TRANS BİREYLER İÇİN HUKUKİ BİLGİLENDİRME KİTAPÇIĞI

Siyah Pembe Üçgen Hukuk Dizisi - 3 TRANS BİREYLER İÇİN HUKUKİ BİLGİLENDİRME KİTAPÇIĞI

Trans Bireyler İçin Hukuki Bilgilendirme Kitapçığı Siyah Pembe Üçgen Hukuk Dizisi 3 Şubat 2012 Yayına Hazırlayan: Sinan Elitemiz Düzelti: Yavuz Cingöz Kitap Tasarımı: Yavuz Cingöz, Erdem Gür Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği Adres: Alsancak Mh. 1448 Sk. No: 18/1 Konak, İzmir Telefon & Fax: +90 232 4644459 E-Posta: dernek@siyahpembe.org URL: http://www.siyahpembe.org Bu kitapçık Olof Palme Merkezi tarafından finansal olarak desteklenen ve Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği ile RFSL (İsveç) Örgütü tarafından yürütülen Trans Bireylerin Adalete Erişimi Projesi kapsamında yayına hazırlanmıştır. Yayın içeriğinin Olof Palme Merkezi nin görüşlerini yansıttığı düşünülmemelidir 1

TRANS BİREYLER İÇİN HUKUKİ BİLGİLENDİRME KİTAPÇIĞI Bu kitapçık sadece genel fikir vermek ve bilgilendirmek amacını taşımaktadır. Hazırlandığı sırada yürürlükte olan uygulamalar ve yasalar göz önüne alınmıştır. Hukuki meselelerde mutlaka avukatınızın yönlendirmelerini takip ediniz. 2

İçindekiler İnsan Hakları ve LGBTT... 4 1 - Ayrımcılık... 5 1.a - Polis Merkezinde... 7 1.b - Evinizde... 15 1.c - Sokakta... 18 2 - İdari Para Cezası...22 3 - Diğer Konular... 29 Cinsel İstismar... 29 Tehdit, hakaret, kötü muamele... 31 3

İnsan Hakları ve LGBTT Bütün insan hakları belgelerinde yazdığı gibi insan hakları, insanın insan olmasından kaynaklı haklardır. Yani temel insan haklarının hayatta ifadesini bulabilmesi için gerekli tek şart insan olmaktır. Buna karşın, insan haklarının uygulama alanlarında eşitsizliklere dayalı uygulama sorunları yaşanabilmektedir. Kadına yönelik şiddet, travesti ve transseksüellere yönelik sistematik şiddet, aşağılama ve dışlama, etnik kökenlere dayalı ayrımcılık gibi konularda insan haklarına ilişkin ihlallerin yaşanmasındaki en temel nedeni toplumsal algılayış ve inanışlardır. LGBTT hakları da özü itibari ile insan hakları metinlerinde yer alan haklardır. Ancak hakların kullanılması bakımından yaşanan ayrımcılığa dayalı temel sorunlar nedeni ile hakların kullanımı LGBTT kişiler açısından geliştirilmesi zorunlu olmaktadır. Bu nedenle; LGBTT bireyler açısından tüm temel 4

haklara ilişkin sorunlar söz konusu olabilmektedir. Nefret suçları nedeni ile yaşama hakkının ihlalleri ve etkin araştırma yapılmaması, işkence ve kötü muamele yasağına ilişkin ihlaller, özellikle travesti ve transseksüeller için özgürlük ve güvenlik hakkının ihlali, özel yaşam ve aile hayatına saygı konusunda yaşanan sorunlar, örgütlenme özgürlüğü çerçevesinde açılan davalar veya fiili engellemeler, ayrımcılık uygulamaları, bazı ülkelerde yaşanan mülkiyet ve miras sorunları gibi temel insan hakları normlarının uygulanışında tam bir eşitlik söz konusu değildir veya ihlal sonucunu doğuracak uygulamalar mevcuttur. 1 - Ayrımcılık Ayrımcılık, cins, ırk, etnik köken, tıbbi durum, dil, din, cinsel yönelim veya başkaca bir nedene dayanarak kişiler arası eşitsizliklerin kurulmasıdır. Ayrımcılık, bir kişiye ya da gruba, belli özelliklerinden dolayı ön yargılı davranmaya denir. Bu davranış, pozitif ya da negatif yönde olabilir. Ancak, ayrımcılık den- 5

