KARŞILAŞTIRMALI ANAYASA YARGISI 1 Ders Adi: KARŞILAŞTIRMALI ANAYASA YARGISI 2 Ders Kodu: KMY6117 3 Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Doktora 5 Dersin Verildiği Yıl: 1 6 Dersin Verildiği Yarıyıl 1 7 Dersin AKTS Kredisi: 3.00 8 Teorik Ders Saati (saat/hafta) 2.00 9 Uygulama Ders Saati(saat/Hafta) 0.00 10 Laboratuvar Ders Saati (saat/hafta) : 0 11 Dersin Önkoşulu: yok 12 Dersin Dili: Türkçe 13 Dersin Veriliş Şekli: Yüz yüze 14 Dersin Koordinatörü: Prof. Dr. RAMAZAN CENGIZ DERDİMAN 15 Dersi Veren Diğer Öğretim Elemanları: 16 Koordinatör İletişim Bilgileri: - E-mail: rcderdiman@uludag.edu.tr Tel: 0224 2941084 Adres: Uludağ Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Bölümü, Görükle Kampusu16059 Nilüfer/Bursa 17 Dersin WEB adresi: 18 Dersin Amacı: 19 Dersin Öğrenme Kazanımları: Karşılaştırmalı hukukta ve Türkiye de Anayasa yargısının mahiyeti, üstlendiği faaliyetlerin ve anayasa yargısı modellerini kavramak, anayasa yargısı fonksiyonunun millî iradeyle ilişkilerini ve çelişen yönlerine ilişkin çözümleri araştırmaktır. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Anayasa yargısının mahiyeti, içeriği ve millî iradenin çıkardığı kanunları denetleyerek iptal edebilmesinin meşruiyetinin ölçütlerini kavrayabilmek. Anayasaya uygunluğun denetiminde, yargısal denetimin siyasal denetimden farklı tarafları ve yargısal denetime ihtiyaç duyulmasının nedenlerini kavrayabilmek. Anayasa yargısında, denetimin konularına, denetimi yapacak kuruluşun teşkilatlanmasına, üyelerin seçimine, niteliklerine, göre Anayasa yargısı modellerini öğrenmek. Anayasa yargısında önleyici ve düzeltici denetim ve Anayasaya aykırılığın sonuçlarına göre farklı modelleri kavramak. 1982 Anayasasına göre, Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, yargılama usûlleri, Anayasa Mahkemesine başvuru yollarlı ve şartlarını değerlendirmek. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi kararlarının Anayasa Mahkermesinde yeniden yargılama sebebi olup olmayacağını değerlendirmek. Anayasa Mahkemesinin kararlarına karşı kanun yolu ya da itiraz gibi yolların kararların Anayasaya uygunluğuna etkisi ve bunu tavsiye eden modeller tartışmak.
20 Dersin İçeriği: Hafta DERS İÇERİKLERİ 1 Teorik 10 1.Hafta: Anayasa Yargısının Mahiyeti ve Üstlendiği Faaliyet Dersin Tanımı kazandıracakları, içeriği hakkında bilgi verilecek Anayasa yargısı hakkında bilgi verilerek mahiyeti ve Anayasa yargısının üstlendiği fonksiyonlar değerlendirilecektir. Anayasa yargısının Anayasaya uygunluğun siyasal denetimine rağmen tercih sebepleri üzerinde durulacaktır. Uygulama 2 3 4 5 6 7 2. Hafta: Anayasa Yargısının Millî İradeyle Uyumu Sorunu Millî iradenin irade beyanının Anayasaya uygunluğunun yargısal denetlemesinin demokratik prensiplerle uyumu sorunu tartışılacak ve Anayasa yargısının olmadığı ülkelerde Anayasaya uygunluğun sağlanması sorunu değerlendirilecektir. 3. Hafta: Anayasa yargısı Modelleri-I: Denetimi Yapacak Kuruluş Denetimi yapacak organ merkezde tek teşkilât şeklinde ya da merkez dışından da teşkilâtlanması karşılaştırmalı sistemler nazara alınarak tartışılacaktır. 4. Hafta: Anayasa yargısı Modelleri-II: Denetimle Görevli Ayrı Bir Yargı Düzeni Anayasaya uygunluk denetiminin sırf bu görevi üstlenmesi yargı yerince ya da adlî yargı düzeni içindeki mahkemelerin denetim yetkisini de kullanmaları modelleri karşılaştırılacak ve fayda ve sakıncaları tartışılacaktır 5. Hafta: Anayasa Yargısı Modelleri-III: Denetim Konusunun Yürürlükte Olup Olmaması Sorunu Kamu hukuku işleminin hukuk âleminde yürürlüğe girip girmemesine göre, önleyici ve düzeltici denetim modelleri, bunların yarar ve sakıncaları değerlendirilecek 6. Hafta: 1982 Anayasasına Göre Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Görevleri Türkiye de Anayasa Mahkemesinin kuruluşu bakımından mevcut ve olması gereken yapılanma değerlendirilecektir. Ayrıca, Anayasa Mahkemesinin görevleri ve bunlardan kişisel başvuru hakkının boyutları, yeterli olup olmadığı işlerliği tartışılacaktır. 7. Hafta: Anayasa Mahkemesi Üyeleri, Seçimleri ve Statüleri Ülkemizde ve karşılaştırmalı hukukta Anayasa Mahkemesi hâkimlerinin seçimi usûl ve şartları, Anayasa Mahkemesinin görevinin özgünlüğüne uygun heyet oluşturmak açısından mevcut durumun değerlendirilmesi ve tartışması yapılacaktır.
