T.C BAŞBAKANLIK Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sayı : 75718882-216- 05.03.2013 0514 Konu : Camilerin Açık Tutulması CAMİLERİN AÇIK TUTULMASI GENELGESİ Başkanlığımızın görevleri arasında, milletçe dayanışma ve bütünleşme anlayışıyla siyasi görüş ve düşünüşlerin dışında kalarak toplumu din konusunda aydınlatmak, cami ve mescitleri ibadete açmak ve yönetmek yer almaktadır. Camiyi hayatın merkezine yerleştiren, cami merkezli bir medeniyet inşasına zemin hazırlayan, tarihi boyunca yerleşim yerlerinin kimliğinin oluşmasında camilere önemli bir yer veren Yüce Dinimiz İslam ın kâinatı kuşatan mesajı camilerde ilmek ilmek dokunarak toplumlara ulaşmıştır. Bu yönüyle sosyal hayatın kalbinin attığı birer ilim, irfan ve kültür merkezi ve asırlar boyu mihrabıyla mabet; minber ve kürsüsüyle din, tarih, gelenek, edeb, saygı, sevgi ve kardeşliği öğrendiğimiz bir mektep konumunda olan camiler öteden beri kırık gönüllerin onarıldığı mekânlar olarak; kapılarını etnik kökeni, siyasi görüşü, mezhebi, meşrebi ve dili ne olursa olsun herkese açmıştır. Birlik ve beraberlik mekanları olan camilerin, asli fonksiyonunu icra etmesinin ve mevzuatla verilen vazifelerin yerine getirilmesinin bir gereği olarak namaz vakitleri dışında da vatandaşlarımızın dini taleplerine cevap verilebilecek şekilde açık tutulması bir gereklilik arz etmektedir. Vatandaşlarımızın talepleri de dikkate alınarak camilerimizin açık bulundurulması gerekmektedir. Bu çerçevede: 1- (1) Sabah namazı buluşmaları uygulamasına devam edilecektir. (a) Daha önce il ve ilçelerde haftada bir gün, merkezi bir camide uygulamaya konulan sabah namazı buluşmaları bundan böyle mahalli şartlar ve cemaatin katılımı da dikkate alınarak her camide tatbik edilecektir. 2- (1) Camiler gün boyunca açık tutulacak ve cami çalışma programı (Program) uygulanacaktır.
(a) Camiler, sabah namazından sonra özel durum ve yerel şartlar dikkate alınarak, her gün öğle namazından en geç bir saat önce açılıp, yatsı namazından sonra kapanmak üzere gün boyunca açık tutulacaktır. (b) Cami veya müştemilatında cami görevlileri odası oluşturulacak, müftülükçe hazırlanacak program çerçevesinde; görevlilerin namaz vakitleri dışında din hizmeti ve isteyenlere yaygın din eğitimi sunmak üzere hazır bulunmaları sağlanacaktır. Her cami için haftalık bir program hazırlanacak ve bu program cami ilan panolarına asılacak, ayrıca cuma günleri vaaz ve hutbenin sonunda vatandaşlarımıza duyurularak programlara katılmaları teşvik edilecektir. (c) Programın uygulanmasında cami görevlilerinin tamamı görev yapacaktır. İki veya üç namaz vakti açık olan kamu kurum, kuruluş ve iş hanı gibi yerlerdeki camilerde görev yapanlar bu programı, kurumun/iş