diğinde genellikle negatif anlam anlaşılır. Ayrımcılık doğrudan veya dolaylı olarak ortaya çıkabilir. Doğrudan ayrımcılık herhangi makul bir gerekçeye dayanmaksızın, yapılan düzenlemeler veya alınan kararlar veya başkaca yöntemlerle ırk, dil, din, cinsiyet, cinsel yönelim veya başkaca bir nedenle kişiler arasında ayrım gözetmektir. Dolaylı ayrımcılık ise tarafsız bir yönde olmasına belirli tipte kişiler için uygulamada olumsuzluklar içerecek olan veya belirli grup kişilerin hakları kullanımı sağlamak amacı ile avantaj sağlayacak düzenleme veya işlemlerin yapılmamış düzenleme veya işlemlerden kaynaklanabilmektedir.1 1 Kaynak: http://sorular.rightsagenda.org/icerik/lgbtt 6

1.a - Polis Merkezinde Gözaltında uygulaması nedir? Bir kişinin, güvenlik kuvvetleri tarafından belli bir yerde, geçici olarak alıkonulması, yakalamadır. Yakalamanın gerçekleşmesinin ardından görevliler Cumhuriyet Savcılığı'na olay hakkında bilgi verirler. Savcının vereceği emir doğrultusunda işlem yapılır. Savcı kişinin serbest bırakılmasına karar verebileceği gibi gözaltına alınmasına da karar verebilir. Yani gözaltına alma kararını kolluk görevlileri değil, savcı vermektedir. Yakalama, kişiyi suçu işlerken rastlanılması, kaçma şüphesinin bulunması ve hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması gibi durumlarda gerçekleşebilir. Savcı kendisine kolluk tarafından iletilen bilgilere göre, bu tedbirin (gözaltına almanın) soruşturma yönünden zorunlu olmasına ve kişinin bir suçu işlediğini düşündürebilecek emarelerin varlığına bağlı olarak karar verir. 7

Polis gerekli gözaltı işlemlerini yapmadan ve gerekçe göstermeden kişiyi karakolda tutabilir mi? Hayır. Polis, kişiyi ancak belirli bir neden ile yakalayabilir. Kolluk görevlileri yakalamanın ardından derhal Cumhuriyet Savcısına olay hakkında bilgi vermek ve savcıdan aldığı emre göre hareket etmek zorundadır. Bunun dışında görevliler kişiyi herhangi bir sebep göstermeden, keyfi olarak alıkoyamaz. Gözaltında ne kadar tutulabilirim? İtiraz edebilir miyim? Gözaltı süresi 24 saati geçemez. Ancak toplu olarak işlendiği iddia edilen suçlarda, bu süre, hakim tarafından bir günden üç güne kadar uzatılabilir. Gözaltına alınan kişinin kendisi, avukatı, birinci veya ikinci dereceden akrabaları, derhal serbest bırakılması talebi ile itirazda bulunabilir. İtirazlar Sulh Ceza Mahkemesine yapılır. Hâkim, itirazı derhal inceler ve talebi yerinde görürse kişinin serbest bırakılmasına karar verir. 8

