T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ RADYO TELEVİZYON VE SİNEMA ANA BİLİM DALI ULUSAL TELEVİZYONLARIN HABER BÜLTENLERİNDE ŞİDDETİN TEMSİLİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Itır ÇORDAN Tez danışmanı Doç. Dr. M. Ayşe İnal Ankara- 2001 n
öz ULUSAL TELEVİZYONLARIN ANA HABER BÜLTENLERİNDE ŞİDDETİN TEMSİLİ ÇORDAN, Itır Yüksek Lisans Tezi, Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. M. Ayşe İNAL Temmuz 2001,121 sayfa Bu çalışmanın amacı, toplumsal şiddetin haber medyasında nasıl temsil edildiğini göstermektir. Çalışmada ileri sürülen varsayımlardan ilki olumsuz nitelik taşıyan haberlerin, diğerlerine oranla daha çok haber değeri taşıdığıdır. İkincisi ise olumsuz nitelikli bu haberlerin önemli bir bölümünü oluşturan, her zaman ve her halükârda haber değeri taşıyan şiddet davranışının, egemen söylemlere karşıt düşünce veya eylemlerde bulunan kişi, kurum ya da kamuların medya tarafından "sapkın" olarak nitelenmesinin; başka bir deyişle egemen durum tanımlarının anlamlandınlmasınm bir biçimi olarak temsil edildiğidir. Çalışmada ayrıca haber medyasında şiddetin temsilinin, toplumsal ilişkilerdeki eşitliksizliklerin bir uzantısı olduğu kabul edilmektedir. Nitekim haber medyası, toplumdaki bu eşitliksiz ilişkileri üretmekte ve her gün yeniden kurmaktadır.
111 Araştırmada ileri sürülen bu varsayımların doğruluğunu araştırmak açısından kamusal yayıncılık hizmeti veren TRT - 1, özel televizyon kanalları arasından seçilen Kanal D ve haber kanalı olan NTV'de, tesadüfi bir biçimde belirlenen 9-15 Ekim 2000 tarihleri ile 18-24 Aralık 2000 tarihleri arasındaki on beş günlük süre içerisinde yayınlanan haber bültenleri üzerine içerik çözümlemesi yapılmıştır. Çözümleme sonrasında ortaya çıkan sonuçlar, olumsuz nitelik taşıyan haberlerin diğerlerine oranla daha çok haber değeri taşıdığı varsayımını doğrulamaktadır. Öte yandan, olumsuz nitelikli bu haberlerin yaklaşık % 50'sini, şiddet öğesi içermesi nedeniyle haber değeri kazanan olaylar oluşturmaktadır. Şiddet içerikli bu haberlerin sunumunda arka plân bilgisine, olayların nedenlerine ve olay öncesi görüntülere yeterince yer verilmemekte; böylece şiddet davranışı kişiselleştirilerek, toplumsal bağlamından koparılmakta ve yapılanmış bir çerçevede sunulmaktadır.
ABSTRACT PRESENTATION OF VOILENCEIN THE MAİN NEWS OF THE NATIONAL TELEVISION PROGRAMS ÇORDAN, Itır Postgraduate Dissertation Radio Television and Cinematography Departmant Supervisor: Associate Prof. Dr. M. Ayşe İNAL July 2001,121 pages This study intends to demonstrate how the social voilence is represented in the news media. The first assumption is that negative news has more news value compared to the other news. It is the second assumption defended in this study is that the terrific behaviour, being an important part of such a manner that any persons, institutions or communities with ideas or actions contrary to the dominant dogmas are defined as "pervert" by the media. Howewer, the presentation voilence in the news media is considered to be an extension of the inequities in social relations. As a matter of fact, the news media produces and edits suchinequal social relations every day. To verify the defended assumptions, a quantitative analysis of contents was performed on the main newscasts of public TV program TRT - 1, and the chosen private TV program Kanal D and the private newscaster NTV for 15 days between 9* and 15* October 2000 18* and 24* December 2000. The analytical results verify
113 the assumption that the negative news has a higher news value than the others. On the other hand, a portion of some 50 % of such negative news comprises of the events bearing a value of news, since such events contain terrific elements. In presentation of such terrific news, the background information, underlying reasons and historic scenes are ignored, so that the terrific behaviour is individualized and presented in a structured frame far from the social context.