Büyükdere Cd. Nevtron İşhanı No:119 K /6 Gayrettepe-İST TEL: 0212/ 211 99 01-02-04 FAX: 0212/ 211 99 52 MALİ MEVZUAT SİRKÜLERİ SİRKÜLER NO : 2009/ 17 İstanbul, 7 Ocak 2009 KONU :2009 Yılında Uygulanacak Yurt İçi ve Yurt Dışı Gündelikler Hk. Gelir Vergisi Kanunu nun 24 / 3. maddesinde, Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından İdare Meclisi Başkanı ve üyelerine, denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına gerçek yol giderleri ile yemek ve yatma giderlerine karşılık verilen gündeliklerin Gelir Vergisi nden istisna olduğu bu gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşarsa aradaki farkın ücret olarak vergiye tabi tutulacağı hükmü yer almaktadır. 6424 sayılı Harcırah Kanunu na göre 2009 yılında verilecek yurt içi gündelikler 31 Aralık 2008 tarihli ve 27097 (mükerrer) Resmi Gazete de yayımlanan 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (H) Cetveli ile belirlenmiştir. Öte yandan yurt dışı seyahatler için geçerli harcırah tutarları ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ne yapılacak yolculuklarda uygulanacak harcırahlar ise en son 1 Mart 2008 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 2008/13252 sayılı B.K.K. ile belirlenmiştir. Konuyla ilgili olarak yapılan değişiklikler 03.03.2008 gün ve 2008/26 numaralı Sirkülerimiz ile açıklanmıştır. (Bahse konu yurt dışı gündelik tutarlarında değişiklik olması halinde durum ayrıca sirküle edilecektir.) Yapılan bu düzenlemelere istinaden 2009 yılında yurtiçi ve yurtdışı seyahatlerde uygulanacak harcırahlar ve bunların tekabül ettiği aylık seviyelerine ilişkin açıklamalar aşağıdaki bölümlerde yapılmıştır. 1- YURT İÇİ GÜNDELİKLER 1.1-2009 Yılında Uygulanacak Gündelikler 2009 yılında Devlet Memurlarına verilecek yurt içi gündelikler 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (H) cetveli ile aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. 1
Ödenecek Yurtiçi Gündelik Tutarı (TL) -Başbakanlık Müsteşarı 37,50 - göstergesi 8.000 ve daha yüksek kadrolarda bulunanlar - göstergesi 5.800 (dahil) - 8.000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar - göstergesi 3.000 (dahil) - 5.800 (hariç) olan kadrolarda bulunanlar 31,50 28,50 26,00 - / Kadro derecesi 1-4 olanlar 23,50 - / Kadro derecesi 5-15 olanlar 22,50 1.2- Vergiden Müstesna Gündeliklere Esas Seviyeleri 31 Aralık 2007 tarih ve 27097 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu nun 21. maddesi hükmü ile Devlet memurlarının maaş hesabına esas aylık ve taban aylık katsayıları altışar aylık dönemler halinde uygulanmak üzere yeniden belirlenmiştir. Belirlenen katsayılar ve uygulama dönemleri aşağıdaki gibidir. 1.1.2009-30.6.2009 Dönemi 1.7.2009-31.12.2009 Dönemi Memur 0,053505 0,05592 0,7084 0,74348 2009 yılında uygulanacak bu katsayılara göre bu dönemde özel sektörde vergiden müstesna olarak verilebilecek götürü gündelik tutarları ile bunlara tekabül eden aylık seviyeleri aşağıda gösterilmiştir. 2