Gözaltına alındıktan sonra neden sağlık muayenesine götürülüyorum? Gözaltına alınma sırasında kişinin sağlık durumunun belgelenmesi, hem olayla ilgili hem de kollukta olabilecek kötü muamele ve işkencelerin belgelenmesi açısından önemli bir uygulamadır. Örneğin darp edildiği iddiası ile kolluğa başvuran şikayetçi, alınan sağlık raporu ile, söz konusu darbı belgeleyebilir. Ayrıca yakalama veya gözaltı sonrası kişinin güvenliği ve sağlığından kolluk birimleri sorumludur. Gözaltına alınma sırasındaki sağlık durumu ile sonrasındaki durum arasındaki fark, işkence ve kötü muamele iddialarında önemli bir delil olacaktır. Sağlık Muayenesi sırasında polis muayene odasında bulunabilir mi? Doktor ile muayene edilen şahsın yalnız kalmaları, ve muayenenin bu şekilde gerçekleştirilmesi esastır. 9

Ancak doktor, kendi güvenliği açısından, polis memurunun odada bulunmasını talep edebilir. Bu durumda bir tutanak tutularak, muayene kolluk görevlisinin huzurunda gerçekleştirilir. Gözaltına alındığımı yakınlarıma veya arkadaşlarıma haber verebilir miyim? Yakalanan veya gözaltına alınan kişi istediği bir akrabasına, arkadaşına ya da uygun göreceği başka bir kişiye bu durumu haber verebilir. Avukat talep etme hakkım var mı? Gözaltında kendi avukatımı arayabilir miyim ya da barodan avukat talep edebilir miyim? Soruşturma ve kovuşturmanın her aşamasında kişinin bir müdafiye (avukata) erişim hakkı vardır. Müdafiîn, şüpheli veya sanıkla görüşme, ifade alma veya sorgu süresince yanında olma ve hukukî yardımda bulunma hakkı engellenemez, kısıtlanamaz. 10

Eğer kişinin kendi avukatı yok ve seçebilecek durumu olmadığını beyan ederse, talebi halinde, kendisine baro tarafından bir avukat atanacaktır. Ayrıca kişi on sekiz yaşını doldurmamış ya da sağır veya dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede malûl ise ve bir avukatı yok ise, kişinin talebi aranmaksızın müdafi atanır. İfade vermek ne anlama gelir? İfade verme öncesinde, sırasında ve sonrasında ne yapmalıyım? İfade alma, kişinin kolluk görevlileri veya Cumhuriyet savcısı tarafından soruşturma konusu suçla ilgili olarak dinlenmesi anlamına gelir. İfade alınması öncesinde bir avukatla görüşebilir ve hukuki danışmanlık alabilirsiniz. İfadesi alınacak kişinin kimlik bilgileri alındıktan sonra, kendisine yüklenilen suç anlatılır. Kişi ifadesini verirken bir avukatın da hazır bulunmasını talep ederse, kendi avukatı ya da baro tarafından atanan 11

bir avukat, bu ifade sırasında hazır bulunmalıdır. Ancak müdafi (avukat) sadece hukukî yardımda bulunabilir, şüphelinin ifadesi alınırken şüpheliye sorulan soruya doğrudan cevap veremez, onun yerini aldığı izlenimi veren herhangi bir müdahalede bulunamaz. İfade veren şüphelinin beyanı, özgür iradesine dayanmalıdır. Dolayısıyla kolluk görevlileri de bunu engelleyici nitelikte kötü davranma, işkence, ilâç verme, yorma, aldatma, cebir veya tehditte bulunma, bazı araçları kullanma gibi bedensel veya ruhsal müdahaleler yapamaz, ifadesi alınan kişiyi yönlendiremez. Gözaltında verilen belgeleri imzalamak zorunda mıyım? İsteğiniz dışında ya da ifadelerinize aykırı bulduğunuz tutanakları imzalamak zorunda değilsiniz. Ancak göz önünde tutulması gereken husus, imzadan imtina ettiğiniz bu belgeler, sadece imzalamadığınız 12

