CEZA USUL HUKUKU DERSİ (VİZE SINAVI)

Transkript

1 Sınav başlamadan önce Adınızı Soyadınızı T.C. HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ Numaranızı okunaklı olarak yazınız. Sınav Talimatlarını okuyunuz. Dersin Adı : Ceza Usul Hukuku Adı : Verilen Not : Soyadı : Öğretim Üyesi : Öğr. Gör. Veysel DİNLER Numarası : Öğretim Üyesinin İmzası Sınıfı / Bölümü : Kamu Yönetimi (3. Sınıf) Sınavın Tarihi : 6 Nisan 2009 Saat: SINAV TALİMATI: CEZA USUL HUKUKU DERSİ (VİZE SINAVI) 1- Sınav süresi 45 dakikadır. 2- Sınavda sadece MAVİ TÜKENMEZ KALEM kullanılabilir. Kurşun kalem, dolma kalem veya pilot kalem ile başka bir renk kalem kullanılan sınav kâğıdı geçersizdir. 3- Öğrenci istediği soruyu öncelikle yanıtlayabilir. 4- Öğrenciler sınav esnasında CEZA MUHAKEMESİ KANUNU kullanabilirler. Başka kaynakların, kitap, ders notu, fotokopi vb araçların kullanılması yasaktır. 5- Her sorunun puansal değeri soru bitiminde belirtilmiştir. 6- Öğrencilere soruları cevaplamaları için soru kâğıdının yanı sıra, bir boş kâğıt verilmiştir. Verilen kâğıtlar yeterli olacağından, ek kâğıt talep edilmesi yasaktır. Soru kâğıdı dâhil, iki yaprağı geçen cevaplar değerlendirme dışıdır. Ancak öğrenciler sınav esnasında (kendilerine görevliler tarafından verilen) boş bir kâğıdı müsvedde olarak kullanabilirler. 7- Sınav süresi, sınav talimatları okutulduktan sonra başlatılır. Başarılar S O R U L A R 1. Ceza muhakemesi hukukunu kısaca tanımlayınız.(10 p) 2. Türkiye de ceza mahkemelerinin kuruluşunu bir şema çizerek gösteriniz. Genel ceza muhakemesindeki mahkemelerin görevlerini birer cümle ile açıklayınız. (20 p)

2 3. Ceza muhakemesinin süjeleri kimlerdir? İdeal bir mahkemeyi şematize ederek, süjeleri birer cümle ile açıklayınız.(mahkeme süjelerine yardımcı olanları şemada göstermenize gerek yoktur, ancak kısaca açıklayınız) (20 p) 4. Mahkemenin yer bakımından yetkisi ve madde bakımından yetkisinden ne anlıyorsunuz, örnek vererek, kısaca anlatınız.(10p) 5. Delillerin beş tane özelliğini madde halinde yazınız. (10 p) 6. OLAY: Çorum 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görülen bir davada, hırsızlıktan sanık Mehmet, Kemal in evine hırsızlık amacıyla girdiğini, bunu yaparken balkonun pencere camını kırdığını ve hırsızlığı geceleyin evden yaptığını itiraf eder. Mehmet hakkında C. Savcısı tarafından hırsızlık, konut dokunulmazlığını ihlal ve mala zarar verme suçlarından dava açılmış, bu suçlara iddianamede yer verilmiştir. Ancak sanık Mehmet duruşmada, hırsızlık yaptığı esnada Kemal ile eşinin sevişme görüntülerini de çektiğini ve bunu bir internet sitesinde yayınladığını ağzından kaçırmıştır. Bu fiil TCK nin 134. maddesinde özel hayatın gizliliğini ihlal suçu olarak düzenlendiğine göre, bu durumda ne yapılması gerekmektedir? Bu ceza muhakemesinin hangi ilkesinden kaynaklanmaktadır, kısaca açıklayınız. (15 p) 7. OLAY: Hasan, amcası Nurettin ve amcasının oğlu Hüsamettin i Berber Muhsin in dükkânından kuaför malzemeleri çalarken görmüştür. Berberin karşısında oturan Melahat gece olanları gözlemiş ve Hasan ın bütün olanlara şahit olduğunu anlayarak, polise ihbarda bulunmuştur. Duruşma esnasında tanık olarak çağrılan Hasan, sanık olan amcası Nurettin ve amcaoğlu Hüsamettin aleyhine tanıklıktan çekinmek istediğini belirtmiştir. Hasan tanıklıktan çekinebilir mi? Neden? Soruyu tanıklıktan çekinme durumlarını da belirterek cevaplayınız.(15 p) CEVAP ANAHTARI 1- Ceza muhakemesi hukuku, ceza kanunu ve diğer kanunlar tarafından suç kabul edilen bir eylemin işlenip işlenmediğini, işlenmişse, kim tarafından ve hangi koşullarda işlendiğini belirlemek ve bunun yaptırımının ne olacağına çözüm getirmek amacıyla, iddia-savunma-muhakeme niteliğindeki bir dizi faaliyetten oluşan süreci belirleyen kurallar sistemidir. 2- Ceza muhakemesi genel olarak, genel ceza muhakemesi ve özel ceza muhakemesi olarak ikiye ayrılır. Genel ceza mahkemeleri, ilk derece mahkemeleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay dan oluşur. İlk derece mahkemelerinden Sulh Ceza Mahkemesi, üst cezası iki yıla kadar olan suçlara bakar. Ağır Ceza Mahkemesi ise, ağır ceza gerektiren ya da on yıldan fazla hapis cezası gerektiren suçlara bakar. Asliye Ceza Mahkemesi, Ağır Ceza ya da Sulh Ceza mahkemelerini görev alanına girmeyen bütün suçlara bakar. Bölge Adliye Mahkemeleri, ceza ve hukuk dairelerinden oluşur. Bu mahkemelerin görevi, ilk derece mahkemelerinin verdikleri kararları usul yönünden incelemektir. Yargıtay ise, temyiz edilen ilk derece mahkemelerinin kararlarını esas yönünden inceleyerek karara varan, genel ceza yargısında son merci mahkemesidir.

