığın Sağlanması, E-Ticaretin Gerekleri ve Önceki Bilgi Yükümlülüğünün İçeriği 76 1. Şeffaflığın Sağlanması 76 2. E-Ticaretin Gerekleri 77 3. Önceki Bilgi Yükümlülüğünün İçeriği 78 a) Satıcı/Sağlayıcı Hakkında Bilgi 79 b) Sözleşme Konusu Mal ya da Hizmetin Temel Özellikleri Sİ c) Sözleşme Konusu Mal ya da Hizmetin Tüm Vergiler Dâhil Satış Fiyatı 82
d) Satıcı veya Sağlayıcının Fiyat Dâhil Tüm Vaatlerinin Geçerlilik Süresi 82 e) Tüketicinin Ödemelerinin Nasıl Yapılacağına Dair Bilgiler 83 f) Teslimat ve İfaya Dair Bilgiler 83 g) Cayma Hakkına Dair Bilgiler 84 h) Kullanılan İletişim Yollarının Ücreti 85 i) Teslim ve İfa Tarihlerine İlişkin Program 85 I. Bilgi Yükümlülüğünden İçtinap Etmenin Sonuçları 86 1. Genel Olarak 86 2. Haksız Rekabet Müeyyidesi 87 3. Sözleşmenin Akdedilemeyeceği Müeyyidesi 88 ffl. SÖZLEŞMEDE BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER. 89 A. Genel Olarak 89 B. Sonraki Bilgi Ne Zaman Verilmelidir 90 C. Sonraki Bilgi Nasıl I Ne Şekilde Verilmelidir 91 D. Sonraki Bilginin İçeriği 92 1. Genel Olarak 92 2. Tüketici ve Satıcı/Sağlayıcı Hakkında Bilgi 92 3. Sözleşmenin Düzenlendiği Tarih 93 4. Malın veya Hizmetin Teslim veya İfa Tarihi ve Şekli 94 5. Teslimat ve İfaya İlişkin Masraflara Dair Bilgiler 94 6. Sözleşme Konusu Hakkında Bilgi 94 7. Malın veya Hizmetin Türk Lirası Olarak Fiyatı 94 8. Türk Lirası Olarak Toplam Fiyatı 95 9. Faiz Hakkında Bilgi 95 10. Peşinat Tutan 96 11. Ödeme Planı 96 12. Borçlunun Temerrüde Düşmesinin Hukukî Sonuçları 96 E. Bilgi Yükümlülüğünden İçtinap Etmenin Sonuçları 97 1. Genel Olarak 97 2. Cayma Süresinin Uzaması Müeyyidesi 97 a) Genel Olarak. 97 b) MSHY m.8 f.5'te İfadesini Bulan Otuz Günlük Süre 98 c) Öngörülen Müeyyide 99 XI
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SÖZLEŞMENİN AKDİ I. MEVZUATTAKİ DÜZENLEMELER 106 II. İRADE VE İRADE BEYANI 107 A. Genel Olarak 107 B. "Yazılı, Görsel ve Telefon" İletişim Araçlarıyla İrade Beyanları 108 C. "Elektronik Ortamda"ki İletişim Araçlarıyla İrade Beyanları 108 1. Kavram 108 2. Web Sayfasında İrade Beyanları 209 a) Genel Olarak. 209 b) Bilgisayar Beyanı 110 (1) Bilgisayar Beyanının Hukukî Niteliği 111 (a) Genel Olarak 111 (b) Bilgisayar Beyanının İrade Beyanının Unsurlarını Taşıması 112 (i) Genel Olarak 112 (ii) Beyan Failinin İradesi 115 (iii) Beyanın Seyri 115 (c) Karşı Tarafta Güven Oluşturması 116 c) Bilgisayar Beyanında Hata 117 d) Dijital İrade Beyanı, Bilgisayar Beyanı ve Elektronik İrade Beyanı Kavramları 118 3. E-Posta Aracılığıyla İrade Beyanları 118 4. Doğrudan Doğruya İletişim Aracılığıyla İrade Beyanları 119 a. Genel Olarak 119 b. İnternette Sohbet 119 c. İnternette Telefonlaşma 120 III. İCAP VE İCABA DAVET 120 A. Genel Olarak 120 B. Tarifler, Fiyat Listeleri vb. ve Radyo, Televizyon vb. nde Yapılan Teklifler 121 C. Web Sitelerinde Yapılan Teklifler 222 1. Genel Olarak 122 2. BK m.7 f.l 122 3. BKm.7 f.3'ün Özel Yorum Kuralı 123