için geçerliliklerini yitirmez. Ayrıca bazı belgelerde imzanızın olması lehinizedir. Tüm tutulma süreci boyunca imzalanmanız için verilen belgeleri dikkatlice okumanız önemlidir. Avukatınız varsa imzalamadan önce danışınız. Eğer imzalamanız için size verilen tutanaklarda, yanlış bulduğunuz ya da doğru olmadığını düşündüğünüz noktalar varsa, tutanağa bu hususların eklenmesini talep edebilirsiniz. Bir avukat müvekkili aleyhine konuşabilir ya da işlem yapabilir mi? Avukatımın bana imza atmak istemediğim bir belgeye imza attırmaya zorlama hakkı var mıdır? CMK'dan gelen avukatımın değiştirilmesini talep edebilir miyim? Hayır. Avukatınız sizin haklarınızın korunması için yanınızdadır. Avukatınız gerçekleştirilen işlemlerin hukuka uygunluğunu, kanunlarda belirtilen haklarınızdan yararlandığınızı ve bu hakların gözardı edilmemesini, ihlal edilmemesini sağlamakla yükümlüdür. 13

Ancak aksi durumlarda barodan farklı bir müdafi atanmasını talep etme hakkınız mevcuttur. Karakolda hakarete maruz kaldığımda nasıl bir hukuksal yol izleyebilirim? Polis merkezinde kolluk görevlileri tarafından hakaret, kötü muamele ya da işkenceye maruz kaldığınızda, polis merkezinde ya da Cumhuriyet Savcılığı'nda şikayette bulunabilirsiniz. Olayda fiziksel şiddet kullanımı varsa, mutlaka resmi bir sağlık kurumundan rapor alınmalıdır. Ayrıca olayın gerçekleştiği yer, görevlilerin kimlikleri ve tarih şikayet sırasında ayrıntılı olarak belirtilmesi, yararınıza olacaktır. Olayı kanıtlayacak her türlü delili bu şikayetiniz sırasında sunabilirsiniz. Tanıklar, polis merkezi kamera kayıtları, olayın öncesinde ve sonrasında alınmış sağlık raporları ilk akla gelen delillerdir. Böyle bir olayın gerçekleşmesi halinde baroya başvurarak, onlardan hukuki destek almanız yararınıza olacaktır. 14

1.b - Evinizde Polis evime gelip, evi arayabilir mi? Bir kişinin evinin aranması için hakim kararı gereklidir. Dolayısıyla kolluk kuvvetleri böyle bir karar olmadan ev veya iş yerine girerek arama yapamazlar. Gecikmesinde sakınca olan acil durumlarda ise savcının, eğer savcıya ulaşılamıyorsa kolluk amirinin yazılı emri ile arama yapılabilir. Ancak bu durum en geç 24 saat içinde hakim onayına sunulmalıdır. Ancak hakkında yakalama emri veya tutuklama kararı olan bir şahsın evi ya da iş yeri, hakim kararı olmadan da aranabilir. Kolluk kuvvetlerinin gireceği ve arama yapacağı ev mutlaka bu kişinin evi olmalıdır. Aynı şekilde suçüstü halinin olduğu olaylarda da hakim kararı olmadan ev ve işyeri aranabilir. Güneşin batışından 1 saat sonra ve güneşin doğmasından bir saat önce, yani kanunda gece olarak tanımlanan süreçte ev ve işyeri araması yapılamaz. 15

Polis arama öncesi bana ne tür bir belge ibraz etmelidir? Kişinin evi istisnalar dışında ancak hakim kararı ile aranabilir. Dolayısıyla arama öncesinde ilgili mahkeme kararı kolluk kuvvetlerince ibraz edilmelidir. Ancak gecikmesinde sakınca olan hallerde savcı tarafından verilmiş olan yazılı emir ibraz edilmelidir. Çok acil durumlarda ise kolluk amirinin yazılı emri gereklidir ve kolluk görevlileri arama öncesinde bu yazılı emri ibraz ederler. Arama sırasında yanımda kimler bulunabilir, avukatımı arayabilir miyim? Kolluk kuvvetlerince gerçekleştirilecek ev aramaları mutlaka bir 3. kişinin huzurunda gerçekleşmelidir. Bu kişi komşunuz, arkadaşınız ya da akrabanız olabileceği gibi avukatınız da olabilir. 16