Brüt Seviyeleri (01.01.2009-30.06.2009) Dönemi Brüt Seviyeleri (01.07.2009-31.12.2009) Dönemi Vergiden Müstesna Gündelik Tutarı (TL) 1.216,70 TL ve daha fazlası 1.274,72 TL ve daha fazlası 37,50 1.207,07 TL ile 1.216,70 TL arası 1.264,65 TL ile 1.274,72 TL arası 31,50 1.089,36 TL ile 1.207,07 TL aras 1.141,63 TL ile 1.264,65 TL arası 28,50 939,54 TL ile 1.089,36 TL arası 985,05 TL ile 1.141,63 TL arası 26,00 757,36 TL ile 939,54 TL arası 794,65 TL ile 985,05 TL arası 23,50 757,36 TL ve daha az 794,65 TL ve daha az 22,50 Not : Bu tabloların hazırlanmasında, Devlet memurlarına kıdemlerine göre değişen miktarlarda verilen kıdem aylıkları dikkate alınmamıştır. Söz konusu kıdem aylığı çalışan personelin hizmet yılı sayısı x 20 x genel katsayı (aylık katsayı) şeklinde hesaplanmakta olup; personelin özel sektör firmasındaki kıdemine göre bu şekilde bulunacak meblağların da yukarıdaki tabloda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesi ve buna göre de vergisiz harcırah tutarı tespit edilecektir. (Örneğin 5 yıllık kıdemi olan bir çalışan için brüt aylık seviyesine birinci dönemde 5 x 20 x 0,053505 = 5,35 TL ilave edilecektir.) Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. 2- YURT DIŞI GÜNDELİKLER 2.1-01.01.2009 Tarihinden İtibaren Uygulanacak Gündelikler ve Seviyeleri Yurtdışı gündelikler en son 2008/13252 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş olup, karar eki liste sirkülerimize eklenmiştir. (: 1) Bazı yazarlar özel sektördeki yurt dışı gündeliklerin B.K.K. eki listenin VII, VIII, ve IX unun sütunlarına tekabül eden üç kademe itibariyle uygulanacağı görüşündedir. Buna karşılık diğer bir görüş ise özel sektördeki yurt dışı gündeliklerin en yüksek devlet memuru olan Başbakanlık müsteşarının durumu esas alınarak B.K.K. eki listenin II, III, VII, VIII, IX un sütunlarına tekabül eden beş kademe itibariyle uygulanabileceği yönündedir. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği nce yayımlanan sirküler Rapor dizininde de bu görüş esas alınmıştır. Bu görüşe göre bahse konu 3
sütunlarda yer alan harcırah tutarlarının tekabül ettiği brüt aylık seviyeleri 01 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olan katsayılara göre aşağıya çıkarılmıştır. Brüt Seviyeleri (01.01.2009-30.06.2009) Dönemi Brüt Seviyeleri (01.07.2009-31.12.2009) Dönemi Harcıraha Esas Alınacak Sütun 1.216,70 TL ve daha fazlası 1.274,72 TL ve daha fazlası II 1.207,07 TL ile 1.216,70 TL arası 1.264,65 TL ile 1.274,72 TL arası III 1.062,60 TL ile 1.207,07 TL arası 1.113,67 TL ile 1.264,65 TL arası VII 757,36 TL ile 1.062,60 TL arası 794,65 TL ile 1.113,72 TL arası VIII 757,36 TL ve daha az 794,65 TL ve daha az IX Birden fazla ülkeyi kapsayacak yurt dışı geçici görev yolculuk ve ikametlerinde, her ülkedeki kalış süresi için o ülkeye ilişkin gündelik miktarı ödemelere esas alınacaktır. Yurt dışına her çıkışta seyahat süresinin ilk 10 günü için ödenecek gündelikler % 50 fazlası