8 9 10 11 12 8. Hafta: Yargısal Denetimi İşletme Şekiller: Dava Türleri Türk Hukukunda soyut norm denetimi (iptal davası) ve Somut Norm Denetimi (def i ya da itiraz yolu) usûl ve şartları anlatılacak ve bunlardan kaynaklanan sorunlar tartışılarak çözümler getirilmeye çalışılacaktır. 9. Hafta: Anayasaya uygunluk denetiminin konusu-i Şekil ve esas bakımından denetim, Anayasa değişikliklerinin, kanunların ve Kanun Hükmünde Kararnamelerin denetimi değerlendirilecek; Anayasa değişikliklerinde esas denetimine giren haller üzerinde durulacak ve tartışılacaktır. 10. Hafta: Anayasaya uygunluk denetiminin konusu-ii: Anayasal Kısıntılar Anayasamıza ve kanunlara göre, Anayasaya uygunluk denetimi yapılamayacak İnkılâp Kanunları, Uluslararası andlaşmalar ve sıkıyönetim ve olağanüstü hal kanun hükmünde kararnamelerin ve parlamento kararlarının durumları ve bunlardan denetimi yapılabilecek olanların belirlenmesi açısından tartışma. 11. Hafta: Anayasa Mahkemesinin Yargılama Usulü Anayasaya uygunluk denetiminde ve diğer uyulacak yargılama ve karar alma usûlü, kararların hüküm ifade etmeleri için aranacak toplantı ve karar yeter sayıları belirlenecek ve bunlar üzerinde tartışma yapılacaktır. 12. Hafta: Anayasa Mahkemesinin Kararlarını Yürürlüğü ve Bağlayıcılığı Anayasa mahkemesi kararlarının bağlayıcılığı ve kesinliği; Anayasa Mahkemesinin görev konularındaki kararlarının kesinleşme yol ve yöntemleri, Anayasaya uygunluk denetiminin Kanun yolu denetimine tâbi tutulması önerileri değerlendirilecektir. 13 13. Hafta: Anayasa Mahkemesinin Yargılama Usûlünde Uluslararası Yargı Organlarının Kararlarının Yeri Uluslararası hukukun ve Mahkemelerin verdiği kararlarının Anayasa Mahkemesinin kararlarının kesinliği ve bağlayıcılığı açısından değeri ve bu konuda Anayasa Mahkemesinin benimsediği anlayış tartışılarak belirlenecektir. 14 14. Hafta: Anayasa Mahkemesinin Anayasaya Uygun Davranması Sorunu Anayasa Mahkemesinin denetimlerinde Anayasaya uygun davranmasının garantileri sayılabilecek yol ve yöntemlerle, bu konuda bizzat halkın görüş ve düşüncelerinin önemi değerlendirlecektir. Anayasa Mahkemesinin Yargılama Usulü
21 Ders Kitabı, Referanslar ve/veya Diğer Kaynaklar: A- Ders Kitabı: Ramazan Cengiz Derdiman, Anayasa Hukuku, 2. Baskı, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa, 2011 B- Referanslar: 1-) Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Ekin Kitabevi Yayınları, 2011 2-) Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011 3-) Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2011 4-) Servet Armağan, Anayasa Mahkemesinin Kazaî Murakebe Sistemi 5-)Metin Kıratlı, Anayasa Yargısında Somut Norm Denetimi 22 Değerlendirme YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI Ara Sınav 0 0.00 Kısa Sınav 0 0.00 SAYISI KATKI YÜZDESİ Ödev 1 50.00 Yıl Sonu Sınavı 1 50.00 Toplam 2 100.00 Yıl içi çalışmalarının Başarıya Oranı 50.00 Finalin Başarıya Oranı 50.00 Toplam 100.00 23 AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU ETKİNLİK SAYISI Süresi (Saat) Toplam İş Yükü (Saat) Teorik Dersler 14 2.00 28.00 Uygulamalı Dersler 0 0.00 0.00 Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme) 14 2.00 28.00 Ödevler 1 15.00 15.00 Projeler 0 0.00 0.00 Arazi Çalışmaları 0 0.00 0.00 Arasınavlar 0 0.00 0.00 Diğer 0 0.00 0.00 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 20.00 20.00 Toplam İş Yükü 91.00 Toplam İş Yükü / 30 saat 3.03 Dersin AKTS Kredisi 3.00 25 PROGRAM YETERLİLİKLERİ İLE DERS ÖĞRETİM KAZANIMLARI İLİŞKİSİ TABLOSU PY1 PY2 PY3 PY4 PY5 PY6 PY7 PY8 PY9 PY10 PY11 PY12 PY13 PY14 PY15 PY16 ÖK1 5 5 5 3 4 1 5 4 4 2 0 0 0 0 0 0 ÖK2 5 5 5 2 2 1 5 5 4 2 0 0 0 0 0 0
ÖK3 5 5 5 2 4 1 5 5 4 2 0 0 0 0 0 0 ÖK4 5 5 5 2 4 1 5 4 3 2 0 0 0 0 0 0 ÖK5 5 5 5 2 4 1 5 5 4 2 0 0 0 0 0 0 ÖK6 5 5 5 2 4 1 5 5 4 2 0 0 0 0 0 0 ÖK7 5 5 5 2 4 1 5 5 3 2 0 0 0 0 0 0 Katkı Düzeyi: ÖK: Öğrenme kazanımlar PY: Program yeterlilikleri 1 çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok Yüksek