hanının açık olduğu zamanlarda uygulayacaktır. (ç) Program, birden fazla görevlisi olan camilerde cuma günü; tek görevlisi bulunan camilerde de cuma ve izin günlerinde uygulanmayacaktır. (d) Müftülükçe EK-1 dikkate alınarak hazırlanacak program, mevsim şartları ve ileri-geri saat uygulamalarına göre planlanacaktır. (e) Programın uygulanması ve denetlenmesi müftülükçe sağlanacaktır. (f) Müftülükçe program uygulaması başlatılan camiler, EK-2 de gönderilen Excel formuna işlenerek programın uygulandığı yılın Aralık ayının son günü mesai bitimine kadar camihizmetleri@diyanet.gov.tr adresine e-mail ile gönderilecektir. 3- (1) Ezan okunduktan sonra bir müddet beklenecektir. (a) Vakit namazlarının ezanı müteakiben, beklenmeksizin kılınmaya başlanması sebebiyle vatandaşlarımızın cemaatle kılınan namaza yetişmesi mümkün olmamaktadır. Vatandaşlarımızın cemaatle kılınan namaza katılımlarını sağlamak üzere özel durum ve yerel şartlar dikkate alınarak ezanın akabinde makul bir süre beklendikten sonra cemaatle namaza başlanacaktır. (b) Akşam namazının farzından önce iki rekât namaz kılacak kadar beklenecektir. 4- (1) Namazlardan sonra Kur ân-ı Kerim okunup meali verilecektir. (a) Cemaatin katılımının yüksek olduğu vakit namazlarından sonra Kur an-ı Kerim tilavet edilecek, Başkanlığımızca tavsiye edilen EK-3 eserlerden yararlanılarak beş dakikayı geçmeyecek şekilde okunan ayetlerin anlamı verilip açıklaması yapılacaktır. 5- (1) Aşağıda sayılan hususların uygulanması sağlanacaktır. (a) Yerel yönetimler ve ilgili kurumlarla işbirliği yapılarak camilerin kentsel dönüşüm projeleri kapsamına alınmasını sağlayıp güvenli mekânlar haline getirilmesi için gerekli çalışmalar yapılacaktır. (b) Cami ve çevresinin manevi dokusuna yakışmayan ve estetiğini bozan her türlü yapılanmadan uzak kalınacaktır. (c) Camilerin temizliği konusunda gerekli tedbirler alınacak; cemaatin huzur içinde ve nezih mekânlarda ibadet etmesi sağlanacaktır. (ç) Alışveriş merkezleri ile yol güzergâhındaki camilerin müftülük tarafından ibadete elverişli olup-olmadıkları konusunda denetim ve kontroller yapılarak ibadete uygun olmayanlarının ibadete hazır hale getirilmesi sağlanacaktır. (d) Camilerde kadınların ibadetine yönelik nezih ve uygun mekanlar, abdest alma yerleri ve WC lerin hazırlanması sağlanacaktır. (e) Fiziki alt yapısı müsait olan camilerde çocukların ve gençlerin gelip zamanlarını değerlendirebilecekleri, kitap okuyup ev ödevi ve araştırma yapabilecekleri okuma salonları oluşturulacaktır. (f) Camilerin, abdest alma yerlerinin ve WC lerin engelli vatandaşlarımızın erişimine uygun hale getirilmesi sağlanacaktır. (g) Camilerin, abdest alma yerlerinin ve WC lerin bakım ve temizliği sağlanacaktır.