a) Genel Olarak... 123 b) BK m.7 f.3'teki Teşhirin Anlamı ve Web Sitelerindeki Teşhir 124 4. BK m.7 f.2 ve Web Siteleri 124 5. TKHK'nın Özel Hükümleri 125 a) TKHKm.5 125 (1) Genel Olarak 125 (2) Haklı Bir Sebep 127 (a) Genel Olarak 127 (b) Taraflar Arasında Mutabakat ve Yorum 127 (c) Objektif Tüketici Ufkuna İstinaden Belirleme 128 b) Paket Tur Sözleşmeleri 130 D. Hazır Olanlar ve Hazır Olmayanlar Arasındaki İcaplar ve Bu Bağlamda Sözleşmenin Akdi 131 1. Genel Olarak 131 2. Hazırlar Arasında Sözleşmenin Akdi 132 a) Genel Olarak. 132 b) İnternet İletişim Araçlarından Hazırlar Arasında Sözleşmenin Akdine İmkân Verenler 133 (1) Genel Olarak 133 (2) Geleneksel Telefon ve İnternette Telefonlaşma 134 (3) İnternet Aracılığıyla Video/Resimli Telefon 134 (4) İnternette Sohbet 134 3. Hazır Olmayanlar Arasında Sözleşmenin Akdi 135 a) Genel Olarak. 135 b) İnternet İletişim Araçlarından Hazır Olmayanlar Arasında Sözleşmenin Akdine İmkân Verenler. 136 (l)e-posta 136 (2) Web Formlarının Doldurulması 137 E. Bir İcabın Bağlayıcılık Süresi 137 1. Hazır Olanlar Arasında 137 2. Hazır Olmayanlar Arasında 138 a) Tüketicinin İcabı 138 b) Satıcının/Sağlayıcının İcabı 138 F. GİŞ İcabın Bir Parçası mıdır? 139
IV. KABUL 139 A. TKHKm.9/A f.3 (ve MSHYm.9 f.d'de İfadesini Bulan "Siparişi'n Anlamı 139 B. Sarahaten, Zımnen ve Susarak Kabul 140 C. Sözleşmenin İnikat Anı 141 1. Hazırlar Arasında 142 2. Hazır Olmayanlar Arasında 142 V. BEYANLARIN ULAŞMASI 142 A. Genel Olarak 142 B. Başlangıç Koşulları 143 C. Beyan Alıcısının Etki Alanı 143 D. Ulaşma Anı 144 1. Satıcı/Sağlayıcı 144 2. Tüketici 145 E. İstisnai Durum: Hazır Olmamama Devresinin Açılması (Auto-Reply)..145 F. Geri Alma 146 G. İspat Yükü 146 H. Göndermede Hata 147 1. Gönderme Esnasında Kayıp 147 2. Gönderme Esnasında Değişme, 147 3. Hataların Düzeltilmesi 148 VI. FAREYİ TIKLAYARAK SÖZLEŞMENİN AKDİ 148 Vn.ŞEKİL 149 A. Şekil Serbestisi Prensibi 149 B. Adli Yazıldık, Mesafeli Sözleşmeler ve Elektronik İmza 150 1. Genel Olarak 150 2. BlCdaki Mevcut Duruma Göre Yazıldık ve Elektronik İmza 152 a) Kavramlar 152 b) Metin 153 c) İmza 153 3. Bir El Yazılı İmza İle Denklik. 155 4. Kanun Boşluğu 156 5. Elektronik İmzanın İspat Değeri 157 6. Metin Formu 158 7. Elektronik İmzaların Güvenilirliği 159