3 CEZA MUHAKEMESİ GENEL CEZA MUHAKEMESİ ÖZEL CEZA MUHAKEMESİ 1- Özel Yetkili Ağır Ceza İLK DERECE MAHKEMELERİ 1- Sulh Ceza Mahkemesi 2- Asliye Ceza Mahkemesi 3- Ağır Ceza Mahkemesi Mahkemesi 2- Çocuk Mahkemesi 3- Yüce Divan 4- Uyuşmazlık Mahkemesi İSTİNAF MAHKEMELERİ Bölge Adliye Mahkemeleri TEMYİZ MAHKEMESİ Yargıtay 3- Ceza muhakemesinin süjeleri, hâkim, Cumhuriyet Savcısı, şikâyetçi/katılan, sanık ve müdafiidir. a) Hâkim: İşlenmiş bir suç sonrası, iddia ve savunma ışığında delillere dayanarak yargılamayı yapan kişidir. b) Cumhuriyet savcısı: Bir suçun işlendiğine dair şüpheyi araştırarak, iddia faaliyetini devlet adına yerine getiren kişidir. c) Mağdur/Şikâyetçi: Suça maruz kalan kişi mağdur, şikayet etme hakkına sahip olan kişi ise şikayetçidir. d) Katılan: Suçtan zarar görmesi nedeniyle Cumhuriyet savcısının yanında yer alan ve kanunun kendisine tanıdığı hak ve yetkilere sahip olan kişi. e) Sanık: Bir suçu işlediği şüphesiyle, hakkında kamu davası açılan kişi.

4 f) Müdafii: Sanığın savunmasını etkili bir şekilde yapabilmesi için ona hukuki yardımda bulunan avukat. g) Zabıt Kâtibi: Hâkime yardımcı olarak, duruşmada söylenenleri tutanağı geçiren yazman kişi. h) Mübaşir: Hakime yardımcı olarak, duruşmanın düzenini sağlayan kişi. i) Adli kolluk: Cumhuriyet savcısına yardımcı olarak, soruşturma aşamasında savcının emriyle ve onun adına delilleri toplayan, yakalama ve gözaltına alma işlemleri yapan kolluk gücüdür. CUMHURİYET SAVCISI HÂKİM MAĞDUR, ŞİKÂYETÇİ, KATILAN SANIK MÜDAFİİ 4- Mahkemenin yer bakımından yetkisi, yargı yeri bakımından suçun işlendiği yer mahkemesi olmasıdır. Başka bir anlatımla, yer bakımından yetki, ceza mahkemesinin yargılamaya yetkili olduğu coğrafi bölgeyi anlatır. Örneğin, suç Çorum il merkezi veya köylerinde işlenmişse, Çorum mahkemeleri, ilçelerinde işlenmişse, o ilçelerin mahkemeleri suçu yargılamaya yetkilidir. Madde bakımından yetki ise, mahkemelerin görevli oldukları suçlarla ilgilidir. Örneğin Sulh Ceza Mahkemeleri, üst sınırı iki yıla kadar olan suçlara bakabilir. Cezası iki yılı geçen suçlarda Sulh Ceza Mahkemesinin görev alanında değil, Asliye Ceza Mahkemelerinin görev alanına, başka bir deyişle, madde bakımından yetki alanına girer. 5- Deliller; a) Gerçekçi, b) Mantıklı, c) Olayla ilgili, d) Hukuka uygun olarak elde edilmiş, e) Müşterek Olmalıdır.

5 6- Mahkeme, yeni ortaya çıkan özel hayatın gizliliğini ihlal suçuyla ilgili olarak, konuyu Cumhuriyet savcılığını bildirerek, bu suçla ilgili delillerin toplanmasını ve iddianamenin hazırlanmasını ister. Davasız yargılama olmaz ilkesi gereğince, mahkeme burada re sen yargılamada bulunamaz. Yargılamanın başlayabilmesi için Cumhuriyet savcılığının delilleri toplayarak, bir iddianame hazırlaması gerekmektedir. 7- Hasan, amcası Nurettin aleyhine tanıklıktan çekinebilir, ancak amcasının oğlu Hüsamettin aleyhine tanıklıktan çekinemez. CMK nin 45. maddesine göre tanıklıktan çekinme; nişanlı, eş, altsoy ve üstsoy kan ve kayın hısımlar, evlatlık ile üçüncü dereceye kadar kan hısımlar ile ikinci dereceye kadar kayın hısımlar için geçerlidir. Dolayısıyla Hasan, üçüncü derece kan hısımı olan amcası Nurettin aleyhine tanıklıktan çekinebilir, ancak dördüncü derece kan hısımı olan amcasının oğlu Hüsamettin aleyhine tanıklıktan çekinemez.