Arama sonrası bana hangi belgeler verilir? Arama sonrasında kolluk kuvvetlerince bir arama tutanağı düzenlenir. Bu tutanakta arama sebebi, tarih, saat, aranılan yer, hazır bulunanlar ve aramayı yapan görevlilerin kimlik bilgileri yer alır. Ayrıca arama sırasında bir eşyaya ya da delile el konulması halinde de görevliler bu konuda bir tutanak hazırlarla. Bu tutanakta da el konulan tüm eşyaların tanımı ve miktarı belirtilmek zorundadır. Evimin usulsüz aranması nedeniyle şikayette bulunabilir miyim? Kişi, evinin usulsüz olarak aranmasına ilişkin olarak, aramayı gerçekleştiren görevliler hakkında savcılığa şikayette bulunarak, suç duyurusunda bulunabilir. Ayrıca ev veya işyerlerinde arama sırasında meydana gelen zararın tazmini için İçişleri Bakanlığı'na başvuruda bulunulabilir. Bakanlığın bu talebi karşılamaması halinde de yetkili idare mahkemelerine başvurularak, tazminat talebi iletilir. 17

1.c - Sokakta Polis yolda yürürken beni durdurup, kimlik sorabilir mi? Kimlik taşımak yasal bir zorunluluktur ve kolluk kuvvetleri şüpheli bir durumda kimlik sorgulaması yapabilirler. Aynı şekilde sivil polisler de, yine şüpheli bir durumla karşılaştıklarında, kimlik sorgulaması yapabilirler. Ancak bu durumlarda sivil giyimli görevlilerin kendi kimliklerini de göstermeleri gereklidir. Genel Bilgi Toplama (GBT) nedir? Genel Bilgi Toplama (GBT) merkezi bir sistem aracılığı ile kişilerin kimlik bilgilerinin sorgulanmasıdır. Bu sorgulama ile kişi hakkında arama ya da yakalama emri olup olmadığı anlaşılır. 18

Polis beni yolda durdurup, arabamı arayabilir mi? Kişinin aracı ancak, evi ve işyerinin aranmasında olduğu gibi, hakim kararı ile gerçekleştirilebilir. Kolluk görevlileri şüphe üzerine kişinin aracını durdurarak, kimlik kontrolü yapabilirler ancak aracın içerisini aramaları için kural olarak, savcı ya da hakim izni gereklidir. İstisnai ve gecikmesinde sakınca olan çok acil durumlarda ise kolluk amirinin yazılı izni olmalıdır. Ve yine 24 saat içerisinde söz konusu arama hakim onayına sunulmalıdır. Polis hangi durumlarda üst arama yetkisine sahiptir? Kolluk kuvvetleri kaçma şüphesi olduğunda ya da bir olay ile ilgili delile ulaşacağını düşündüğü durumlarda, kişilerin üstlerini arayabilir. 19

Ancak kolluk görevlileri bu arama öncesinde kişiye, aramanın amacını kişiye belirtmelidir. Detaylı bir üst araması yapılacaksa, bu arama mutlaka kişinin mahremiyetine saygılı bir şekilde yapılmalıdır. Arama sırasında kişinin üzerinden çıkan ve görevliler tarafından el koyulan tüm eşyaların kaydı tutulmalı ve bu tutanak görevliler ve aranan kişi tarafından imzalanmalıdır. Ayrıca kişinin üzerinden çıkan belge ve dokümanları, aramayı gerçekleştiren görevli inceleyemez, okuyamaz. Bu inceleme ancak savcı tarafından gerçekleştirilebilir. Kolluk görevlileri restoran, kafe ya da benzeri bir yerden beni alarak polis merkezine götürebilir mi? Kolluk görevlileri makul bir şüphenin olmadığı durumlarda kimlik kontrolü yapamaz, üst araması gerçekleştiremez. Makul bir şüphenin olmaması veya söz konusu me- 20

kandan ya da buradaki kişilerden bir şikayet gelmediği sürece, kişi keyfi olarak mekandan dışarı çıkarılamaz, alıkonma, yakalama uygulanamaz veya gözaltına alınamaz. 21