ile hesaplanacaktır. Öte yandan, yine ilk 10 günlük süre ile sınırlı olmak üzere yurt dışında yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere, faturada gösterilen yatak bedelinin bu şekilde hesaplanan gündeliklerin % 40 ını aşması halinde aşan kısmın % 70 i ayrıca ödenecektir. Ancak bu şekilde ödenecek ilave miktarlar, hesaplanan gündeliklerin; i) I -III No.lu sütunlarda gösterilenler için % 100 ünden, ii) IV - VI % 80 inden, iii) Diğer sütunlarda gösterilenler için % 70 inden, fazla olmayacaktır. Yurt dışı gündeliklerin TL cinsinden miktarları T.C. Merkez Bankası nca ilan edilen cari (efektif veya döviz) satış kuru ile hesaplanacaktır. Tahakkuk ve mahsup işlemlerinde, döviz satış bordrosunda gösterilen tarihteki kur esas alınacaktır. NOT : Bu tabloların hazırlanmasında, Devlet memurlarına kıdemlerine göre değişen miktarlarda verilen kıdem aylıkları dikkate alınmamıştır. Söz konusu kıdem aylığı çalışan personelin hizmet yılı sayısı x 20 x genel katsayı (aylık katsayısı) şeklinde hesaplanmakta olup, personelin özel sektör firmasındaki kıdemine göre bu şekilde bulunacak meblağların da yukarıdaki tabloda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesi ve buna göre de vergisiz harcırah tutarı tespit edilecektir. (Örneğin 5 yıllık kıdemi olan bir çalışan için brüt aylık seviyesine birinci dönemde 5 x 20 x 0,053505 = 4
5,35 TL ilave edilecektir.) Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. 3- K.K.T.C. İÇİN HARCIRAH TUTARLARI : 3.1-01.01.2009 Yılında Uygulanacak Gündelikler ve Seviyeleri K.K.T.C. ne yapılan seyahatlerde Devlet Memurlarına verilecek harcırah tutarları en son 2008/13252 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir. (R.G. tarih 1 Mart 2008, sayı 26803) 01 Ocak 2009 tarihinden itibaren kararname eki cetvele göre vergiden müstesna olarak verilebilecek gündelikler ile gündelik tutarlarının uygulanacağı brüt aylık seviyeleri aşağıya çıkarılmıştır. Brüt Seviyeleri (01.01.2009-30.06.2009) Dönemi Brüt Seviyeleri (01.07.2009-31.12.2009) Dönemi Vergiden Müstesna Gündelik Tutarı (TL) 1.216,70 TL ve daha fazlası 1.274,72 TL ve daha fazlası 88,00 1.207,07 TL ile 1.216,70 TL arası 1.264,65 TL ile 1.274,72 TL arası 77,00 779,03 TL ile 1.207,07 TL arası 817,29 TL ile 1.264,65 TL arası 66,00 757,36 TL ile 779,03 TL arası 794,65 TL ile 817,29 TL arası 55,00 757,36 TL ve daha az 794,65 TL ve daha az 44,00 NOT : Bu tabloların hazırlanmasında, Devlet memurlarına kıdemlerine göre değişen miktarlarda verilen kıdem aylıkları dikkate alınmamıştır. Söz konusu kıdem aylığı çalışan personelin hizmet yılı sayısı x 20 x genel katsayı (aylık katsayısı) şeklinde hesaplanmakta olup, personelin özel sektör firmasındaki kıdemine göre bu şekilde bulunacak meblağların da yukarıdaki tabloda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesi ve buna göre de vergisiz harcırah tutarı tespit edilecektir. (Örneğin 5 yıllık kıdemi olan bir çalışan için brüt aylık seviyesine birinci dönemde 5 x 20 x 0,053505 = 5,35 TL ilave edilecektir.) Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. 4- HARCIRAH UYGULAMASI İLE İLGİLİ BAZI HUSUSLAR 5