XV DÖRDÜNCÜ BÖLÜM CAYMA HAKKI I. GENEL OLARAK 165 H. TKHKm.9/Af.5İN ANLAMI 166 m. CAYMA HAKKININ KULLANILMASI 167 A. Caymanın Süresi 167 B. Cayma Süresinin İşlemeye Başlaması 168 1. Bilgi Verme Yükümlülüğünün İfası 168 2. Eğer İlk Koşul Yerine Getirilmişse 168 a) Mallarda Teslim Tarihi 169 b) Hizmetlerde Sözleşmenin İmzalandığı Tarih 169 3. Eğer İlk Koşul Yerine Getirilmemişse 169 4. Karışık Sözleşmelerde Cayma Süresinin Başlangıcı 171 5. Ademi İfa ya da Kısmen İfa Durumunda Cayma Süresinin Başlangıcı 172 a) Mallarda Durum 172 b) Hizmetlerde Durum 172 IV. CAYMA BEYANI VE KULLANILMASI 172 A. Cayma Beyanı 172 B. Kullanılması 173 V. CAYMA HAKKININ İSTİSNALARI 173 A. Genel Olarak 173 B.lfa 174 C. Çeşitli Sözleşmeler 175 D. Dijital Ürünler 176 E. Günlük Gazeteler 177 F. MSHTde Yer Verilmeyen İstisnalar 178 1. Fiyat İniş Çıkışları 178 2. Bahis ve Piyango 178 VI. CAYMA HAKKININ HUKUKÎ NİTELİĞİ 178 A. Emredici Hüküm 178 B. Akdedilmiş Sözleşme Şartı 179 C. Sözleşmenin Sona Erdirilmesi 179
VH. CAYMANIN HUKUKÎ SONUÇLARI 182 A. Cayma Durumunda Müeyyide Yasağı 182 1. Kavram 182 2. Tüketicinin Hiçbir Cezaî Sorumluluk Üstlenmemesi 183 3. Tüketicinin Hiçbir Hukukî Sorumluluk Üstlenmemesi 183 B. Cayma Hakkının Kullanımından Kaynaklanan Masraflar 183 1. Geri Gönderme Masrafları ve Riskleri 183 2. Kullanma Masrafları 184 C. Mal Yok Olmuş ya da Bozulmuşsa 185 D. Tasfiye 186 1. Genel Olarak 186 2. Satıcının/Sağlayıcının İade Yükümlülüğü 186 3. Satıcının Malı Geri Alma Yükümlülüğü 187 E. Üçüncü Şahsa Karşı (Bağlı İşlemlerde) Caymanın Etkisi 188 VHI. İSPAT YÜKÜ 189 BEŞİNCİ BÖLÜM SATICININ VE SAĞLAYICININ YÜKÜMLÜLÜĞÜ, GERİ ÖDEME VE TÜKETİCİNİN İFA YÜKÜMLÜLÜĞÜ I. SATICININ VE SAĞLAYICININ YÜKÜMLÜLÜĞÜ. 195 A. İfa 195 1. Genel Olarak ; 195 2. İfanın Zamanı 196 a) Genel Olarak. 196 b) Siparişin Ulaşması 197 c) Temerrüt 198 (1) Genel Olarak 198 (2) Otuz Günlük Süre 198 (3) İfa Zamanını Uzatma ve Koşulları 199 3. Eşit Kalite ve Fiyatta Mal veya Hizmet Tedariki 200 a) Genel Olarak. 200 b) İkame Edim 201 4. İmkânsızlaştığmda Bildirme ve Ödenen Bedel ve Borç Altına Sokan Tüm Belgelerin İadesi 203 a) Kavram. 203 b) Süre 204
c) Müeyyide Sorunu 204 d) Ödenen Bedel ve Borç Altına Sokan Tüm Belgelerin İadesi 206 5. İfa Yeri 206 B. Ayıpsız Olarak Yapıldığını İspat Yükümlülüğü 208 1. Genel Olarak 208 2. TKHK m.9/a f.4'ün Özel Hükmü 209 II. GERİ ÖDEME 210 A. Genel Olarak 210 B. Rızası Dışında ve Hukuka Aykırı Biçimde Kullanılması 211 C. Tüketicinin Kusuru 212 D. Tüketicinin Korunması 213 E. Tüketicinin Talebi ve İade 213 E Süre 214 III. TÜKETİCİNİN İFA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 214 A. İfa Yeri 214 B. İfa Zamanı 214 4822 SAYILI KANUN İLE DEĞİŞİK 4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN 217 MESAFELİ SÖZLEŞMELER UYGULAMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 239 ELEKTRONİK İMZA KANUNU 243 TİCARİ REKLAM VE İLANLARA İLİŞKİN İLKELER VE UYGULAMA ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK 252 BANKA KARTLARI VE KREDİ KARTLARI KANUNU 260 İNDEKS 270