2 - İdari Para Cezası 2005 yılında kabul edilerek yürürlüğe giren Kabahatler Kanunu'nun 1. maddesinde, kanunun toplum düzenini, genel ahlakı, genel sağlığı, çevreyi ve ekonomik düzeni korumak amacıyla hazırlandığı belirtilmekte ve buna ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Kabahatin sözlük anlamı uygunsuz hareket, çirkin yakışıksız davranıştır. Örneğin sokağa çöp atmak bir suç değil fakat kabahat olarak tanımlanabilir. Bunun gibi suç sayılamayacak fakat yine de çevreye ve topluma rahatsızlık verecek eylemler bu kanun kapsamında tanımlanmakta ve karşılığında bazı yaptırımlar öngörülmektedir. Kabahatler Kanunu'nda yer alan kabahat dolayısıyla idari yaptırım kararı vermeye ilgili kanunda açıkça gösterilen idari kurul, makam veya kamu görevlileri yetkilidir. Ancak söz konusu idari makamların verdiği idari yaptırım kararına karşı (örneğin idari para 22

cezası) yargıya başvurularak, cezanın iptal edilmesi talep edilebilir. Kabahat nedir? Kabahatler Kanununda yer alan tanıma göre kabahat; kanunda, karşılığında idari yaptırım uygulanılması öngörülen haksızlıktır. Bu kanunda şu kabahatler sayılmıştır; Emre aykırı davranış, Dilencilik, Kumar, Sarhoşluk, Gürültü, Rahatsız etme, İşgal, Tütün mamullerinin tüketilmesi, Kimliği bildirmeme, Çevreyi kirletme, Afiş asma, Silah taşıma. Bu kabahatlere uygulanacak yaptırımlar da şunlardır; İdari para cezası, Mülkiyetin kamuya geçirilmesi, İlgili Kanunlarda yer alan diğer tedbirler. İdari Para Cezası nedir? Hangi durumlarda idari para cezası kesilebilir? Kişinin, Kabahatler Kanununda düzenlenen kabahatleri gerçekleştirmesi halinde uygulanacak yaptırımlardan birisi de idari para cezasıdır. Ceza miktarı 23

kabahatin niteliğine göre kanun tarafından belirlenmiştir. İdari para cezası, yukarıda değinildiği üzere, suç teşkil etmeyen ancak kanunca kabahat sayılan fiillerin gerçekleştirilmesi neticesinde kesilir. Kabahatler Kanununda yer almamakla birlikte trafik para cezaları da idari para cezası kapsamındadır. Dolayısıyla çevreye rahatsızlık verme ve kirletme, gürültü, silah taşımanın yanı sıra trafik cezaları da bu kapsamda yeralır. Kabahatler Kanunu gerekçe gösterilerek kişi göz altına alınabilir mi? Hayır. Bir kişi Kabahatler Kanunu'nda yer alan kabahatler nedeniyle gözaltına alınamaz. Gözaltına alma kararı sadece savcı tarafından ve belirli şartlar oluştuğunda verilebilir. Kabahatler Kanunu'nda yer alan kabahatlere ilişkin olarak sadece bu kanunda sayılan yaptırımlar uygulanabilir ki bunlar; idari para cezası, 24

mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve diğer tedbirler olarak sıralanabilir. Kolluk görevlileri, Kabahatler Kanunu'na ilişkin bir idari para cezası kestikleri kişiyi, polis merkezinde tutabilir mi? Kolluk görevlileri idari para cezası kestikleri bir kişiyi keyfi olarak polis merkezinde tutamazlar. Görevliler kişiyi ancak kimliği tespit edilerek, ilgili tutanak ve cezanın kesilmesini sağlayacak süre için tutabilirler ve bunu makul bir sürede gerçekleştirmekle yükümlüdürler. Bunun dışında, kolluk görevlilerinin kişiyi polis merkezi ya da herhangi bir yerde tutmaları keyfi bir uygulama olur ve suç teşkil eder. İdari para cezası kesildiğinde imzalamamak cezayı geçersiz kılar mı? Hayır. İdari para cezası tutanağını imzalamamak, bu 25