(ğ) Camilerin halı ihtiyacı karşılanırken saf düzenini ve ibadet huşuunu bozan motifleri bulunan halılar ile seccade tipi halıların kullanımından vazgeçilecektir. (h) Camilerdeki ses sistemi ve kullanımı, rahatsız edici ve ibadet huşuunu bozucu olmayacaktır. Gerekirse ses sistemi ve mikrofon kullanımı konusunda teknik elemanlar marifetiyle cami görevlilerine yönelik müftülükçe kurs düzenlenecektir. (ı) Bu genelgede yer alan camilerle (cami ve mescitler) ilgili yükümlülükler, müftülüklerce (camilerin bağlı olduğu müftülük) yürütülür. (i) Bu genelgede zikredilen hususlar, din görevlileri, mülk sahibi hakiki ve hükmi şahıslarla koordinasyon ve iş birliği sağlanarak uygulamaya geçirilecektir Bilgilerini ve gereğini rica ederim. Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ Diyanet İşleri Başkanı EK-1
CAMİLERDE UYGULANABİLECEK ÖRNEK ÇALIŞMA PROGRAMI ETKİNLİK ZAMANI ETKİNLİK ZAMANI GÜNLER ETKİNLİĞİN SABAH NAMAZINDAN ÖNCE ÖĞLEDEN ÖNCE/SONRA İKİNDİ NAMAZINDAN ÖNCE/SONRA YATSI NAMAZINDAN ÖNCE/SONRA PAZARTESİ TEFSİR OKUMALARI TEMEL İSLAM BİLGİLERİ (İLMİHAL) KUR'AN-I KERİM ÖĞRETİMİ SALI HADİS OKUMALARI SİYER-İ NEBİ KUR'AN-I KERİM ÖĞRETİMİ ÇARŞAMBA TEFSİR OKUMALARI TEMEL İSLAM BİLGİLERİ (İLMİHAL) KUR'AN-I KERİM ÖĞRETİMİ PERŞEMBE HADİS OKUMALARI SİYER-İ NEBİ KUR'AN-I KERİM ÖĞRETİMİ CUMA CUMARTESİ TEFSİR OKUMALARI TEMEL İSLAM BİLGİLERİ (İLMİHAL) KUR'AN-I KERİM ÖĞRETİMİ PAZAR HADİS OKUMALARI SİYER-İ NEBİ KUR'AN-I KERİM ÖĞRETİMİ
EK-2 İMAM-HATİPLERİN YARARLANACAĞI KAYNAKLAR 1. KUR'ÂN'I KERİM VE MEÂLİ a) Kur ân-ı Kerîm Meâli, Doç. Dr. Halil ALTUNTAŞ-Dr. Muzaffer ŞAHİN, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. b) Kur ân-ı Kerîm Meâli, Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Ali Özek, Prof. Dr. İbrahim Kafi Dönmez, Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı, Prof. Dr. Sadrettin Gümüş, Doç. Dr. Ali Turgut, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 2. TEFSİRLER a) Kur an Yolu, Heyet, Türkçe Meâl ve Tefsir, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. b) Hak Dini Kur'ân Dili. Elmalılı Hamdi YAZIR, 3. HADİS KİTAPLARI a) Hadislerle İslam, Diyanet İşleri Başkanlığı. b) Riyazüs-Sâlihîn Tercüme ve Şerhi, İmam NEVEVÎ, Tercüme: Heyet, Prof. Dr. M. Yaşar Kandemir, Prof. Dr. İsmail L. Çakan, Prof. Dr. Raşit KÜÇÜK. c) Tecrid-i Sarih Tercüme ve Şerhi, Ahmed NAİM -Kamil MİRAS. 4. FIKIH KİTAPLARI a) Diyanet İslam İlmihali, Seyfettin YAZICI-Lütfi ŞENTÜRK.
b) Büyük İslam İlmihali, Ömer Nasuhi BİLMEN. c) Büyük Şafii İlmihali, Mehmet KESKİN. d) TDV İlmihal (2 Cilt) 5. KELAM KİTAPLARI a) Kelam İlmi, Giriş, Prof. Dr. Bekir TOPALOĞLU. b) İslam a Giriş Serisi, Komisyon, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. 6. SİYER KİTAPLARI a) İslam Tarihi, Mustafa Asım KÖKSAL. b) İslam Peygamberi, Prof. Dr. Muhammed HAMİDULLAH. c) Hz. Muhammed (s.a.s) ve Evrensel Mesajı, Prof. Dr. İbrahim SARIÇAM. 7. KAVRAMLARLA İLGİLİ KAYNAKLAR a) İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. c) Hukuk-ı İslamiye ve Istılahat-ı Fıkhiye Kamusu, Ömer Nasûhi BİLMEN. d) Dini Kavramlar Sözlüğü, Komisyon, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. e) İslam da İnanç, İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi, Komisyon 8. TASAVVUF VE AHLAK KİTAPLARI a) İhyau Ulumiddin İmam-ı GAZALİ