a) Yeme ve Yatma Giderlerinin Kısmen Fiili Tutarları İle Kısmen Götürü Ödenmesi : Yeme ve yatma giderleri karşılığı bütünüyle fiili tutarları ile ödendiğinde ayrıca kısmi bir götürü ödeme yapılmaz. Bu giderlerin fiili tutarları ile kısmen tevsik edilebildiği hallerde ise aşağıdaki şekilde işlem yapılır. Harcırah Kanununa göre Devlet memuruna ödenen gündeliğin üçte ikisi yemek, üçte biri yatma karşılığıdır. Devlet memurlarına ödenen en yüksek gündeliğin 37,50 TL olması örneğinde, bunun 25,00 TL kısmını yemek 12,50 TL kısmını ise yatma karşılığını teşkil eder. Özel kesimde otel giderlerinin fiili tutarı ile tevsik edildiği, yemek için belge ibraz edilmediği durumda, fiili tutarı ile tevsik edilen otel (yatma) gideri tutarı ne olursa olsun bütünüyle vergiden müstesna olacaktır. Yemek giderleri için fiili tevsik yapılamıyorsa, ancak 25,00 TL götürü ödeme kabul edilecek bunu aşan kısım vergiye tabi tutulacaktır. Yemek giderlerinin fiili tutarları ile tevsik edilip yatma giderinin belgelendirilemediği durumlarda, gene bütünü 37,50 TL olan gündelik örneğinde tutarı ne olursa olsun (işin ve seyahatin icaplarına göre makul olması şartı, her hal ve takdirde aranmak durumundadır.) belgelerle tevsik edilecek fiili yemek bedeline ilaveten yatma gideri karşılığı olarak ayrıca 12,50 TL ödeme yapılabilir 12,50 TL nı aşan kısım vergilenir. b) Aynı Günde Sonuçlanan Seyahatlerde Durum Harcırah Kanununun 39 uncu madde hükmüne göre, süresi bir gün veya daha az olan seyahatlerde Devlet memurlarına şu esas içinde gündelik verilmektedir. Gidilen yer veya yolda öğle veya akşam yemeği zamanlarından birini geçirenlere üçte bir, ikisini geçirenlere üçte iki geceyi de geçirenlere tam gündelik verilir. Öğle yemeği zamanı saat 13, akşam yemeği zamanın saat 19 olduğu aynı madde de belirtilmiştir. Buna göre özel kesimde de, örneğin saat 11 de başlayıp saat 18 de sonuçlanan seyahat için sadece öğlen yemeği karşılığı üçte bir gündelik (37,50 TL gündelik örneğinde 12,50 TL) vergisiz gündelik olarak ödenebilir. c) Birden Fazla Gün Devam Eden Yolculuklarda Tam Günden Az Günlerin Durumu Yukarıda belirtilen esas, sadece günü birlik yolculuklarda geçerlidir. Birden fazla gün devam eden yolculuklarda, öğle veya akşam yemeği veya yatmadan sadece birinin gidilen yerde veya yolda geçirildiği günler de tam gün olarak nazara alınır. (Harcırah Kanunu md. 43) Örneğin gidilen yerde üç gece kalınıp dördüncü gün dönüldüğünde, dördüncü gün için de tam gündelik alınır. Veya üç gün devam edecek bir yolculuğa saat 20 de başlandığında birinci gün için de tam gündeliğe hak kazanılır. d) Gidilen Yerde Yapılan Yeme ve Yatma Giderleri Dışındaki Giderler : Seyahat yapan hizmet erbabının gittiği yerde yeme ve yatma giderleri dışında işle ilgili olarak yaptığı diğer giderler, genel esaslara göre işverence masraf yazılır. Bunların 6