cezası geçersiz kılmaz. Cezanın geçerli olması için memurların imzası yeterlidir. Kesilen idari para cezalarını Karakolda ödemek zorunda mıyız? İdari para cezasının ödeme süreleri kanunda yer almaktadır ve kabahate göre 7 ila 30 gün arasında değişmektedir. Ayrıca kişiye tebliğ edilen tutanağın üzerinde de ödeme süresi belirtilmektedir. Bu süre içerisinde istenilen zamanda idari para cezası ödenebilir. Dolayısıyla idari para cezasının kesilmesinin hemen ardından, cezanın polis merkezinde ödenmesi bir zorunluluk değildir. İdari para cezasına itiraz edilebilir miyim? Bunun için bir avukata ihtiyacım var mı? Evet, para cezasına itiraz edilebilir. Bu itiraz için bir avukata ihtiyacınız yoktur. 26

İdari Para Cezalarına nasıl, hangi sürede ve nereye itiraz edebilirim? Gerekli belgeler nelerdir? (Örnek dilekçe) İdari para cezasına itiraz süreleri her bir kabahat için farklı olabilmektedir. Bu süreler size tebliğ edilen tutanağın üzerinde açıkça belirtilmiştir. Ancak genel olarak 7 ila 30 gün arasında değişmektedir. İdari para cezasının kesilmesinin ardından itiraz etmek isterseniz, en kısa sürede başvurmanız yararınıza olacaktır. İtiraz başvurunuzu Sulh Ceza Mahkemelerine yapabilirsiniz. Başvuru için bir itiraz dilekçesi yazmanız ve itiraz nedenlerinizi bu dilekçede belirtmeniz gereklidir. Ayrıca başvurunuza idari para cezası tutanağının ve nüfus cüzdanınızın bir kopyasını da eklemeniz gereklidir. İdari para cezasına itirazın sonuçları nedir? Söz konusu idari para cezasına itirazın ardından Sulh Ceza Mahkemesi itirazınızı değerlendirerek, bir 27

karar verir. Mahkeme bu kararı duruşmasız olarak verir yani sizin başvurunun ardından bir daha mahkemeye gitmeniz gerekli değildir. Karar, başvurucuya posta yolu ile tebliğ edilir. Mahkeme idari para cezasının hukuka uygun olmadığına karar verirse, cezayı iptal eder. Bu halde ceza yok sayılır. Ancak mahkeme söz konusu idari para cezasının hukuka uygun olarak kesildiğine karar verirse, ceza kesinleşir ve ödenmesi gerekir. 28

3 - Diğer Konular Cinsel İstismar Cinsel istismar, genel tanım olarak, kişilerin kendi rızaları olmadan başkaları tarafından cinsel olarak kötüye kullanılmaları, suistimal edilmeleri durumunu ifade eder. Cinsel istismar cinsel şiddetin bir parçasıdır; göz işaretiyle yapılanlardan tecavüze kadar uzanan geniş bir yelpazede cinsel istismar durumları söz konusu olabilmektedir. Türk Ceza Kanunu'nun 102.-106. maddelerinde Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. Kanun bu suçlara cinsel saldırı ve cinsel taciz olarak iki başlıkta yer vermiştir. Cinsel saldırı, rızası olmayan veya herhangi bir sebepten dolayı (yaşının küçüklüğü veya akıl hastalığı) rızası kabul edilmeyen bir kişinin, fiziksel güç kullanımı, tehdit, korku, hile ve kandırma gibi zorlamalarla cinsel içerik taşıyan bir davranışa maruz kalmasıdır. Kanunda iki yıldan yedi yıla kadar ceza öngörülmüştür. Tecavüz olması durumunda ise (Fiilin vü- 29

cuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle işlenmesi durumunda) yedi yıldan on iki yıla kadar ceza verilebilir. Cinsel taciz ise cinsel saldırı boyutuna ulaşmayan fillerden oluşmaktadır. Kişinin cinsel yoldan rahatsız edilmesi olarak tanımlanabilir. Kanun taciz eden kişiye üç aydan iki yıla kadar para cezası verilebileceğini düzenlemiştir. Gerek cinsel saldırıya gerekse de cinsel tacize uğrayan mağdurların derhal en yakın polis merkezine ya da Cumhuriyet Savcılığı'na başvurarak, şikayetlerini iletmeleri gereklidir. Cinsel saldırı olaylarında derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak, muayene olunması ve durum ile ilgili rapor alınması önemlidir. Rahatsızlık verici olsa da sağlık kuruluşunda muayene olmadan banyo yapılmaması gereklidir. Ayrıca delil oluşturabileceği için, olay sırasında giyilen kıyafetlerin de değiştirilmemesi gereklidir. 2 2 Kaynak: http://sorular.rightsagenda.org/sorucevap/?g=8 30

Tehdit, hakaret, kötü muamele T.C. Anayasasının 17. Maddesi "kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutulamaz." demektedir. Ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 94 ve 95. maddeleri işkence ve kötü muameleyi suç saymakta ve cezai yaptırımlar içermektedir. Herhangi birisi ve/veya Güvenlik Güçleri (Polis, Jandarma, Özel Güvenlik) sana sokakta, evinde, parkta, barda, lokantada vb. yerlerde hakaret ederse, küfür ederse, senle dalga geçerse, seni tehdit ederse, senin özel yaşamınla ilgili sorular sorarsa, seni ifşa ederse kişinin haklarını ihlal ediyordur. Herhangi birisi ve/veya Güvenlik Güçleri (Polis, Jandarma, Özel Güvenlik) sana sokakta, evinde, parkta, barda, lokantada vb. yerlerde dayak atarsa, tükürürse, seni tekmelerse, tartaklarsa, coplarsa, sözlü ya da fiziksel cinsel tacizde bulunursa, kıyafetini veya aksesuarını zorla çıkartmak isterse, saçını çekerse haklarını ve/veya benzeri nitelikteki davranışlarda 31

bulunursa kişinin haklarını ihlal ediyordur.3 Bu durumda mağdur olan kişi mutlaka şikâyette bulunmalıdır. Savcının önüne çıkarsa şikâyette bulunabilir. Eğer kişinin zorla ifaden alınıp, ifade zorla imzalatıldıysa Savcının önünde bu ifadeyi reddetmelidir. Mutlaka doktor raporu almalıdır. Doktor raporunu alırken hem psikolojik hem de fiziksel rapor alınması faillerin cezalandırılmalarını sağlayabilir. Herhangi bir şekilde sözlü, cinsel veya fiziksel şiddete uğranırsa Adli Tıp kurumuna başvurup doktor rapor alabilir. Adli Tıp Kurumu yoksa en yakın Devlet veya Özel Hastaneye başvurulabilir. Eğer bir doktor rapor vermezse veya hastane ilgilenmezse, kişi, Türk Tabipler Birliğine şikâyet edebilir. Mağdur en kısa sürede İnsan hakları örgütleriyle ve barolarla bağlantıya geçmelidir. Dava açarak her türlü giderimi talep etme hakkına sahiptir. 3 Kaynak: http://sorular.rightsagenda.org/soru-cevap/?g=8 32

Siyah Pembe Üçgen İzmir Hukuki Destek Birimi Cinsel yöneliminizden ve/veya cinsiyet kimliğinizden dolayı uğradığınız hak ihlalleri ile ilgili hukuki yardım talebi için bize 7/24 ulaşabilirsiniz. Sabit Telefon: 02324644459 Cep Telefonu: 05334788826 E-mail: hukuk@siyahpembe.org 34