gündelik tutarına dahil edilmesi söz konusu değildir. Gidilen yerdeki şehir içi dolmuş taksi ücretleri telefon giderleri başlıca örnekleri teşkil eder. Seyahat yapılan yerde de yapılması, asli çalışma yerinde yapılması halinde tabi olacağı değerlemeden farklı bir işleme tabi tutulmasını gerektirmez. 2009 Yılında Vergiden Müstesna Gündeliklere Tekabül Eden Dilimleri I. 01.01.2009-30.06.2009 Dönemi YURT İÇİ GÜNDELİK MAAŞ DİLİMLERİ (VI= 1. 8000 1500 0,0535050 508,30 708,40 1216,70 2. 8000 1320 0,0535050 498,67 708,40 1207,07 3. 5800 1320 0,0535050 380,96 708,40 1089,36 4. 3000 1320 0,0535050 231,14 708,40 939,54 5. 915 0,0535050 48,96 708,40 757,36 YURT DIŞI GÜNDELİK MAAŞ DİLİMLERİ (VI= 1. 8000 1500 0,0535050 508,30 708,40 1216,70 2. 8000 1320 0,0535050 498,67 708,40 1207,07 3. 5300 1320 0,0535050 354,20 708,40 1062,60 4. 915 0,0535050 48,96 708,40 757,36 KKTC İÇİN GÜNDELİK MAAŞ DİLİMLERİ 7
(VI= 1. 8000 1500 0,0535050 508,30 708,40 1216,70 2. 8000 1320 0,0535050 498,67 708,40 1207,07 3. 1320 0,0535050 70,63 708,40 779,03 4. 915 0,0535050 48,96 708,40 757,36 II. 01.07.2009-31.12.2009 Dönemi YURT İÇİ GÜNDELİK MAAŞ DİLİMLERİ (VI= 1. 8000 1500 0,0559200 531,24 743,48 1274,72 2. 8000 1320 0,0559200 521,17 743,48 1264,65 3. 5800 1320 0,0559200 398,15 743,48 1141,63 4. 3000 1320 0,0559200 241,57 743,48 985,05 5. 915 0,0559200 51,17 743,48 794,65 YURT DIŞI GÜNDELİK MAAŞ DİLİMLERİ (VI= 1. 8000 1500 0,0559200 531,24 743,48 1274,72 2. 8000 1320 0,0559200 521,17 743,48 1264,65 3. 5300 1320 0,0559200 370,19 743,48 1113,67 4. 915 0,0559200 51,17 743,48 794,65 KKTC İÇİN GÜNDELİK MAAŞ DİLİMLERİ (VI= 1. 8000 1500 0,0559200 531,24 743,48 1274,72 8
2. 8000 1320 0,0559200 521,17 743,48 1264,65 3. 1320 0,0559200 73,81 743,48 817,29 4. 915 0,0559200 51,17 743,48 794,65 SİRKÜLER EKİ: YURTDIŞI HARCIRAH LİSTESİ Saygılarımızla 9
2009/17 SİRKÜLER EKİDİR YURT DIŞI HARCIRAH LİSTESİ EK:1 Ülkeler / Para Birimi II SÜTUN III SÜTUN VII SÜTUN VIII SÜTUN IX SÜTUN A.B.D. 182 146 117 110 93 (A.B.D. Doları) Almanya 164 131 105 99 83 Avustralya 283 227 181 171 143 (Avustralya Doları) Avusturya 166 132 106 100 84 Belçika 161 128 103 97 81 Danimarka 1.238 988 791 746 627 (Danimarka Kronu) Finlandiya 148 119 95 90 74 Fransa 160 127 102 96 81 Hollanda 156 125 100 94 80 İngiltere (Sterlin) 115 91 74 69 59 İrlanda 155 124 99 94 78 İspanya 158 126 101 95 80 İsveç 1.359 1.085 867 819 687 (İsveç Kronu) İsviçre 283 226 181 171 143 (İsviçre Frangı) İtalya 152 122 98 92 77 Japonya 31.405 25.127 20.118 18.901 15.914 (Japon Yeni) Kanada 244 195 156 147 125 (Kanada Doları) Kuveyt 50 40 33 31 25 (Kuveyt Dinarı) Lüksemburg 161 128 103 97 82 Norveç 1.193 952 762 719 604 (Norveç Kronu) Portekiz 155 124 99 93 78 Suudi Arabistan 617 492 395 372 313 (Suudi A. Riyali) Yunanistan 158 126 101 95 80 Diğer AB Ülkeleri 127 101 81 76 65 Diğer Ülkeler (A.B.D. 157 125 100 95 80 Doları) 10